Alþýðublaðið - 16.12.1939, Síða 1

ALÞÝÐUBLA
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
XX. ÁRGANGUR
LAUGARDAGUR 16. DEZ. 1939.
Tjðlmennar verkalýðsfnadnr i Iðnó krefst
pess að fá dýrtiðina að fnllu bætta neð
kauphækkun og mðtmælír hðggorminum.
1
Alyktanir fundarins samþykktar i einu hljóði.
Þjóðstjórn einn-
ig í Neregi upp
ðr óramótunim?
KHÖFN í gærkveldi. FÚ.
T ÍKUR eru taldar til,
að svo kunni að fara
upp úr áramótum, að Ny-
gaardsvold forsætisráð-
herra Norðmanna geri
breytingar á stjórn sinni
og myndi samstjórn allra
helztu flokkanna.
Er þegar talað um, að
hin væntanlega þjóð-
stjórn Noregs verði skip-
uð tveimur hægri mönn-
um, tveimur vinstri mönn-
um og teinum Bændaflokks
manni, en að öðru leyti
Alþýðuflokksmönnum og
verði Nygaardsvold áfram
forsætisráðherra.
1

Verzlanir
bæjaríns ver'ða í dag opnar
einis og venjulega, en eftir helg-
íina kemur tilkynning frá þeim
um lokunartíma verzlananna fyr-
ir hátí'ðina.
Happdrætti V. K. F. Fnamsókn.
Dnegið var hjá lðgmanni í gær.
Eftirtalin númer hlutu vinn-
inga: Nr. 1107 Saumavél. 2126
JsLand í myndum. 1627 Leirmunir.
18 Brauð fyrir 40 kr. 156 Stein-
oiíutunna. 2256 Tauvinda. 999
Leirmunir. 1875 Matvðrur fyrir
'40 kr. Munanma sé vitjað á skrif-
stofu félagsins í Alþýðuhiúsinu.
Opið á þriðjudögum og miðviku-
dögum frá kl. 4—6 e. h.
h AÐ KOM BERLEGA
fram á opinbera fund-
inum, sem Alþýðuflokkurinn
boðaði til í gærkvöldi í Iðnó
hve hörð andstaða er á móti
hinu svokallaða höggorms-
frumvarpi.
Mjög margir menn tóku til
máls og fundarmenn fylgdust af
lifandi áhuga með ’ræðum
þeirra. Ennfremur voru álykt-
anir samþykktar á fundinum,
— og allar í einu hljóði.
Fundurinn var settur af
Ingimar Jónssyni skólastjóra,
varaformanni Alþýðuflokksfé-
lags Reykjavíkur, en hann til-
nefndi sem fundarstjóra Einar
Björnsson.
Stefán Jóh. Stefánsson hóf
umræður og talaði eingöngu um
tvö mál, breytingarnar á gengis-
lögunum og höggorminn. Um
fyrra málið kvaðst hann ekki
geta gefið aðrar upplýsingar en
þær, að þingmenn myndu yfir-
leitt skilja það, að kröfur
verkalýðsins um fullar upp-
bætur á kaupi vegna dýrtíðar-
innar, væru sanngjarnar. —
Kvað hann þó ástæðu til fyrir
alla alþýðu manna að fylgjast
vel með í þessu máli og myndi
Alþýðuflokkurinn leggja alla
áherzlú á að þessar sanngjömu
kröfur næðu fram að ganga. —
Um höggormsfrumvarpið sagði
hann, að hann vonaði að hin
verstu atriði þess væru úr
sögunni, en frumvarp þetta
væri auk þess að vera frá-
munalega illa úr garði gert og
óþinglegt, mjög afturhalds-
samt og stefndi að því, að af-
nema og draga úr ýmsum þeim
umbótum, sem alþýðan hefði
fengið fram með langri baráttu.
Stefán Jóh. Stefánsson lauk
orðum sínum með því að segja,
að barátta alþýðunnar væri nú,
eins og allt af áður, tvíþætt, að
sækja fram og vinna á og að
verjast. Verkalýðurinn sækti á
ísfisksalan tæp
milljón í 11 ferðum
——-■ ♦ ——
Togararnir kanpa fisk í ver~
stSðvnnum fyrir 20 aura kg.
......i -~r-
íslenzku og línuveiðaranna
betur en nokkru sinni áður
í fyrra gáfu þeir 10—12 aura
fyrir kg.
Hefir þetta orðið til þess, að
Fiskimálanefnd fær liti'ð af fiski
til hra'ðfrystingar, og hér í
Reykjavík er öll bátaútgerð lögð
niður, því miður.
