Alþýðublaðið - 05.12.1939, Blaðsíða 3

ÞKIÐJUDAOUB B. DE9. í»38.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Merkileg fyrirlesl rastarfsemi:
lln? hrðefnt og heimsyfir-
ráð, 6--S erindi fijrlfa 6.
fiíslasonar hagfræðings.
♦ ----
«-------------------------n
ALE»YÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VAIiDEMARSSON.
í fjarveru hana:
STEFÁN PÉTURSS0N.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heirna).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906f Afgreiðsla.
5021 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
♦------------------------«.
Uppgjör við eriod
refea Rtissa á
alpiigi.
EIR viðburöir, sem gerðust
á alþingi í gær, eru eins
dæmi í sögu þingsins- Pað hefii
aldrei komið fyrir áður, að al-
þingi hafi séð sig neytt til þess,
virðingar sinnar og þjóðarinnar
vegna, að draga þannig merkja-
línu milli sín og eins þingflokks-
ilns og slíta við hann félagsskap
á þann hátt, sem það gerði í
gær við þingmenn kommúnista
me'ð hinni sameiginlegu ylirlýs-
ingu allra annarra þingflokka
þess efnis, að virðingu alþing-
is væri misboðið með þingsetu
þieárra, og með brottvikningu
þeirra úr deild hins nor-
ræna þingmannasambands hér á
landl.
En það hefir heldur aldrei kom-
ið fyrir áður, að nokkur þing-
flokkur hér á ,landi hafi gert
þingí og þjóð slika vanvirðu og
koimmúnistaflokkUTinn méð hin-
um opinbera og blygðunarlausa
áróðri sínum fyrir Rússlandi i
sambandi við hina blóðugu og
tilefnislausu árás þess á Finn-
land, norrænt nágrannaríki, sem
við erum tengdir bæði vináttu
og tryggðaböndum. Slikur áróð-
ur felur í sér svo óheyrileg
svik við frið, frelsi og einingu
Norðurlanda og svo ósvífið brot
á þeim siðferðislegu skyldum,
sem við höfum við frændþjóðir
dkkar og vinaþjóðir þar, að við
hann varð ekki lengur unað án
þess að það kæmi opinberlega
fmm, að sá flokkur, sem að hion-
um stæði væri fordæmdur og
fyrirlitinn hér á landi. Þingmenn
hans eiga engan siðferðislegan
rétt á því að sitja á þingi þjóðar-
innar, þótt þidim hafi tdkizt að
svíkja síg þangað itm undir
fölsku flaggi og fái að lafa þar
enn um stund í skjóli þeirra
laga, sem þeir eru að reyna að
grafa rætumar undan. Og þeir
eiga ennþá síður nokkum sið-
fer'ðislegan rétt á því, að vem
meðlimir í félagsskap norrænna
þingmanna, sem sfooðar það sem
hilutverk -sitt áð vernda og efla
frið, frelisi og lýðræði Norður-
landaþjöðanna iog friðsamlega sam
vinnu þeirra við aðrar þjöðir. í
slífcum félagsskap em hinir keyptu
erindrekar Rússlands, sem nú hef-
ir nofið frið og hlutleysi á Finn-
larndi og ógnar öllum Norður-
löndum, vaigar í véum, sem ekk-
ert eiga annað skilið en það, að
vera vísað þaðan burt með smán
eins og gert var lnér í igær. Það
var það minnsta, sem haegt var
að gera til þess að sýna skyldu-
rækni okkar við hinn sameigin-
lega morræna málsta'ð og fyrir-
iitningu okkar á þeim mönnum,
siem hafa svikið hann á alvar-
iegustu tímum, sem yfir Norður-
lönd hafa gengið.
NÝR fyrirlestraflokkur byrjar
í útvarpinu í kvöld, sem
nauðsynlegt er fyrir fróðleiks-
fúsan almenning að fylgjast með
frá upphafi. Með því fá menn
tækifæri til að skilja betur þá
stórfenglegu atblurði, sem einmitt
nú em að gerast í heiminum,
þó að þeir um leið muni opna
mörgum nýtt útsýn yfir mann-
kynssöguna og helstu viðburði
hennar.
