Alþýðublaðið - 01.11.1939, Blaðsíða 3

MfÐVIKtíDAGUR 1. NÓT. 199.
ALÞÝÐttBLAÐfÐ
ma.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
I fjarveru haru:
STEFÁN PÉTURSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINI
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4001: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4006: Afgreiðsla.
5021 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
SérhagsmHHir verða
að vikja fyrir ðióð-
LLUM þorra þjóðarinnar
er það áreiðanlega ljóst,
hve alvarlegir þeir erfiðleikar
e t-u, sem við eigum nú við að
stríða af völdum stríðsins. Og
yfirgnæfandi meirihluti hennar
mun vera þeirrar skoðunar, að
knýjandi nauðsyn beri til, að
þeim erfiðleikum sé mætt með
sem mestum einhug þeirra
þriggja flokka, sem síðan í vor
hafa staðið að stjórn landsins.
Stríðið hefir svipt okkur stór-
um mörkuðum úti í heimi, og
cnn er með öllu óséð, hvort
takast muni að vinna það tap
upp á öðrum stöðum. Og þó er
augljóst, að velferð þjóðarinnar
er undir því komin, að hún geti
lialdið áfram að selja afurðir
t ínar erlendis og það við við-
unandi verði. Þjóðin þarf að
fiytja margt inn, bæði matvæli
<>g hráefni, sem hún ekki getur
án verið. En hún getur því að-
eins flutt inn, að hún geti kom-
ið sínum eigin afurðum í verð
til þess að greiða með innkaup
sín. Og það verð þarf að vera
miklum mun hærra nú en áð-
ur, eftir að allar vörur hafa
hækkað stórkostlega á erlendum
inarkaði, svo ekki sé talað um
flutningsgjöldin, sem hafa enn-
þá meira stigið.
Það myndi þegar verða mjög
tilfinnanlegt, ef þjóðin yrði að
takmarka að miklum mun inn-
flutning margskonar matvöru-
tegunda, sem nú áratugum
saman hafa tilheyrt daglegu
brauði hennar. En hitt væri þó
ekki síður ískyggilegt. ef
aðflutningar stöðvuðust áð
meira eða minna leyti á nauð-
synlegustu framleiðslutækjum
og hráefnum til þess iðnaðar,
sem hér er kominn upp á síð-
ari árum. Það myndi gera þús-
undir manna atvinnulausar og
leggja þjóðinni þær byrðar á
herðar, sem erfitt yrði undir
að rísa.
En þó að hamingjusamlega
tækist að stýra fram hjá öllum
þessum hættum og hægt yrði
að selja afurðir okkar erlend-
is við sæmilegu verði og birgja
þjóðina upp að öllum nauðsyn-
legum matvælum, framleiðslu-
tækjum og hráefnum, verður
því aftur á móti ekki afstýrt, að
hér skapizt alvarleg dýrtíð af
völdum verðhækkunarinnar er-
lendis. Hún er nú þegar farin
að gera mjög tilfinnanlega vart
við sig og kemur eins og æfin-
lega harðast niður á þeim, aem
af minnstu hafa að taka, verka-
mönnunum, sem enga fram-
leiðslu hafa og verða að lifa af
takmörkuðu kaupi. Og það er
því með öllu óhjákvæmilegt, að
ráðstafanir verði gerðar til þess
að kaup þeirr* hækki í sam-
ræmi við verðlagið, svo fremi
að ekki eigi að hljótast vand-
ræði af.
Það er augljóst, að fram úr
svo margháttuðum erfiðleikum
verður ekki ráðið svo að vel
fari, nema með röggsamlegri í-
hlutun ríkisins. Það verður
ekki hjá því komist, að það hafi
á slíkum tímum strangt eftir-
lit með sölu afurðanna til út-
landa og ráðstöfun gjaldeyris-
ins, sem fyrir þær fæst, þannig
að tryggt sé að honum sé ekki
varið til óþarfa, heldur til þess,
sem þjóðin nauðsynlega þarf til
að geta lifað og haldið atvinnu-
lífi sínu í gangi. Og það verður
heldur ekki hjá því komizt, að
ríkið hafi nákvæmt eftirlit með
verðlagi innanlands og þá einn-
ig kaupgjaldi til þess að afstýra
óeðlilegri dýrtíð í landinu og
öllum þeim hættum, sem af
henni myndu leiða.
