Tíminn - 04.02.1922, Síða 1
©jaíbtei
Cimans ev Sigucgeiv $ v i f> »
r i f s f o n, Sambanösljúsiuu,
JíeYÍjamf.
^.fgrgibsía
Cimans er Ijjá © u Ö q, e i r i
3; ó n s f y n i, íjnerfisgötu 34.
Stmi 286.
VI. ár.
Reykjavík, 4. febrúar 1922
Tilefni fnndarins í
Washington.
Enn un
sparnaðarnefndina.
Verðlækkun á bókum!
Skrá um eignar- og umkoðssölubækur Ársæls Árnasonar, Reykjavík.
pegar forseti Bandaríkjanna
stefndi fulltrúum frá helstu ríkj-
um heimsins á fund í Washing-
ton, til að samþykkja mikla tak-
mörkun vígbúnaðar á sjó, þóttu
þetta mikil tíðindi og góð, fyrir-
boði friðar og hamingju. Eftir
að fundinum sleit, hafa komið
fram ýms gögn sem bregða ljósi
yfir tilefni samkomunnar, og nið-
urstöðuna.
Bandaríkin eru nú lánardrott-
inn svo að segja allra landa.
Skuldir Evrópuþjóðanna við Vest-
menn eru svo miklar, að varla er
unt að skilja stærð upphæðanna.
Meðan alt gengur á tréfótum aust
an Atlantshafs, er engin von að
borgað verði af þessum skuldum,
naumlega að vextjr fáist. í öðru
lagi er verslun Bandaríkj anna við
Evrópu lömuð, af því að Norður-
álfubúar geta ekki borgað vörur
frá Ameríku nema að nokkru
leyti. Bandaríkin sáu að vegna
útistandandi skulda í Evrópu yrðu
þær þjóðir að spara. Annars feng-
ist aldrei neitt til muna af skuld-
unum. Einn hæsti liður á fjárlög-
um stórþjóðanna eru útgjöldin til
flotanna. Harding forseti lagði til
að Bandaríkin og England hefðu
stærsta flota, en þó væri ekkert
bygt af stórskipum á næstu ár-
um, og mikið eyðilagt, sem byrj-
að var á. J>á kom Japan með mun
minni flota, síðan Frakkland og
ftalía, og efti'r það smáríkin. Með
þessu trygðu Bandaríkin sér for-
ustu í hemaði á sjó, án þess að
eyða miklu til að ná takmarkinu.
Hinsvegar létti á fjárlögum Ev-
rópuþjóðanna, svo að þær gætu
fremur borgað Bandaríkjunum
skuldir stríðsáranna.
Annað viðfangsefni fundarins
voru hin svonefndu Kyrrahafs-
mál. En í raun réttri vár það
Kína. Fram að síðustu missirum
var stórframleiðendum og kaup-
mönnum Bandaríkjanna nóg verk-
efni að fullnægja þörfum þjóð-
anna í Ameríku. Sóttust þeir lítið
eftir markaði eða nýlendum í öðr-
um heimsálfum. „Ameríka fyrir
Ameríkumenn" var kjörorð
Bandaríkjamanna. En nú er þetta
breytt. Stórframleiðendur og
peningamenn Bandaríkjanna kom-
ust ekki af með markaðinn heima
fyrir. En flestir feitir bitar í öðr-
um heimsálfum eru þegar étnir
upp, nema einn, og það er Kína.
það stóra og mannmarga land
væri um nokkra stund hentugur
leikvöllur fyrir fjármálamenn
Bandaríkjanna. En þar er Japan
fyrir í sömu erindum. Á Was-
hingtonfundinum tókst Banda-
ríkjamönnum fyrst að einangra
Japana frá Bretum. þar næst að
kúga Japana til að hafa minni
flot en Bandaríkj amenn hafa
sjálfir. þriðja stigið er að ná und-
irtökum með verslun og iðnað í
Kína. Búist er við að Japan muni
reyna að bjóða Kínverj um banda-
lag, og slá á strengi frændsemi
og nábýli, reyna að gera banda-
lag milli gulu þjóðanna gegn þeim
hvítu. Má segja að ekki sé frið-
vænlegt enn, þrátt fyrir afvopn-
un og friðarfundi.
