Alþýðublaðið - 03.11.1939, Qupperneq 2
FÖSTUDAGUR 3. NóV. 1939.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5Í5) Það var dimmt um kvöldið, og hann gat ekki einu sinni keypt
st'r kerti. En hann minntist þess, að ofurlítill kertisstúfur fylgdi
elifærunum, sem hann hafði tekið í hola trénu. 56) Hann náði
í eldfærin, en um leið og hann kveikti 57) opnuðust dyrnar og
inn kom hundurinn, sem hafði augu jafnstór og undirskálar og
srgði: Hvað þóknast húsbónda mínum? 58) Hvað er þetta?
sj urði hermaðurinn. — Sæktu mér peninga, sagði hann við
h indinn, 59) Eins og örskot hvarf hundurinn og kom aftur að
vörmu spori með poka fullan af peningum.
I
Rrwatryiiiisar
Liftrjrsgingar
Titrygiininkriístofi
Slflðiar Sighvatssoear. 1
2.
P istísrðir 4. nóv. 1939.
Frá Reykjavik: Mosfellssveitar-,
K jalarness-, Reykjaness-, Ölfuss-
o f Fléapóstar, Þi'ngvellir, Laug-
a vatn, Hafnarf jörður, Grímisness-
o' Biskupstungnapóstar, Akra-
noss-, Borgarness-, Álftaness-
p istar, Fljótshliðarpóstur. — Til
R lykjavíkur: Mosfellssveitar-,
K alarness-, Reykjaness-, Ölfuss-
o,; Flóapóstar, Þingvellir, Hafn-
a fjörður, Austanpóstur, Akra-
ness-, Borgarr.ess-, Álftanesspóst-
ar, Snæfellsnesspóstur.
Kirkjuritið,
8. hefti yfirstandandi árgangs
er nýkomi'ð. Efni: Stríðstimax,
eftir ritstjórann, Ásmund Guð-
mundsson, Trúarbragðafræöslan í
skólunum, eftir dr. Mosbeoh, Vald
—þjónusta, eftir séra Árna Sig-
urðsson, Sextiu ára afmæli fyrsta
lúterska safnaðarins í Winnipeg,
eftir dr. Richard Beck, o. m. fl.
Roosevelt svarar Molotov:
Birtir orðseadingn frá sovét-
stiórninai síðan í vor, sem sýnir
svife hennar við fyrri yfirlýsingar!
S>á pakkaði sovétitlðraii
tii Hitlers nm að
hðímm lyrlr áskornn
ekki á Finilui!
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins *
KHÖFN í morgun.
|3 OOSEVELT Bandaríkjafor-
seti svaraði í gær árásum
Molotovs á hann fyrir samúð
þá, sem hann hefir látið í ljós
með Finnlandi, á mjög skorin-
orðan, en einkennilegan hátt.
Molotov taldi það í ræðu
sinni ósamrýmanlegt hlutleysi
Bandaríkjanna, að þau létu
samninga Rússa og Finna til sín
taka og lýstu yfir samúð sinni
með Finnlandi.
Roosvelt svaraði þessu í gær
með því að birta orðsendingu,
sem hann fékk frá Kalinin for-
seta Sovét-Rússlands þ. 14. apr-
íl í vor, í tilefni af þeirri á-
skorun, sem Roosíevelt hafði þá
nýlega sent Hitler, um að skuld-
binda sig til þess að ráðast ekki
á neitt af tilteknum 30 ríkjum,
þar á meðal Finnland.
Kalinin vottaði Roosevelt í
orðsendingu sinni þ. 14. apríl
þakklæti sitt og virðingu fyrir
áskorun hans til Hitlers og
þann stuðning. sem hann hefði
með henni veitt málstað friðar-
ins og öryggi og sjálfstæði smá-
þjóðanna.
Engin skýring fylgir birtingu
þessarar orðsendingar Kalinins
af hálfu Roosevelts. En menn
skilja hvað meint er. Á því
augnabliki, sem Rússland er nú
sjálft að búa sig undir að ráðast
á Finnland, sýnir orðsendingin
betur en allt annað svik sovét-
stjórnarinnar við þá stefnu,
sem hún hyllti 1 vor, að minnsta
kosti í orði.
