Alþýðublaðið - 14.11.1939, Blaðsíða 4

WBOJUDAGUB 14. NðV. 1939.
/
í
f DA8
BSAMLA BIÖB
Haria Aatoinette.
Heimsfræg og hrífandi
fögtir Metro Goidwyn
Mayer stónnynd, að
niokkru leyti gerð samkv.
æfisógu drottningarinnar
eftir Stefan Zweig. Aðal-
hlutverk:
Marie Antoinette
NORMA SHEARER
Axel Fersen greifi
TYRONE POWER
Lúðvlk XV.
JOHN BARRYMORE
Lúðvík XVI.
ROBERT MARLEY
I. O. G. T.
ST. VERÐANDI nr. 9. Fundur
í kvöid kl. 8- 1. Inntaka
nýrra félaga. 2. St. Framtíðin
kemur í heimsókn. 3. Otnefn-
ing þriggja heiðursfélaga. 4.
Funtli slitið. — Eftir fund kaffi-
samsæti. Skémmtiatriði: l.Gest-
ir og félagar boðnir velkomn-
ir; hr. Karl Bjarnason. 2.
Nokkur orð. Þ. J. S. 3. Upp-
lestur: frú Guðrún Indriða-
dóttir. 4. Blóstakkar, hinir við-
urkenndu og vel þekktu snilli-
söíngvarar og spilarar. 5. Dans.
BT. EININGIN nr. 14. Fundur
annað kvöld kl. 8V2- Tekið á
möti nýjum félögum. Barnakór,
'Ustdans o. fl. Æt.
Reyktur
fiskur
Pressaður
Saltfiskur
Fiskfars.
Verzlunin
K|«t & Fiskur
Símar 3828 og 4764.
1AMTAKARÉTTUR VERKA-
MANNA
Frh. af 3. síðu.
umhyggju fyrir samtökunum?
Öðru nær.
Sjálfstæðismenn hafa bent á
þetta fyrst og fremst vegna
þeirrar örðugu aðstöðu, sem
verkamenn hafa til þess að geta
beitt sér í félögunum fyrir
hagsmunum gegn atvinnurek-
andum.
Vegna ofríkis atvinnurek-
enda og andúðar þeirra gegn
samtökum verkamanna hafa
verkamenn verið knúðir til að
fá menn utan stéttar sinnar til
þess að veita félagskap þeirra
forstöðu, Þessa eru nærri því
jafnmörg dæmi og verka-
mannafélögin eru mörg og
sannleikurinn er sá, að ef engir
hefðu fengist til að vinna þessi
störf fyrir verkalýðinn utan
stéttarinnar, væru engin eða
sama og engin verkalýðssamtök
til í landinu, vegna andspyrnu
Sjálfstæðismanna gegn rétti
verkamanna til þess að mynda
samtök.
Þetta er atvinnurekendum
sem öðrum augljóst mál.
Dagblaðið Vísir segir, að sú
stjórnmálabarátta, sem sé háð
milli Alþýðuflokksins og kom-
múnista innan verkalýðssam-
takanna, valdi þar nú mestum
vandræðum.
Sannleikurinn er sá, að eng-
m stjórnmálabarátta er háð
milli Alþýðuflokksins og kom-
múnista innan verkalýðsfélag-
anna, heldur er þar barizt um
stefnu verkalýðsfélaganna
sjálfra, hvort þau eigi að vera
byltingafélög eftir höfði kom-
múnista eða verkalýðsfélög, er
starfi á grundvelli Alþýðusam-
bandsins.
Hvergi hefir þessi barátta
valdið nokkrum vandræðum,
né kommúnistar náð yfirráðum
í félögum, nema þar sem Sjálf-
stæðismenn hafa gengið í lið
með kommúnistum.
Alþýðuflokkurinn hefir aldr-
ei átt í neinni baráttu við Sjálf-
stæðismenn innan verkalýðsfé-
laganna, nema þar sem þeir
hafa gengið í lið með kommún-
istum um að sundra samtökun-
um. Vilji Sjálfstæðismenn í
verkalýðsfélqgunum af ein-
lægni taka upp samstarf við
Alþýðuflokksmenn í verkalýðs-
málunum, mun það samstarf án
efa vel þegið, en þetta eru mál
félaganna sjálfra og verða að
útkljást innan þeirra.
