Tíminn - 22.12.1917, Síða 4

168
TIM INN
Sjáifum sér líkir.
Fyrir nokkrum dögum voru tveir
Reykvíkingar staddir norður á
Akureyri og ætluðu til Reykjavík-
ur. Gerðu þeir ráð fyrir að verða
að fara landveg með pósti alla ó-
færðina, þar eð viss skipsferð (Lag-
arfoss) liafði brugðist.
Þá bar svo við að björgunar-
skipið Geir kom til Akureyrar og
ætlaði þaðan suður. Hefir Geir
mjög oft undir líkum kringumstæð-
um tekið nokkra farþega. En að
þessu sinni var talið að skipstjóri
myndi enga farþega flytja hafna á
milli.
Þá gerðist það að sameiginlegur
góðkunningi þessara manna fór
þess á leit við stjórnina, að hún
mæUi með því við skipstjóra að
hann flytti menn þessa suður. Tók
stjórnin því máli vel, og skipstjóri
varð við tilmælunum og tók menn-
ina með skipinu, og nokkra aðra
farþega.
Þegar þetta varð kunnugt á
Akureyri brá svo við að fáeinir
kaupmenn þar hófu taumlausan
æsingaundirróður gegn stjórninni.
Og ekki nóg með það. Einn úr
hópnum tók sig til og símaði þessa
gerræðisfullu atliöfn stjórnarinnar
til Reykjavíkur og eitt kaupmanna-
blaðið tönnlaðist á stóitíðindunum
dag eftir dag og bætti við einni
höfuðafsetningarsök á hendursljórn-
inni.
Hvað veldur þessum óskapagangi?
Það er alkunna að það er bein
skylda hverrar stjórnar að greiða
götu þegnanna, ekki síst þá er
samgöngur eru erfiðar.
Það er alkunna að Geir hefir oft
flutt farþega undir slíkum kring-
umstæðum.
Það er alkunna að stjórnin hefir
einmitt á þessum tímum gert það
sem hún gat til þess að útvega
tugum og hundruðum manna far —
ekki síst kaupmönnum — með
skipi sem nú fer milli Danmerkur
og íslands, en er alls ekki ætlað
til mannflutninga.
Hvað veldur þessari aðferð kaup-
manna og blaðsins í þessu sérstaka
tilfelli?
Því er fljótsvarað. Þessir tveir
menn sem um er að ræða voru:
Einar H. Kvaran rithöfundur, sem
var staddur á Akureyri í erindum
Góðtemplarareglunnnar og var ný-
búinn að stofna bannvinafélag, og
Jónas Jónasson kennari frá Hriflu,
ritstjóri Tímarits samvinnufélag-
anna og sömuleiðis kunnur bann-
maður.
Ofsinn í kaupmönnunum og
blaði þeirra, spratt af hatrinu til
þessara tveggja stefna, sem eru
hinar andstæðustu flokki þeirra.
Þeim fanst sem hnútum væri kast-
að til sín, þegar greidd var för
þessara manna og leyfðu ekki skin-
seminni að ráða orðum og athöfn-
um. Það hefði ekki látið hátt i
þeim góðu herrum þótt, Geir hefði
skotið suður einhverjum úr þeirra
hóp.
Það mátti sjá að af stefnunum
tveim er þó samvinnustefnan álitin
enn hættulegri, því að skeytunum
var einkum beint að fulltrúa henn-
ar, ritstjóra Tímaritsins.
Þessi tilraun til þess að reyna að
gera miska samvinnustefnunni í
einhverri mynd, er svo sem ekkert
einsdæmi úr þeirri átt. í sambandi
við að setja þarf væntanlega mann
í eitt bankastjóraembættið við
Landsbankann nú um nýárið,
hefir verið uppi fótur og fit til þess
að koma i veg fyrir að einhver
samvinnustefnunni hlyntur kæmi í
það sæti. Átli víst eigi lítinn að-
súg að gera er það spurðist að
formaðurinn fyrir sambandi ís-
lenskra samvinnufélaga, Pétur Jóns-
son alþm. á Gautlöndum, myndi
eiga kost á því starfi. Og er sá
ótti var hjá liðinn, þótti hentast
að halda tilfinningunum við hjá
sjálfum sér og öðrum og slá var-
nagla til allra hliða, og einkanlega
um aðra er þar stóðu framarlega
í flokki, ritstjóri Tímaritsins og
fleiri.