Bðssar kupa ðll tfzk
Rússar hafa ákve&ið að kaupa
öll þýzk skip, sem nú eru í rúss-
neskum höfnum.
BeriinarMttaritari danska
blaðsins „Politiken" segir, að
þessd skip muini brátt láta úr
höfn undir rússnesku flaggi.
Verkamenn og sjó-
menn ð Akranesi
krefjast breytingar
genglslógnnnm.
AFJÖLMENNUM fundi
Verkalýðsfélags Akra-
ness, sem haldinn var 31. okt.
s.l., var eftirfarandi ályktun
samþykkt í einu hljóði:
„Verkalýðsfélag Akraness
skorar á Alþingi að gera þá
breytingu á lögum um gengis-
skráningu, frá 4. apríl 1939, að
við útreikning kaupgjalds við
næstu áramót verði miðað við
meðalverðlag framfærslukostn-
aðar þriggja síðustu mánaða
þessa árs, en ekki sex, svo sem
ákveðið er í nefndum lögum.
Að öðrum kosti verði verka-
lýðsfélögunum gefinn sjálfsá-
kvörðunarréttur til kaupgjalds-
sámninga, enda tryggi Alþingi
þeim rétt til að geta gengið til
samninga við atvinnurekendur
eigi síðar en 1. jan. 1940, án til-
lits til uppsagnarákvæða eldri
samninga.“
Auk þess var rætt um verð-
lag og eftirlit í því sambandi.
Kaus fundurinn þriggja manna
nefnd til að vgra á varðbergi
um það, að eigi sé okrað á lífs-
nauðsynjum fólks, og ef slíkt
þætti sennilegt, þá yrði það
kært til réttra aðila. Fundar-
menn voru sammála um það, að
nauðsynlegt yrði að teljast, að í
hverju þorpi væri maður, sem
hefði eftirlit með verðlaginu, og
yrði hann þá að hafa vald til
rannsóknar í þessum efnum.
Aukning í hitav’eituvinnunni.
Næstu daga verður fjölgað í
hitaveitunni um 150—200 verka-
menn. Verða þá alls í vimnu í
Mtaveitunni um eða yfir 450
verkamenn.
Starfsemi Svifflngfélagsins hefir
menningarlegt gíldi fyrir mUm.
G HELD að það sé
-*-‘d enginn vafi á því,
að svifflugið er íþrótt,
sem flestir hafa áhuga
á, þótt hinir séu færri,
sem hafa komið sér til
að verða þátttakendur
í íþróttinni. En einmitt
þess vegna er hún dýr
okkur fáu, sem stunda
'hana. Menn hafi í huga
hverju áorkað hefir
verið: Austur á Sand-
S’keiði hefir verið reist-
ur stór skáli, 2 flugur
■hafa verið smíðaðar, 1
keypt, smíðaverkstæði
með áhöldum ásamt
húsnæði til fundahaida
hefir verið útbúið í
Þjóðleikhúsinu, kenn-
arar fengnir frá út-
löndum og flugsýningar haldnar.
Þótt félagsgjaldið sé hátt, 5 'kr.
á mánuði, vantar mikið á að við
séum svo efnaðir, að við getum
keypt sviffluguna „Fálkann“, sem
kostar um þrjú þúsund krónur.
Það var sú fluga, sem flaug með
póstinn austan af Sandskeiði.
hingað til Reykjavíkur, en hún er
regluleg sviffluga, þ. e. á henni
er hægt að fljúga lengi og yfir '
langar vegalengdir, vegna þess
hve litið uppstheymi þarf til þess
að halda henni á lofti. — Svo er
það annað, sem félagið vanhagar
mjög um, en það er nýr vír-
strengur til þess að vinda flug-
urnar upp með, en eins og menn
vita eru flugurnar ræstar á þann
hátt, að bíll, sem við köllum
vindubílinn, vindur fluguna upp
á stálvír.