Hins vegar hefir Fiskimála-
nefnd þegar selt á árinu hrað-
frystan fisk fyrir 2,8 millj. króna,
jan í fyrra var alls seldur hxað-
frystur fiskur fyrir 1,6 milljónir
króna, og hefir nú selzt f-yrir
meira en helmingi meira.
T SFISKSALA TOGARANNA
gengur nú jafnvel miklu
síðan stríðið hófst.
Þegar hafa 11 skip selt afla
sinn í þ'essum mánuði fyrir
samtals 35 875 sterlingsupnd
eða alls um 900 000 ísl. krón-
ur.
Me'ðalsa'a í túr hefir verið um
3261 sterlingspund, eða 80000
krónur á skip.
Hios vegar hefir salan verið
allt frá 1420 stpd. (á bát) og
Upp í 5718 stpd. (á togara).
Tiogararnir gera mikið að því
að kaupa fisk í verstöðviunum
og gefa þeir 20 aura fyrir kg., en
með kröfum sínum um sann-
gjarnar breytingar á gengislög-
unum og verðist með andstöðu
sinni gegn höggorminum. „En
því aðeins getur alþýðan vænst
árangurs, að hún standi saman
um sín hagsmunamál.“
Sigurjón Á. Ólafsson talaði
aðallega um þær árásir, sem
gerðar eru á sjómannastéttina
með höggormsfrumvarpinu, og
var ræða hans magnþrungin á-
rás á þetta skammarlega frum-
varp og hvöt til verkalýðsins
um samheldni,
Aðrir ræðumenn voru Ingi-
mar Jónsson, Jón Axel Péturs-
son, Sigurbjörn Maríusson,
Felix Guðmundsson, Soffía
Ingvarsdóttir, Einar Magnússon
og Jón S. Jónsson.
Voru allar ræðurnar skarpar
og harðar. Sagði Jón S. Jóns
son, að höggormsfrumvarpið
væri framkomið vegna sundr-
ungarinnar í alþýðusamtökun-
um, og gætu því þeir, sem
stofnað hefðu til þessarar
sundrungar og haldið henni
uppi litið á sig sem aðalflutn-
ingsmenn höggormsfrumvarps-
ins. Svohlj. ályktanir voru
samþykktar á fundinum:
„Almennur fundur haldinn í
Iðnó 15. des. 1939 skorar á al-
þingi að gera ráðstafanir til
þess, að allir launaþegar fái
bætta upp að fullu þá dýrtíð,
sem orðin er í landinu og ber-
sýnilega mun fara vaxandi, —
þannig, að kaup fari hækkandi
í réttu hlutfalli við aukningu
dýrtíðarinnar.“
Var þessi ályktun samþykkt
í einu hljóði.
„Almennur fundur haldinn í
Iðnó 15. des. 1939 skorar á al-
þingi að fella hið svonefnda
höggormsfrumvarp, stem nú
liggur fyrir1 alþingi, þar sem
fram borið, og rífur auk þess
fram borið, og rifur auk þess
niður, ef að lögum verður, mik-
ið af ýmsum þeim umbótum á
kjörum og mannréttindum
verkalýðsstéttarinnar, sem hún
hefir áunnið sér með haráttu
undanfarinna ára.“
Ályktun þessi var einnig
samþykkt í einu hljóði.
Loks ,var eftirfarandi sam-
þykkt einróma:
„Almennur fundur haldinn
að tilhlutun Alþýðuflokksins
föstudaginn 15. des. í Iðnó mót-
mælir því harðlega við alþingi,
að dregið verði úr töiu siglinga-
fróðra og vélfróðra manna á
hverju skipi, frá því sem nú er
ákveðið í lögiun og sérhverri
þeirri tilraun, sem gjörð er til
að draga úr öryggi sjófarenda
eða skerða rétt þeirra, Þakkar
fundurinn sjómannastéttinni
störf hennar, sem alltaf teru hin
mikilverðustu fyrir land og
þjóð og ekki hvað sízt nú á yf-
irstandandi ófriðar og hættu-
tímum.“
Brennandi strætisvagn, sem varð fyrir rússnteskri eldsprengju, á götu í Helsingsfors.
Tanner ávarpaði Molotov í
finnska útvarpinu i gærdag
.... «♦----
Finnar reiðubúnir til samninga, en verjast til
siðasta blóðdropa, ef Rússar ætla að kúga þá
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
np ANNER, utanríkismálaráðherra
Bariztlim bíóleyfin.
