Tíminn - 07.02.1920, Blaðsíða 3

TlMINN
19
á jörðurn þeim, sem hæst eru
metnar, fremur en verið hefir. —
Fyrst er þess að gæta, að þær
jarðirnar, sem móts við landskosti
eru hæsF virtar (þ. e. í grend við
kaupstaði) eru langflestar í leigu-
ábúð, þrált fyrir alt sjálfsábúðar-
umstangið af Alþingis liálfu. Nú
myndi verðhækkunarskalturinn
hvíla á eigendum að mestu leyti,
og landleigan líka að töluverðu,
nema þá síst þar sem um lífstiðar-
ábúð væri að ræða, svo allar líkur
eru til að útgjöld ábúanda, sem
væri leiguliði, hækkuðu eigi meira
en eðlilegt er og sanngjarnt með
tilliti tii, sjálfsagðrar hækkunar á
öllum opinberum gjöidum. Henni
má ekki gleyma, þegar svona sam-
anburður er gerður á foriíð og
framtið, og hinu ekki heldur, að
það borgar sig að þessi kyr.slóð
leggi hart að sér með greiðslu á
rökréttum landleigugjölduin, sem
stuðla beiidínis lii þess, að ’sölu-
verð sumra landeigna lælcki, og
eflirkomandi kynslóðum veitisl léti-
ara að fá land til umráða og á-
býlis, með þeim kjörum, sem ís-
lenskur landbúnaður gelur borið
uppi.
þá er hæpið eins og V. G. gerir
að slá því föstu, að ábúðarskall-
urinn, sé skaltur a/ atoinnu, nú
orðið. Enginn vafi á, að hann var
það i öndverðn, en á þeim rúmurn
40 árum, sem skallalögin eru búin
að slanda, má búast við, að svo
hefði verið lekið lillit til þessarar
kvaðar við leigumála á jörðum,
að hún sé nú farin að hvíla á
jarðeignutium sjálfuin, þólt leigu-
liði greiði hana auk landsskuldar.
Það er ómögulegt að staðhæfa
til eða frá um það, hvort þessi
breyling er, komih á að fullu hér
á landi, en yiirfærsla slíkra skatl-
gjalda á jarðeignirnar sjálfar hlítir,
að dómi skaltafræðinga, lögmáli,
sem fyr eða siðar lætur lii sín taka.
— SÖnnun fyrir þessu liggur í því,
að ef slíkur skallur væri afnum-
inn, og ekkert tilsvaraudi selt i
staðinn, þá væri það bein gjöf til
landeigendanna, því þeir myndu
þá sjá sér fært að hækka leigu-
mála á jörðum eða lóðum, sem
skattinum munaði, þar eð það
myndi ekki iþyngja leiguliðuuum
frá þvi sem var (sbr. afnám Ilart-
kornsskattanna í Danmörku 1903).
Eins og áður er sagt, ætla eg
eltki að gera mismunandi skoðanir
okkar lir. V. G., á úrlausnum lil
umbóta matsstarfinu sjálfu, að
frekara umtalsefni. Þar er ekki
svo langt í tnilli, og eg finn það
og viðurkenni, að hr. V. G. er
maður sem vill vel, og virðist
byggja tillögur sinar um þetta og
og beinlírtis skapraun að horfa á
þetta tilgangslausa brölt, þá erþað
algerlega gagnstætt eðli glimunnar,
að fá þessar bragöleysur í stað
bragða, og það er höfuðsynd á
móti öðrum aðaltilgangi glímunn-
ar, sem er sá, að þroska snarræði
og hugvit glímumannanna. Glíinu-
mennirnir þreyta sig algerlega til
einkis með þessu og það glepur
fyrir þeim og gerir þá óljósa í
hugsun. Það et' miklu belra, að
hlé verði eilítiö á milli bragða,
öldungis eins og menn t. d. hugsa
sig um milli leikja í manutafli. —
Úr þessu verða glímumennirnir að
bæta á æfingunum, því að hér er
engu öðru unr að kenna en lær-
dómsleysi og einhliða æfingu.
Þriðja atriðið, sem rélt er að
benda á, það sem einkum þarf
að laga með tilliti til þess, að á
ólympisku leikjunum í sumar eiga
fslenskir glímumenn að sýna glím-
una útlendum áhorfendum og það
úrvals íþróltamönnum frá mörg-
um þjóðum, lýlur að framkomu
þeirra bæði áður og eftir glímuna.