Virinn, sem notaður er núna,
slitnar að jafnaði 2 til 3 sinnum
á hverri æfingu, en það þýðir,
að við þurfum að eyða nokkrum
kíukkutímum í að þætta hann
saman. Við höfum því valið okk-
ur þá leið til að afla tekna, eins
og önnur félög, sem einskis opin-
bers styrks njóta, að efna tii
hlutaveltu undir lausninni: éftir-
sóknarverðasta hiutavelta ársins.
Ég er ekki í vafa um, að bæjar-
búar munu styrkja okkur félag-
ana með því að sækja hlutavelt-
una. Ég minnist þeirra þúsunda,
sem sóttu flugdaginn í fyrra og í
sumar; — þau mun:u einnig
styðja Svifflugfélagið með því að
sækja hlutaveltu þess — ekki sízi
þegar kostur gefst á að vinna
500 krónur í peningum, flugferðir
víðs vegar um landið, ókeypis
Svifflugan, sem fór með póstinn
á flugdaginn.
flugkennslu, auk mörg hundruð
verðmætra drátta.
Atli ólafsson.
Hin nýja bók Kristmanns Guð-
mundssonar
er nu komin út í Danmörku.
Biaðið „Nationialtidende“ flytur
ritdóm um bókina fyrst danskra
blaða, og segir þar, að engum
öðrum nútíma rithöfundi á Norð-
urlöndum væri ætlandi að fara
með svo víðtækt efni. Kallar
blaðið Kristmann hittn nörræna
Zola og sejgir, að hann hafi með
þessari bók skipað sér í röð
hinna miklu rithöfunda. FO.
Aðalfundur
knattspyrnufél. „Fram“ verður
næstkomandi sunnudag kl. 2 í
Kaupþingssal num.
Barnasofefear
allar stærðir
Innískór
kvensia og
barna.
Verðlð lágt.
BREKK
Ásvaliagötu 1.
Sími 1673.
C 'J/lRLES NOBDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
I Jpprelsaaiia á itosaiíty.
íl© Kai’l ísfeld ísleazkaði.
XXIV.
BÆMDUR.
Föstudagurinn 18. september árið 1792 var ósvikinn enskur
h.iustdagur, grár himinn og grátt haf. Það hafði rignt snemma,
ei þegar skotið var af fallbyssunni á Duke til merkis um, að
rc' tturinn væri settur, hafði hellirigningin breytzt í úðaregn.
S tipin, sem lágu við akkeri umhverfis, sáust varla fyrir þok-
u mi. Að lokum létti þó ofurlítið til, svo að sá til sólar. Þilj-
u nar á Duke voru þéttskipaðar fólki, sem var komið til þess
ao hlusta á dómana. Sir Joseph og Hamilton læknir voru
v: ðstaddir. Öðrum megin á þiljunum voru vitnin frá Bounty
og yi'irmennirnir á Andora.
Meðan réttarhöldin stóðu yfir, höfðu engir ættingjar eða
v nir fanganna fengið að vera viðstaddir. Og þó að þeir hefðu
fíngið að vera viðstaddir, þá skipti mig það engu, því að
rr óðir mín var dáin og aðra ættingja átti ég ekki. Þetta var
mér mikil huggun. Hvernig sem allt færi, var mér það hugg-
un að vita, að engir ættingjar eða vinir biðu eftir því að
v ta, hvort ég yrði sýknaður eða sakfelldur.
Þegar ég leit yfir hópinn, fór hjarta mitt að slá hraðar.
Ég sá þar nefnilega herra Erkins, sem hafði verið mála-
færsiumaður föður míns og mikill vinur foreldra minna. Hann
var á áttræðis aldri. Hann hafði oft búið hjá okkur í Withy-
combe. Og mestu viðburðir æsku minnar voru þeir, er ég fór
til Lundúna ásamt föður mínum. Þá hafði ég oft hitt herra
Erskine. Hann hafði ferðast með mér um Lundúnir og sýnt
mér borgina, og við þessi tækifæri hafði hann verið mér mjög
vingjarnlegur. Ég varð mjög hrærður, þegar ég sá herra Er-
skine, og ég varð þess var, að hann átti mjög erfitt með að
leyna tilfinningum sínum.
