Alþýðublaðið - 09.11.1939, Síða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR FIMMTUDAGUR 9. NÓV. 1939. 262. TÖLUBLAÐ
itstiðrar Þjóðviljans dæmi)
fjrrir róg um ráöherrana.
Starfseini komn-
| ttnista lariráð,
| seila verkamenn
í Síokkhóiini
[ Frá fréttaritara Alþýðubl.
\ STOKKHÓLMI í gærkv.
i í Stokkhólmi, sem haldinn
« \ ar að tilhlutun jafnaðar-
z raanna á þriðjudagsk\ öld-
i8, samþykkti ályktun, þar
1; sem starfsemi kommúnista
!; breði inn á við og út á við
'er fordæmd sem fullkom-
in landráð.
Það er skorað á alia
verkamenn í ályktuninni
að slíta öllu í amneyti við
kommúnista og útiloka
þá algerlega úr hreyfingu
sinni.
Að endingu var skorað á
aila sænsku þjóðina að
standa sem einn maður í
baráttunni fyrir því að
vernda frið, hlutleysi og
sjálfstæði landsins.
TkY ÝLEGA var kveðinn upp í
•*-® Bæjarþingi Reykjavíkur
dómur í máli þriggja ráðherra
gegn ritstjórum Þjóðviljans,
Einari Olgeirssyni og Sigfúsi
Sigurhjartarsyni, í meiðyrða-
máli. Yoru hin umstefndu um-
mæli dæmd dauð og ómterk og
stefndir dæmdir til að greiða
sektir og málskostnað.
Hin umstefndu ummæli birt-
ust í Þjóðviljanum undir yfir-
skriftinni ,.Kolin í kjöllurum
hinna ríku.“ Var ráðherrunum
þar borið á brýn, að þeir hefðu
„hamstrað“ og ættu birgðir
heima hjá sér bæði af matvæl-
um og kolum. Var svo ríkt að
orði kveðið um einn ráðherr-
ann, Eystein Jónsson, að
sagt van, að „hin venju-
lega kolageymsla“ hans
hafi „reynst of lítil í haust.
Hann varð. að taka herbergi í
kjallara sínum, sem ætlað var
til annarra nota, fyrir kola-
geymslu".
Eins og menn muna krafðist
Eysteinn Jónsson þess, að lög-
reglan leitaði heima hjá sér að
þessum kolabirgðum. Var rit-
stjórum Þjóðviljans, Einari Ol-
geirssyni og Sigfúsi Sigurhjart-
arsyni, boðið að taka þátt í leit-
Frh. á 4. síftu.
Þeim var g@rt að greiða 1(150 kr. í sekt og
300 kr.málskostnað að viðlðgðu fangelsi
HéOinn teknr nú npp hinn
pmla rðgbnrð kommúnista
nm verkamannabústaðina.
---- —*■+ i. «
Hinar fáránlegu sðgur Bmns voru
nlgerlega hrakf ar á alpiugð I gær.
"OT INíR nýju verkamannabústaðir, sem Stefán Jóhann
Síefánsson er að byggja í Rauðarárholti, eru bæði
ópraktiskir og dýrir. Þeir eru ekki ætlaðir fyrir alþýðuna
í Reykjavík til að búa í.“
Þessi orð mælti Héðinn Valdimarsson á Alþingi í gær
undir umræðunum um bráðabirgðalögin um byggingu
verkamannabústaðanna. Þetta eru svo að segja nákvæm-
lega sömu orðin, sem Brynjóifur Bjarnason, núverandi for-
maður „innávið“, hafði um fyrstu verkamannabústaðina,
ser.i byggðir voru, í blaði kommúnista, sem þá var Verka-
lýðiiblaðið.
Einnig í þcssu ktemur það á-
þreifánlega í ljós, að liéðinn
Valdimaisson hefir skipt um
hlutverk. Hann hefir tekið séo
stöðu við Iilið rógberanna og
skemmdarvarganna, sem niða
allt og afflyt; a, sem verkalýð.i-
hreyfingin og Alþýðuflokkur-
inn berjast fyrir og fram-
kvæma. Það er sárt að sjá H.
