Alþýðublaðið - 29.12.1939, Síða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGUR 29. DES. 1939.
303. TÖLUBLAÐ

Nokkrir þeirra, sem farizt hafa í loftárásum Rússa á Helsingfors, fluttir til hinnztu hvíldar
í kirkjugarði borgarinnar.
Tvelr finnskíp hepflokkar á
skíHum sækja éðfluga fpam
áleiðis til Mupmanskhpautap.
Forðast alla bardaga og eru komnir fram hjá
hersveitum Rússa austur af Salla og Kuolajárvi
Sérstðk Norðnr-
landaherdeild á
Finnlandi?
LONDON í morgun. FÚ.
P REGNIR frá Norður-
■*' löndum herma, að í
ráði sé að stofna sérstaka
Norðurlandaherdeild og
verði í henni eingöngu
æfðir skíðamenn og í-
þróttamenn,
f Noregi hafa nú safnazt
4 millj. króna handa Finn-
um og margir ágætir skíða-
m'enn norskir hafa gerzt
sjálfboðaliðar í finnska
hernum.
Svíar hafa sent Finnum
30.000 skíði. Tíu þúsund
!; sænskar fjölskyldur hafa
boðizt til þess að veita við-
töku finnskum flóttamönn-
mönnum.
í Danmörku hafa marg-
ir yíirforíngjar gerst sjálf-
boðaliðar í finnska hern-
um.
f DAO
Næt'Urlæk'nir er Axel Blöndal,
Eiríksgötu 31, simi 3951.
Næturvörður er í Reyíkjavíkur-
og Iðunnar-apóteki.
OTVARPIÐ:
20,15 Otvarpssagan: „Ljósið, sem
fhvarf“, eftir Kipling.
20,45 Píanákvartett útvarpsins:
Kaflar úr píanókvartett,
Op. 16, eftir Beethoven.
21,05 Hljiómplötur: a) Jólalög frá
ýmsum löndum. b) 21,3Ó
Harmóníkulög.
21,50 Fréttir. Daigskrárfok.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN 1 morgun.
TVEIR FINNSKIR HERFLOKKAR, tiltölulega fámenn-
ir, sækja nú óðfluga fram á skíðum í áttina til járn-
brautarinnar milli Leningrad og Murmansk, á svæðinu
austan við Kuolajárvi og Salla, þar sem járnbrautin ligg-
ur styzt frá landamærunum. Eru herflokkarnir komnir
fram hjá vígstöðvum Rússa og að baki þeim, en hafa forð-
ast alla árekstra við hersveitir Rússa, af því að þeir eru of
fámennir til þess að þola nokkurt mannfall og tilgangur-
inn með för þeirra aðeins sá, að rífa upp járnbrautina og
stöðva þar með alla frekari herflutninga Rússa til Norður-
Finnlands fyrst um sinn.
Er árangursins af þessari frækilegu tilraun hinna
finnsku skíðamanna béðið með miklum spenningi úti um
allan heim.
Við landamærin sjálf, anstur ''
af Salla og Kuolajarvi, að baki
hinum finnsku skíðamanna-
flokkum, eru háðar grimmileg-
ar orustur. Hafa Rússar safnað
þar miklu liði til þess að stöðva
sókn Finna og gera nýja til-
raun til þess að brjótast vestur
að Helsingjahotni.
Virðast Rússar hafa ógrynni
af vopnum, bæði fallbyssum og
hríðskotabyssum og var lát-
lausri stórskotahríð haldið uppi
af þeim á þessiun slóðum í gær.
Annars staðar við finnsku
landamærin var lítið um or-
ustur í gær og er talið að fann-
fergi og frostharka hafi valdið
því. Á Petsamovígstöðvunum
sitja um 150 skriðdrekar Rússa
fastir í fönn, en á sumum stöð-
um hafa Rússar gert úr þeim
vagnaborgir og verjast þar.
Hlutlausir fréttaritarar síma,
að Rússar hafi fengið mikinn
liðsauka á Kyrjálanesi, að því,
er þeir telja, úrvalalið, og á-
ætla þeir að þessi liðsauki muni
þegar nema um 100 þúsundum
manns, og þykir því líklegt, að
mjög alvarleg sókn af hálfu
Rússa sé þar í aðsigi.
SffJasta iiinræöa fjártoggaisiiag
Atvinnubætur og verklegar
framkvæmdir eins og áður.
— ♦
Alger stefnubreytlng beflr orðlð h|á
fjárveitinganefnd frá því I nóv. fi hanst.
