Alþýðublaðið - 17.11.1939, Síða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGUR 17. NÖV. 1939.
269. TÖLUBLAÐ
Nýjar kensludeildlr
við Háskéla Islands
Máftilruvisindi, v®rMræM ®gg liag
Nýi háskélinn fullgerður næsta haust.
INN NÝI veglegi há-
skóli mun verða fuli-
gerður næsta hausí, svo að
kennsla geti þá þegar hafist
í honum.
Vitanlega væri æskilegast
að auka kennsluna við há-
skólann um leið og aukið er
starfssvið hans.
Þetta mun háskólaráð hafa
rætt og undirbúið og í gær
sendi rektor háskólanum dr.
Alexander Jóhannesson, þing-
mönnum bréf um þetta efni og
tillögur sínar um þessa aukn-
ingu. í bréfi rektors segir, að
æskilegast sé, að alþingi taki
þetta mál til athugunar nú og
geri um það þingsályktun, sem
rektor telur æskilegt, að verði
orðuð á þessa leið:
„Alþingi skorar á ríkisstjórn-
ina að leita samninga fyrir milli-
göngu Háskóla íslands við er-
lenda háskóla, einkum á Norður
löndum, um
að taka gild fyrra hluta próf
frá Háskóla Íslands í náttúru-
vísindum, verkfræði og hag-
fræði.
að koma á undibúnings-
kennslu í þessum greinum,
þegar á næsta haústi, ef slíkir
samningar takast, með því fyr-
irkomulagi, sem ríkisstjórn og
háskólaráði kemur saman um.“
Viðskiptaháskóli.
Nú er kennt í tveim deildum
og er tímafjöldinn samtals 35 á
viku, en þegar þriðja deild bæt-
ist við, verða tímarnir á viku
samtals 63. Ef gert er ráð fyrir
30 vikum á ári, verður tíma-
fjöldinn samtals 1890- Ef
greiddar eru 5.00 kr. fyrir
hvern tíma, yrði allt kennslu-
gjaldið kr. 945,00. Hér frá má
draga eitthvað af þeirri kennslu,
sem núverandi lektor í ensku,
þýzku og frönsku annast, en nú
fara 13 tímar af 35 á viku í
kennslu í þessum málum og
þykir því hæfilegt að áætla
kennslugjald á ári kr. 9000,00.
Geta má þess, að nú eru aðeins
greiddar 4 00 kr. pr. tíma.
Verkfræðinám til fyrri hluta
prófs.
Kenndar eru eftirfarandi
greinir: stærðfræði, Mekanik,
deskriptiv, Geometri, teikning,
eðlisfræði, efnafræði og jarð-
fræði. Ef gert er ráð fyrir átta
króna kennslugjaldi pr. tíma,
yrði allur kennslukostnaður við
verkfræðikennslu árlega kr-
8380.00, samkvæmt þeim út-
reikningi, sem birtur er í árbók
háskólans 1930—1931 bl. 89, en
hér frá má þó draga efnafræði
kennsluna, þar eð eðlilegt virð-
ist og sjálfsagt, að núverandi
kennari 1 efnafræði annist
þessa kennslu án aukaþóknun-
ar, en hún nemur samtals
1372.00 kr. og verður þá allur
árlegur kostnaður við rekstur
þessarar undirbúningsdeildar
ca. 7000.00 kr-
Náttúrufræðinám til fyrri
hluía prófs.
Kenndar eru eftirfarandi
gr'einir: dýrafræði, grasafræði,
jarðfræði, stærðfræði, eðlis-
fræði, efnafræði. Kostnaðurinn
vii þw#a kennslu «r áætlaður
984000 kr., en hér frá má
draga kennslu í dýrafræði, sem
er áætlað 2048.00 kr., því að
sjálfsagt er, að núverandi starfs
menn atvinnudeildarinnar, þeir
Árni Friðriksson og Finnur
Guðmundsson, taki þessa
kennslu í stæröfræöi, eðlisfræði
og efnafræði, sern að verulegu
leyti gæti farið saman við
kennslu í verkfræði og þyrfti
því árlegur kostnaður við nátt-
úrufræðinám ekki að fara fram
úr 6000.00 kr.
Hagfræðinám.
Þar eru kenndar eftirfarandi
greinir: hagfræði, borgararétt-
ur, talfræði og stjórnmálasaga,
og er allur árlegur kostnaður
3584.00 kr., en hér frá má
draga kennslu í hagfræði, sem
nú er komin á í lagadeild og er
hún 1536 00 kr. og auk þess
verður að gera ráð fyrir, að
prófessorar í lagadeild annist
kennsluna í borgararétti, án
aukaþóknunar.
