Alþýðublaðið - 14.11.1939, Blaðsíða 2

ÞRIÐJUDAGUR 14. NÖV. 1939.
ALS»Y©UBLA©1Ð
a litinn stein i
arneskirkjn hina nýjn?
94) Snemma um morguninn kornu konungurinn og drottningin,
95) gamla hirðkonan og allir herforingjarnir, til þess að sjá, hvar
prinsessan hefði verið. 96) Þarna er það, sagði konungurinn,
þegar hann kom að fyrsta hliðinu, sem kross var á. — Nei, það
er hérna, góði minn, sagði drottningin, þegar hún sá annað hlið
með krossi á.
Verkalýðsfélag
nreyrar.
Félagið samþykkti kröfu um
breytingar á gengislögunum
og andstöðu við klofnings-
samband kommúnista.
NÝLEGA var haldinn
fundur í Verkalýðsfélagi
Akureyrar. Fór fundurinn hið
bezta fram og ríkti þar mikil
eining.
Eftirfarandi áskorun til alþinjgis
var samþykkt í einu hljóði:
„Fundur Verklýbisfélags Akur-
eyrar, haldinn 5. nóv. 1939 skor-
ar á aiþingi það er nú situr, að
lögieiöa kaupuppbót, er svari til
hinnar auknu dýrtíðar, sern nú
er, og nái kaupuppbótin til allra
félagsmanna, sem eru í verfclýðs-
félögum . innan Alþýðusambands
íslands, ieða að öðrum kosti að
nema burtu úr lögum um gengis-
skráningu ákvæði þau 'er óheim-
ila verklýðsfélögum að setja sér
kauptaxta í samræmi við dýr-
tíðina.“
Stjóm klofningssambands kom-
múnista hafði sent stjórn félags-
ins beiðni um að vera með, og
var málið lagt fyrir fundinn. Var
tilboðinu svarað með eftirfarandi
ályktun.
„Fundur Verklýðsfélags Akur-
eyrar, haldtnn 5. nóv. 1939, vítir
harðlega klofningsstarfsemi Héð-
ins Valdimarssonar og annarra
hommúnista, sem meðal annars
er framin með tilraun þeirra til
stofnunar félagssamhands, og á-
róður þeirra til þess að draga
verklýðsfélögin út úr Alþýðu-
sambandi Islands, sem sýnilega
hefir þau einu áhrif, ef þeir orka
einhverju í þessum efnum, að
veikja samtök hinnar vinnandi
stéttar í baráttunni fyrir bættum
kjörum hennar.
Lýsir fundurinn því yfir, út af
bréfi þessara manna til félagsins,
þar sem farið er fram á að það
íaki þátt í slikri klofningsstarf-
semi, að það fyrirlítur framferði
þeirra, og vísiar bréfi þeirra og
öðrum slíkum sendingum, fyrr og
síöar heim til föðurhúsanna."
Glunufélagið Ármann
hefir ákveðið að mynda nýj-
an glímuflokk fyrir drengi frá
12 til 16 ára. Æfingar verða í
þróttahúsi Jóns Þorstemssonar
við Lindaigötu. Væri æskilegt að
þeir drengir sem hafa hug á að
læra eða æfa hina föjgru þjóðar-
íþrótt vora, islcnzku glímuna,
sig fram sem fyrst við Þórarin
Magnússion skósmið á Frakkastíg
13, sem gefur allar fre-kari upp-
lýsingar.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
Eftíf Felix tMimdssön.
FYRIR alhnörgum árurn síðan
var ég staddur á fundi í
félagi hér í bænum, þar sem
. fram fóru trúmálaumræ’ður. Var
til þeirra stofnað af mönnum,
sem hugou sig geta kollvarpað
kirkjulífi bæjarins. Töklu þess
allmikla nauðsyn vegna þess, að
það drægi fólkið frá’ ýmsum þeim
málefnum, er því væri meiri
uppbygging að, drægi úr áhuga
þess og vilíti þyí sýn um þau
mál, er það varðaði mestu, og
hindraði réttar aðferðir um þau
mál. Mér er það minnisstætí frá
þessum fundi, hversu þeir, er af-
má vildu allt kirkjulif, fóru að
mínum dómi halloka, og hvað
góð rök -og gild v-oru fyrir því
færð, að heilbrigt trúar- og
kirkjuiif mættum við ekki missa.