Fyrirlestranir verða 6—8 og em
jliður í fræðsluflokkastarfsemi út-
varpsins, sem hafin var í fyrra
vetur, og fjalla þeir Um Hráefni
og beimsyfirráð. Fyrirlestrana flyt
ur Gylfi Þ. Gíslason hagfræð-
ingur, en hann hefir fyrir nokkm
lokið hagfræðinámi með rekst-
ursfræði sem sérgrein, og stund-
áði hann námið aðallega í Þýzka-
landi og Austurríki. Gylfi Þ.
Gíslason er yngsti sonur Þor-
steins heitins Gíslasonar skálds,
hann er að eins 22 ára gamall,
og hefir tekið öll sín próf með'
ágætiseinkunn. Nú er hann starfs-
Iþia'ður í Landsbankanum og kenn
iari í rekstursfræði við viðskipta-
háskóla íslands.
Alþýðublaðið hefir spurt Gylfa
Uim þessa fyrirlestrastarfsemi og
sagði hann meÖal annars:
„Ég get ekki enn sagt með
vissu, hve margir fyrirlestramir
verða, en ég tel að þeir verði
ekki færri en 6—8, þvi að hér er
um mikið efni að ræða. Við Is-
lendingar höfum ekki haft að-
gang að mikilli fræðslu um þessi
mál og sízt af öllu almenningur,
því að bókmenntir okkar um
þetta efni hafa verið mjög fátæk-
legar. Einhver bezta bókin, og
jafnvel sú eina, sem komið hefir
út um þetta, er bók Menningar-
og fræðslusambands alþýðu, sem
ót kom i fyrra: „Lönd og riki“,
efftir Horrabin. Vil ég hvetja
menn til að lesa þessa bók.
Fyrstu þrír fyrirlestrar mínir
muinu verða um það, hvemig riki
myndast, hvar þau myndast og
hvað Iiggur til gmndvallar fyrir
myndun þeirra. Þá mun og verða
gerð grein fyrir hráefnaaðstöð-
unni í heiminum eða aðgangi
þjöðanna að hráefnunum, og síð-
ustu fyrirlestramir munu fjalla
um fjárhagslegan og atvinnuleg-
an gmndvöll hennar“.
Þetta sagði Gylfi Þ. Gíslason
Uim fyrirlestrana. Með þeim mun
almenningur geta fengið svör við
fjölda mörgum spumingum, sem
daglega brenna á vörum manna.
Hvað liggur til gmndvallar fyrir
ófriðnum? Hvaða þýðingu hefir
Þingmenn kommúnista, sem að
mimmsta kosti sumir hafa staðið
fremistir í flokki hins rússneska
áróðurs gegn Finnlandi og Norður
löndum yfirleitt, Bettu að sjá
sóma siinn í því að segja af sér
og hveria burtu af alþimgi hið
allra fyrsta eftir þá réttlátu ráðn-
ingu, sem þeir fengu þar í gær.
Þeir geta að vísu í skjóli þeirra
laiga, sem þeir með moldvörpu-
starfi sínu eru að reyna að eyði-
(eggja, lafað í sætimi sínum þar
þangað tíl kjörtímabilið er áenda
En þeir gera það þá í óþökk
allrar þjóðarinnar. Húin sfcoðar það
eftir íramkomu þeirra síðustu
mánuðina og vikurnar, sem for-
smán, að slíkir menn skuli finn-
ast í þingsölum hennar.
sigur bandamanna og hvað verð-
ur ef ÞjóÖverjar ságra? Menn vita
það að vísu, að barizt er um
hráefnin, nýlendiumar, auk hins
svokallaða „þjöðarheiðurs", sem
maður heyrir daglega klingja í
eyrum slnum, em orsafcimar Iiggja
dýpra, og þær munu kiomia í ljós
í þessum fyrirlestrum.
Að likindum verÖa síðuistu fyr-
irlestrar Gylfa þeir fröðlegustu,
en menn munu alls ekki hafa
fiull not af þeim, nema þeir
hlUisti einnig á hina fyrri fyrir-
lestra, þvi að þeir verða allir
samstæð heild og sagan nekin frá
þvi fyrsta tíl hinis síðasta. Upp-
byggingu fomríkjanna og æfi
þeirra verður lýst, erfiðleikum
þeiira og hrnini. Eins verður lýst
og skýrt frá sköpun nútíma-
stórveldanna og aðstöðu þeirra
Og bent á þær hættur, sem ógna
hinum ýmsu ríkjum. Með erind-
Um eáhs og þessum gerist út-
varpið sannkallaður háskóii allr-
ar þjöðarinnar, oig svo er það
þjóðarinnar að kunna að notfæra
sér það.
