Alþýðublaðið - 13.12.1939, Blaðsíða 1
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
MÍÐVIKUDAGUR 13. DEZ. 1939.
291. TÖLUBLAÐ
Hin fráðarandl sfjéraa hef-
ir pepr heðizf lansnar.
isði ver
áfrai forsætisrá
Frá fréttariíara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
AMKVÆMT nýkominni frétt frá Stokkhólmi hefir Per
Albin Hansson beðizt lausnar fyrir sig og ráðuneyti
s
sitt.
Talið er tryggt, að ný stjórn verði mynduð í dag, og
verði það þjóðstjórn, skipuð fulltrúum allra þjóðlegra
flokka í Svíþjóð.
Per Albin Hansson . verður forsætisráðherra hinnar
nýju stjórnar eins og hinnar fráfarandi, og er búizt við að
hún verði skipuð fimm jafnaðarmönnum, þremur bænda-
flokksmönnum, tveimur hægri mönnum og tveimur full-
trúum þjóðflokksins.
Það er fullyrt, að Richard Sandler muni ekki verða
utanríkismálaráðherra í nýju stjórninni, eins og x þeirri
gömlu, og er helzt búizt við, að Giinther, núverandi sendi-
herra Svía í Oslo, taki við utanríkismálaráðuneytinu í hans
stað. Gunther er utan flokka. ,
Þýzka hafsklpið „Bremenu
er sloppið til Pjzkalands.
... ......
Brezkur kafbátur komst í færi við pað
í gærmorgun, eu hlifði því vegnafólks-^
ins um borð, sem hann gat ekki bjargað
Per Albin Hansson við skrifborð sitt.
LONDON í morgun. FÚ.
JK ÝZKA hafskipið „Bre-
men“, 51 000 smálestir,
er nú komið heilu og höldnu
inn í þýzka landhelgi, að því
er þýzka útvarpið tilkynnti
í gærkveldi.
Skipið komst til Murmansk á
Norður-Rússlandi í haust, og
hefir legið þar síðan, þar til fyr-
ir skemmstu, að það lagði með
Ieynd af stað til þess að freista
að komast til Þýzkalands.
Heyrst befiir þó, að Hamilton
frfherra, sendiherra Svia í Kaup-
mannahöfn, hafi einnig komi'ö til
tals sem utanrílíismálaráðherra í
þióðstjóminni, en fullyrt er, að
frá þe.irri ráðagerð hafi nú verið
horfið.
Fréttir, sem undanfarna daga
hafa vetið breiddar út um það,
að Richard Sandler leggði niður
utanríikismálaráðherraembættLð
sökum ágreininigs við Per Albin
Hansson um afstöðuna til Finn-
lands, sem hafi verið í því falimi,
að Sandler hafi viljað veita Finn-
um meiri stuðning en Per Albin
Hansson hafi viljað fallast á, eru
ekki taldar hafa við neitt að
styðjast.
ðveojuleg ráðstðfun.
Ein af síðustu ráðstöfunum
hinnar fráfarandi stjórnar jafn-
aðarmanna og bændaflokks-
manna var að skipa Tárnell
hershöfðingja yfirmann alls
sænska hersins, landhersins,
flotans og flughersins. Er það
einsdæmi í sögu Svía í seinni
tíð, að einum manni hafi þann-
ig verið falin yfirstjórn allra
greina Iandvarnanna, og þykir
þessi ráðstöfun benda til þess,
að Svíar líti mjög alvarlegum
augum á það ástand, sem skap-
azt hefir við árás Rússa á Finn-
land.
Frekari árgangar varaliðsins
hafa þó ekki verið kallaðir til
vopna, en bannað hefir verið að
birta nokkuð opinberlega um
matvæiaúthlutun í landinu eða
aðra dreifingu á nauðsynjavör-
um.
Argentína heimtar Rússland
rekið úr Þjóðabandalaginu.
----—--
Sovétstjórniii svaraði kröfu Þjóðabandalags-
ins um að hætta árásinni á Finnland, neitandi.
Ándúðin gegn högg-
ormlnum vaxandi.
—. <. ---
Fjðimemiur Aiþýðufiokksfélagsfundur í
gærkveldi tók afstöðu gegn frumvarpinu
Höggormsfrum-
VARPIÐ var til um-
ræðu á fundi Alþýðuflokks-
fé.lags Reykjavíkur í gær-
kveldi og tóku mjög margir
félagar til máls. Það er auð-
fuíidið, hve hörð andstaða er
meðal aimennings í landinu
gegn þessu frumvarpi, enda
er það í aðalatriðum árás á
allar vinnandi stéttir á landi
og á sjó, þó að segja megi, að
í því séu einstök atriði, sem
telja megi koma til greina
og sem ekki skerða á neinn
hátt kjör starfsstéttanna eða
þjóðfélagsleg réttindi þeirra.