----o----•
Isfiskssala botnvöi'punganna í
Englandi hefir gengið ágætlega
upp á síðkastið.
Hin mikla sparnaðarnefnd, sem
enska parlamentið kaus fyrir all-
löngu síðan, skilaði áliti sínu
skömmu fyrir síðustu áramót og
er það geysimikið rit.
Samtals leggur nefndin til aS
spara eigi um 195 miljónir ster-
lingpunda í liúslialdi enska ríkis-
ins. Segir nefndin í formála, að
verði þessar sparnaðartillögur
ekki samþyktar, vori það yfir að
ríkið verði gjaldþrota.
Sé gengið út frá að nú séu
reiknaðar 27 íslenskar krónur í
sterlingpundi, er upphæðin 5265
miljónir íslenskra króna.
Síðasta alþingi sinti ekki þeirri
uppástungu að skipa sparnaðar-
nefnd.
Nú er það fullvíst að slík til-
laga verður borin fram á þinginu.
Og það er nálega óhugsandi ann-
að en að hún verði samþykt.
Hvaðanæfa af landinu berast
fregnir um almennar kröfur um
að svo verði gert. —
Undirstöðuatriði er það að
nefndarmenn séu óháðir núver-
andi landsstjórn og því fylgdar-
liði hennar, sem fyrst og fremst
ber ábyrgðina á eyðslunni og of-
vextinum í húshaldinu.
Undirstöðuatriði er það enn-
fremur að nefndin hafi rétt til að
krefja alla þjóna ríkisins um -hin-
ar fylstu upplýsingar um störf
þeirra, mannahald og vinnubrögð.
Undirstöðuatriði er það og að
nefndarmenn taki lítil eða engin
laun fyrir störf sín.
Verkefnin eru ærið mörg:
Að færa starfsmannahaldið
niður eins og mögulegt er.
Að leggja niður með öllu opin-
berar stofnanir sem ekki eru bráð-
nauðsynlegar, eða same'na öðr-
um.
Að nota til fulls starfskrafta
þeirra - manna, sem ríkið hefir í
þjónustu sinni hvort sem er, og
reyna að bæta vinnubrögð hinna
opinberu stofnana.
.Að athuga um sameining
skyldra embætta: hæstaréttar-
dómara og lagakennara, eða
fækkun dómaranna, biskups og
guðfræðiskennara, landlæknis og
læknakennara eða forstöðumanna
sjúkrahúsanna, fækkun ráðherra,
fækkun sýslumanna o. s. frv.
Hvort alþingi þurfi að' heyja
néma annaðhvort ár. Um launa-
kjör lögjafnaðarnefndarinnar o.
s. frv.
Og er hér ekki gripið nema á
einstaka atriðum. —
það er tvímælalaust að það er
alþjóðarvilji að alt vei’ði gert sem
unt er að gera um að spara.
Framtíðin er undir því komin.
Pólitiska sjálfstæðinu er náð, en
hitt er eftir, að ná efnalegu sjálf-
stæði.
Án slíkra ráðstafana er óhugs-
andi að ríkið geti veitt atvinnu-
vegunum þá aðstoð sem þeim er
nauðsynleg.
En í því efni má ekki spara.
Slys það vildi til á Gullfossi
um fyrri helgi, er hann var ný-
farinn frá Leith á leið hingað, að
annan stýrimann skipsins tók út
og varð ekki bjargað. Hann hét
Pétur Gíslason og lætur eftir sig
konu og böm.
Amaryllis, nútímasaga frá Grikklandi (áður 3,50) ......... 3,00
Amaryllis, nútímasaga frá Grikklandi innb. (áður 5,00) . . 4,00
Barnalærdómskver Helga Hálfdanarsonar innb..................... 0,90
Börn dalanna I.—II., eftir Axel Thorsteinsson................. 3,50
Böm dalanna I.—II., eftir Axel Thorsteinsson innb............ 4,50
Danmörk eftir 1864 I. . . . .................................. 4,00
Danmörk eftir 1864 II.......................................... 1,50
Fóstbræður, eftir Gunnar Gunnarsson .. .... .................. 9,00
Fóstbræður, eftir Gunnar Gunnarsson innb. . ..................13,50
Frá Danmörku, eftir Matth. Jochumsson..................... . . . 4,25
Gamansögur Gröndals (áður 10,00)................................ 8,00
Gamansögur Gröndals innb. (áður 13,50).........................11,00
Gamansögur Gröndals í skinnb. (áður 15,00).....................12,00
Ódauðlegasta skáldrit á íslensku.
