Alþýðublaðið - 26.10.1939, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR 26. OKT. 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Getnr Stulln blrgt Hltl
er upp að hráefnum?
Þýzkir hermenn telja byssurnar, sem þeir tóku herfangi á Póllandi. En þeir fengu ekki
olíulindirnar, sem þeir þörfnuöust miklu meira.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
í fjarveru hana:
STEFÁN PÉTURSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðupréntsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
5021 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
■»------------------------♦
„Brpjaðor visiBdan
narxisaans“ i pjðn-
isíb uzismans.
KARL MARX, hinn heims-
frægi hugsuður sósíal-
ismans, varð að þola marga
misþyrmingu kenninga sinna á
meðan hann var á lífi. Það var
af þeirri ástæðu, sém hann frá-
bað sér þann heiður við eitt
tækifæri, að vera sjálfur kall-
aður marxisti.
Fyrir því mun hann þó aldrei
hafa órað, að nokkur maður
myndi í nafni hans leggja bless-
un sína yfir það ræningja-
bandalag, sem Moskyakomm-
únisminn og þýzki nazisminn,
Stalin og Hitler, hafa nú gert
með sér. Én við því var heldur
ekki að búast. Því að þótt marg-
ir ímynduðu sér þegar í þá
daga, að þéir væru marxistar,
þá mun þó í þeirra hópi hafa
verið leitun á fáráðlingum á
borð við Brynjólf Bjarnason.
En eins og kunnugt er, kemur
það sjaldan fyrir, að sá maður
skrifi svo blaðagrein, að hann
taki það ekki fram í byrjun
hennar, að hann- sé ;,brynjaður
vísindum marxismans“.
Með svof elldum inngangi
reyndi Brynjólfur í álnalangri
grein, sem hann skrifaði í Þjóð-
viljann á sunnudagihn er var,
að breiða yfir smán bandalags-
ins, sem Mpskvakommúnist-
arhir hafa nú gert við þýzka
nzismann, svarnasta óvin
verkalýðshreyfingarinnar og
sósíalismans um allan heim.
Það má segja við því, að það
sé létt fyrir Brynjólf, sem enga
afstöðu þarf að taka í veruleik-
anum sjálfum til afleiðinganna
af því blóðuga bandalagi, að slá
um sig með agitasjónslygum al-
þjóðasambands kömmúnista um
þá viðburði, sém fram hafa far-
ið. En það er ekki alveg eins
létt fyrir flokksbræður hans í
þeim löndum, sem Stalin og
Iiitler hafa steypt út í hörm-
ungar styrjaldarinnar, að berá
á fnóti bandalagi þeirra og
leyna þjónustu sinni við þýzka
nazismann. Frönsku kommún-
istarnir eru átakanlegt dæmi
þess.
Það þýddi ekkert fyrir þá, að
reyna að breiða yfir þann sann-
leika, að Stalin og Hitler hefðu
gert með sér bandalag um sam-
eiginlega undirokun Póllands
og steypt með því heiminum út
í blóðuga styrjöld. Frönsku
verkamennirnir, þar á meðal.