Til úrslitaátaka hefir enn
ekki komið á alþingi um þetta
frumvarp, en það er athyglis-
vert, að það liggur aðeins fyrir
yfirlýsing um andstöðu við það
frá einum flokki — Alþýðu-
flokknum. Hinir flokkarnir hafa
enga yfirlýsingu gefið í þessu
efni. En kunnugt er að deilur
eru uppi innan þessara flokka
beggja — Sjálfstæðisflokksins
og Framsóknarflokksins, um af-
stöðuna til frumvarpsins og er
megn andúð gegn frumvarpinu
innan beggja flokkanna. Fund-
ur Alþýðuflokksfélagsins í gær-
kveldi var mjög fjölmennur og
gengu 14 menn í félagið, þar af
Frh. á 4- síöu.
Frá fréttaritara Alþýðuhlaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
ÞEGAR þing Þjóðabandalagsins kom saman á fund í
morgun, Iagði fulltrúi Argentínu fram tillögu þess efnis,
að Rússlandi yrði vikið úr handalaginu og hótaði því, að Ar-
gentína myndi segja sig úr því, ef sú tillaga yrði ekki sam-
þykkt.
Tillagan var lögð fram eftir að það varð kunnugt í Genf, að
Rússar höfðu svarað kröfunni um að hætfa árásinni á Finnland og
taka upp friðarsamninga undir forsjá Þjóðabandalagsins, neitandi.
Hvaða frekari ákvarðanir
Ekkert svar hafði þó enn bor-
izt frá Rússum kl. 6 síðdegis í
gær, þegar sá frestur var út
runninn, sem þeim hafði verið
settur, en seint 1 gærkveldi
barst stutt símskeyti frá Molo-
tov þess efnis, að Rússar gætu
ekki orðið við tillögu Þjóða-
bandalagsins af ástæðum, sem
teknar hefðu verið fram í bréfi
sovétstjórnarinnar tilj Avenol,
aðalritara bandalagsins, þann 5.
desember, þar sem tilkynnt var,
að Rússland myndi engan full-
trúa senda á þing þess.
í þessu umrædda bréfi sovét-
stjórnarinnar var því haldið
fram, að Rússland ætti ekki í
neinni styrjöld við Finnland
þar sem sovétstjórnin hefði gert
vináttu- og aðstoðarsáttmála
við hina löglegu stjórn landsins
í Terijoki (hina kommúnist-
isku leppstjórn Rússa sjálfra!)
Stjórnin í Helsingfors væri
ekki lengur stjórn finnsku
þjóðarinnar og það væri móðg-
un við Rússland að taka kæru
hennar til greina í Genf.
Búizt er við, að Þjóðabanda-
lagsþingið muni eftir þetta svar
lýsa yfir, að Rússar hafi gerzt
sekir um ofbeldi við Finna, en
litlar líkur eru taldar til þess,
að tillaga Argentíu nái fram að
ganga eftir þá yfirlýsingu, sem
Kína hefir gefið, að það gæti
ekki greitt atkvæði með brott-
vikningu Rússlands úr banda-
laginu..
Þjóðabandalagið kann að taka
er ókunnugt enn.
Finnlandssöfnunin í Svíþjóð er
nú fcomin upp í 2300 000 krónur.
Daniska Finnlandssöfnunin er
kömin uppí919 þúsundir, og þar
við bætist enn Rauðakrosssöfn-
unin danska, sem nemur orðið
170 þúsundum króna. Norræna
félagið í Danmörfcu er nú að
undirbúa fcomu finnskra flótta-
barna og finnsfcra kvenna til
Danmerfcur. Þá hafa félög bænda
og garöyrkjumanna hafizt handa
og safna nú landbúnaðar- og
garðyrkjuafurðum með það fyrir
augum, að senda þær til Finn-
lands fyrir jól. — Fkmlandssöfn-
in í Noregi er fcomin upp í 750
þúsundir króna. (FO.).
itissar tefla fram hálfri
aaiari milljón iiertaaiina.
Þelr eru að uudlrbúa mikla sékn.
LONDON í morgun. FO.