Yfirgnæfandi meirihluta
þjóðarinnar mun líka vera þetta
ljóst í dag og ekki sízt verka-
mönnum og bændum, sem
þegar mörgum mánuðum áður
en stríðið brauzt út sýndu
þann þegnskap að fallast á lög-
gjöf um kaupgjald og verðlag
í landinu í því skyni að afstýra
dýrtíð af völdum gengislækk-
unarinnar, þó að þeir að sjálf-
sögðu geri nú réttmæta kröfu til
þess að sú löggjöf sé endur-
skoðuð með tilliti til þess á-
stands, sm síðan hefir skapazt
af völdum stríðsins.
En ef táka má mark á vissum
blöðum hér í Reykjavík, virðist
slíkum skilningi og þegnskap
því miður ekki vera fyrir að
fara hjá hinum fámenna hóp
stórkaupmanna í landinu. Þeir
vilja ekki sætta sig við það, að
ríkið hafi á þessum alvarlegu
tímum eftirlit með innflutningi
og gjaldeyri. Þeir þykjast ekki
græða nóg á verzluninni. Þeir
vilja heldur ekki að ríkið leggi
fram fé til opinberra fram-
kvæmda til þess að afstýra at-
vinnuleysi og neyð í landinu,,
en heimta sparnað á rekstri
ríkisins til þess að koma sjálf-
um sér undan sköttum, þótt
vitað sé, að ekkert einasta ríki
telji nokkurt vit í slíkri fjár-
málastefnu eins og nú er ástatt.
Þeir vilja, að því er frekast
verður séð, yfirleitt ekki beygja
sig fyrir þjóðarheill og hafa
jafnvel við orð að rjúfa þá sam-
vinnu um stjórn landsins, sem
verið hefir síðan í vor, og aldrei
hefir verið nauðsynlegri en nú.
Það skal ósagt látið á þessari
stundu, hvort þeir gera alvöru
úr þeirri hótun. En sigurvæn-
legt yrði það áreiðanlega ekki
fyrir flokk þeirra að ganga á
þessum tímum til kosninga fyr
ir klíkuhagsmuni þeirra og
kröfur á kostnað þjóðarheildar-
innar.
Landvarnir Finna.
Vel æft 300 púsnnd manna
lið on göðar figgirtingar.
IDAG biða allir frelsis-
vinir á Norðurlöndum, og
raunar um allan heim, eftir að
heyra úrslitin í samningaum-
leitunum þeim, sem undanfarið
hafa farið fram milli Rússa og
Finna. Við íslendingar þekkj-
um sögu Finna, frelsisbaráttu
þeirra gegn um aldirnar, und-
irokun þeirra og uppgangs-
tíma. Kvæði Runebergs eru
kunn af fjölda íslendinga, enda
lærðum við þau í bamaskólun-
um í gamla daga og þau gagn-
tóku okkur þá.
Hinn gamli erfðafjandi Finna,
hin rússneska yfirdrottnunar-
stefna, hótar þeim nú ánauð og
eyðileggingu, eins og svo oft
áður. Hver verða úrslitin?
Bjarga Finnar sjálfstæði sínu?
Fær andstaða Norðurlanda og
Bandaríkjanna því áorkað, að
hrammur hins rússneska bjam-
ar verði látinn síga, án þess að
höggið falli?
Menn spyrja að vonum: —
Hvaða mótspyrnu geta Finnar
veitt, ef Stalin sendir milljóna-
her sinn gegn þeim? Eftirfar-
andi grein, sém er eftir hernað-
arsérfræðing danska blaðsins
Social-Ðemokraten, svarar þess-
ari spurningu að svo miklu
leyti, sem hægt er að svara
henni á þessu stigi málsins.