Barátta íverkalýðsfélaganna
við ýmsar helztu máttarstoðir
Sjálfstæðisflokksins út á við
hlýtur hins vegar að halda á-
fram á meðan til eru atvinnu-
rekendur og verkamenn, að
vísu nokkuð vægari en áður,
vegna þess að verkalýðssamtök-
in eru nú orðin það sterk og
búin að afla sér þess réttar, að
atvinnurekendur verða að taka
tillit til þeirra sem samningsað-
ila, hvort sem þeim líkar það
ver dða betur, meðan kommún-
istum og öðrum fjandsamlegum
öflum tekst ekki að veikja mátt
þeirra frá því, sem nú er, en
gegn því verða allir vinnandi
menn að vera á verði, hvaða
flokki sem þeir tilheyra.
Finnur Jónsson.
ÓSYNILEGA HEIMSVELDIÐ
Frh. af 3. síðu.
hernaöarbandalag meÖ ÞjóÖverj-
um, Rússum og Japönum. Er
pá hinn rússneski kommúnismi
svo afhjúpaður sem heimsveldis-
stefna að allar ríkisstjórnir —
hve steinblindar sem pær annars
eru — ættu að sjá að - par er
og hefir verið um landráðastefnu
og landrá'öaflokk að ræða.
*
Á þeim vetri, sem nú er ný-
byrjaður er því sennilegt að
draga mumi til hinna mestu tíð-
inda hér á jörð vorri. Við mun-
um sjá þjó'ðirnar greinast í tvær
andstæðar heildir. Annarsvegar
einræðisþjóðirnar, undir forustu
Rússa, því þeir munu taka við
forustunni af Þjóðverjum pegar
er þeir lenda í ófriðinn — og
hinsvegar lýðræðispjóðirnar, und-
ir forustu brezka heimsveldisins.
Verði hið brezka heimsveldi
broti'ð á bak aftur í pessum ó-
friði er allt lýðræði úr sögunni
um ófyrirsjáanlegan tíma.
Sigri hið brezka heimsveldi og
bandamenn pess mun bæði kornm
úinismi og nazismi purkast út og
tímar þeirra stefna munu í fram-
tíðinni verða skoðaðar sem hlið-
stæð tímabil við daga præla-
haldsins og galdrabrennanna og
aörar kúgunaraldir fyrri tíma.
Smárikin mu-nu fjöldamörg fara
sama veg og Pólland er nú far-
i'ð. Þau munu aldrei rísa upp
aftur, ef einræðisríkin sigra, en
ef brezka heimsveldið sigrar,
munu pau öll hljóta frelsi sitt á
ný.
Hið brezka heimsveldi berst
fyrir stórkostlegustu hugsjóninni,
sem enn hefir verið barizt fyrir í
nokkrn stríði. Hugsjón hins nýja
bandalags allra frjálsra pjóða, án
þess um nofckra iandvinninga
verði að ræða. Það berst fyrir
pví, að hver pjóð fái frið og
fmlsí til aÖ vaxa og proskast svo,
aS hún g»ti orðið sjáif«t»ð fnnan
Styrjðldin oq
sösíalisminD.
EftMektarvetðnrbælding
ur eftir Benjamin Elriks-
son hagfræðing.
RÉTT fyrir helgina kom út
bæklingur eftir Benjamín
Eiríksson hagfræðing, sem hann
nefnir „Styrjöldin og sósíal-
isminn." Hefir Benjamín eins
og kunnugt er mótmælt opin-
berlega í Þjóðviljanum þeirri
afstöðu, sem flokkur hans hefir
tekið til vináttusamningsins
milli Stalins og Hitlers og
þeirrar stefnu, sem Sovét-
Rússland hefir nú tekið upp í
utanríkispólitík sinni. En á-
stæðan til þess, að hann hefir
nú gefið út sjálfstæðan bækl-
ing um þessi mál, mun vera sú,
að honum hafi verið neitað um
frekara rúm í Þjóðviljanum.
