Alþýðublaðið - 15.12.1939, Blaðsíða 1

AiHfðuflokksfaiid-
nr fyrir almenn-
inp í kvðld.
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURHÍN
XX. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGUR 15. DEZ. 1939.
293. TÖLUBLAÐ
4
ðllum heimill aðgang-
hí meðan húsrúm leyfir
Alþýðuflokkurinn
og Alþýðuflokksfélag
Reykjavíkur boða til opin-
bers fundar um þingmál í
kvöld kl. 8 y2 í Iðnó.
Verður rætt um ýmiss
helztu þingmálin á fundin-
um, þar á meðal og fyrst og
fremst um breytingarnar á
gengislögunum og um högg-
ormsf rum varpið.
Áhugi manna fyrir þessum
málum er ákaflega mikill og er
yfirleitt lítið um annað talað nú
í innanlandsmálum en þessi tvö
mál.
Þá mun verða rætt um lög-
reglumálin og mörg fleiri mál.
• Þingmenn Alþýðuf lokksins
munu hefja umræður á fundin-
um, en öllum er heimill að-
gangur meðan . húsrúm leyfir.
Er ráðlegast fyrir fólk að koma
stundvíslega, því að húsrúm er
mjög takmarkað.
Hinir fræknu finnsku skotmenn við eina vélbyssuna. Þeir eru hviíklæddir til þess að þeir
skuli síður sjást í snjónum.
Rússland var reklð úr
ÞJóðabandalaglnu I gær
•- '
Bretar lofa að senda Finnum hergögn.
Þrfr íslendiDpor enn
heiðnrsborparar f
New York.
'C'NN Á NÝ hafa þrír ístenid'
■*■** ingar verið gerðir heiðurs-
borgarar New-York-borgar og
enm • fremur verið sæmdlr virð-
ingiarmierkjum borgarinnar.
Thor Thors álþm. var gerður
heiðursborgari og sæmdur gull-
medáiíu boigarúmar.
Haraldur Árnason kaupmáður
og Haukur Snorrason, er var
fuílltrúi á sýningu okkar, voru
gerðir heiðursborgarar og SEemdir
sllfurmedalíu borgarinnar.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
ÚSSLANDI var vikið úr Þjóðabandalaginu í gær
fyrir árás þess á Finnland. Var það samþykkt með
öllum greiddum atkvæðum í ráði Þjóðabandalagsins, en
fjögur ríki sátu hjá við atkvæðagreiðsluna: Finnland,
vegna þess að kæran hafði komið frá því, Grikkland, Júgó-
slavía og Kína.
Áður en brottrekstur Rúss-
lands var samþykktur í landinu,
hafði þing Þjóðabandalagsins
samþykkt ályktun Finnlands-
nefndarinnar, einnig með öllum
greiddum atkvæðum. En níu
ríki sátu hjá við þá atkvæða-
greiðslu, þar á meðal Danmörk,
No^egur og Svíþjóð, vegna
þess að þau vilja ekki skuld-
binda sig til þess að taka þátt
í neinum refsiráðstöfunum, ef
til þeirra skyldi koma.
í ályktuninni er árás Rúss-
Fnmrpið nm lOgreglo-
mem sampykkt í efri deild
—."" ...
Tvær mikilsverðar breytingar til
béta voru gerðar á þvi við 3« umr,
FRUMVARPIÐ um lögreglu-
menn var samþykkt við 3.
amræðu I efri dellýd i gær og fer
nú tU ueðrj deildar.
Meiri hluti allsherjarnefndar,
Sigurjón Á Ólafsson og Ingvar
Pálmasom, báru fram nýjar breyt-
ingarti'IIögúr við þessa umræðu
á þá leið, að kiostnaðurinn megi
ekki' fara yfir V3 aí venjulegum
lögreglukostnaði. Þá var önnur
breytiingartililaga þeirra á þá leið,
áð vald dómismálaráðherra er
takmarkaðra um útbúnað lög-
reglunnar.
Forsætisráðherra lýsti því yf-
ir, að hann sætti sig við þess-
ar breytingartillöguf.
Síðan var frumvarpið samþykkt
úr deiMinni.
Hæstiréttnr:
Dómur í skuIdamáU
T MORGUN var kveðinn
upp dómur í hæstarétti í
skuldamálinu Friðrik Gunnars-
son f.h. h/f Ásgarðs gegn Guð-
mundi Guðmundssyni.
Málavextir eru þeir, að stefn-
andi og stefndur höfðu um lengri
tíma haft viðskipti saman þannig,
Frh. á 4. síðu.
lands á Finnland fordæmd og
skorað á öll ríki Þjóðabanda-
lagsins, að veita Finnlandi all-
an þann stuðning, sem þau geti.