V. í þessu nýja hlutverki, en
það h'efir hann valið sér sjálfur.
í stað þess að halda áfram að
Frh. á 4. síðu.

Sprengingi bjórkjallaranum
fræga 20 mín. eftir að Hitler
var farinn paðan af fundi.
Sex eða s|ð aaeiaei lalðai
baiaa og sextíu særðlr.
-------«------
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun
SAMKVÆMT opinberri tilkynningu í Berlín seint í-
gærkveldi fórust sex af elztu mönnum þýzka naz-
istaflokksins og sextíu særðust við ógurlega Sprengingu,
sem varð í bjórkjallaranum fræga í Munchen, þar sem naz-
istauppreisnin byrjaði árið 1923. Hafði í gærkveldi verið
boðað þar til fundar til að minnast þess atburðar og hélt
Hitler langa ræðu. En hann var farinn af fxmdinum fyrir
tuttugu mínútum, þegar sprengingin varð, og segir út-
breiðslumálaráðuneytið þýzka, að hann hafi farið fyrr en
ætlað var, vegna mikilvægra stjórnarstarfa.
í hinni opinberu þýzku tilkynningu er því hiklaust
haldið fram, að hér hafi verið um banatilræði við Hitler
að ræða og er brezku leynilögreglunni borið það á brýn, að
hún hafi staðið að sprengingunni. En jafnframt er hálfri
milljón ríkismarka heitið hverjum þeim, sem geti gefið
upplýsingar um, hverjir hafi verið valdir að henni.
Hitler á nazistafundi með tveimur af nánustu samverkamönnum
sínum, Hess, sem er staðgengill hans í flokksstjórninni, og
Lutzo, s'em nú er foringi stormsveitanna.
Barátta milli rikisstiórnar-
innar og H.V. um olínverðið
e
Rfkísstjórnin hindraði verðhækhnn nm 700 þús.
krónur á fyrirlig||andi olfuhirgóum f landlnn.
Það er ekki hægt að verzla, ef ekki má leggja
á, sagði Héðinn á einum umræðufundinum!
YRIR atbeina ríkisstjórnarinnar kemur innan skamms
olíuskip frá Ameríku. Fékkst þessi olíufarmur í Am-
eríku fyrir milligöngu Vilhjálms Þórs, sem nú er verzlun-
arerindreki Islands í New York.
Þessi olía verður miklu ódýrari en mögulegt er að fá
á Evrópumarkaði. Er olía frá Englandi svo að segja ókaup-
andi vegna hins háa verðs.
Síðari fréttir h’erma, að þeir,4 ’
sem biðu bana, hafi verið sjö
en ekki sex að tölu, en nöfn
þeirra eru elcki kunn ennþá.
Þó hefir þvi verið lýst yfir,
að enginn af leiðtogum naz-
istaflokksins hafi verið á með-
al þeirra.
Vítisvél i ofni i her-
bergi yfir kjallarannm.
Samkvæmt tilkynningu
þýzka útbreiðslumálaráðunteyt-
isins á það að hafa komið í ljós
við rannsókn í húsinu eftir
sprenginguna, að vítisvél muni
hafa verið komið fyrir í ofni í
herbergi, s'em var yfir bjór-
kjaUaranum, 'en kjallaraioftið
hrundi að hálfu leyti við spreng
inguna yfir fimdarmennina,
sem í kjallaranum voru.
í Munchen urðu miklar æs-
ingar, þegar fréttin af spreng-
ingunni barst út, og var síma-
sambandi í bili slitið milli Mun-
chen og Berlín. Hin opinbera
tilkynning útbreiðslumálaráðu-
neytisins kom ekki út fyrr en
nokkrum klukkustundum eftir
að atburðurinn hafði gerzt.