Mun það ásannast um hug og
breytni kaupmanna í garð sam-
vinnustefnunnar, sem sagt var um
Skagfirðinga og Guðmund góða:
»að þeir voru óljúgfróðir er þeir
hétu honum illu«.
Enn um
Vísi og sannieikann.
Það væri seinlegt verk, ætti að
eltast við að leiðrétta öll þau
ósannindi sem Vísir ber á stjórn-
ina. Enda verður ekki átt við þau
verk að þessu sinni.
Eitt atriði verður hér leiðrétt
sem Vísir bar á borð fyrir les-
endur sína í gær, ef vera kynni
að einhver hafi fest trúnað á það,
enda kastar það atriði sama ljósi
yfir afstöðu Vísis til sannleikans,
og áður hefir verið brugðið upp
liér í blaðinu.
Vísir segir frá því tvennu sem
saman heyrir, að Sterling hafi taf-
ist töluvert lengur en þurfti á
Akureyri og sú töf hafi stafað af
því að stjórnin hafi neitað að á-
byrgjast greiðslu björgunarlaun-
anna sem Geir átti að fá. Töfin
hafi verið á aðra viku. Þelta hefir
Vísi »verið sagt í síma frá Akur-
eyri«.
Tíminn getur nú fullyrt það að
þessu hefir verið logið að Visi, »í
sima frá Akureyri«, hafi það ekki
verið búið til hér syðra.
Fyrst og fremst var löf Sterlings
engin, sem af þessu stafaði. Fyrstu
2—3 dagana eftir að Geir fór mátti
skipið ekki fara, því að steypan
sem gerð var við aðgerðina þurfti
að þorna. Dagana næstu hamlaði
veður að skipið gæti farið af stað.
Og í annan stað var það ekki
ráðleysi, heldur alveg sjálfsagður
hlutur að stjórnin tæki ekki á sig
ábyrgðina á björgunarlaununum
meðan strandmálið var óútkljáð,
léti skipið fara og ælti á hættu að
lenda í málaferlum við vátrygg-
ingarfélagið út af björgunarlaun-
um og vátrygging skipsins, ef illa
hefði farið.
Þetta sér hver heilvita maður,
enda er það á allra vitorði að
hægt var að ná til umboðsmanns
vátryggingarfélagsins í síma hér í
Reykjavík og útgerðarsljóri Sterlings
var á Akureyri með Geir.
Þetta, að töfin var engin, getur
Tíminn fullyrt eftir þeim manni á
Akureyri sem ábyggilegastar. upp-
lýsingar getur um það gefið.
Hitt atriðið er svo vaxið að
stjórnin átti sliilið áfellisdóm, hefði
hún teflt svo á tvær hættur sem
Vísir telur að rétt hefði verið.
Vísir hefir enn einu sinni hlaup-
ið í gönur. Og ^iað má geta þess,
að dylgjurnar í ísafold um að
stjórnin hafi framið það sem hættu-
legt var velferð landsins, er af
þessum sama toga spunnið. En
ísafold var það ragari — eða
hyggnari — að hún sagði ekki
hvað hún átti við.
Minnisvarði
Tryggva Gunnarssonar.
Miðvikudaginn 12. des, — sem
er fæðingardagur Skúla fógeta —
var afhjúpaður minnisvarði Tryggva
Gunnarssonar bankastjórsrí alþing-
ishúsgarðinum. Kaupmannafélag
Reykjavíkur gefur varðann og gekst
fyrir afhjúpunarathöfninni. Söfn-
uðust menn á hádegi á Lækjar-
torgi og gengu í skrúðgöngu til
legstaðarins. Var þar fyrst sungið
kvæði eítir Þorstein Gíslason rit-
stjóra. Þá hélt Sighvatur banka-
stjóri Bjarnason ræðu fyrir hönd
kaupmannafélagsins, mintist hann
Tryggva með virðing og sæmd og
aflienti varðann, sem þá var af-
hjúpaður. Forseti sameinaðs þings,
séra Kristinn Daníelsson, þakkaði
minnisvarðann fyrir hönd alþingis.