En bæjarrið hefnr enn
en«a ákvðrðun tekið.
ABÆJARRáÐSFUNDI í gær
lágu fyrir bei&nir um bíó-
leyfi frá Hásikóla Islands og
Frh. á 4. síðu.
KHÖFN í morgun.
Finna og forseti
finnska Alþýðuflokksins, ávarpaði Molotov í útvarps-
ræðu í gær, sem hann hélt á rússnesku eftir að hann hafði
áður flutt hana bæði á finnsku og sænsku.
Hann sagði, að á öðrum vettvangi væri ekki hægt að
ná sambandi við utanríkismálaráðherra sovétstjórnarinn-
ar, þar sem Rússar hefðu hafnað áskorun Þjóðahandalags-
ins um að semja vopnahlé. Hann kvaðst vilja lýsa því yfir,
að Finnar væru reiðubúnir til samkomulags eins og áður.
En væri tilgangur Rússa sá, að leggja undir sig Finnland
og kúga finnsku þjóðina eins og á dögum keisarastjórn-
arinnar, þá myndi hún heldur kjósa að verjast til síðasta
blóðdropa, en að beygja sig fyrir ofbeldinu.
Það er ekki talið líklegt, að
þessi síðasta tilraun Finna til
þess að ná samkomulagi við
Rússa beri mikinn árangur. —
Rússneskur stjórnarembættis-
maður lýsti því yfir í Moskva
í gærkveldi eftir að Tanner
hafði flutt útvarpsræðu sína, að
sovétstjórninni væri ókunnugt
um hana, og það er því ekki
búizt við að Molotov muni
svara henni neinu.
Það er líka kunnugt, að ein-
mitt Tannter, þessum áhrifa-
mikla og vinsæla finnska verka-
lýðsforingja, er kennt um það af
sovétstjórninni, að samninga-
umleitanirnar fóru út um þúf-
ur milli Finna og Rússa, og ^
enginn Finnlendingur er nú
svívirtur eins á Rússlandi og
hann.
Seinustu árgangar varaliðs
Finna hafa verið kvaddir til
v-opna, þ- e. menn á aldrinum
40—60 ára.
Finnska herstjómin tilkynnir,
að Rússar hafi haldið áfram á-
hlaupum og stórskotahríð á Kyrj-
álanesi og beðiÖ míkið manntjón.
Rússar misstu 20 skri'ðdreka og
matgir aðrir sfeémmduis't.
Á austurvígstöbvunum, þar sem
Rússar reyna að brjóta sér vieg til
Ðotneska flóans, segjast Fimnai
hafa tekið aftur borgina Suomi-
Frb. i 4. siðu.
Vainö
Tanner utanríkismála-
ráðherra Finna.
ihaldsmenn kljðfa
Bjarma á Stohkseyri
Án þess að gefa upp nokkra
ástæðu.
Frá fréttaritara Alþýdublaðstns.
STOKKSEYRI í morgun.
Tj AU TÍÐINDI geröust í
verkalýðsfélaginu Bjarma
hér á Stokkseyri í fyrrakvöld á
fundi, að 21 maður sögðu síg, úr
félaginu iog stofnuða í gær nýtt
félag, sem þeir kalla „Sjómanna-
félag“. 1
Það var á fundi i verkalýðs-
féiaginu Bjarma, sem hinir 21
sögðu sig úr því. Hafði þó ekki
toomió til neinna átaka á fundin-
um og emgar deilur orðið. Þeir,
sem sögöu sig úr, munu vera í-
haidsmenn, og virðist hér um
nýja starfsaðferð að ræða hjá
Sjáifstæ'ðisflokknum og ekki ai-
iveg í samrænm við orðalag frum-
varps Bjarna Snæbjörnssonar,
hvað sem um innræti þess w
að segja.
Það þarf ekki aö taka það
fram, að Bjarmi befir fasta satmv
inga vi'ð alla atvinnurekendur á
staðnum.
Admital Graf von Spee skip
að að fara Ar hðfn á morpn
■.... +-----
Verður annars kyrsettur í Montevideo
------♦
LONDON í morgun. FÚ.
STJÓRNARVÖLDIN í URUGUAY hafa fyrirskipað, að
þýzka herskipið „Admiral Graf von Spee“ skuli fara
frá Montevideo í síðasta lagi kl. 5 e. h. á morgun. Verði
skipið ekki farið, verður það kyrrsett í Uruguay, það sem
eftir er styrjaldarinnar. Frh. á 4, síðu.