einnig þeir, sem höíðu látið
ginnast til fylgis við Moskva-
kömmúnismann, fengu sönnun
reynslunnar fyrir því, þegar
þeir urðu að yfirgefa konur og
börn til þess að berjast gegn
yfirgangi Hitlers. Má vera, að
stríð við Hitler hafi ekki komið
þeim svo mjög á óvart. Það var
ekki svo sjaldan, sem einmitt
koínmúnistarnir höfðu útlistað'
SAMNINGARNIR milli Rúss-
lands og Þýzkalands vekja
þá spurningu, hve' miikla hjálp
Þýzkaland geti fengið frá Rúss-
landi, og þá aðallega hve miikið
Rússar geti veitt þeim af hrá-
efmim- Rannsóknir á möguieikum
fyrir þessu geta þö ckki gefiö
fullnægjandi svar við spurninig-
unni, heldur vierður að geta sér
til eftir líkum. Það er vitað mál,
að möguleikaiy Rússa. til að láta
Þjóþverja fá þær vörur, sem þeir
þarfnast mest, em mjög takmark-
aðir, ef þær vörur, sem Rússar
lé’tu Þjóðverjum í té, væru að-
eins það, sem er fram yfir. þarfir
Rússa' sjálfra. Ef Rússar á hirin
böginn væru þess albúnir að
þiengja mjög sínum eigin kosti
ínnáníands til að geta uppfýllt
þarfir Þjóðverjá, þá er iöluvert "
mikið öðm máii að gegna. Eng-
inn getur sagt fyrir, hvaða stefnu
fyrir þeim, hVé óhjákvæmilegt
það stríð væri. En við því hafa
þeir áreiðanlega ekki búizt,
eftir öll stóryrðin um baráttu
kommúnismans ,,gegn stríði og
fasisma“, að Sovét-Rússland
gerði vináttusamning við Hit-
ler-Þýzkaland á síðustu stundu
og sviki þá þannig um lofaðan
stuðning, né heldur hinu, að
forsprakkar frönsku kommún-
istanna sjálfra feldu sig til
þess að komast hjá herþjón-
ustu gegn Hitler, eins
og aðalforingi þeirra, Maurice
Thorez, og heimtuðu síðan eftir
allra hæstu boði frá Moskva
uppgjöf fyrir friðarskilmálum
Hitlers eftir að Pólland hafði
verið að velli lagt af honum
með hjálp Stalins.
En þannig er sagá frönsku
kommúnistanna, síðan Stalin
gerði bandalag sitt' við Hitler.
Fyrir það bandalag hafa þeir
gerzt landráðamenn og erind-
rekar þýzka nazismans á bak
við víglínu frönsku verkamann-
anna, sem nú verða að verja
frelsi lands síns og allrar Ev-
rópu með vopn í hönd. Það er
sú staðrynd, sem máli skiptir
í dag. Hitt skiptir engu máli,
hvað Brynjólfur Bjarnason í-
myndar sér um afstöðu þéirra.
Það var skoðun Marx, áð
sannleiksgildi kenninganna yrði
að sýna sig í staðreyndum veru-
leikans. En Brynjólfur er á
öðru máli. Fyrir hann er „lín-
an“ frá Moskva prófsteinn
sannleikans.
Aúglýsið í Alþýðublaðinti!
Staliri tekur hvað þetta snertir.
Hið eina, sem maður hefir fyrir
sér í þessum .niálum, er það,
samkvæmt samningum, sem ríkin
hafa gert með sér, að vöru-
skiptin milli pýzkalands og
Rússlands skuli verða svo mikil,
að þess séu engin dærtii áður í
viðskiptasögu landanna. Þá lítur
svó út, að Rússar hafi fallið frá
kröfu sinni um það, að hinar
rússnesku vörur skuii greiddar
með þýzkum vörum, og að þeir
ferigju auk þess vörúlán í Þýzka-
íandi. I samningunum, sem gerð-
lir voru í ágúst, var talað um, að
þessi lánsviðskipti ’myndU nema
um 200 milljó'rium ríki'smarka.
Það virðist nú þvert á rnóti, að
Þýzkaland eigi a'ð fá hjá Rússum
vörulán, sem síðar eigi að greið-
ast með vélaútflutningi þaðan til
Rússlands og jafnframt greiðist
fyrir hráefni með vélum, en
Rússa vantar vélar á öllum svið-
um svo að segja-
Sú spurning, sem • maður vill
helzt fá svarað, er, hve miíkill
útflutningurinn frá Rússlandi til
Þýzkalands geti orðið og muni
verða, og hváða vörur verði að-
allega látnar Þjóðverjum í té.