Þvert á rnóti bæri að efla það og
auka, og væri svo, að það væri
of veikt eða dauft, þá bæri að
veita því fulltingi og krafta tii
þess að það mætti ljá hverju
g-óðu máli lið og væri megnugt
þess að hafa þau áhrif á siðf-erði
manna, þroska og framgöngu,
sem æskilegt væri til þess, að
íslenzku þjóðinni mætti vel
vegna.
Þessi umræddi fundur fór fram
n-okkru eftir heimsstyrjöldina.
Losið frá ófriðaráhrifunum var
fcomið hingað ásamt ýmsum
nýjum kenningum. Mér var þó
ekki þá það eins ljóst -og mér
_ er það nú, og reyndar oft síð-
an, hver nauðsyn er á fórnfúsri
hugsjónastarfserni, heilhuga fcenn-
injgum og einlægri trú, trú sem
er þess rnegnug, að bera alltaf
sannleikanum vitni . og g-era
mennina frjálsa.
Þegar séra Garðar Svavarsson
hóf sína kristilegu starfsemi í
austasta hluta bæjarins haustið
1936, tókst -honum að vekj.a nýja
hreyfingu fyrir kirkjulegri starf-
semi í þessum hl-uta bæjarins.
Hann byrj-aði þá þegar á hús^
viljunum og kynnti sér gegnum
þær hujgsun fólksins um þessi
mál, hvort það hefði áhuga fyrir
þessari síarfsemi -og óskaði þess,
að hún næði að blómgast og
verða til þess að nýr safnaðar-
hluti myndaðist, eða að hin
gamla Laugarneskirkja yrði end-
urr-eist- Eða ef til vill hefir ekki
einu sinni hann þorað að v-ona
það, að innán þriggja ára yrði
Lauslcgur uppdráttur af framhlið
fyríthugaðrar Laugarnesikirkju.
málum svo vel k-omið á þessu
hans starfssviði, að kirkjubygg-
ing stæði fyrir dyrum.
Þeim, sem hann réðu, sem var
sóknarnefnd dómkirkjunnar, og
hionum sjálfum, var það ljóst,
að bærinn bjó við sama ástand,
að því er kirkjurúm snerti, -og
fyrir 30 árum, að á því tímabili
hafði bærinn þanist út á alla
vegu og fj-ölgað um 30 þúsund
íbúa, að störf pr-estanna höfðu
aukist að sama skapi og bærinn
óx og fölkínu fjölgaði, en starf-
andi prestum hafði ekki v-erið
fj-öljgað og kirkjum ekki heldur.
Það var vegna þessa ástands,
sem ákv-eðið var að hefja tilraun
með kirkjulega starfsemi í út-
hverfum bæjarins, og séra Garð-
ar hóf starfið eins og áður er
sagt í austasta hluta bæjarins,
með húsvitjunum og .sunnu-
dagaskóla -eða barnaguðsþjón-
ustum. Og það merkilega skeði,
sem margir h-efðu sjálfsagt efast
um, aö fólkið hafði áhuga fyrir
þessu starfi. Þriðji hluti barna í
þessu skólahv-erfi sótti að jafn-
aði -sunnudagasamkomurnar og
fullorðna fólkið sótti raessumar,
sem fram fóru í eiuni skólast-of-
Unni, við eðlilqga fremur óhag-
stæða aostöðu. Og það þarf ekki
að orðlengja um þ-etta; þarna
hefir myndast álitlegur hópur á-
hugafólks, sem starfar í ein-
drægni að sínum safnaðarmálum
og er nú þ-ess albúinn að byggja
Idrkju.