Er það góður siðnr, að lakasl í
hendur á undan og eftir, og á að
haldast. En það er ófrávíkjanleg
krafa, að þá er glímumenn koma
fram, verða þeir að ganga frjáls-
mannlega og djarfmanulega, beinir
og upplitsdjarfir. Er það því höfuð-
nauðsyn fyrir þann, sem teljast
annað á lífsreglu, sem menu í á-
byrgðarstöðu hefði golt af að yfir-
vega. Hann vill ne/nilega byggja
eíltlwað upp að nýjn, áðnr en Iiann
rý/nr þakið alveg af gömln kofun-
um.
Ritað Í8. deseinber 1919.
J. Gauti Pétursson.
iitlöncliam .•
— Þýskt skip kom lil breskrar
hafnar um miðjan janúar. Það
sigldi inn á höfnina undir þýsk-
um fána. Verkamenn neituðu að
ferma skipið og kröfðust þess, að
stjórnin skærisl i málið, að fán-
inn yrði dreginn niður og skipið
lægi utan hafnar. Skipsljóri neydd-
ist til að draga niður fánann, og
þá er síðast fréttisl liafði stjórnin
ekki gelað fengið verkamennina lil
að vinna.
— í kosningum lil efri málstof-
unnar frönsku hefir llokkur Cle-
menceaus á ný unnið mikinn sigur.
— Fullkominn óíriður er nú
háður milli Bolchevickanna rúss-
nésku og Pólyerja. Verður það
helst séð, að Frakkar standi að
baki Pólverjum, enda kom fregn
um það um daginn, að Foch,
yfirhershöfðingi alls Bandamanua-
hersins, sem áður var, liali farið
lil Póllands, sennilega lil að koma
skipulagi á herinn þar. Einn af
fræguslu liersböfðingjum Rússa,
frá tímuni keisara-stjórnarinnar,
Brussiloil, hcfir yfirforyslu Rússa-
hcrsins. Er lalið að í hernum séu
2 rnilj. manna.
— Spánska veikin magnasl óð-
um ylra. Siðustu vikuua í janúar
höfðu hatl. á áttunda þúsund mans
veikst af henni í Kaupmanuahöfn
og fjöldi manna dáið. Talið að hún
leggist ekki eins þungt á þá sem
ui'ðu mikið veikir í fyrra. Færey-
ingar hafa komið á hjá sér sótt-
vörnum. Mislingar ganga og nrjög
yfir í Kauptnannahöfn.
— Erzberger stjórnarforseía á
Þýskalandi var nýlega veilt bana-
tilræði. Særðisl liann allmikið og
er þungt haldinn.
— Bolclievickar hafa samið frið
við Eistur og gjalda þeim 15 rnilj-
ónir gullrúbla í hernaðarskaða-
bælur.
— Bolchevickar bjóðast til að
semja frið við Pólverja.
AV! Hafið þér gerst kaupandi
að Eimreiðinni?
vill góður glímumaður, og eiukau-
lega vilji hann teljasl hæfur til,
að sýna útlendum íþrótlamönnum
glímuna, að hann haíi tamið sér
fagra framkomu og rétt göngulag.
Skortir liér svo nijög á, að ekki
er liklegt að úr verði bælt með
öðru en leik/imis-iðkunum. Skorli
nokkuð á um framkomu glímu-
mannanna, þá er þeir hófu glím-
una, en þó meir, þá er glíinunni
var lokið, því að þá flýtlu þeir
sér, undantekningarlitið, að komasl
burl, i slað þess, að gera ofurlitið
hlé, lakasl í hendur í beinni og
fagurri stöðu og hneigja sig kurt-
eislega fyrir áhoi'fendum áður en
þeir gengu lil sætis.
Þessum bendingum er hér hreyfl
fyrsl og fremsl af þeirri áslæðu,
hve gliinan fór yfirleill ánægjulegá
fram og hlutaðeigendum lil mikils
sóma, Því að einmitt vegna þess
og liins, að þarna voru tvímæla-
lausl afbragðs glímumenn, væri
það svo ánægjulegl, að þeir næðu
þeirri fullkomnun í glímu og fram-
komu, að vart yrði á fundinn
blettur eða hrukka.
Og þar sem við vonandi send-
um dálítinn gllmuflokk á Olym-
pisku leikina í sumar, verðum viö
að gera hinar hæsiu kröfur um alla
franikomu glíinumannanua.
o'pgin ©ilífía
eftir
Hjlall ||aine.