Um félaisdóm á
alpingf.
Þinflsðljrktunartillaaa
vegna snmarlejffis
ðémsins.
UÆ félagsdóm flytur Jónas
Jónsson svohljóðandi
þingsályktunartillögu á alþingi:
,,Efri deild alþingis ályktar
að skora á ríkisstjórnina að gera
nauðsynlegar ráðstafanir til
þess, að félagsdómur sé ætíð og
á öllum tímum árs tilbúinn að
vinna starf sitt, þegar málum
er skotið til hans, og að dómur-
inn haldi hiklaust áfram dóm-
störfum vð hvert það mál, sem
heyrir undir verksvið hans og er
skotið þangað til úrskurðar. Ef
reynslan sýnir, að löggjöfinni
um skipulag félagsdóms sé að
einhverju leyti áfátt, svo að
hann geti ekki þess vegna orðið
við framangreindum kröfum,
er þess vænzt, að ríkisstjórnin
leggi fyrir alþingi tillögur um
þær umbætur á skipulagi rétt-
arins, sem telja mætti nauðsyn-
legar.“
í greinargerð segir flutnings-
maður:
„Félagsdómur tók sér mjög
langt sumarleyfi nú í ár, og
tafðist óhjákvæmileg afgreiðsla
máls, sem lá fyrir réttinum, við
það. Félagsdómur frestaði auk
þess vinnu við mál þetta á mjög
áberandi hátt, eftir að hinu
langa sumarleyfi var lokið. Ef
félagsdómur getur ekki hiklaust
unnið að þeim málum, sem
hanir á að fjalla um, má búast
við, að lítill árangur verði af
starfi hans, einkum þar sem til
er flokkur manna í landinu,
sem árum saman og enn í dag
fullyrðir, að verkamannastétt-
inni sé að öllu leyti affarasæl-
ast að sækja og vinna mál sín
með handaflinu. — Ef félags-
dómur liggur í dái á sumrin,
mun ofbeldið vaka.“
Nú er ég seztur að hjá ykkur hér á íslandi fyrir fullt og
allt. Ég hefi ferðast landshornanna á milli til þess að leita
að og velja úr fallegustu leikföngin fyrir ykkur.
Ég hefi heimsótt alia þá, sem framleiða íslenzk leikföng,
og það verð ég að segja, að ég dáist að þeim framförum,
sem orðið hafa á þessu sviði, því sum íslenzku leikföngin
gefa ekkerí eftir beztu erlendu leikföngum, sem ég hafði
meðferðis hér á árunum, \
og fifiú or éff aftnr komiiao
með feitarin II af Mkfðopœ
og allt þetta fór ég með beint inn á
Jólabazar
B
Annað eins úrval af innlendum leikföngum hafið þið
aldrei séð, og nú vil ég ráðleggja ykkur að koma eins fljótt
og þið getið, því ef að vanda lætur, þá verður þetta
fljótt að fara í Edinborg. Hafið nú fyrra fallið á því.
BHmlM géð. Mæpll islesi^k EeikfHssg.
Mei pví sfyiJS 1 þffl Ififiiileiiéaii lÍMai.
Jólasveinn Ectinfoorgar.
er siðasti greiðsludagur á við-
skiptareikningnum fyrir nóv.
Skrásetning á vanskilamönnum fer fram í desember. Þeir,
sem ekki ennþá hafa samið um eldri skuldir fyrir 10. þ.
m., verða án frekari fyrirvara skrásettir vanskilamenn.
Félag kjotverzlana
Félag matvörukaupmanna.
Félagið Sverige-Island
hélt aðalfund sinn föstudags-
kvöld 1. deziember í Stokkólms
háskóla, og var Ahlman prófossoí
í forsaeti. Hyllti hánh fslánd i
hjarthæmri ræðu. Ste-nberger do-
oent flutti því næst mjög fróð-
legt erindi um fornminjiarann-
sóknir á Islandi Sumarið 1830.
Var hvorttveggja. ræðunni og
erindinu, tekið hið bezta af öll-
um vi'ðstöddum. (FB.)