Ennfremur er því lýst yfir, að
ráð Þjóðabandalagsins hafi rétt
til þess, samkvæmt grein Þjóða-
bandalagssáttmálans um refsi-
ráðstafanir, að taka hverja þá
ákvörðun, sem það telji nauð-
synlega Vegna þess ástands,
sem 4 skapast hafi með árás
Rússlands á Finnland.
Butler, fulltirúi Breta á þingi
Þjóðabandalagsins, kvað brezku
stjórnina algeriega samþýkka á-
lyktun þingsins og lýsti yfir, að
verið væri að gera ráðstafanir til
þess að Finnar gætu fengið her-
gögn frá Bretiandi til laindvarna.
Ennfremur sagði Butier, að þing-
ið mætti vera. viast um það, að
þrátt fyrir það, að Bretland ætti í
styrjöM við Þýzkaland, muindi
það ekki neyina að komast hjá því
að styðja Finnland. Því myndi
vierða látin í té öll sú hjálp,
sem urant væri.
Meðan þingfundur bandalags-
iins stóð yfir, var Chamberlain
forsætisráðherra Bretl'ands að
halda ræðu í neðri málstiofunni
um Finniand. Hann kvað Rússa
hafa framið hinn mesta órétt og
ofbeldi og með því vakið hinn
mesta óhuig með öllum þjóðum,
en jafnframt samúð í garð Fiinna,
sem berðust þolnir, hugrakkir og
ákveðnir gegn ofureflinu. Þeir
hefðu þegar sýnt, sagði Chamber-
lain, að þeir væru betri hermenn
en Rússar. Her Rússa hefði að-
eins eitt fram yfir her Finna,
það, að hann væri fjölmennari.
Chamberlain kvað hafa verið
ákveðið, áður en þing Þjóða-
Rússar fá ekki að
vita nm brott-
rekstorinn.
LONDON í morgun. FÚ.
UTVARPIÐ í Moskva
tilkynnti ekki, að
Þjóðabandalagið hefði sam
þykkt brottvikningu Sov-
ét-Rússlands úr bandalag-
inu.
Hefir þjóðinni heldur
ekki verið tilkynnt þetta
með öðru móti.
banidaiagsins fcom saman, að
leyfa útfiutning á allmörgum
flugvélum til Finnlands, og út-
flutningsleyfi á öðrum hergögn-
uni yrði bráðiega veitt.
OifurleQt manntjén
Bússa ú Finulandi.
LONDON 1 morgun. FÚ.
Frá Finnlandi berast þær
fregnir, að Rússar bíði gífurlegt
manntjón, þar sem þeim hefir
tekizt að sækja eitthvað fram.
Á einum stað á miðlanda-
mærunum er sagt, að 5000
Rússar hafi stráfallið í þriggja
daga orustum, í gagnáhlaupi,
sem Finnar gerðu fyrir norðan
Ladoga, misstu Rússar ellefu
skriðdreka.
Þrátt fyrir þtetta, halda
Rússar fram, að þeim miði á-
fram bæði á suður- og norður-
vígstöðvunum og segjast vera
komnir lengst um 95 km. inn í
Finnland.
Seinustu fregnir frá Finn-
laridi herma, að á Petsamovíg-
stöðvunum, þar sem Rússar
gerðu tilraun til þess að hefja
sókn í gærmorgun, hafi bar-
Frh. á 4. sfðu.
Almenni fnndurinn í
kvðid um breytinp-
aruar á geBpislðpHH-
nm og ,bðggorminn‘.
Þýzka ornstnskipíð er nli
króað inni i Nontevideo.
-----».
Verður að láta kyrsetja sig eða ieggja
út í voniausa viðureign við fimm
brezk herskip, sem bíða úti fyrir!
LONDON í morgun. FÚ.
Tf IMM BREZK HERSKIP eru nú á verði úti fyrir Mon-
-®- tevideo, þar sem þýzka vasa-orustuskipið „Admiral
Graf von Spee“ leitaði hælis. Virðist ekki vera nema um
tvennt að velja fyrir áhöfn herskipsins, halda kyrru fyrir
á herskipinu í Montevideo það sem eftir er stríðsins, eða
sigla því úr höfn, en þá þarf engu að spá hvernig fer. Það
myndi að öllum líkindum verða gereyðilagt í sjóorustu.