Það er áreiðanlegt, að menn eru
farnir að reikna með stærri upp-
hæðum en talað var um í ágúst-
samningunum, en þar var talað
um vöruútflutning fyrir um 180
milljónir ríkismarka á aðeins
tveimur árum.
Það er rétt fyrir okkur að at-
huga svolítið þróun verziunax- I
viðskiptanna milli Þýzkalands og
Rússlands fyr meir. Áður en
Hitler brauzt til valda voru
verzlunarviðskiptin milli land-
anna mjög mikil. Útflutningur
Rússa til Þjóðvérja nam árið
1926- um 366 milljónum ríkis-
marka og á næstu árum, allt til
1932, nam þessi útflutningur lík-
um upphæðum, en þó heldur
minnkandi eða 436, 279 og 215
milljónum ríkismarka. En árið
1938 hafði þessi útflutningur
Rússa til Þjóðverja fallið niður í
47 milljónir ríkismarka. Þetta var
aðeins um 8°/o af öllum útflutn-
ingi Rússa, en hlutfallstalan árið
1932 var 24°/o.
Útflutningur Þýzkalands til
Rússlands hafði fallið enn meira.
Ari'ð 1931 var hann 882 og 1932
757 milljónir ríkismarka. Þjóð-
verjar fluttu þannig til Rússlands
hvorki meira né minna en hehn-
ingínn áf Öllu því, sem Rússland
SFlutti inn. Árið 1938 hafði hins
vegar útflutningur Þýzkalands til
Rússlands fallið niður i 32
milljónir ríkismarka. Til saman-
burðar má geta þess, aö útflutn-
ingur Breta óx á sama tíma upp
í 212 oig útflutningur Ameríku-
manna til Rússlands upp í 174
millj'ómr ríkismarka. Verzluuar-
viðslripti Rússa og Þjöðverja
vora þannig ekki nema lítið brot
af verzlunarviðskiptum Breta og
Rússa og Rússa og Bandaríkja-
manna og voru meira að segja
minni en verzlunarviÖskipti Lux^
emburg og Belgíu við Rússland.
Þessar tölur gera það mjög lík-
legt, sem haldið hefir verið fram,
að Stalin hafi alls ekki, árið 1938,
verið búinn að ákveða þá póli-
tísku línu, sem harrn hefir nú á-
kveðið.
Timburvörurnar voru langsam-
lega stærsti hlutinn af því vöru-
magni, sem Rússar seldu til
Þýzkalands á síðast liðnu ári. Af
öllu vömmagninu var útflutn-
ingurinn á olíu og olíuvöram ekki
talinn nema meira en 4,8 rhillj-
ónum ríkismarka.
*
Ef á að auka útflutning Rússa
svo að hann verði eins og hann
hefir mestur orðið eftir stríðið,
þá myndi hann nema um 400
milljönum riikismarka á ári. Þá
yrði verzlunin áttfölduð frá þvi
árið 1938. En myndi nú þetta
að nokkru verulegu leyti draga
úr vandræðum Þjóðverja, að
byrgja sig upp að hráefnum?
Svarið mun náttúrlega að mjög
miklu leyti vera uindir því kom-
ið, hvaða vörur þuir fengju frá
Rússlandi. Það yrðu engin vand-
ræði fyrir Þjóðverja að fá timb-
ur, mangan og ashest og senni-
lega iíka bómull frá Rússlandi,
svo að nóg yrði til þess að full-
nægja brýnustu þörf. Hveiti og
rúg geta Þjóðverjar fengið frá
Póllandi, Ungverjalandi og Bal-
kanlöndunum, svo að þeir þurfa
ekki meira af þeim vörum.
Vandamálið er þá aðeins þetta,
hvort Þjóðverjar geti fengið frá
Rússum nægilega mikið af feiti-
lefni, ásamt olíu. Það- er
ekki hægt að vera í neiuum vafa
Um það, að þetta mun reynast
Þjóðverjum ei'fiðasta vandamálið.