Gullæðið, saga frá Ivlondyke, eftir Jack London................ 2,75
Gullæðið, saga frá Klondyke, eftir Jack London, innb.......... 3,75
Hillingar, sögur eftir Andrés G. þormar...................... 4,00
Hillingar, sögur eftir Andrés G. þormar, innb................. 6,00
Hvítu dúfumar, saga eftir E. A. von Ballestrem . . .. .. 3,25
Irland, söguleg lýsing eftir dr. G. Chatterton Hill............ 3,25
íslandssaga I, eftir Jónas Jónsson skólastjóra, innb. ......... 4,50
íslandssaga II, eftir Jónas Jónsson skólastjóra, innb.......... 4,50
Jarðræktarmál, eftir Metúsalem Stefánsson . . •............. 4,00
Jarðræktarmál, eftir Metúsalem Stefánsson, innb.............. 6,00
Jólablað félagsins ..Stjaman í austri“ 1919.................... 1,00
Jólablað félagsins „Stjaman í austri“ 1920—21.............. 2,00
Jólagjöf 1....................................................... 1,25
Kaldavermsl, kvæði eftir Jakob Jóh. Smára, innb. í silki . . 20,00
Kvæði og þýðingar, eftir Guðm. Einarsson....................... 1,50
Kvæði og þýðingar, eftir Guðm. Einarsson, innb................. 3,00
Kvæði og þýðingar, eftir Guðm. Einarsson, innb. gylt í sniðum 4,00
Kötlugosið 1918, með myndurn og uppdráttum..................... 2,75
Leynifélagið, saga eftir William le Queux...................... 3,00
Lilja, eftir Eystein munk (ísl. smárit I)...................... 1,00
„Allir vildu Lilju kveðið hafa“.
Ljóðfórnir, eftir R. Tagore, innb, í silki (áður 10,00) . . .. 8,00
Ljósálfar, sönglög eftir Jón Friðfinnsson...................... 6,00
Lýsing íslands, eftir þorvald JThoroddsen, innb. ;............. 4,50
Matreiðslubók f. sv.heimili, eftir þóru G. Grönfeldt, í betra bandi 4,00
Matreðslubók f. sv.heimili, eftir þóru G. Grönfeldt, í betra bandi 4,00
Nýir tímar, eftir Axel Thorsteinsson, _ heft.......... 2,00
Nýir tímar, eftir Axel Thorsteinsson, innb........ 3,00
Ólíkir kostir, og fleiri sögur......................... . . . . . 1,50
Orðakver, til leiðb. við réttritun, eftir Finn Jónsson, innb. . . 2,00
Páll postuli, eftir Fr. W. II. Myers, innb..................... 1,50
Plönturnar, eftir Stefán Stefánsson, innb...................... 8,25
Réttur íslendinga í Noregi á söguöldinni, eftir Boga Th. Mel-
steð (Isl. smárit II.).................................... 1,00
Róbínson Krúsóe, með myndum, innb. ............................ 2,25
Setningafræði, eftir magister Jak. Jóh. Smára . ................18,00
Setningafræði, eftir magister Jak. Jóh. Smára, innb.............23,00
Singoalla, eftir Viktor Rydberg, 1. hefti................ 1,75
Singoalla, eftir Viktor Rydberg, 2. hefti................ 2,25
Singoalla, eftir Viktor Rydberg, bæði heftin innb.............. 5,50
Skuggamyndir úr sögu páfadómsns, eftir þorst. Björnsson . . 4,00
Skuggamyndir úr sögu spáfadómsins, eftir þorst. Björnsson, ib. 7,75
Skuggamyndir úr sögu páfadömsins, e. þorst. Björnss., í skinnb. 9,50
Sóknin mikla, eftir Patrek Gillsson (áður 4,75)................. 4,00
Sóknin mikla, eftir Patrek Gillsson, innb. (áður 8,00) . . . . 7,00
Stiklur, eftir Sig. Heiðdal, heft............................... 4,00
Stiklur, eftir Sig. Heiðdal, innb............................... 5,50