Bæklingur Benjamíns um
styrjöldina og sósíalismann er
miskunnarlaus en rökföst
gagnrýni á svikum sovétstjórn-
arinnar og alþjóðasambands
kommúnista (Komintem) við
málstað friðarins, lýðræðisins
og sósíalismans, og nöpur á-
deila á hinn svonefnda „sam-
einingarflokk alþýðu, sósíal-
istaflokkinn", sem ætlar sér
„að byggja hina íslenzku verka-
lýðshreyfingu á pólitískri til-
veru Stalins og Molotovs“, eins
og hann kemst að orði: „Kom-
intern,“ segir höfundurinn, „er
orðinn virkur bandamaður fas-
ismans á yfirstandandi tíma-
bili, Engar blekkingar eða
skammir um auðvald og sósíal-
demókrata geta breitt yfir þá
staðreynd.“
Það verður erfitt fyrir erind-
reka sovétstjórnarinnar og al-
þjóðasambands kommúnista
hér á landi, að komast fram hjá
þeirri rökstuddu gagnrýni, sem
í þessum bæklingi hefir verið
sett fram af einum flokksmanni
þeirra, eftir að þeir höfðu neit-
að honum um rúm í Þjóðvilj-
anum.
Bókin er gefin út af höfund-
inum, prentuð í ísafoldarprent-
smiðju, og mun fást í Heims-
kringlu.
Léiðrétting á auglýsingtu.
Bazarinu, sem fyrirhugaður var
3. dez., verður 26. p. m. Sálar-
rannsóknarfélagið.
Siifurbrúðkaup
' eiga í dag Jóhanna Jóhannes-
dóttir og Emanúel J. Bjarnasion,
Víndheímum við Þjórsárgötu í
Skerjafirðl.
pess samveldis, sem nauðsyn er
á að allar slíkar pjóðir skipi sér
í, til varnar sjálfum sér og vernd-
ar öðrum.
Styrjiöldin, sem nú er hafin, er
styrjiöldin milli einræðisins og
lýðræðisins. Orslitaorustan milli
peirra afla, sem Innan hvers pjóð-
félags hafa átzt við á undanförn-
Uim árum, og milii ríkjanna í
ýmis konar myndum og átökum.
Takist að sigrast á einræðinu —
og pað verður hin 1000 ára gamla
iýðræðispjóð, Islendingar, að
vo'na — verður pað til þess að
hugsjón hins brezka heimsveldis
rætist — að takmark pað næst,
sem að er stefnt í uppbyggingu
bnezka heimsveldisins, en pað er
frelsi einstaklingsins, frelsi þjóð-
arheildanna, fri'ður, öryggi og
framþróun einstaklmga og rikis-
hðUán.
Næturlæknir er Karl S. Jónas-
son, Sóleyjargötu 13, sími 3925.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
og Iðunnar-apóteki.
Næturvarzla bifreii'ða: Bifreiða-
stöðin „Geysir“, sími 1633.
Háskólafyrirlestur á frönsku.
í kvöld kl. 8,05 flytur franski
ræ'ðismaðurinn Vioillery fyrsta
háskólafyrirlestur sinn um nýlend
ur Frakka. Öllum heimill aðgang-
ur.
Kvenfélag Alpýðuflokksins
heldur fund í kvöld kl. 8Vs í
Alpýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Verður fliutt erinidi, lesið upp o. fl.
Sameiginleg kaffidrykkja. Æski-
legt er, að konur, sem ætla að
sækja hjúkrunamámskeið félags-
ins, mæti á fundinum. Konur,
sem hafa tekið happdrættismiða
félagsins til sölu, komi og geri
skiiagrein á fundinum.
Hljómléikar og exiimdi
verða í dómkirkjunni annað
kvöld kl. 8V2 að tilhlutun kirkju-
nefndar safnaðarins. Aðgöngu-
miðar em seldir í bókaverzlun
Sigf. Eymundssonar og í hljóð-
færaverzlun Sigr. Helgadóttur;
ennfremur við innganginn.