»Og hverju svaraði páfinn?«
»Herra«, sagði hann við skrif-
arann, wstrj'kið úl það af nöfnun-
um sem yður líst og skrifið í stað-
inn, Ikabóð de Raymond«. Gamli
maðurinn var svo lirærður, að
hann gat varla talað og hónum
vöknaði um augu, en Rómverjinn
spurði slullaralega:
»Þér þekkið víst ekki þennan
mann þarna? Eg á við manninn
þarna í vagninum, undir svölun-
um. Ætli það sé Davíð Rossí?«
»Davíð Rossí? Stjórnleysinginn?«
»Sumir kalla hann það. Þekkið
þér hann?«
»Nei — alls ekki — eg hef ein-
ungis lesið greinar hans í blöðun-
um«.
»VitanIega! Greinar hans í »Morg-
unroðanum« lesa menn um alla
Norðurálfuna og hann hlýtur að
vera jafn vel kunnur í París og í
Róm«.
»Eg veit ekkert um manninn
annað en það, að liann er óvinur
hins heilaga föður«.
»Hann ætlar nú engu að síður
að fá páfanum bænarskjal i hend-
ur í dag«.
»Það er ómögulegt!«
»Hafið þér ekki heyrl það? Þarna
koma flokksmenn hans með fána«.
Hann benli á verkamannahópa
sem stóðu í hnapp um vagninn.
Á fánum þeirra gat að lesa ýmsar
álelranir: Garibaldi-klúbbur, Mazz-
ín-klúbbur, Lýðveldisfélag og Lýð-
veldi mannanna.
»Viuur yðar, andkrislurinn þarna«,
sagði Rómverjinn og beuli á liöll
forsælisráðherrans, »helir lagt loll
á brauðið, til þess að smfða her-
skip fyrir, og Rossí hefir lalað á
ruóti honum. »Leggið tolla á all
annað«, segir hann, »en ekki á
brýnuslu nauðsynjar fólksins. Það
er harðstjóru og á nióti því verð-
ur að berjast með oddi og egg«.
»Já, það gæli víst vel verið að
þeir bæru vopn á sér«.
»Og þar eð Rossí hefir ekki get-
að koinið neinu lil leiðar, hvorki
í þinginu né í ráðuneylinu, þá
kemur hann nú tií páfans til þess
að biðja hann um, að kirkjan tak-
ist á hendur hið gamla hlutverk,
að vera vörður hinna fátæku og
kúguðu. í stutlu máli að mótinæla
þeirri herineiiskustefnu, sem nú
situr í öndvegi um alla Norður-
álfuna, og ríða þanuig slig á þá
Sigurjón Pétursson er nú orðinn
einn eftir, af hinum gömlu frægu
glimuköppum, sem enn tekur þált
í kappglímu. Nú sem oftar fór
bann með frægum sigri af hólmi.
Hanu vann nú Ármannsskjöldinn
í sjölta sinn og er þetta því ann-
ar skjöldurinn sem verður eign
hans, Slendur Sigurjón á hæsta
lindi glímufrægðar sinnar, og get-
ur ekki komist hærra. Fer sú
sæmd að verðleikum, því að Sig-
urjón er um alla hluti afburða
glímumaður. Hann er með burða-
meslu mönuum, fjölhæfur glímu-
maður í besta lagi, mjúkur og
brögðóllur og glímir langoftast
ljómandi fallega, þótt því bregði
fyrir að hann mælti standa beinni.
Jafnframt er drcnglyndi hans við-
brugðið, hvort sem um kapp er
að ræða eða gaman. Hann er því
glíniumönnum hiu besta fyrirmynd
um llest. — Jafnframl er þess um
Sigurjón að minnast, að hann er
einhver alira áhugasamasli og ötul-
asti um að halda iþróllalííinu í bæn-
um vakandi og það á nálega öll-
um sviðum. Sparar hann hvorki
erfiði né hvalningar í því efni, og
það bregst ekki, að það kemsl í
verk og fer sómasamlega úr hendi,
scin Sigurjón beitist fyrir. Er hanu
því íþróltalífuiu hér hin mesia
stoð og stylta.
Tryggvi Gunnarsson cr Reykvík-
iandplágu, sem drukkið hefir hjarta-
blóð mannkynsins, alla daga siðan
engillinn Mikael slíðraði sverð sitl
á Engilsborg, eins og þér vitið«.
