Alþýðublaðið - 29.10.1939, Blaðsíða 2

SUNNUDAGUR 29. OKT. 1939 AUÞÝÐUBLAÐIÐ
Ólafur Friðrlksson9 forautryðj-
andinn og bardagamaðurinn.
---4-
Eftlr Finn Jönsson.
enn berskjölduð fyrir því, sem
á öllum öldum hefir gert líf og
velferð hinna vinnandi stétta
ótryggasta: sjúkdómum, slys-
um, elli og örorku. Það var ekki
nema lítilfjörlegur vísir til að
ellitryggingum, ófullkomnar
slysatryggingar, sem aðeins
voru fyrir sjómennina, og
sjúkrátryggingar fyrir örfáar
þúsundir manna, sem upp á
eigin spýtur höfðu myndað með
sér sjúkrasamlög. Allur fjöldi
hins vinnandi fólks var öryggis-
laus, þegar sjúkdóma og slys
bar að höndum eða ellin barði
að dyrum. En nú hefir með lög-
unum um alþýðutryggingar frá
1936 allri alþýðu manna verið
skapað það öryggi í þessum
efnum, sem hún hefir aldrei
átt að venjast áður í þessu
landi og hvergi þekkizt, nema
í þeim löndum, sem lengst eru
á v'eg komin fyrir áhrif jafnað-
arstefnunnar í félagslegum
fratníörum og samábyrgð.
Og fyrir tuttugu árum, þegar
Alþýðublaðið hóf baráttu sína,
bjó allur fjöldinn af verkamönn-
um í húsakynnum, sem varla
voru mönnum bjóðandi, eyði-
lögðu þær frístundir, sem þeir
áttu frá vinnunni og stóðu
bæði þeim og fjölskyldum
þeirra' fyrir eðlilegum þrifum.
En síðan lögin um verkamanna-
bústaði voru sett 1929 hafa
loksins verið 'sköpuð skilyrði
fyrir því, að verkafólkið geti
fengið bjartar, rúmgóðar og
heilsusamlegar íbúðir. Það þarf
að vísu langan tíma enn til þess
að allir verkamenn verði
þeirra áðnjótandi. En byrjunin
er gerð. Nú þegar búa hundruð
verkamannafjölskyldna, eða
sámtals hátt á annað þúsund
manns, í nýtízku verkamanna-
bústöðum, sem reistir hafa ver-
ið hér í Reykjavík og í öðrum
bæjum landsins á síðasta ára-
tug. Og nýjar þúsundir sjá þeg-
ar hilla undir þann möguleika,
að geta bætzt við í þeirra hóp.
Þetta eru aðeins örfá dæmi
af mörgum, sem allt of langt
yrði að telja upp í einni blaða-
grein. Fyrir öllum þessum vel-
ferðarmálum verkalýðsins og
allrar alþýðu í landinu hefir
Alþýðublaðið barizt viku eftir
viku, mánuð eftir mánuð og ár
eftir ár, áður en því tókst að
vinna þeim það fylgi, einnig
meðal andstæðinganna, að Al-
þýðuflokkurinn gæti tryggt
þeim framgang á alþingi. En
þeir, sem með þeirri baráttu
hafa fylgst og tekið þátt í henni,
vita, að hún hefir ekki verið
til einskis háð. Þau lífskjör,
sem alþýðufólkið í landinu á
við að búa í dag, eru ekki sam-
bærileg við þau, sem það varð
að lifa við fyrir tuttugu árum.
*
Alþýðublaðið miklast ekki
yfir þeim árangri, sem barátta
þess hefir borið. Því það veit,
að mikið er enn eftir óunnið,
áður en því marki er náð, sem
það setti sér í upphafi: fullnað-
arsigri verkalýðshreyfingarinn-
ar og jafnaðarstefnunnar á ís-
landi. En það vill benda þeim,
sem þykir baráttan ganga seint,
á þá staðreynd, að þeir sigrar,
sem þegar hafa unnizt hér hjá
okkur í friðsamlegri þróun á
grundvelli laga og lýðræðis,
eins og hjá frændþjóðum okkar
á Norðurlöndum og með for-
dæmi þeirra fyrir augum, hafa
reynzt farsælli ög varanlegri en
nokkuð það, sem unnizt hefir
með upphlaupum og byltingum
úti um heim.
Það var með þessa reynslu
ALÞÝÐUBLAÐIÐ getur ekki
minnzt 20 ára afmælis
síns án þess að minnast jafn-
framt síns fyrsta ritstjóra og
frumherja verkalýðssamtak-
anna og Alþýðuflokksins á ís-
landi, Ólafs Friðrikssonar.
