Alþýðublaðið - 22.11.1939, Blaðsíða 1
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDi: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR MIÐVIKUDAGUR 22. NÓV. 1939 273. TÖLUBLAÐ
MálMallokkir A1
pýðuílokksfél. 1
kvðld kl. 8.
Þýzka leyiilogreglsi Mklst nð
hafa ypnlýst tilræðið i Mðnchei.
Þjóðverji sagður hafa játað á sig hermdarverkið.
‘ —.♦-----'
Otto Strasser, landflótta nazlsta, og brezku leynl
lðgreglunnl borlð á brýn að standa á bak við það.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins,
KHÖFN í morgun.
1_IIMMLER, yfirmaður þýzku leynilögreglunnar, Gesta-
■*■ po, tilkynnti í gærkveldi, að tilræðið í Miinchen væri
nú að fullu upplýst og hefði tilræðismaðurinn verið hand-
tekinn. Er hann sagður heita Georg Elser, vera 36 ára gam-
all og búsettur í Miinchen.
Dýzka keisaraœttiH!
sðkuð m Uutdeild
í tilræðinn?
Þýzkur kafbátur kemur heim eftir unnið starf í Norðursjónum.
Bretar gera framvegis upp-
tækar allar pýzkar vörur.
-------4-----
Það er svar þelrra við tundurdutlalagn«
ingum Þjöðverja vlð Englandsstrendur.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun. *
CHAMBERLAIN lýsti því yfir í neðri málstofu enska
þingsins í gær, að brezka stjórnin hefði ákveðið að
svara tundurduflalagningum Þjóðverja við Englandsstrend-
ur, sem væru algert brot á alþjóðalögum, með því að fyrir-
skipa, að allar vörur af þýzkum uppruna og allar
vörur, sem væru eign Þjóðverja, skyldu gerðar upptækar
á höfunum.
Chamberlain harmaði það tjón, sem hlutlaus lönd hlytu
að verða fyrir af þessari ákvörðun, en Bretar hefðu með
hinum samvizkulausa og ólöglega sjóhernaði Þjóðverja ver-
ið neyddir til þess að taka hana.
Talið er. að Þjóðverjar muni
verða fyrir mjög þungu áfalli
af ákvörðun brezku stjórnar-
innar, því hingað til hafa þeir
getað flutt út vörur með hlut-
lausum skipum til hlutlausra
landa, en nú er loku skotið fyr-
ir það.
Eftir að tilkynning Chamber-
lains varð kunn í Berlín, kall-
aði Hitl'er helztu ráðunauta
sína, þar á meðal Raeder sjó-
liðsforingja, Keitel hershöfð-
ingja og Göring yfirmann flug-
hersins á fund, og var því
lýst yfir, að þar mundu verða
teknar ákvarðanir um hvernig
fyrirskipun brezku stjórnarinn-
ar sltyldi svarað.
Það er búist við því, að enn
verði hert á liinum þýzku
hermdarverkum gegn br'ezkum
og hlutlausum kaupförum.
Stórt japanskt skip fórst
við asstBrstriaé Em-
r
1
Brezka togaranum „Thoínas
Hinkins" hefir verið sökkt við
írlandsstrendur. Skipshöfninni var
bjargaö.
Samtals 1S skipnm sökkt
nndanfarna prjð dap!
LONDON í gærkv. F.O.
Það var tilkynnt í London síö-
degis í dag, að tvö brezk skip
hefðu rekist á tundurdufl og
(Frh. á 4. síðu.)
Berskipið var á
sveimi úti fjrir
Hornafirði í gær
HORNFIRÐINGAR hafa ekki
ennþá komist út í skipið,
sem rnk þar upp sundurskotið
í fyrrakvöld, en þeir ætla að
neyna að komast út í það seinni
partinn í dag.
Sjó er mjög að lægja og er
búist við, að það takist.
Mikið hefir rekið úr skipinu,
aðallega spýtnarusl og eru um
40 menn á nekafjörunni í dag að
tina saman rekann.
Ennfremur hafði rekið tvær
kindur, sem Hornfirðingar álíta
að séu karakúlkindur.