»Þelta er með öllu óhugsandi!«
»Finst yður það?«
»Já. Hverjum ælti páfinn að færa
mótmæli sín? Ítalíukonunginum,
sem hefir ræut hinni heilögu borg
frá honum? Það ætli líka helst
við, að hinii lieilagi faðir færi að
falla á kné fyrir ræningjanum, sem
hefir rúið hann inn að skinninu?
Og, eftir hvers áskorun ætli hann
að gerasl inilligöngumaður? Gleym-
ið þér þvi, að Rossí er argasli ó-
vinur páfans? Þetla er vitfirring!«
»Þér haldið því fram, að Davíð
Rossí sé óvinur páfans?«
»Já, hann er skæðasti óvinur-
inn, sem páfinn á í víðri veröld«.
III.
Það var eitlhvað annað en að
hann væri hællulegur, eftir útlit-
inu að dæma, maðurinn sem þetla
var sagt um. Af fyrslu sýn var
það Ijóst, að hann var um það
bil þrítugur, hár, fremur granöur,
dálítið álútur, grannleilur í andlili,
með stór og dimm augu og ln afn-
svart, hrokkið hár. En aðgætinn
áhorfandi mundi veila augunum
sérslaka eftirtekt. Þau báru vott
um mikið ímyndunarafl og það
var eilthvað angurblíLt í augna-
ráðinu, eins og þau leituðu ein-
hvers utan þessa heims — og þá
er þau livíldu á hlutum eða möiin-
um geislaði frá þeim óendanlegur
kraftur. Drættirnir um munninn
báru vott um viðkvæmni, en lýstu
uin leið feslu og styrkleika viljans.
Maðurinn, með þelta úlilekna, stilli-
lega og dálílið þreytulega andlit,
hlaut að eiga stórl og lilfinninga-
ríkl lijarla, vera fullur .meðaumk-
un með þeim sem bágt eiga, og
fullur sigurvonar uni frelsi þeirra.
Það kom eins og undarleg ó-
kyrð á loflið uudir eins og Davíð
Rossí var koniinn. Við og við
gengu uienn að vagninum, til þess
að lala nokkur orð við hann. Rétt
á eftir virlist haun vilja komasl
hjá eftirlekt manna, því að hann
tók blýant og vasabóke upp úr
vasunum, beygði sig fram og fór
að skrifa í bókina á hnjám sér.
Eu fólkið í kring um liann lók
lil sinna ráða, um að lála límann
líða — þetla fjöruga og fljóttekna
fólk, þessi óendanlega þolinmóða
lalneska kynslóð, þessi stóru börn
sem Shakespeare hafði svo miklar
mætur á. Einn úr hópnum kleif
upp í ökumannssælið og hneigði
sig um leið fyrir Rossí —- virðu-
Icga en þó kuiinuglega. Hann var
mikill vexli, með mikið hár og
ingur, eins og Sigurjón, en nýr
maður í hóp glímumanna. Vakti
hann á sér hina meslu eftirtekt á
íþróttamótinu í sumar, þá er hann
bar af Sigurjóni og þeim köppum
sem þá þreyltu leikinn. í þelta
sinn laul hann í lægra haldi fyrir
Sigurjóni og það að vonum, því
að hann er ekki sérlegur glimn-
inaður. Hann hefir ekki iðkað
glíniu nægilega og er bragðafár.
En annað heíir hann frarn yfir
aðra, líklega fram yfir alla sem
þarna fengust við hann, og ef til
vill fram yíir alla jafnaldra sína
á íslandi, og það eru likamsburðir.
Er honum það nokkur vorkun,
þótl kraftanna vilji gæla um of í
glímu, úr því hann hefir iðkað
liana svo skamma slund. Tryggvi
er fallega vaxinn, innan við þrílugt,
og ræki hann vel líkamsæfiiigar
gæti hann orðið hinn glæsilegasti
íþróttamaður.
Eggerl Kristjánsson er ættaður
veslan úr Hnappadalssýslu. Hann
cr efni í ágætan glímmnann. Hann
vann hylli áhorfendanna bæði fyrir
suotra framkomu og fyrir það að
liann veitti marga rausnarlega
byltu. En sá cr galli á Eggerli að
liann er helsl tii einhæfur glímu-
maður. Hann beitli langmest einu
bragði, klofbragði. Mun lionum
verða hægt um vik að bæta úr því.