,,Það er sjáanlegt, að þetta
land,“ segir hernaðarsérfræð-
ingurinn, ,,sem fyrir fáum ár-
um keypti frelsi sitt dýru verði,
er staðráðið í því, að verja það
með öllum ráðum, sem það
ræður yfir. Og það verður að
játa, að varnartækí þess eru
þýðingarmikil og aðstaða þess
að ýmsu leyti góð til að verja
landið. í norðvestrí liggja
landamæri Finnlands að Nor-
egi, en að austan liggja landa-
mæri þess að hinum auða Ka-
relen, en þegar Finnar háðu
frelsisstríð sitt, var einmitt þar
um langt skeið barizt í smá-
flokkum, því að þama er mjög
erfitt að koma fyrir stórum her,
hvort sem er til sóknar eða
varnar. Milli hins mikla Lado-
gavatns og Finnska flóans
liggja landamærin yfir lítið
eiði, sem venjulega er kallað
„Karelska nesið.“
Þarna eru landamærí Finn-
lands mjög ramrnlega varin
með víggirðingum, og sérstak-
lega þó með skríðdrekatorfæ-
um. Þarna eru og að stað-
aldri 5 landamæraherfylki, sem
alltaf eru tilbúin til v.arnar. Að
baki þessum vörnum hafa
Finnar 3 fótgönguliðssveitir og
eina riddaraliðssveit. Á friðar-
timum eru þessar sveitir skip-
aðar 21 þúsund mönnum, en nú
íefir þetta lið verið aukið upp í
75 þúsundir manna og um leið
og stríð brýtzt út, munu verða
aarna um 200 þúsundir her-
manna.
En auk þessa ráða Finnar yf-
ir hinum þekktu skotliðaher-
deildum, en í þeim eru um 100
lúsundir manna, sem allir eru
ákaflega vel æfðir og frægir um
allan heim fyrir leikni sína, og
auk þess eru í þessum deildum
50 þúsund konur, sem eiga að
vera skotliðunum til hjálpar.
Þetta eru allt sjálfboðaliðar, en
aeir eru undir eftirliti ríkisins
og lúta stjórn yfirherstjórnar-
innar.
í Finnlandi eru 3.66 millj-
onir íbúa. — Útgjöldin til
hersins nema 20% af öllum út-
gjöldum ríkisins og á þennan
hátt hefir Finnum tekizt að
koma upp góðum víggirðingum
og tiltölulega stórum og sterk-
um her, sem áreiðanlga getur
varizt innrásarher í langan
tíma. Ef Sovét-Rússland gerir
ekki aðeins kröfur til Hoglands-
eyjunnar sem liggur í Kron-
stadtflóanum og hefir réttilega
meiri þýðingu fyrir Rússa en
Finna, heldur og einnig til Á-
landseyja, þá getur það haft ó-
fyrirsjáanlegar afleiðingar fyr-
ir Finna, — en ekki aðeins
Finna, heldur og einnig Svía.
Norræni þjóðhöfðingjafundurinn í Stokkhólmi: Frá vinstri: Há-
kon Noregskonungur, Kallio Finnlandsforseti, Gustaf Svía-
konungur og Kristján konungur íslands og Danmerkur.
Samningar Finna og Rússa
snerta ekki aðeins Finna sjálfa,
heldur og allar Norðurlanda-
þjóðirnar, og það er því engin
furða, þó að við bíðum úrslit-
anna með eftirvæntingu.
[Grein þessi er vitanlega'
skrifuð áður en síðustu tíðindi
urðu kunn, en þau er hægt að
lesá á fyrstu síðu í blaðinu í
dag.]
L. H. Mnller lætnr af storfnm sem
formaður Sklðaf élags Reykjavíkur.
Téfflar flðskur og glðs.
Kaupum í Nýborg fyrst um sinn tómar
flöskur, 3/4 og 1 litra á kr. 0,20 og 3/8 /
lítra flöskur á kr. 0,15. Bökunardropaglös
með skrúfhettum á kr. 0,05 og ennfrem-
ur allar tegundir af glösum undan þeim
innlendu hárvötnum er vér höfum selt,
að því tilskyldu að hettan fylgi.
Áfengisverzlun ríkisins.

SKÍÐAFÉLAG REYKJAVÍK
UR hélt aðalfund sinn þ.
27. þ. m. L. H, Múller kaup-
maður, sem verið hefir formað-
ur félagsins óslitið í 25 ár, baðst
undan endurkosningu og var í
hans stað kosinn formðaur
Kristján Ó. Skagfjörð heildsali.
Eiríkur Beck framkvæmdar-
stjóri hefir verið í stjórn fé-
lagsins í 10—12 ár; baðst hann
undan endurkosningu. Aðrir
stjórnarmeðlimir voru kosnir
Magnús Andrésson f ulltrúi,
Einar Guðmundsson gjaldkeri
og Björn Pétursson verzlunar-
stjóri. Fyrir var í stjórninni
Kjartan Hjaltested verzlunar-
maður. í varastjórn voru kosn-
ir Jón Ólafsson lögfræðingur og
Stefán Björnsson skrifstofu-
stjóri. Endurskoðendur voru
endurkosnir Konráð Gíslason
bókari og B. Steffensen. &
Ari Thorlacius endurskoðend-
ur.