Herskipið, sem skaut á flutn-
ingaskipið var á sveimi úti fyr-
ir Hornafirði í gær.
LONDON í gærkv. F.Ú.
Japanskt hafskip fórst í dag
við austurströnd Englands, um
12000 smálestir að stærð, eftir að
haEa rekist á tundurdufl. Skipið
heitir „Terukuni Maru“, og var
á leið frá Japan til London.
Seinustu fregnir lterma, að 28
farþegum og 180 skipsmönnum
Itttfi verið bjarígað.
Tékkóslévakía er nú
algerlega elnangruð
----4---
Ekki einusinni Þjóðverjar fá að fara
inn í landið, aðrir en her og lögregla.
LONDON í morgun. FÚ.
HERLÖGIN hafa nú aftur
verið felld úr gildi í Prag,
en í þýzka útvarpinu í gær-
kveldi var tilkynnt, að þau
myndu verða sett á ný þegar í
stað, ef til nokkurra frekari
uppreisnartilrauna kæmi.
í opinb'erri þýzkri tilkynn-
ingu stegir, að friður ríki og
kyrrð í Prag og um gervallan
Bæheim og Mæri, en þrátt fyrir
það er öll Tékkóslóvalda nú
Samkvæmt tilkynningu Himmlers á hann þegar þ. 14.
nóvember að hafa játað á sig hermdarverkið.
í tilkynningunni er því þó haldið fram, að hinn eigin-
legi upphafsmaður tilræðisins sé Otto Strasser, bróðir Gre-
gor Strassers, sem myrtur var um leið og Röhm og margir
fleiri þekktir nazistar þ. 30. júní 1934, og nú lifir landflótta
í París. Hann stóð einu sinni framarlega í flokki þýzkra
nazista, eins og bróðir hans, Gregor.
En jafnframt er brezku leynilögreglunni borið það á brýn,
að hún hafi staðið í samhandi við Strasser og unnið að því með
honum, að undirbúa sprenginguna, og eiga tveir nafngreindir
starfsmenn brezku leynilögFeglunnar að hafa verið handteknir
af Gestapo við landamæri Hollands og fluttir í þýzkt fangelsi.
í London er þessi frétt um hlutdeild brezku leynilögreglunn-
ar í tilræðinu í Múnhen talin tilbúningur ejnn.
OSLO í morgun. FB.
August Wilhelm prins,
sonur Vilhjálms fyrrver-
andi Þýzkalandskeisara,
hefir látið birta langa
greinargerð, þar sem hann
vísar á bug öllum flugu-
fregnum um, að keisara-
fjölskyldan hafi staðið á
bak við sprengingartilræð-
ið í Múnchen.
Heldur August Wilhelm
prins því fram, að Hohen-
zolíernættin sé algerlega
saklaus og hafi sýnt Hitler
og stjórn hans fulla holl-
ustu.
einangruð, og í svissneskum
fregnum segir frá því, að eng-
um sé leyft að fara inn í landið
eða úr því. Jafnvel Þjóðverjar
eru stöðvaðir í Dresden,
I Amsterdam fregnum er getið
um frekari ókyrð í Austurríki og
alvarlegar óeirðir eru sagðar hafa
þrðið í einu héraði þar í síðast-
liðinni viku, er þýzkt herlið var
kvatt á vettvang og margir borg-
arar voru drepnir.
Frh. é 4- siðu.
Samkvæmt tilkynningu ♦
Himmlers á tilræðismaðurinn,
Georg Elser, sem er Þjóðverji,
að hafa verið tekinn fastur
strax nóttina eftir sprenging-
una í bjórkjallaranum í Mún-
chen, og á lögreglan að hafa náð
í hann við svissnesku landa-
mærin, þegar hann gerði til-
raun til þess að flýja yfir þau.