Brezka stjórnin hefir sett sig
í samband við stjórnina í Uru-
guay til þess að spyrjast fyrir
um, hversu lengi hinu þýzka
herskipi vérði heimilað að vera
í höfn í Urpguay. Það er leidd
athygli að því, að herskipum
er leyft að leita í hlutlausa
höfn undir vissum kringum-
stæðum, svo sem vegna tjóns
af völdum ofviðris o. s. frv., en
eiga að hverfa á brott innan
sólarhrings. Herskip mega einn-
ing leita hafna til þess að fá
viðgerð, sem þá á að fara fram
eins fljótt og unnt 'er og að
henni lokinni eiga herskipin að
halda á brott.
Ríkisstjórnin í Uruguay hefir
ekki enn tekið ákvörðun um
afstöðu sína, en í óstaðfestri
fregn segir, að yfirvöldin muni
Ieyfa hinu þýzka herskipi að
vera í höfn í Uruguay, þar til
viðgerð á þvi hefir farið fram.
62 brezkir sjómenn, s'em voru
fangar á „Admiral Graf von
Spee“, hafa nú verið settir á
land í Montevideo. Eru þetta á-
hafnir skipa, sem herskipið
sökkti, og hefir ekki áður verið
tilkynnt mn tvö þeirra, þ. e.
„StreonshaI“ og „Tiroa“. Sjó-
mennirnir segja, að þeir hafi
verið hafðir í læstum vistarver-
um niðri í skipinu meðan or-
ustan fór fram og segja þeir,
að seytján skot hafi hæft h'er-
skipið. Ein kúlan sprakk fyrir
utan hurðina á klefa þeirra.
Herskipið „Exeter“, sem varð
fyrir skemmdum í orustunni,
er nú á leið til hafnar til bráða-
birgðaviðgerðar.
Manntjónslisti Breta hefir
enn ekki verið birtur.
Sjóornitan i fymiag.
Nokkru nánari fregnir hafa
nú borizt um sjóorustuna og til-
drög hennar. Brezku herskipin
höfðu elt „Admiral Graf von
Spee“ í 15 klst., en hið þýzka
skip er sem kunnugt er hraS-
skreiðara en hin brezku og fall-
byssur þess langdrægari. í
fyrradag stefndi herskipið í átt-
ina til stranda Uruguay. Ho-
ward flotaforingi Suður-At-
lantshafsflotadeildarinnar
brezku sendi flotamálaráðu-
neytinu fyrstu tilkynninguna
um að hgpzk herskip væru að
leggja til atlögu við „Admiral
Graf von Spee“. Barst sú fregn
til London um miðnætti s.l.
nótt.
Herskipið „Ajax“ lagði fyrst
eitt til atlögu við þýzka her-
skipið. Hafði „Ajax“ tekizt að
komast milli lands og herskiþs-
ins og var blásið reykjarmekki
frá „Ajax“ til hlífðar fyrir árán-
um þýzka herskipsins. Fór „A-
jax“ krókaleiðir í reyknum til
þess að komast nær þýzka her
skipinu, sem reyndi tvívegis að
komast undan, en hin herskip-
in tvö voru nú komin nærri, og
heppnaðist það ekki. Er bar-
dagaaðferð skipshafnarinnar á
„Ajax“ talin hin djarflegasta.
Fjöldi fólks, sem dvaldi í þorp-
unum við ströndina, var vitni
áð orustunni, en hún fór fram
nærri landi. Loks undir mið-
Frh. 4 4- síðu.
Bretar elta nppi þýzkar
flnpélar yfir Norðarsjðnain
----—.» ---
Margar loftorustur síðasta sólarhring.
LONDON í morgun. FÚ.
NDANGENGINN SÓLAR-
HRING hafa fjölda mangar
brezkar hemaðarfliugvélar verið á
sveimi yfir Norðursjó og þýzba
eyjuiwim, þar sem Þjóðverjar
hafa flugbátastöðvar. Leitað hefir
verið að þýzkum herskipum, sem
vera kynnu á Noröursjó.
Ein brezk flugvéladeild gerði
atlögu að þýzkri flugvéladeild.
Fjórar þýzkar fiugvélar voru
skotnar niður og 3 brezkar. Allar
aðrar brezkar flugvélar hafii
feomið heim heilu og höldnu.
Nánari fregniir hnfa nú borizt
um viðureign tveggja brezkrsi
hernaðarflugvéia við tvær þýzkar
Dornierwal sprengjuflugvélar.
Brezlku flugvélamar vom ekki
iangt frá ströndum Noregs, ef
þær sáu Dornier-flugvél og gerðu
árás á hana. Bardagimn var háður
iágt yfir sjó, og tókst brezku
fiugvélunum aö hæfa hina þýzku
Frh. á 4. síðu.