Athugum fyrst vandamálið um
ólíuna. ÞjóÖverjar eyða á frið-
artimum um 7 milljónum smá-
lesta. Af þessum 7 milljónum
framleiða þeir 2 milljónir sjálfir.
Á friðartímum þurfa þeir þá að
flytja inn um 5 milljónir tonna.
Bn nú er það augljóst hverjum
manni, að í nútíma styrjöld eyð-
ist miklu meira af benzíni og
ölíu heldur en á fríðartímum. Það
er því óhætt að reikna með því,
að bæta verði við innflutninginn
e f .— ------------------------
nökkrum milljónum tonna. Aftur
á móti er smám saman hægt að
auka innanlandsframleiðsluna.
Þetta hlýtur þó að ganga mjög
hægt, og það er ekki hægt að
reikna með meirf aukningu en
sem svarar hálfri til heilli milljón
tonna á næstu tveimur árum. Þá
myndi þurfa að flytja inn að
minnsta kosti 6 milljónir tonna
árlega. Og er nú hægt að fá
þessar olíubirgðir frá Rússlandi?
Fyrir 10 árum fluttu Rússar út
91 °/o af olíuframleiðslu sinui: árið
1938 var útflutningurmn koaninn
niður í 4°/o af umninni olíu. Þá
r.am útflutningurinn ekki meiru
en 1,1 millj. tonna, en árið 1932
nam olíuútfiutningurinn 6 millj.
tonna.
Það er því bersýnilegt, að
jafnvel þó að Þjóðverjar fengju
alla rússnesku olíuna, myndi það
ekki nægja þeim nándar nærri.
Samt sem áður mun Stalin hafa
það á valdi sínu að geta minnk-
að olíueyðsluna heima fyrir, en
hún nemur nú um 30 milljónum
tonna á ári, svo mikið, að Rússar
geti flutt út 4—5 milljónir tonna.
Enn fremur er ekki útilokað, að
Rússar gætu aukið oliuframleiðsl-
una.
En þar með yrði þetta vanda-
mál þó ekki leyst. Það er útilok-
að, að hægt sé aö flytja svo
mlklar olxubirgðir til Þýzkalands
með jámbrautarlestum. Aðeins
örfáir tankvagnar eru til. Það
yrði því að flytja að mestu leyti
yfir Svartahafið og um Rúmeníu,
annaðhvort eftir Doná eða með
járnbrautarlestum, og það myndi
táka eitt eða tvö ár að undirbúa
slíkan flutning.
Til era tvær hliðar á þessu
máli. Rússar yrðu sennilega ekki
sérstaklega hrifnir af því, að út-
flutningur þeirra á timbri og
sumum öðrum framleiðsluvöram
þeirra yrði minnkaður að miklum
mun. Ef svo færi, að Stalin liti
ekki á Rússa sem sambandsþjóð
Þjóðverja og viki þannig öðrum
áhugamálum til hliðar, má gera
ráð fyrir því, að olía verði
minnsti hlutinn af útflutningi
Rússa. Ef allur útflutningur
Rússa til Þjóðverja næmi um 400
milljönum maxka, þá næmi olí-
an ekki nema 100—150 milljón-,
um marka. Og fyrir þetta fæst
ekki meira en 1—2 miLljónir
tonna.
Aðalvandamálið yrði sennilega
aðflutningurinn, ekki frá Rúss-
landi, heldur frá Rúmeníu, Þetta
land framleiöir árlega 7 millj.
tonna og getur, án þess að taka
nærri sér, flutt út 5 milljónir
tonna. Samkvæmt þýzk-rúmenska
sáttmálanum hafa Rúmenar ekki
skuldbundið sig til þess að láta
Þjóðverja fá meira en fjórðapart
af heildarútflutningi sínum á oliu.
Það verða aðeins 1,25 milljónir
tonna. Þjóðverjar geta því ekki
fengið meira en helminginn af
því, sem þeir þurfa, frá Rússlandi
og Rúmeníu.