---».
ffiæstu fjárlðg sem hafa verið gerð.
p* JÁRLÖGIN voru tekin til 3. umræðu í sameinuðu *
þingi í gær kl. 5 og stóðu umræður með matarhléi,
kl. 8—9 til kl. að ganga 6 í morgun.
Þegar frumvarpið var tekið til 3. umræðu, lágu fyrir
breytingartillögur fjárveitinganefndar, auk langs nefndar-
álits og breytingartillögur frá einstökum þingmönnum.
Seint í gærkveldi komu miklu fleiri breytingartillögur.
Þegar fjárveitingarnefnd kom saman í haust í byrjun nóvem-
bermánaðar var sú skoðun ráðandi að vegna stríðsástandsins og
mjög ískyggilegs útlits yrði að skera öll útgjöld mikið niður
og vitanlega hlaut það, samkvæmt skoðun tveggja stærstu
flokkanna í þinginu, að koma harðast niður á verklegum fram-
kvæmdum, atvinnubótum og öðrum álíka nauðsynjamálum.
En samkvæmt framhalds-
nefndaráliti fjárveitingantefnd-
ar og breytingartillögum henn-
ar við fjárlagafrumvarpið hefir
orðið gjörbreyting á þessari
stefnu. Samkvæmt því sem nú
liggur fyrir verða þetta einhver
hæstu fjárlög, og atvinnubætur
og raunverulegar framkvæmdir
verða í krónutali sízt minni en
áður, því. að útgjöld til verk-
legra framkvæmda hækka um
173 þúsund krónur.
Þessi niðurstaða ter mjög at-
hyglisverð fyrir almenning. —
Alþýðuflokkurinn hefir alltaf
haldið því fram, að ekki væri
hægt að minka verklegar fram-
kvæmdir og þar með atvinn-
una í landinu á svona tímum.
Hinsvegar hafa Sjálfstæðis-
menn á undanförnum árum
hamrað á því að allt bæri að
spara og fjölaa margt ætti að
skera niður. Nú hafa þeir haft
Jgilefft saiaíláB af jarð-
skJilftiiM á Tyrklandi.
Talið, að 8000 manns liafi foeðið foana
og að minsta kosti löðööö foafi særst.
H
LONDON í morgun. FÚ.
ERLÖG hafa verið sett í tveimur héruðum í Tyrklandi,
vegna þess ástands, er hefir skapazt af völdum landskjálft-
anna.
Hermenn og lögreglumenn eru á verði við rústirnar til þess
að koma í veg fyrir rán og gripdeildir. Hafa hermennirnir fyrir-
skipun um að skjóia hvern þann, sem gerir tilraun til slíks.
Tala þeirra, stem farizt hafa og meiðst í landskjálftunum,
mun vera nálægt 125 000, þar af að minnsta kosti 8000 dauðir.
Hjálparsveitir, sem nú eru að hrynja í fyrstu kippunum í
komnar til ýmissa staða á land-
skjálftasvæðinu, eiga við hina
mestu erfiðleika að stríða. Hús
standa enn víða í ljósum loga í
hálf- eða gersamlega hrundum
borgum og bæjúm og frosthark-
an er mikil. Margt manna, sem
flýði borgirnar, er húsin tóku
gærmorgun, hefir frosið í hel.
Tyrkneska stjórnin hefir
gert fjölda skyndiráðstafana til
að bæta úr mestu bágindum
fólksins og hver bílalestin á fæt-
ur annari hefir í dag lagt af
stað til landskjálftasvæðisins.
tækifæri til að móía fjárlögin
og þeir hafa komizt að niður-
stöðu, sem v'eldur því að þetta
verða einhver hæstu fjárlög,,
sem við höfum haft.
Samkvæmt fjárlaigafrumvarp-
i'mu og breytingatillögum fjárveit-
inganefndar verða atvinnuhætur
500 þúsund krónur, eins og áður.
Verklegar framkvæmdir, vega-
og brúagerðir, hafnargerðir o. s.
frv. hækka um 173 þús. kr.
Aðalhækkanir á útgjaldaliðum
stafa af dýrtlðimni, þ. e. vaxandi
reksturskostnaði. Þannig hækka
útgjiöldin til sjúkrahúsanna um
280 þús. kr. Þá hækkar sú upp-
hæð, sem ætluð er til vaxta og
afborgana af Iánunx, og stafar
það af lækkun ísl- krónu. Vext-
Imir hækka um 400 þús. kr. og
aiborganir lána hækka um svip-
aða upphæð. Nemiur vaxtabyrðin
|iú í áætluninni um 2 millj. kr.