Brátt var salshurðin opnuð og áhorfendur streymdu iinn.
Fangarnir komu á eftir og við biðum, standandi þangað tffl
áheyrendur höfðu fengið sér sæti. Liðþjálfinn hrópaði: —
Roger Byam!
Ég stóð á fætur.
Réttarforsetinn spurði: — Hafið þér nokkuð fleira fram að
færa yður til varnar?
Sama spurning var lögð fyrir hina fangana. Því næst
var áheyrendum skipað að fara út úr salnum. Fangarnir gengu
líka út'og salnum var lokað. Okkur var fylgt upp á þilfar og
við stóðum við framsigluna. Menn stóðu í hópum á þilfarinu
eða gengu um gólf og töluðu saman. Við gátum ekkert heyrt af
því, sem sagt var. Skipverjarnir sinntu sínum venjulegu störf-
um, en þeir gengu svo hljóðlega um, að það var því líkasL,
sem þeir væru í kirkju.
Herra Graham hafði heimsótt mig kvöldið áður. Hann sagði'
mér, hvernig ég gæti vitað örlög mín um leið og ég kæmi
inn í herbergið. Hann sagði, að dátahnífur yrði látinn liggja
á borðinu fyrir framan réttarforsetann. Lægi hnífurinn þvers-
um fyrir framan mig, þýddi það, að ég væri sýknaður. Sneri
oddur hans að mér, þýddi það, að ég væri sakfelldur. Ég var
eins og í dái og var orðið sama um allt.
Klukkan hlýtur að hafa verið orðin hálf tíu, þegar dóms-
salurinn var ruddur. Þegar ég vaknaði upp af dvalanum,
fannst mér óratími vera liðinn. ,Sólin var líka komin yfir há-
degisstað. Ég heyrði skipsklukkuna slá eitt. Skýin voru horf
in og himininn var fölblár.
Að lokum voru dyrnar opuaðar á ný. Liðþjálfinn tilkynnti
að aftur væri heimill aðgangur. Ég heyrði nafn mitt hrópað.
Orðin hljómuðu ókunnuglega í eyrum mér, það var eins og
ég hefði aldrei heyrt þetta nafn fyrr.
Liðsforingi með brugðið sverð í hendi og fjórir varðmenn
fylgdu mér inn. Ég áttaði mig við langa borðið fyrir framan
réttarforsetann. Dátahnífurinn lá á borðinu fyrir framan
r hann. Oddurinn sneri að mér.
Dómararnir stóðu á fætur. Hood lávarður horfði þögull á
mig andartak.
— Roger Byam. Við höfum heyrt vitnisburði þá, sem fram
hafa komið til stuðnings ákærunni á hendur yður um þátt
' töku í uppreisn og sjóráni. Og við höfum enn fremur hlustað
, á vörn yðar. Við höfum rannsakað og yfirvegað framburð
vitnanna og rétturinn er þeirrar skoðunar, að ásakanirnar á
hendur yður séu sannaðar. Því dæmist rétt vera, að þér verð-
ið líflátinn, hengdur um borð í einu af skipum Hans Hátignar
á þeim tíma, sem aðmírállinn ákveður,
Ég beið eftir því að heyra meira, enda þótt ég vissi, að ekki
yrði fleira sagt. Svo heyrði ég rödd segja: — Fanginn má
fara. Ég sneri mér við og gekk út úr salnum til hinna fang-
anna, sem biðu.
Ég var allur dofinn. En þó þótti mér vænt um, að þessari
píslargöngu var nú bráðum lokið. Þegar dómurinn var les-
inn varð ég hálflamaður. En svipur minn hefir víst ekki gef
ið neitt til kynna, því að Morrison spurði: — Hvernig fór,
Byam? — Það á að hengja mig, sagði ég. Ég mun sennilega