Að lokum sungu menn Eldgamla
fsafold.
Minnisvarðann heíir Ríkharður
Jónsson gert. Stendur brjóstmynd
af Tryggva á háum stöpli sem er
yfir legstaðnum, en á stöplinum er
mynd úr eyri sem minnir á dýra-
vininn.
Fréttir.
Tíðin hefir enn verið mjög um-
hleypingasöm vikuna sem leið, oft
annan daginn hörkufrost, alt að
20 stig, en hinn daginn rigning
og slagveður. Harðindafréttir berast
alstaðar að af landinu. Póstar biðu
þrjá daga í Borgarnesi vegna þess
að ekki varð skipað út í Ingólf
fyrir ís og óveðri.
Skipaíerðir. »Geir« kom norðan
af Akureyri um síðustu helgi, fór
austur um land og tók með sér
skip í Vestmannaeyjum, sem orðið
286.
Afgreiðsla Tímans liefir nú
fengið síma nr. 286.
hafði fyrir skemdum. Með Geir
komu að norðan Jónas kennari
Jónsson frá Hriflu og Einar H.
Kvaran rithöfundur og fleiri far-
þegar. — »Sterling« er nú á leið-
inni suður frá Akureyri. — »Gull-
foss« og »ísland« fara ekki af stað
vestur um haf fyrst um sinn og
ekki fyr en fengið er útílntnings-
leyfi fyrir vörur. — »Willemoes«
fór austur og norður um land á
miðvikudagskvöld.
Norræna stúdentasambandið, þ.
e. íslenzka deildin við háskólann
hér, hélt samkomu síðastliðið
þriðjudagskvöld. Holger Wiehe
sendikennari við háskólann flulti
þar erindi um þjóðlög norður-
landaþjóðanna, um uppruna þeirra
og einkenni, en þess á milli voru
sungin lögin ýmislega raddsett og
á öllum tungunum. Var þetta hin
fróðlegasta skemtun. Wiehe mælti
á íslenzka tungu og fórst það
prýðilega.
Skipskaðar. Björgunarskipið Geir
hefir haft ærið rnikið að starfa
upp á síðkastið, því að mörgum
skipum hefir hlekst á. Vélskip rak
á land á Sandi og hefir ekki enn
tekist að ná því út. Seglskip hlað-
ið salti var dregið inn til Vest-
mannaeyja af enzkum botnvörp-
ungi og var leki kominn að skip-
inu og mun það þurfa hjálpar til
þess að komast til Reykjavíkur.
Annað seglskip, sem flutti timbur
til landsins, var á leið til Vest-
mannaeyja frá Reykjavík og rak á
land 1 Sandgerði og brotnaði mik-
ið. — Manntjón hefir ekki orðið á
skipum þessum.
Hafíshröngl á reki á miðum
ísfirðinga og sést sömuleiðis frá
Siglufirði. Jafnvel búist við að
Sterling komist ekki fyrir Horn.
Ensku samningarnir. Nú þarf
væntanlega að semja á ný við
Breta um vöruverð á komandi ári.
Er það mál margra manna að
bezt væri ef því yrði svo fyrir
komið.að Bretar sendu mann hing-
að þeirra erinda, eða fengju ræð-
ismanni sínum hér vald til þess.
Slys. Sorglegt slys vildi til 21.
þ. m. Drengur rendi sér á sleða
niður Bröttugötu ofan á Aðalstræti
og með mikilli ferð, en bifreið fór
um Aðalstræti og varð því ekki
forðað að bifreiðin rynni yfir
drenginn. Lifði hann að eins
skamma stund eftir slysið.
Ritstjóri:
Tryggvi I’órhullsson
Laufási. Sími 91.
Prentsmiðjan Gutenberg.