Til þess að mæta þessum ó-
bjákvæmiliegu gjaldaaukningum
vegna dýrtíðarinnar <og þeirri
hækkun, sem orðið hefir til verk-
legra framkvæmda, verður óhjá-
kvæmilegt að skera niður nokkra
gjaldaliði.
Lækkanirnar eru þessar helzt-
ar: Fvamlag til Byggingar- og
landnámssjóðs lækkar um 75 þús.
kr. og framlag til verkfærakaupa-
sióðs lækkar um 30 þúsund kr.
Auk þessa eru ýmsar smærri
lækkanir á öðrum styrkjum til
bænda. Þá er framlag til fiski-
veiðasjóðs lækkað um 30 þúsund
kr. Þö er gert ráð fyrir því, að
ríkissjöður taki á áriniu lán handa
sjóðnum, svo að sjóðurinn ætti
a. m. k. að fá jafnmikið fé milli
'handa og þó sennilega öliu rneira
en áður. Þá er gert ráð fyrir
því, að framlagið til Fiskimála-
sjóðs (fiskimálanefnd), sem und-
anfarín ár hefir verið 400 þús.
kr., verði lækkað a. m. k. niður
í 100 þú-s. kr. Þó er þess að gæta,
að annar aðáltekjuliður fiskimála-
nefndar, sem er útflutningsgjald-
ið, hækkar væntanlega allveru-
lega á árinu, eða í beinu hlut-
falli við vei'ðihsekkun útflutnings-
varanna. Má og vera að fiski-
málanefnd get-i með nýjum fram-
kvæmdum aukið starfsemi sina
Togarinn Haf-
steinn seldnr til
Hafnarfjarðar.
ToBurnnnm i Reykjavík
fækkar jafnt «g pétf.
T1 OGARINN Hafsteinn
hefir verið seldur til
Hafnarfjarðar og eru kaup-
endurnir Loftur Bjarnason
og Tryggvi og Ólafur Ófei|s-
synir. Seljandinn -var Ut-
vegsbankinn og nam sölu-
verðið um 300 þúsund kr.
Jafnt og þétt fækkar togur-
unum hér í Rvík. Það gerir fram
tíðarútlitið ekki glæsilegra fyrir
okkur Reykvíkinga. Það virðist
bókstaflega allt stefna að því að
draga úr sjávarútvegi, sem sé
stundaður héðan. Vélbátarnir
fara allir til Keflavíkur og
Sandgerðis og togararnir fara
til Hafnarfjarðar og ísafjarðar.
Vitanlega er ekki nema gott
um það að segja að atvinnu-
vonir manna á þessum stöðum
batni, en það er jafnískyggilegt
fyrir því fyrir Reykvíkinga,
að sjá hvert skipið af öðru fara
úr bænum, ekki aðeins verka-
lýðinn, heldur alla.
og þar með tekjur sínar. Hins
vegar liggur fyrir frv., sem stefn-
ir að því að dr-aga mikið úr
fiskimálanefnd eða jafnvel að af-
nema hana; en enn er ekki hægt
að sjá hvernig þ-essu máli reiðir
af. Þá er gert ráð fyrir, að útgjöld
til landhelgisgæzlu lækkí um 100
þús -kr., enda er gert ráð fyrir,
að ekki verði eins mikil þörf
fyrir jafn sterka landhelgisgæzlu
meðan stríðið stendur. Loks má
telja, að gert er ráð fyrír lækkun
á útgjöldum til stran-dferða.
Helztu tekjuhiækkanir, sem gert
er ráð fyrir, er hækkun á 'tekjum
af áfengi og tóbaki, eða urn 386
þús. kr. En alls nemur hækkunin
á tekjuliðum 1 millj. og 70 þús.
krónum.
Fjárveitinganefnd vill gefa rík-
isstjórninni heimild til að draga
úr útgjiöldum, sem ekki eru bund-
in í öðrum lögum en fjárlögum,
itm allt að 20o/o, ef svo ófyrirsjá-
an-legir viðburðír gerðust, að Unl
rauoverulegt hallærisástand yrðí
að ræða.
í dag hefj-a-st untræður aftur
urn fjárlögin kl. 5 og stan-da til
kl. 7. Fundur hefst aftur í kvöld
kl. IU/2 og mun standa lengi
nætur.