Verður þá allur kostnaður við
hinar nýju deildir eins og hér
segir:
1- Viðskiptaháskóli í 3
deildum kr. 9 000,00
2- Verkfræðinám — 7 000,00
3. Náttúrufræði — 6 000.00
4- Hagfræðinám —• 2000,00
Samtals kr. 24 000,00
í fyrra voru við verkfræði-
nám erlendis 45 stúdentar og ef
gert er ráð fyrir 5 ára námi,
myndi árleg viðbót vera 9 stúd-
entar eða 18 stúdentar á 2 ár-
um. Þessir stúdentar gætu flest-
ir bætt við sig einu ári á ís-
landi, því að í flestum greinum
vekfræðináms fer 1 ár í verk-
lega vinnu á verkstæðum við
smíðar, vélgæzlu eða aðra
vinnu-
Við nám í náttúrufræði og
skyldum greinum voru í fyrra
17 stúdentar erlendis. Samsvar-
ar það 3—4 nýjum stúdentum á
ári, eða 6—8 á 2 árum.
í hagfræði voru við nám er-
lendis í fyrra 16 stúdentar og
samsvarar það 4 á ári eða 8 á
2 árum. , .
Frh. á 4. síðu.
Göring athugar kortið í hópi þýzkra herforingja.
Þýzku herforingjarnir og
Hitler ósammála um hvað
nú skuli tekið til bragðs.
----«—--
Hitler sagður vil|a hefja sókn strax.
en herforingjarnir ern hví mótfallnir.
Verbamenn í Hafnar-
ffrði mótmæla frnm-
varpi Bjarna Snæ-
bjðrnssonar.
Og klofningssam-
bandi kommúnista.
M
F
se
LONDON í morgun. FÚ- ♦
RÉTTARITURUM frá hlutlausum þjóðum í Berlín
ber saman um það í dag, að alvarlegur ágreiningur
milli hinna þýzku leiðtoga um það, hvað Þýzkaland
skuli gera næst, því þeir eigi næsta leik á borði.
Hitler ráðgaðist allan daginn í gær við helztu leiðtoga
flokksins og herforingjana Fregnir hafa borizt um, að
hann vilji að hafin verði mikil sókn þegar í stað, en leið-
togar hersins séu honum mðtfallnir í þessu.
Þá er sagt, að von Ribben-
trop, sem átti upptökin að sam-
vinnu Rússa og Þjóðverja og
sáttmálagerðinni hafi fengið
mörg hótunarbréf upp á síð-
kastið. Er hann í bréfum þess-
um sakaður um að vera föður-
landssvikari og hafa s'elt Þýzka-
land Rússum.
Himmler, yfirmaður Ieyni-
lögreglunnar er sagður hafa fyr
Maður slasast mjðg hættu-
lega við bllslys i
lorgun.
Liggur meðvitundarlaus á Landspítalanum.
¥ MORGUN varð umferðaslys
rétt fyrir innan Tungu.
Varð maður þar fyrir bifrteið og
slasaðist mjög alvarlega. Ligg-
ur hann meðvitundarlaus á
Landsspítalanum.
Maðurinn, sem slasa'ðist, heitir
Jón Erlendsson, Álfabrekku, verk-
stjón hjá Siáturfélagi Suðurlands.
Er það eldri maður.
Um fclukkan 6,45. í roorgun var
hann á 'leið í bæinn. Þegar hann
var rétt fyrir innan Tungu kom
bíll á eftir honum, fólksbifreið nr.
846. Var hún að koma innan frá
Kleppsholti.
Segir bílstjórmn, að Ijósin hafi
verið fremur dauf, en hann hafi
ekið gætilega. Varð hann ekki
mannsins var, fyr en áreksturinn
varð.
Féll maðurinn meðvitundarlaus
á götuna. Var hann fluttur á
Landsspítalann og feomi í -ljlós við
læknisskoðun, a'ð hann var mjög
alvarlega meiddur, annar fótur-
inn brotinn á tveim stöðum, og
hafði hann fengið mikið höfuð-
högg. Enn fremur hafði hann
hlotið fleiri möiðsli.
irskipað að handtaka ýmsa
æðstu menn þýzka flughersins,
og hafa sumir þegar vterið hand-
teknir.
Þá hefir blað verið gert upp-
tækt fyrir að segja, að fjárhags-
og hafnbannsstríðið gegn
Þýzkalandi væri farið að bitna
mjög á þýzku þjóðinni- Enn
fremur hafði blaðið birt dánar-
auglýsingar frá ættingjum fall-
inna þýzkra hermanna í þeim
hluta Póllands, sem Rússar hafa
á sínu valdi. Blað þetta er gefið
út af varðsveitum í nazista-
flokknum.