Silfurbrúðkaiup
eiga í dag heiðurshjónin frú
Júiíana Björnsdóttír og Jón Jóns-
son (bróðir séra Ingimars sfcóla-
stjóra og peirra systkina), Vita-
stíg 8A.
RÆÐA SIGURJÓNS A. ÓLAFS-
SONAR
Frh. af 1. siðu.
ég tók fyrstur manna upp í Sjó-
mannafélaginu og nú fara vax-
andi innan samtakanna, að meiri-
hluti félagsmanna ósfcoraÖur fái
að ráða í öllum stærri málurn,
pó að gert sé út um hin smærri
mál á félagsfundum.
Ég vil benda á pað, að verka-
lýðssamtöikin em baráttusamtök
og að þessari baráttu er eðlileiga
stefnt að vemlegu leyti gegn
hagsmunum atvinnurekenda. Ég
tala af reynsiu, er ég fullyrði,
að verkatnenn hafa enga trú á
pví almennt, að Sjálfstæðisflokk-
urinn, sem atvinnurekéndur
stjóma að mestu leyti, muni
heppilegur til að veita kröfum
verkalýðssamtakanna brautar-
gengi. Ég pekki marga Sjáif-
stæðismenn, sem ekki telja koma
til mála að SjálfstæÖisflokkurinn
geti veitt þeim aðstoð í launa-
deilum. Þetta er líka eðlilegt.
Sjómennirnir pekkja nógu vel af-
stöðu þessa flokks.
Flutningsmaðuir frumvarpsins
og blöð Sjálfstæðisflokksins hafa
tekið undir róg kommúnista um
að ofbeidi og einræði sé beitt
innan verkalýðssamtakanna. Ég
lýsi það helber ósannindi. Allir
meðlimir verkalýðshreyfingarinn-
ar geta hvenær sem er látið skoð-
anir sínar í ljös innan samtak-
anna og fylgt þeim fram. En fé-
lagsmálará'ðherra hefir skýrt pað
ljióslega, hvers vegna ákvæðið
var sett um það, að ekki mættu
aðrir en Alþýðuflokksmenn sitja
á sambandspingum. Það var gert
sem varnarráðstöfun gegn kom-
múnistum, og mér finnst sízt sitja
á Sjálfstæðisflokknum að víta
það. Kommúnistar eru nú orðnir
pekktir að pvi hér að peir víla
ekki fyrir sér að svíkja sína eigin
pjóð og að peir eru innan ís-
lenzks pjóðféiags flugumenn er-
lends einræðisríkis.
Þá hrakti S- Á. Ó. fullyrðing-
arnar um að iðgjöld verkalýðs-
félaganna gengju til pólitískrar
starfsemi Alþýðuflokksins. Ekki
einn eyri af peim gengur til
ptirrar starfs«mi. En mér er
S.s. Bergenhus
(í stað m.s. Dr. Alexandrine)
fer að öllu forfallalausu fimmtu-
daginn 16. p. m. til ísafjarðar,
Siglufjarðar, Akureyrar. Þaðan
sömu leið til baka.
Farþegar sæki farseðla á mið-
vikudag.
Fylgíbréf yfir vörur komi á
miðvikudag.
Skipaafgr. Jes Zimsen
Tryggvagöíu. — Sími 3025.
H NÝJA BIO I
Borgarglanmnr
og sveitasæla.

Hressilega fjörug og
skemmtileg austurrísk
kVikmynd, er gerisit í Vín-
arborg og nágrenni, með
hrífandi hljómlist eftir
Fnanz Lehar. — Aðalhlut-
verkið leikur og syngur,
fegurri og glæsilegri en
nokkm sinni áður, eftir-
lætisleikkona allra kvik-
myndahússgesta
MARTHA EGGERTH
Aðrir leikarar eru: Leo
Slezak, Idia Wurst, Rolf
Wanka og Hans Moser.
