Alþýðublaðið - 18.12.1939, Side 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR MÁNUDAGUR 18. DES. 1939. 295. TÖLUBLAÐ
Hún treysti sér ekki til að ieggja út í vonlausa viðureign.
Þýzka vasaorustuskipið „Admiral Graf von Spee,“ sem sökkt
var í gærkvöldi úti fyrir höfninni í Montevideo.
Norðflrðingar Ilýsa fyrirlltn
ingn sinnl ð kommúnistum.
»---—
F]ölmennur fundur é gærkweldi
að filhlutun Alpýðuflokkslns.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
NORÐFIRÐI í morgun.
A LMENNUR fundur var
ihaldinn á NorðfirSi í
gærkveldi að tilhlutun Al-
þýðuflokksins. Var fundur-
inn haldinn í Bíóhúsinu, þar
sem leikfimisalur barnaskól-
ans fékkst ekki.
Fundarhúsið var fullskipað
út úr dyrum og urðu margir frá
að hverfa. Umræðuefnið var:
Finnlandsmálið og kommúnist-
ar, og höfðu kommúnistar
smalað eins og þeir gátu allan
daginn 1 gær og komu þeir
fyrstir í fundarhúsið. Ræðu-
menn af hálfu Alþýðuflokksins
voru þeir Jónas Thoroddsen, Ól-
afur Magnússon og Jón Sigurðs-
son, erindreki Alþýðusam-
bandsins.
Alþýðuflokksmenn lögðu
fram tillögu til fundarályktun-
ar, þar sem lýst var samúð með
Finnum í baráttu þeirra fyrir
lífi sínu gegn hinum rússneska
innrásarher og megnri fyrirlitn-
ingu á kommúnistum og starf-
semi þeirra. Var og í ályktun-
inni skorað á alþingi að gera
ráðstafanir til þess að fullt eft-
irlit væri haft með starfsemi
þessa flokks, þar sem víst væri,
að Rússar ættu í þeim flokki
örugga bandamenn til skemmd-
arverka hér á íslandi.
Kommúnistar báru fram aðra
tillögu um frávísun og með
skömmum um Alþýðuflokkinn.
Tillaga kommúnista var felld
og tillaga Alþýðuflokksins sam-
þykkt. Sjálfstæðismenn sátu
hjá við atkvæðagreiðsluna —
og virðist sá flokkur hvað úr
hverju vera farinn að verða dá-
lítið óviss í afstöðu til mála.
FinislaiiássSfnimln.
Þepr Ma safnast
35. pús. krónar.
A. LDREI hafa íslendingar
brugðist svo fljótt og
vel við í almennri söfnun
sem nú í Finnlandssöfnun-
inni.
Á hverjum degi berast stór-
gjafir, svo þúsundum króna
skiptir, til skrifstofu Norræna
félagsins og Rauða krossins og
það eru ekki aðeins vel stæðir
menn, sem færa fórnir, heldur
og alþýða manna.
Er jafnvel sagt að sums stað-
ar úti um land gefi jafnvel
hvert mannsbarn í sveitinni
einhverja gjöf.
í gærkveldi var söfnunin
komin upp í 35 þúsund krónur,
og voru þó engar fréttir komn-
ar úr aðalkaupstöðunum, og fór
þó allsherjarsöfnun 1 þeim fram
í gær, og var vitað í gærkveldi,
að mikið hafði safnazt, að
Prh. á %. siðu.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í inorgun.
fl AÐ varð ekkert úr sjéerystunni miSii þýzka orustuskipsins
™ „AdmiraS Graf ven Spee“ ©g hEnna terezku ®g frensku her-
skipa, sem fyrir utan S^ontevide® tii þess a® rálast á það, þeg-
ar þa® léti úr höfn.
Skipshöfnin á hinu þýzka ©rustuskipl treysti sér ekki til þess
a® Segg|a tlS sjóorustu við ©furefSIS ©g sokkti þvi sklpinu sjálf um 5
sJómSlum úti fyrir SVfentevide© klukkan tæpSega ellefu í gærkveldi.
Síðasta ferl sklpsins.
LONDON í morgun. FÚ.
„Admiral Graf von Spee“ létti akkerum í Montevideo
kl. 8.45, eftir að fluttir hÖfðu verið 700 menn af skipshöfn-
inni yfir í þýzka flutningaskipið „Tacoma“, sem lá þar á
höfninni.
Fyrst tók skipið stefnu á Buenos Ayres, en klukku-
stund síðar sneri það við.Var ætlað, að skipið ætlaði aftur
til Montevideo, en það fór þar fram hjá og suður á bóginn.
Brezkar flugvélar gáfu stöðugt nánar gætur að skipinu og
enn fremur var tilkynnt, að herskip bandamanna væru
stöðugt á varðbergi og myndu ráðast á skipið þegar það
kæmi ut fyrir landhelgismörk.
Kl. 10,30 í gærkveldi kom skeyti til London, þar sem
sagí var: „Graf von Spee hefi rnuraið staðar fyrir utan ósa
La Plata.“ Þremur mínútum síðar eða 10,33 kom annað
skeyti: „Graf von Spee fer mjög hægt og fara 6 af bátum
skipsins í kjölfar þess“, og kl. 10,55 kom þriðja skeytið:
„Skipshöfnin sökkti skipinu.“
Það er ætlað, að öll skipshöfnin sé heil á húfi. Það urðu
þrjár miklar sprengingar í skipinu og snemma í morgun
logaði enn í því, en byrjað að sökkva.