Þýzki sendiherrann í Búkarest
og yfirmaður viðskiftamáladeild-
ar utanríkismálaráðuneytisins í
Berlin, sem einnig er í Bukarest
nú, eru sagðir leggja fast aÖ Rú-
menum að hraða olíufrutniingum
til Þýzkalands.
Rússar hafa leyft, að olíuflutn-
ingarnir fari fram yfir þann hluta
Póllands, sem þeir ráða yfir.
Bretar taka pýzkt skip
nnðir rðssneskn tlaggi.
Brezkt herskip hefir tekið
þýzka skipið Leander, sem var
að reyna að komast til Þýzka-
iands frá Spáni. Var það flutt
til brezkrar hafnar.
‘Skipið var með rússneskan fána
upp.
Nií fara vist út-
svorinaðlækka!
íhaldið í meirihlnta i
jofnunarnefnd.
niðnr-
AU TÍÐINDI gerðust á
bæjarstjórnarfu'nldi í gær, að
Sjálfstæðisflokkurinn fékk hrein-
an meirihluta í niðurjöfnunar-
Inefnd í fyrsta sinn'i í mörg ár.
Kosinn var af lista Alþýðu-
flokksins Ingimar Jónsson skóla-
stjóri og til vara Jón Guðjónsson
bókari. Af lista Sjálfstæðisflokks-
ins Sigurbjörn Þoirkelsson,
Gunnar Viðar og Gunnar Thor-
oddsen. — Skattstjórinn á einnig
sæti í nefndinni.
JÖG fjölmennur fundur
var haldinn i Verkamanna-
félagi Hafnarfjarðar í gær-
kveldi, Jón Sigurðsson erind-
reki var mættur á fundinum-
Hélt hann þar langt og ítarlegt
erindi um verkalýðsmál og
deildi hann harðlega á komm-
únista og íhaldsmenn fyrir það
klofningsstarf, sem þeir hafa
unnið innan verkalýðssamtak-
anna.
Var ræðu hans prýðilega tek-
ið. Um þessi mál urðu nokkrar
umræður, en að þeim loknum
voru samþykktar í einu hljóði
eftirfarandi tillögur:
„Fundur í Verkamannafélagi
Hafnarfjarðar haldinn 16. nóv-
1939, mótmælir liarðlega fram-
komnu frumvarpi frá Bjarna
SnæbjörnsSyni um breytingar
á lögum um stéttarfélög og
vinnudeilur, og telur, að slíkt
frumvarp, ef það yrði að lög-
um, yrði til þess, að skerða
stórkostlega sjálfsákvörðunar-
rétt verkalýðsfélaganna um sín
innri mál.“
„Fundur í Verkamannafélagi
Hafnarfjarðar haldinn 16. nóv*
1939 fordæmir harðlega það
klofningsstarf sem kommúnist-
ar og íhaldsmenn hafa unnið
innan verkalýðssamtakanna með
stofnun hins svokallaða „Lands
sambands stéttarfélaganna.“
„Jafnframt skorar fundurinn
á alla verkalýðssinna og vel-
unnara samtakanna, að vinna
að eflingu Alþýðusmhands ís-
lands að einingu verkalýðsins
innan þess.“
Þá var samþykkt svohljóð-
andi tillaga:
„Fundur í Verkamannafélagi
Hafnarfjarðar haldinn 16- nóv.
1939 skorar á yfirstandandi Al-
þingi að breyta lögum um geng-
isskráningu o. fl. frá 4. apríl
1939 sökum ört vaxandi dýr-
tíðar, þannig: að kaupgjald
verkafólks hækki í fullu sam-
ræmi við aukna dýrtíð. Lítur
(Fxsh. á 4. sitkí^
Finnar fjárhagslega við-
bfinir tangastriði Rfissa.
----------
Stjórnin fékk meira fé en hún fór fram á
við úfboð á innanríkisláni til landvarna.
LONDON 1 gærkveldi. FU.
INNANRÍKISLÁN, sem
Finnar taka til landvarna,
að upphæð 214 millj. sterlings-
punda var hoðið út fyrir
skömmu, og hafa menn þegar
skrifað sig á fyrir hlutabréfum,
sem samtals hljóða upp á miklu
hærri upphæð en áformuð lán-
taka.
Vekur þessi fregn athygli
með tilliti til fullyrðinga Rússa
um að Finnar væri að kikna
fjárhagslega.
Aðalbankastjóri Finnlands-
banka gerði í dag að umtalsefni
þessar fullyrðingar um fjárhag
Finnjands, þ. e. að ríkisgjald-
þrot væri fyrirsjáanlegt í Finn-
(Frh. á 4. wtihi.)