Það er nú ákv-eðið, að sú fjár-
söfnun, sem fram fer í haust til
kirkjubyggingar, komi þessari
kirkjubyggingu til góða. Fólkið
sjálft m-eð prestinn í br-oddi
fylkingar, hefir sýnt þ-að, að það
á skilið að koma sér upp kirkju,
og það ætlar að g-era það, og
þ-örfin fyrir kirkju er hvergi inn-
an endimarka bæjarins eins brýn
og aökallandi eins og einmitt hjá
þessu fólki, þar sem allt er til-
búið að öðru leyti. Það myndu
maigir óska þess, að betur blési
með fjárhagsafkomu -og ástæður
bæjarbúa en nú gerir, því að
pnestur -og söfnuður, sem svo vel
fer af stað, ættu það skilið að
greitt væri fyrir þ-eirra áhuga-
roáli, -og það munu margir g-era,
hver eftir vilja og getu. „Safnast
þegar saman fcemur1, -og þó að
margir láti litið, ef þátttakan er
almenn, þá er þessari bygjgingu
borgið. Það munu vera fyrir hen-di
allt að 30 þúsund krónur. Veittar
v-oru úr kirkjuhyggingarsjóði 20
þúsundir, ón-efndur maÖur gaf 5
þúsundir, sem ávaxtast hafa í
n-okkur ár -og nú nýlega gaf einn
• m-aður 1000 kr. Þá er þess vænzt
að nokkurt lán fáist m-eð h-ag-
kvæmum kjörum -eða alt að 30
þús. Áætlað er að kirkjan k-osti
70—80 þúsund, mun þó vera viss-
ara að búast við að hún bosti
eitthvað m-eir miðað við þá verð-
hækkun, sem nú -er -orðin á bygg-
ingar-efni. Þ-ess v-egna væri þess
full þörf að söfnun sú er nú f-er
fram gæfi 10—20 þúsund krónur
og -er v-el hægt að búast við
að það takist þegar litið er á
jíbúat-ölu í bænum. Það er reiknað
m-eð að kirkj-an taki um 250
manns. Austan Rauðárstíjgs er
talið að búi um 3000 manns, svo
að framtið og fjárhag þ-essarar
kirkju þegar byggð verður ætti
að viera b-orgið. Nú kynnu ein-
hverjir að s-egja s-em sv-o: þetta
er m-ál-efni austurhluta bæjiarins,
þeirra -er þess-arar kirkju ætla að
njóta, en við svolitla ílmgun
imunu menn s-kilja að þ-að er sam-
eiginlegt mál allra bæjarbúa,
þeirra -er kirkju vilja hafa. Og
mætti fær-a full rök að því, að
ekki muni mjiög 1-engi ennþá
verða hægt að komast af m-eð
dómkirkjuna eina fyrir s-öfnuð
sem orðinn er upp undir 30 þús.
Úianns. Enda sv-o ás-ett manga
da-ga m-eð uotkun, að varla
talið f-orsvarianliegt, það er þvi al-
miennt nauðsynj-amál safnaðarins
að þessi kirkja v-erði byggð sem
fyrst-
ÁTarp til Reykvfklnga
Hin árle-ga fjársöfnun til nýrra
kirkna í R-eykjavík hefir þetta
h-aust fallið í hlut fyrirhugaðrar
Laugameskirkju. Þaninig að á
jiessu haiusti verður eingönigu
safnað til kirkjunn-ar, s-em ákveð-
ið -er að reist verði fyrir aust-
ustu svæði bæjarins.
Oss -er þ-að ljóst að all óvæn-
Lega h-orfir sakir ástandsins í
heiminum, en oss var úthlutað
þessu hausti -og förum því samt
af st-að, -ekki íil að knýja eða
heirnta -og ætlum engum -að
ganga nærri s-ér, h-eldur leitum
v-ér fulltinjgis bæjarbúa í þeirri
(t-on o,g í því trausti að þ-eir sem
sjá sér það fært vilji leggja því
lið sitt, að viðunanleg lausn fá-
ist um kirkjumál R-eykjavíkur.