Þökkum af hjarta fyrir hluttekningu við andlát og jarðarför
Ólafs Þórðarsonar vökumanns.
Sérstakfega þökkum við Olíufélagi íslands fyrir þeirra hjálp og
aðstoð, og starfsmönnum þess, og sömuleiðis gömlum samstarfs-
mönnum hans í Iðunni, og síðast en ekki sízt frú Guðnýju Sig-
urðardóttur og Steingrími Steingrímssyni og syni þeirra á Lind-
argötu 8 A fyrir þeirra ómetanlegu hjálp í sorg ekkar. Guð launi
ykkur öllum og blessi. .
Guðríður Helgadóttir og aðstandendur.
Hljómleikar og erindi
í dómkirkjunni
miðvikudaginn 15. nóv. 1939 klukkan 8V2 eftir hádegi
að tilhlutun kirkjunefndar Dómkirkjusafnaðarins.
EFNISSKRÁ:
1. Sálmur.
2. Páll ísólfsson: Orgelsóló.
3. Ferðasaga: Prófessor Ásmundur Guðmundsson.
4. F’iðlusóló: Björn Ólafsson.
5. Dómkirkjukórinn syngur.
6. Sálmur.
Aðgöngumiðar á kr. 1 fást í Bókaverzlun Sigfúsar Eymunds-
sonar og Hljóðfæraverzlun Sigríðar Helgadóttur og við inn-
ganginn.
Leilrfélag Reykjjavíkor.
BRIMHLJÓÐ
Sýning á morgnn kl. 8.
Lækkað verð!
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 4—7 í dag og eftir kl. 1 á morgun.
spum: Hvað er gert við iðgjöld
verkamannanna í Málfundafélag-
inu óðni? Mér er sagt, að verka-
menn verði að greiða 1 kr. á
viku. Fá verkalýðsfélög hafa svo
há gjölid.
Bjarni Snæbjömsson mælti að
lokum nokkur orð og játaði í
lok ræðu sinnar, að sjálfstæðis-
verkamenniirnir í óðni réðu því
sjálfir, hvernig þeir færu með þá
peninga, sem þeir greiddu til fé-
lagsins.
Að lokum var frumvarpinu vís-
að til 2. umræðu og nefndar með
öllum atkvæðum gegn 2 (Sigur-
jón og Erlendur). Brynjólfur, sem
ekki þor'ði að taka til máls, vegna
þess að hann er fylgjandi á-
ikvæði í frumvarpinu, sem snertir
Héðin Valdimarsson, en hins veg-
ar óheppilegt að láta það koma
fram meðan fundiur miðstjórnar
S. A. flokksins stendur yfir,
greiddi atkvæði með fmmvarpinu
tíl 2. umræðu og nefndar.
FINNAR OG ROSSAR
Frh. af 1. síðu.
stjórnin skyldi neita að verða
við hinum auðmýkjandi kröf-
um Rússa.
DÖNSKU SAMNINGARNíR
Frh. af 1. síðu.
væri sér mikil gleði, að þessir
samningar hefðu verið gerðir
með fullum skilningi verka-
manna á öllum þessum atriðum,
og taldi það giftusamlegt spor.
sem stigið hefði verið með því
að ná slíkum allsherjarsamn-
ingum, sem báðir aðilar mættu
vel við una á svo hættulegum
og erfiðum tímum sem nú eru.
ÞÝZKU SKIPI SÖKKT FYRIR
VESTFJÖRÐUM
Frh. af 1. siðu.
skipinu átt að senda út neyðar-
kall og biðja um hjálp, því að
skipverjar væru að fara í bát-
ana. Hét skipið Parana frá
Hamborg, 5900 smálestir að
stærð. Var það og tilkynnt í
Bretlandi í gær, að þessu skipi
hefði verið sökkt.
Þá hafði loks sést í gærmorg-
un herskip, sem álitið var að
væri tundurspillir, úti fyrir
Dýrafirði.
85 ám
er í dag Jón Eiríksson múrari,
Leifsgötu 3.
Auglýsið í Alþýðublaðinw!