Þegar Ólafur Friðriksson hóf
baráttu sína fyrir verkalýðinn
þótti það ganga glæpi næst að
vera meðlimur í verkalýðsfé-
lagi, og sá, sem lét í ljós að
hann væri jafnaðarmaður, var
talinn brjálaður eða verra en
það. Það þurfti því ekkert lítið
áræði, vilja og fórnfýsi til þess
að leggja út í þá baráttu, sem
Ólafur tók að sér að heyja. En
Ólafur er gæddur öllu þessu í
ríkum mæli ásamt óvenjulegri
greind, alhliða sjálfsmenntun og
ýmsum fleiri ágætum kostum,
að baki, að Jón Baldvinsson
sagði á síðasta verkamanna-
fundinum, sem hann sat: „Eðli
verkalýðshreyfingarinnar er
ekki upphlaup og æsingafund-
ir, heldur þrotlaust starf fyrir
málefnunum sjálfum.“ Þau orð
vill Alþýðublaðið leggja sér á
hjarta á tuttugu ára afmæli
sínu. Því með þrotlausu áfram-
haldandi starfi, og engu öðru,
er hægt að tryggja hugsjónum
þess, hugsjónum verkalýðs-
hreyfingarinnar og jafnaðar-
stefnunnar fullnaðarsigur.
S. P.
sem óþarft er að segja frá, því
Ólafur er það vel þekktur orð-
inn hér á landi.
Á ritstjórnarárum sínum var
Ólafur, eins og raunar löngum
síðar, lífið og sálin bæði í Dags-
brún og Hásetafélaginu, eins og
Sjómannafélag Reykjavíkur
hét þá. Það má segja að öðrum
ólöstuðum, að Ólafur ætti lífið
í báðum félögunum, og var það
mikið starf. Oft var þá þungur
róðurinn fyrir Ólafi og blés
mikið á móti, en Ólafur naut
þá í mörgu aðstoðar sinnar á-
gætu konu, frú Önnu, og átti
sjálfur svo mikinn lífsþrótt, að
furðu gegndi. Hann talaði og
ritaði kjark í hina kjarklausu
og vakti brennandi áhuga hjá
mörgum, bæði ungum og göml-
um, er síðan hafa fylgt málstað
alþýðunnar og byggt upp Al-
þýðuflokkinn.
Sem ritstjóri var Ó. F. bæði
höggviss, skemmtinn og fróð-
ur, og á seinni árum er hann í
röð þekktustu rithöfunda.
Alþýðuflokkurinn og verka-
lýðsstarfsemin hafa ætíð verið
brennandi áhugamál Ólafs. Þó
hann hafi stundað ýmislegt
annað, svo sem ritstörf, fyrir-
lestra, ræktunartilraunir o. fl.,
hefir hann aldrei gleymt
flokknum. Aftur á móti hefir
Alþýðuflokkurinn stundum
gleymt hvað hann á Ólafi Frið-
rikssyni mikið að þakka, en Ó.
F. fæst ekki um það, honum er
bezt launað með því, að alþýð-
an á íslandi þekki sinn vitjun-
artíma og efli Alþýðuflokkinn.
Ólafur Friðriksson kenndi
verkamönnum og sjómönnum
hvemig þeir ættu að byggja
upp félög sín og hvernig þeir
ættu að haga sér í kaupdeilum,
en það er eins og menn séu
gleymnir á slíka hluti. Oft and-
aði kalt til Ólafs frá atvinnu-
rekendum og öðrum andstæð-
ingum, en Ólafur lét það ekki á
sig fá, heldur barðist jafnan í
fylkingarbrjósti.
Ólafur má kallast giftumað-
ur, að hafa átt því láni að fagna
að sjá þann árangur, sem orðinn
er á skömmum tíma hér í land-
inu af starfi verkalýðsfélag- i
anna og Alþýðuflokksins, sem |
hann lagði grundvöllinn að, en
trúað gæti ég því, að hann tæki
undir niðri sárt til þeirrar nið-
urlægingar, sem kommúnistar
hafa komið Dagsbrún í með at-
beina Héðins Valdimarssonar.
Ég hefi átt því láni að fagna,
að njóta vináttu Ó. F. í 25 ár.
Mér hefir fundizt að það, sem
sérstaklega einkenndi hann,
auk þess er að framan segir,
væri óbilandi trú á lifið sjálft
og á það, að mannvitið og hið
góða sigri að lokum. Veitir
sannarlega ekki af hvoru-
tveggja á þessum tímum styrj-
aldar og svartnættis. Aldrei
hefi ég kynnzt betri dreng en
Ólafi Friðrikssyni, en eitt sinn
öðrum eins, og það var faðir
hans, er var húsbóndi minn í
átta ár.
Ég vildi óska Alþýðuflokkn-
um þess, að hann nyti framveg-
is starfskrafta Ó. F. í nokkuð
ríkara mæli en verið hefir nú
um nokkur ár.
Gamla Alþýðuhúsið við Hverfisgötu.
I þessu húsi hafði Alþýðublaðið ritstjórn sína og afgreiðslu og
Alþýðuprentsmiðjan aðsetur sitt frá ársbyrjun 1926 fram til
vors 1935, þegar byrjað var að byggja nýja Alþýðuhúsið.
glötuðu sjálfstæði sinu á árunum 1262—’64
steig pjóðin það hættulega spor að trúa
útlendingum fyrir siglingamálum
sinum
endurheimti
þar með eil
i)jóð vor þessi mál í sínar hendur og
hið heilladrýgsta spor í sjálfstæðisbaráttu
Verið sannir íslendingar með því að
ast jafnan með FOSSUNUM og
EIMSKIP annast alla vöruflutnincfa
smm