Þess v-egna leitum vér fulltin-g-
Is yðar, góðir samb-orgarár, og
biðjum yður vel við að br-egð-
ast.
í undirbúningsnefnd fyrirhuigaðr-
ar Laugarneskirkju.
Jön Ólafsson. Carl Olsen.
Þ-órir Baldvinsson. Emil R-ok-
stad. Ólafur Jóhannsson. Krist-
mundur Guðmun-dsson. Tryggvi
Guðmundsson.
*
Skátar munu h-eimsækja bæjar-
búa í kv-ö-Id, til þ-ess að safná á
gj-afalista fyrir Laugarnjes-kirkjju,
og eru nnenn beðnir að taka þeim
vin-samlega.
Fyrir þá sem unna kristilegri
starfsemi -er v-ert að gefa því
gaum að við það að ný kirkja
k-emur, fcoma fl-eiri starfandi
Icráftar inn í safnaðarlíf bæjarins,
eins-o-g glö-ggl-ega h-efir sýnt sig
í starfsemi þ-essa safnaðarh-luta,
s-em h-ér h-efir verið rætt um. Og
það er ástæða til að v-ona að
mý kirkja með nýjum kröftum
v-eiti nýju lifi -ojg nýjum straum-
®.m inn í bæjarlífið, o-g væri þess
full þörf. Er ekki ýmislegt það
er við heyrum og sj-áum daglega,
vottur þess að verkefnin séu nó-g,
fyrir h-eilbrigða, einlæga hug-
sjónast-arfs-emi, trú sem væriþ-ess
mcgnug að flytja fjöll lausung-
ar og lasta burt af þessu fá-
menna l-and-i, s-em hefir ef til vill
allra þjóða mesta þörf fyrir að
allir synir þess og dætur, geri
ekkert það er hindrar eða tefur
fyrir að hver rnaður dugi það
er hann má.
Felix Guðmundsson.
Málfundaflokkur
Alþýðuflokksfélagsins hefir æf-
íngu annað kvöld kl. 8,30 í Al-
þýðuhúsinu, 6- hæð.
eHARLES NQBDHOFF og JAMES NORMAN H.ALL:
UppreisEtin á Seiaraf^.
117 Karl ísfeld íslenzkaði.
hafi farið inn 1 herbergi sitt, þegar hann vissi, hver var kom-
inn, svo að við gætum fengið að vera í friði. Við borðuðum
kvöldverð fyrir framan arininn. Við höfðum svo margt að
tala um, að við vissum varla, hvar við ættum að byrja. —
Tinkler hafði ennþá ekki náð sér eftir undrunina.
— Minnist þess, Byam, sagði hann, að ég hélt, að þér
væruð hinum megin á hnettinum. Þegar ég kom úr fyrstu ferð
minni til Vestur-Indía frétti ég, að Pandora hefði verið send
af stað, til þess að leita að Buonty. Það var það eina, sem ég
vissi. Ég hafði ekkert frétt um það, að Edwards væri kominn
aftur, né um herréttinn. Ég kom í land nóttina áður í fötum,
sem ég hafði fengið að. láni um borð í Sapphire. Seinna skal
ég segja þér frá Carib Maid, og frá því, þegar skipið fórst.
Aðeins tíu manns af skipshöfninni komust lífs af. Ég var að
leggja af stað til mágs míns. Þá var ekið fallegum vagni með
tveim hestum fyrir að dyrunum. Áður en ég vissi af, var búið
að drífa mig upp í vagninn, og þar sat ég andspænis Sir
Joseph.