Næst kemur til athugunar
vandamálið viðvíkjandi feitiefn-
inu. Eins og stendur hafa Þjóð-
verjar minnkað fituneyzlu siuja um
15% frá fyrra árs neyzliu. Á árun-
um 1935—38 fluttu Þjóðverjar inn
14% af því smjöri, sem þeir
RIDER HAGGARD:
þurftu til neyzlu, 7% af tólg og
84% af hvaloliu. Samanlagður
innflutningur feitmetis var 45%
alirar ueyzlunnar. Innanlands*
framleiðsla smjörs er alveg kom- :
in undir innflutningi á fóðurkök-
um og fræi. Ef Þjóðverjar gætu
ekki flutt inn hráefni í fóöurkök- :
urnar, myridi feitmetisfmmlieiðsla
þeirra minnka um helming.
Geta nú Rússar orðið að
r.okkru liði á þessu sviði? Það
er mjög hæpið. Rússar flýtja út
mjög lítið af smjöri. Af fræi í..
fóðurkökur flúttu Rússar út I
fyrra 41000 tonn, en Þjöðverjar
fluttu inn 1471000 tonn. Af föð-
urkökum fluttu Rússar út 38000
tonn, en ÞjóSverjar fluttu inn '
109 000 tonn.
Um maís er það að segja, að
Þjóðverjar fluttu inn af honum t
fyrra 1500 000 toun, en frá
Rússlandi geta þeir því nær ekk-
ert fengið af maís. En úr því
geta Bal'kanlöndin bætt. Árlegur
útflutningur þeirraer um 12Q0000
tonn. Ef Þjóðverjar næðu til sín
maísútf lutningi Balkanlandanna,
þá er þeim borgið á því sviði.
En samt myndi þá enn vanía
smjör og hvalaolíu,
Það er bersýnilegt, að Þjóð-
verjar myndu lenda í mesta feit-
metisskorti'. En það yrði senni-
Iega ekki fyrr en á árinu 1940.
Það er vitað, að Þjóðverjar hafa
birgt sig upp að feitmeti og feit-
metishráefnum. I fyrra áttu þelr
ársfjór'ðungsbirgÖir. Og það er
mjög sennilegt, að birgðimar séu
töluvert meiri nú. Það þarf Jwí
ekki' að búast við því, að Þjóð-
verjar fari að líða skort á þessum
vöram, fyrr en eftir eins árs
styrjöld.
'Þegar alls er gætt, má búast
við að þýzk-rússneski viðskiþta-
samningurinn og sambönd Þjóð- .
verja' við hlutlaus lönd geti orð-
ið til þess að leysa öll innflutri-
ingsvandamál Þjióðverja, nema
að því er viðvikur olíu og feit-
;meti. Éf Stalin er fáan-
legur til að minnka neyzlu þess-
ara vara imianlands og neyða
Rúmena til að auka útflutninginn,
þá er ef til vill hægt að greiða úr i
þessum vanda að einhveriu ieyti,
en ef svo verður ékki, er ástandið
hijög alvarlegt fyrir Þjóðverja,
Sítrónur,
Saltfiskur,
Harðfiskur,
Rikiingur,
Smjor,
Ostar,
Egg.
EREKKA
Símar 1678 og 2148.
f jarnarbúðin. — Sími 3570.
KYNJALANDIÐ
Spennandi frá upphafi til enda, 528 bis. í stóra broti.
KOSTAR AÐEINS KR. 3,§0.
Rider Haggard er heimsfrœgur fyrir Afríkusögur sínar.
Margir kannast við Náma Salómons og Hvítramannahrad,
sem báðar hafa komið út á íslenzku. Kynjalandið er ein af
beztu sögum Rider Haggards.
Fæst í afgreiðslu Alþýðublaðsms, Hverfisgöto 8, Sv&.