Elser er sagður hafa þrætt
fyrir það í sex daga, að hafa
átt nokkurn þátt í tilræðinu, en
síðan játað á sig að hafa framið
hermdarverkið. Hafi hann und-
irbúið það síðan í fyrrahaust,
komið vítisvél fyrir í einni súl-
unni, sem bar upp loftið í bjór-
kjallaranum, viku áður en
fundurinn var haldinn, sem
Hitler mætti á, og sett hana
þremur dögum fyrir fundinn í
samband vfð klukku, sem hægt
var að stilla svo, að vítisvélin
hlyti að springa innan 144
klukkustunda frá því að gengið
var þannig frá henni.
Að því búnu á Elser að hafa
farið frá Múnchen með það
fyrir augum að flýja til Sviss,
en snúið aftur til borgarinnar
og brotizt inn í bjórkjallararm
síðustu nóttina fyrir fundinn
til þess að líta eftir vítisvélinni
og klukkunni og ganga úr
skugga um að allt væri í lagi
með hana.
Sólarhring síðar á hann að
hafa verið kominn aftur til
svissnesku landamæranna, þar
sem hann var handtekinn.
Háskólafyrirleskir á sænsku.
Sænski sendikennarinn, fil.
mag, Anna Osterman flytur í
kvöld háskólafyrirlestur um Fred-
rika Bremer og kvennréttinda-
hreyfinguna í Svíþjóð.
Útvarpsstjéri gerir slg
að athlægi í útvarpinn
-----_4-----
SBann gefur sjálfum sér vottorð
um ótalutdrœgnl í fréttaburðif
-----4------
Hann fékk einnig aðra traustsyfirlýs-
ingu í gær — hún var frá Þjóðviljanum!
¥T TVARPSSTJÓRINN
^ gerði sig að athlægi í
útvarpinu í gærkveldi með
því að láta lesa upp í frctta-
tímanum langa yfirlýsingu,
undirritaða af honum sjálf-
um, þess efnis, að hann hafi
enga hlutdrægni sýnt í
fréttaburði útvarpsins s.l.
sunnudagskvöld um skeyta-
sendingarnar frá Rússlandi.
Og á grundvelli þessarar
traustsyfirlýsingar frá sjálf-
um sér á sjálfan sig vísaði
hann um leið hinni rök-
studdu gagnrýni Alþýðu-
blaðsins á fréttaburði út-
varpsins um þetta mál á hug.
Til þess að vera tekinn alvar-
lega og reyna að breiða yfir hlut-
ðrægni sína vitnaði útvarpsstjór-
inn í það, að útvarpið hefði einn-
ig orðið fyrir árás af hálfu Þjóð-
viljans fyrir fréttaburð þess um
hinar rússnesku skeytasendingar.
En svo er mál með vexti að
Þjóðviljinn var í gær með ein-
hver látalæti í þá átt, og mun
engum heilvita manni blandast
hugur um, að grein kommúnista-
blaðsins um þetta hafi
verið pöntuð af útvarps-
stjóranum sjálfum til þess að
breiða yfir hlutdrægni hans og
stuðning við kommúnista, og
munU menn ekkert furða sig á
því þótt kommúnistar hafi af-
greitt þá pöntun með ánægju í
þakkarskyni fyrir allt það, sem
útvarpsstjórinn hefir þegar gert
ífyrir þá í útvarpinu.
Er öll þessi samvinna útvarps-
stjórans og kommúnista hin 6-
fclegasta og algerlega óviðun-
andi fyrir þjóðina lengur.
En útvarpsstjórinn fékk einnig
aðra traustyfirlýsingu í gær og
hún var í ÞjóÖviljanum-
Hann hafði verið svo ógætinn
að glopra út úr sér í sömu grein-
inni og hann þóttist vera að gagn-
rýna útvarpið, ummælum um
fréttaburð útvarpsiins yfirleittog
útvarpsstjórann, sem sýna hversu
harðánægðix kommúnistar eru
með þetta hvorttveggja.
Ummæli kommúnistabla ðsins
vora á þessa leið:
,.Það skal tekið fram, að út-
varpsstjóri og fréttastjóri inn-
lendra frétta munu báðir hafa
fullan hug á því að gæta hlut-
leysis útvarpsins og áreiðanlega
(Frh. á 4. síöu.)
\