Magnás Sle/ánsson er frá Eiðum
illa hirt, liélt á flösku í hendinni
og fór að basla við að vera fynd-
inn. Hanii var réltur og sléllur al-
nnigamaður og dygð fólgst undir
dökkum hárum. Það var ómögu-
legt að verjast lilátri að skrípalát-
um hans, enda hlaut hann svo
óspart lof úr lófa tyrir tilburði
sína, að auðséð var að hann var i
uppáhaldi. En við og við var
liöfði lyft inni í vagninum og sagl
í mildum aðvörunarróm:
»Brúnó!«
Þá fór hann lijá sér, sá loðni
risi og sneri sér afsakaudi til
Rossí’s — en óðara var harin aft-
tir byrjaður.
»PúhI« hrópaði hann, og þurk-
aði sér um ennið með annari hend-
inni, en veifaði flöskunni með
hinni, »púli! ógnar hili! helv ....
stjórn! ógnar hiti, segi eg! Súp á,
kunningi! Þvi að: Guð brosir þeg-
ar einn fátæklingur gleður annan
— eins og slendur í stafrofskver-
inu. Þú þarna liermaður! Súptu
á með mér! Ekki! Auðvitað! Þú
fyrirgefur að eg gleymdi því að
gamla blóðsugan gefur þér auga«.
Hann benli í áttina til hallar ráð-
herrans. »Enn þá eill stjórnleys-
ingjasamsæri — morðtilraun við
lögregluþjón! En livað um það!
Skál btóðir, fyrir úlfluttum vörum
Italíu! Og verði stjórnin það fyrsla
sem flutt er úl«.
»Brúnó!«
»Eg bið afsökunar! Eu enginn
verður með orðum veginn! Allar
stjórnir eru bölvaðar! Lítið á frúrn-
ar þarna á svölunum! Þær hugsa
ekki um annað en haltana sína,
trítlurnar þær! Lítið á demanta-
stjörnuna þarna, hún væri nóg í
lausnargjald fyrir konung, ef húu
væri seld! En konan mín á ekkert
sem hún getur skreylt sig með á
á suunudögum og manima gamla
gengur með baðmullarklút. Þeir
gela það, þeir ríku! En þegaryfir-
um kemur, verður öllu snúið við
— það segir hann a. m. k. asu-
inn hans Giuseppes, þegar verið
er að berja hann«.
»Þið voruð samt að búast við
því að græða á nýju lögunum«,
sagði einn dinnnraddaður i hópnum.
»Öldungis rétl kuuningi! En það
fór alveg eins fyrir okkur eins og
liundinuni Hollendingsins. »Schnei-
der«, sagði Hollendiugurinn, »nú
ertu frjáls«. »En hvert á eg að
fara«. »Þú .ert frjálscc, sagði Hol-
lendinguriun. »En hvar á eg að
fá að borða?« Þú ert frjáls, segi
eg«. Næsta dag fanst hunduriun
dauður í skurði. »Ekki er það
mér að kenna. Eg gaf lionuni
frelsi«, sagði Hollendiiiguriun.
»Þú ællir að skammast þin fyrir
í Suður-Múlasýslu og er alkuunur
glíniumaður þar eystra. Haun vann
og hylli áhorfenda, að maklegleik-
uni, því að hann glímdi margar
fallegustu glímurnar og hafði það
fram ylir Eggert, að hann virtist
jafnvigari á brögðin og suinuni veg-
leguslu byllunum sem þarna sá-
ust, úthlulaði Magnús. Framkoma
hans var og bæði prúðmannleg og
djarfmannleg og hin drengilegasta
í alla staði. Það lýtir hanu og
gerir hann opnari fyrir klofbragði,
að hann stendur elcki nógu náið.
Ágnstar Jóhannessonar bakara í
Reykjavík, verður og að geta sér-
staklega, vegna þess að hann bar
af öllum um fagran likamsvöxt og
prýðilega framgöngu. Heíir hann
og menlasl ytra í íþróltum og
hlotið verðlaun í Danmörku fyrir
fagran líkamsvöxt. Geta liinir
glímumennirnir lært mikið af Á-
gúsli um framgöngu og er það vel
farið. Ágúsl hefir meir iðkað aðr-
ar íþróllir en glímu og þar af leið-
andi er hann enn ekki orðinn
fullnuina glímumaður. En það
leikur enginn vafi á því að hann
niun standa í frenislu röð þeirra,
iðki hann glíinur áfrain al' kappi.
Þótl ekki sé liér fleiri einstakra
g'íniumanna gelið með nal'ni —
rúmið leyfir það ekki — þá eiga
þ ir allir þökk skilið fyrir fram-
komu sina, allir mcga þeir lcljasl