Ég hafði aldrei á ævi minni séð þann mann áður. Og hann
minntist ekki á það, hvaða erindi hann ætti, en ég þóttist
viss um, að það stæði í einhverju sambandi við Bounty. — Þér
verðið að vera þolinmóður, Tinkler, sagði hann. Ég skal sjá
um, að herra Fryer fái að vita, að þér séuð kominn. Eftir
stundarkorn námum við staðar fyrir framan fallegt hús. Sir
Joseph stökk út úr vagninum og hljóp inn í húsið. Eftir tíu
mínútur kom hann út aftur og teymdi Hood aðmírál á eftir
sér. Ég vissi ekkert, hvaðan á mig stóð veðrið, en ég var upp
með mér af því, að vera í félagsskap þessara manna. Við ókum
beina leið í flotamálaráðuneytið. Þar var ég skilinn eftir hjá
skipstjóra, sem hét Mathson. Hann var mjög kurteis við mig
og ræðinn, en ekkert vildi hann segja mér um það, hvers vegna
ég væri kallaður hingað.
Klukkan tíu var mér stefnt fyrir nefndina. Hugsaðu þér,
hvernig það hefir verið, að sjá mig standa frammi fyrir nefnd-
inni í uppgjafafötum af þrem mönnum. Ég var látinn vinna
eið og því næst var mér allranáðarsamlegast boðið að fá mér
sæti.
— Herra Tinkler! Viljið þér gera svo vel og skýra nefnd-
inni frá því sem þér vitið um Roger Byam, fyrrum liðsforingja-
efni á vopnuðu kaupfari Hans Plátignar Bounty?
Þér getið hugsað yður, Byam, hvernig mér varð við, þegar
ég heyrði nafn yðar nefnt. Ég fann kuldahroll upp eftir bakinu
á mér, alla leið upp í hársrætur. Ég hafði ekki gleymt því, hve
oft Bligh hafði fordæmt yður sem sjóræningja, án þess að
leyfa okkur að segja nokkurt orð yður til varnar. Ég reyndi
að verja yður, en ég hélt, að hann ætlaði að fleygja mér íyrir
borð, þegar hann heyrði það. Nú datt mér í hug, að þeir hefðu
náð 1 yður. Ég leit á þá til skiptis, til þess áð reyna að komast
að raun um, hvað þeir vildu mér.
— Eigið þið við það, hvort ég viti, hvar hann er niður
; kominn .um þessar mundir? spurði ég.
— Nei, við óskum eftir að fá að vita um samtal, sem sagt
er að hafi átt sér stað milli Fletcher Christians og Byams
nóttina áður en uppreisnin var gerð. Heyrðuð þér þetta samtal?
Ég mundi eftir því þegar í stað, og þá rann upp ljós fyrir
mér.
— Já, svaraði ég, — ég man það mjög vel.
— Hugsið yður vel um, herra Tinkler. Líf manns er komið
undir því, sem þér segið um þetta samtal. Veitið yður nægan
tíma til þess að hugsa yður um. Segið svo frá öllu út í yztu
æsar.
Ég mundi eftir öllu viðvíkjandi þessu samtali, og þér megið
þakka hamingjunni fyrir það, Byam, að minni mínu var ekki
farið að förlast vegna elli. En nú kom það einkennilega í Ijós.
Ég hafði sem sé gleymt því mikilvæga atriði, að herra Bligh
hafði heyrt sumt af því, sem fram fór milli ykkar Christians.
Á heimleiðinni minntist Bligh aldrei á það einu einasta orði,
hvers vegna hann áliti yður meðal uppreisnarmannanna. Við
héldum allir, að ástæðan væri sú, að þér komuð ekki upp á
þilfar, fyrr en báturinn var kominn frá skipshliðinni. Og við
vissum, að Christian talaði oft við yður morguninn, sem upp-
reisnin var gerð. Ennfremur voruð þér vinur Christians. Og
það var meir en nóg til þess að gamli maðurinn fordæmdi
yður.
Ég gaf mér góðan tíma, það megið þér vera viss um. —
Ég byrjaði söguna á því, þegar við vorum saman á þiljum á
varðtíma Peckovers. Ég hafði engu gleymt. Ég sagði þeim
líka frá því, að ég hefði játað fyrir yður, að ég væri einn
þeirra, sem hefðu stolið hinum ómetanlegu kókoshnetum herra
Blighs. Ég skýrði þeim frá því, að ég hefði lagst á þilfarið, til