Fréttin af þessu hefir vakið
mikla furðu úti um heim, og
telja menn merkilegt, að slíkur
atburður skuli hafa getað gerzt,
þar sem fyllstu varúðarráðstaf-
ana sé ævinlega gætt, þegar
Hitler kemur opinberlega fram,
flokkur leynilögreglumanna sé
þá stöðugt í fylgd með honum
og húsakynni séu nákvæmlega
rannsökuð, áður en hann fer
inn í þau.
Hins vegár er það kunnugt,
að slíkar sprengingar hafa áður
komið fyrir í Þýzkalandi síðan
stríðið hófst, þó að ekki sé vit-
að um manntjón af þeim, þar á
meðal tvær í Berlín.
En þetta mál heíir dálitla for-
sögu. Olíuverzlun Islands h. f.
hafði gert ráðstafanir til þess- að
fá olíu frá Bretlandi og hefði sú
olía komið hingað á vegum 01-
íuverzlunarinnar hefði olían hækk
að í einni svipan um að minnsta
kosti 200 prósent. Fór forstjóri
Olíuverzlunarinnar fram á það að
fá að flytja þessa olíu inn. Þá
gerði ríkisstjórnin hins vegar
sínar ráðstafanir í Ameríku og
er olíufélögin fengu fregnir af
því vildu þau ganga inn í kaup-
in og tókst samkomulag um það.
Það eru því raunverulega þau,
sem kaupa olíuna og selja hana-
Undanfarið hefir staðið í miklu
stímabraki milli olíufélaganna
annars vegar og ríkisstjiórnarinn-
ar og verölagsnefndarinnar hins
vegar. Olíufélögin vilja komast
hjá afskiptum ríkisstjórnarinn-
ar; en það er hins vegar skylda
hins opinbera að hafa þau afskifti
Hafa margir fundir verið haldn-
ir um þetta mál og á einum
þeirra sagði forstjóri Olíuverzlun-
ar Islands h.f. þessa setningu:
„Það er ómögulegt að verzla, ef
ekki má leggja á.“ Geta menn
af þessu ráðið í efni samræðn-
anna.
Um þrennt hefir verið deilt.
1 fyrsta lagi krafðist Héðinn þess,
að fá að hækka birgðir þær af
olíu, sem fyrir voru í landinu,
um upphæð, sem numið hefði
um 700 þúsund krónum. Þessu
var þverlega neitað af ríkisstjórn.
Síðan kom brölt Héðins og til-
raunir hans til að flytja inn rán-
dýra olíu frá Englandi, hugsandi
ekkert um, hvað hún myndi kosta
neytendurna. Þessu var afstýrt
með afskiptum ríkisstjórnarinnar,
þannig að keypt verður olía í
stóru skipi frá Ameríku, eáns og
sagt er hér að framan. 1 þriðja
la;gi varð enn að veita ágengni
jaínaðarmanna.
Félag ungra jafnað-
ARMANNA hélt tólf
ára aímæli sitt hátíðlegt
í gærkveldi í Alþýðuhús-
inu. Var þar húsfyllir af
ungu fóiki, sem skemmti sér
prýðilega, og fór afmælishátíð-
in hið bezta fram.
Matthías Guðmundsson for-
maður félagsins setti hátíðina
með snjallri ræðu, en síðan hóf-
ust skemmtiatriðin. Voru þau
hvert öðru betra. Félaginu
barst mikill fjöldi heillaóska-
skeyta.
H. V. mótstöðu, þegar að þvi
kom að ákveða verðlagið á þeirri
olíu, sem keypt var frá Ameríku.
H. V. hefir náið samstarf við
heildsalahluta Sjálfstæ'ðisflokks-
ins og er öllum heildsðlum á-
gengari og óprúttnari um verð-
lagskröfur. Krafðist hann alveg
óhæíilegrar álagningar á olíuna
frá Ameríku, þannig, að ef H. V.
hefði mátt ráða, hefði verðið
hækkað langt umfram þá miklu
Frh. á 4. slðu,