Reikningar félagsins fyrir
starffsarið endurskoðaðir voru
lagðir fram og samþykktir. Þá
gaf ritari félagsins, Kjartan
Hjaltested, ýtarlega skýrslu yf-
ir störf félagsins á liðnu starfs-
ári. Ákveðið var að árstillag
skyldi vera sama og undanfarin
ár, kr. 5,00. Guðjón Jónsson
bryti, sem hefir haft á hendi
greiðásölu í Skíðaskálanum
undanfarin 2 ár, hefir nú látið
af því starfi, en við hefir tekið
Garðar Jónsson. Skíðaferðir
voru farnar með minna móti
síðastliðinn vetur vegna þess
L. H. Miiller.
hve snjólítið var og votviðra-
samt, enda veturinn sá mild-
asti, sem komið hefir um langt
árabil.
Félagið hefir aukið og endur-
bætt mikið eignir sínar í Hvera-
dölum, bæði byggt allstórt hús,
sem notað er fyrir skíða-
géymslu, geymslu á matvælum
og þurrkhús, innréttað her-
bergin í kjallara Skíðaskálans,
svo verða þar uppbúin 60 rúm,
fullgert stökkbrautina og þá
málað og ferniserað skálann
utan og innan. Þá var líka kom-
ið upp baðhúsi við gufuhver-
inn svo hægt er að fá þar gufu-
bað. Félagið hélt hátíðlegt ald-
.arfjórðungsafmæli sitt 24. febr.
s.l. að Hótel Borg. Tóku þátt í
borðhaldinu 220 manns. Voru
margar ræður haldnar og bár-
ust félaginu kvæði og margar
góðar gjafir og þá líka for-
manni þess, L. H. Mullér.
Skíðamót var haldið í Hvera-
dölum á vegum félagsins dag-
aria 24. til 26. marz, og tóku
þátt í því skíðamenn frá ísk-
firði, Siglufirði og.Aliureyri og
skíðamenn hér1 úr bænum. Þá
var það í frásögur færandi, að
hingað kom hinn heimsfrægi
skíðakappi Birger Ruud ásamt
konu sinni, og sýndi hann lis4ár
sínar, sem voru dásamlegar, þá
var framkoma hans sem í-
þróttamanns ímynd þess,
hvernig íþróttamenn eiga að
vera.
Happdrætti var haldið á ár-
inu og gaf félaginu allmiklar
tekjur. Skíðakennsla fór fraxn
í Hveradölum s.l. vetur, og var
kennari BjÖrn Blöndal, hin vel-
kunni skíðamaður.
í félaginu eru nú 678 með-
limir. Svo hefir kunnugum
mönnum reiknast, að síðastl.
vetur hafi 14 125 manns farið
á skíðum frá öllum félögum hér
í bænum. Hinn nýkosni formað-
ur mælti nokkur orð til L. H.
Múllers og þakkaði honum
brautryðjandastarf hans og hið
langa og vel unna starf fyrir
félagið og tilkynnti að félags-
stjórnni hefði kjörið hann heið-
ursfélaga — og er hann fyrsti.
heiðUrsfélagi Skíðafélagsins. Þá
þakkaði forseti í. S. í., Bene-
dikt G. Waage, Múller fyrir
forgöngustarf sitt og forystu í
málefnum skíðaíþróttarinnar.
Múller þakkaði með nokkrum
orðum og færði Eríki Beck
þakkir fyrir hans góða og langa
starf í stjórn félagsins. Forseti'
í. S. í. var fundarstjóri, en
Magnús Andrésson fundarrit-
an.
Félagið gerir ráð fyrir að
hafa skíðanámskeið í Hveradöl-
um þegar kemur fram a vetur-
inn og hefir góða von um á#
takast megi að fá fararkost urii
helgar upp til fjalla.
Útvarpstiðindi
fyrir vikuna 5.—11. nóvember
eru komin út. í þessu hefti er
grein um heilbrigðisþætti eða er-
iridí, sem Jóhann Sæmundsson
læknir flytur. Auk þessa er í
heftinu ýmis konar fróðleikur og'
smágreinar. - .■■