Það eru tæp 4 ár síðan er skip þetta var byggt. Nam kostn-
aðurinn 3 milljónum 750 000 sterlingspundum, eða um 100 millj-
ónum króna. Það var búið sex fallbyssum m'eð 6 þml. hlaupvxdd.
það lagði af stað á þeim tíma,
er höfninni var lokað fyrir er-
lendum skipum. Hefir skip-
stjórinn á „Tacoma“ verið
handtekinn fyrir að brjóta
hafnarreglugerðina í Montevi-
deo.
í Reuterfregn hermir, að
mikil gremja sé ríkjandi í Uru-
guay, þar sem skipið var
sprengt í loft upp á aðalskipa-
lægi Montevideo, og verður
flakið því til hindrunar.
Borgarvirki sfðari
hiutinn kemnr fyr-
ir
ENGIN bók, sem komið
hefir út hér á landi
í ár, mun hafa selst jafn
vel og fyrri hluti Borgar-
virkis eftir Cronin, sem út
kom hjá MFA fyrir nokkr-
um dögum.
Nú er það tryggt, að
einnig síðari hluti bókar-
innar kemur fyrir jól, en
á því lék nokkur vafi
vegna pappírsskorts. Mun
þetta gleðja hina mörgu,
sem bíða með óþreyju eft-
ir síðara bindinu.
Hitler fjrrirskipaði að
söbkva skipinu.
f Berlín hafa þegar verið
gefnar út þrjár opinberar til-
kynningar um hvernig herskip-
ið var eyðilagt. Fyrst var löng
skýrsla vim „Graf von Spee“,
þar sem sagt var að tilgangin-
um með leiðangri herskipsins
hefði verið náð, en í næstu til-
kynningu var því haldið fram,
að stjórnin í Uruguay hefði
neitað að g'efa nógu langan frest
til þess að gera við skipið. I
seinustu tilkynningunni segir,
að Hitler og yfirherstjórnin
þýzka hafi fyrirskipað, að eyði-
leggja skipið, þar sem ríkis-
stjórnin í Uruguay hafi neitað
að veita nógu langan frest, svo
að hægt væri að gera við skipið.
Þpveriar vilii fá 15
daga bafnarieyií.
Sagt er, að Landsdorff skip-
herra á „Graf von Spee“ hafi
skrifað stjórnarvöldunum í
Montevideo og sendiherra
Þjóðverja afhent bréfið, en í
því mótmælti skipstjórinn, að
ekki væri ætlaður nægur tími
til viðgerðarinnar, og fór fram
á 15 daga til nauðsynlegra við-
gerða. Minntist hann sérstak-
lega á, að nauðsynlegt væri að
viðgerð færi fram í eldhúsi
skipsins, þar sem skilyrði yrðu
að vera fyrir hendi til þess að
matbúa handa 1000 manna á-
höfn.
Það er tilkynnt, að Lands-
dorff skipherra og nokkur hluti
áhafnarinnar mun leita hælis í
Buenos Aires, og „Tacoma“
muni einnig fara þangað. Skip-
ið lagði af stað þangað, en var
skipað að hverfa aftur, þar sem
Finar eyðUðgðn eða tðkn i
gær 30 sovét-skriðdreki!
Vörn þeirra fer allstaðar harðnandi.
———
LONDON í gærkveldi. FÚ.
FINNAR tilkynna, að nýjum árásum Rússa á Kyrjála-
nesi hafi verið hrundið. Um 30 rússneskir skriðdrekar hafa
verið eyðilegðir 'eða herteknir í dag.
Á Ladogavígstöðvunum hafa tvær rússneskar hersveitir
Finna beðið mikið manntjón. Á miðvígstöðvunum eru harðir
bardagar og sækja Finnar fram. Finnskir flugmenn hafa varpað
sprengikúlum á Iest brynvarinna bifreiða.
í hálfopinberri fregn frá Helsingfors segir, að herteknir
hafi verið og eyðilagðir alls 176 skriðdr'ekar fyrir Rússum.
Framsóltn Rússa fyrir sunnan
Petsamo er nú hægari, Á þeim
slóðum er 20—30 stiga frost.
Finnum er einnig að verða bet-
ur ágengt þar sumsstaðar og
gera Rússum margan óleik. Til
Höfnin í Petsamo, fiskimannahænum, sem mest hefir verið bar-
izt um á íshafsströnd Finnlands.
dæmis er sagt frá því, að síðast-
liðna nótt hafi 20 skíðamenn,
hvítklæddir, úr finnska hernum
farið inn í nikkelnámubæinn,
sem Rússar nú haf a á sínu valdi,
og gert skyndiárás á Rússa með
vélbyssuskothríð og hand-
sprengjum, með góðum árangri.
Samkvæmt ágizkunum her-
málasérfræðinga nemur mann-
tjón Rússa í Finnlandsstyrjöld-
inni (fallnir og særðir) 30 000.
féiagslns i kvðli.
TÓNLISTAFÉLAGIÐ lieidur 3.
hljómleiika siina í kvöld kl.
81/2 í Bifreiðaskála Steindórs við
Sellanidsstig.
Ftott verður „Sköpunin“, ora-
torium eftir Joseph Haydn. Er
þa'ð eitthvert frægasta verk hans.
Syinjgur blandaður kór, en Hljóm-
sveit Reykjavíkur leikur undir.
Stjórnandi er Páll ísólfsson.
Textann hefir Jakob Jóh. Smári
íslenzkað.
Aðgöngumiðar seldust upp á
örskömmum tíma.
„ftdmlral Chraf von Spee“ sðkkt
af pýzkn sklpshðfninni sjálfri!