FREGNIR hafa borizt um, að
Rússar hafi í undirbúningi
mfkla sókn á Kyrjálanesi og við-
ar, og segja fréttaritarar hiut-
lajusna þjóða, að það sé ógiryxmi
liðs, sem Rússar hafi dregið að
finnsku landamærunum eða hálf
Önmir milljón manna.
" Enn fremur segir í sömu fregn-
úm, að þeir hafi þar um 1000
flugvélar.
1 tiiikynmngum Finna um bar-
dagana segir, að harðir bardagar
ejgi sér stað á vígstöðvunum á
Kyrjálanesi og reyni Rússar að
brjötast þar í gpign. Finnar segja
að öllum áhiaupum Rússa hafi þó
verið hrundið. Hafi verið mifcið
.mannfaii í liðd þeirra og margir
sikriðdrekar hafi verið eyðilagðir.
í einni fréttastofufregn spgir,
að Finnar hafi gert loftárás á
járnbrautina milli Murmansk og
Brezkur kafbátur komst í
færi við skipið í gærmorgun,
en kafbátsforinginn vlldi ekki
sökkva skipinu, þar sem far-
þegar og skipverjar hefðu verið
í hættu, ef skipinu hefði verið
sökkt, En samkvæmt alþjóða-
lögum má ekki sökkva skipi,
riema öruggt megi telja að far-
þegar og skipverjar geti komizt
lífs af. Kafbáturinn hefði ekki
getað tekið við öllum skipverj-
um, hvað þá farþegum. Heldur
eigi var unnt að hertaka „Bre-
mten“ vegna þess, hversu hrað-
skreítt það er.
í tilkynningu brezka flota-
málaráðuneytisins um þetta
segir, að framkoma brezka kaf-
bátsforingjans sýni, að í hemaði
fari Bretar að alþjóða- og
mannúðarlögum.
Sænska skipið „Toro“, 1400
smálestir að stærð, fórst á tund-
urdufli x sænskri landhelgi. Öll-
um, sem á skipinu voru, var
bjargað.
Leningrad, og sé jámbrautin á
matgra mílna kafla nálægt Mur-
mansk allsendis ónotandi. Hefir
umferð urn hana þess vegna verið
stöðvuð þar.
Fimnar eru að gera tilraun til
þess að fá hagkvæma samminga
um stuðning frá útlöndum, og
ísegir í Associated Press fregn, að
Bretar og Frakkar hafi til íhug-
unar að láta Finnum í té her-
• gögn, en Suður-Amerífcuríki olíu
og matvæli.
PóstferÖir á morgun.
Frá Reykjavík: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Reykjaness-, Kjósar-,
Ölfuss- cg Flóapóstar, Haflnar-
fjiörður, Akranes, Þykkvabæjar-
póstur. Til Rvk.: Mosfellssveitar-,
Kjalamess-, Reykjaness-, Kjösar-,
Ölfuiss- og Flóapóstar, Hafnar-
fjörður, Akranes, Laugarvatn.
Náln samvinna Breta og
Frakka á sviðl fjármála.
LONDON í gærkveldi: FÚ.
SIR JOHN SIMON fjár-
málaráðherra Breta til-
kynnti í dag, að víðtækt sam-
komulag hefði náðst milU fjár-
málastjórna Bretlands ög
Frakklands. Var samningurinn,
stem gildir þar til friðarsamn-
ingar hafa verið undirritaðir,
birtur í París í dag.
Samningúiinn fjallar um geng-
ismál, áð fiorðast breytingar á
gengi frantoa og sterlingspunds,
meðan gtyrjöldin stendur, að
hwmgt rikið taki lán án sam-
þykkis eða sarrrvinnu hins, að
leggja ekki á nýjar innflutnings-
hömlur, um sameiginlegan kostn-
að af pólska hemum og yfír-
leitt um fjárhagslega og við-
skiptaiega samvinnu, sem nœr til
alls Frakkaveldis og Bretaveldis.
Vetrarhlálpin:
Skátum ágætlega tek
ið í gærkveldi.
Q KÁTAR fóm i gaa* á vegtum
^ Vetrarhj álparhmar um Vest-
urftæinn, Miðbæinn og Skerja*
fjörð til þess að safna gjöfuin.
Var þeim ágætlega tekið, iog
safinaðist rúmlega 50«/« rneira en
í fyrra.
I peningum fengu þeir kr.
2035,57, eða 725 kr. meíra en í
fyrra. Enmfremur fengu þeir
miMu meira af fatoaði og gjöf-
ium en í fyrra.
f kvöld fara skátamir um Aust-
urbæinn.
Gullfoss
teom frá útlöndum i dag.