Stýfðir vængir, kvæði eftir Holt...............................10,00
Stýfðir vængir, kvæði eftir Holt, innb...........................14,00
Svartar fjaðrir, eftir Davíð Stefánsson......................... 8,00
Svartar fjaðrir, eftir Davíð Stefánsson, innb. .. ..............12,00
Svartar fjaðrir, eftir Davíð Stefánsson, í skinnb................13,50
Söngvar förumannsins, eftir -Stefán frá Hvítadal, ib. í silki 12,00
Tímarit þjóðræknisfélags Vestur-íslendinga I. ár . .• . . . . 6,00
Tímarit þjóðræknisfélags Vestur-Islendinga II. ár.............. 6,00
Um áburð, eftir Sigurð Sigurðsson, form. Búnaðarfélagsins .. 6,00
Um áburð, eftir Sigurð Sigurðsson, form. Búnaðarfélagsins, ib. 9,00
„U 202“, stríðsdagbók kafbáts.................................. 2,00
Um verslunarmál, sex fyrirlestrar.............................. 3,00
Úr dagbók læknis, þrjár skemtilegar sögur...................... 1,75
Úrskurður hjartans, saga eftir Charles Garvice................. 3,50
VígslóðijStyrjaldarkvæði eftir Stephan G.Stephansson(áður 3,50) 3,00
Vígslóði, styrjaldarkvæði eftir St. G. St„ innb. (áður 6,00) 5,00
Vísnabók, í alsilki, gylt í sniðum.............................10,00
Yoga, eftir Joh. Hohlenberg (áður 10,00)....................... 8,00
Yoga, eftir Joh. Ilohlenberg, innb. (áður 15,00)...............12,00
þurheysgerð, eftir Metúsalem Stefánsson........................ 1,25
þyrnar, eftir þorstein Erlingsson, þynnri pappír, innb.........16,00
þyrnar, eftir þostein Erlingsson, þykkri pappír, í skinnb. . . 22,00
Eimreiðin, árg. 10,00
Af sumum þessara bóka er mjög lítið til og geta þær því
þrotið þegar minst varir. — Verðlækkunin hér að ofan er hin fyrsta
á íslenskum bókum. Notið því tækifærið!
Bækurnar fást hjá öllum ísl. bóksölum eða beint frá
BÓKAVERSLUN ÁRSÆLS ÁRNASONAR, Reykjavík.
5. blað
Skjaldargiíman.
Eins og vant er fór skjaldar-
glíman fram hinn 1. febrúar.
Að mörgu leyti var glíman ein-
stök í sinni röð í þetta sinn.
Enginn þriggja helstu glímu-
kappanna kepti. Sigurjón er hætt-
ur að glíma. Og þeir Tryggvi og
Hermann voru báðir í hóp áhorf-
endanna.
Glíman var óvenjulega drengi-
leg af kappglímu að vera. Níð
sást alls ekki. Bragðleysur og
brölt miklu minna en áður oft.
En glíman var sérstaklega ein-
hæf. Eitt bragðið, öfug snið-
glíma á lofti, var meir notað en
öll önnur brögð til samans. Bylt-
urnar langflestar á því bragði.
Bar enn meir á þessu vegna þess
að skörpustu glímumennirnir
tveir, beita þessu bragði’ lang-
samlega mest. Er það að vísu
gott bragð og tilkomumikið. En
það er „fleira matur en flesk“.
Björn Vigfússon frá Gullbera-
stöðum í Lundareykjadal vann
skjöldinn. Hár maður og fallega
vaxinn, en virtist taka það dálít-
ið næn'i sér að glíma, enda mun
hann ekki hafa haft tök á að æfa
sig undanfarið.
þeir glímdu úrslitaglímuna hann
og Eggert Kristjánsson. Höfðu
áður borið af öllum hinum báðir.
En Eggerti voru dæmd verðlaun-
in fyrir fegurðarglímu.
ótvíræð framför var í þessari
glímu um framkomu glímu-
manna og drengskap. En fjöl-
breytni glímunnar má ekki fara
aftur.
—_o------
Athugasemd.
Vegna ummæla yðar, herra rit-
stjóri, í síðustu blöðum „Tímans“,
um starfsmannafjölda í fjármála-
ráðuneytinu, sem eg hygg að
muni verða skilin þannig, að eg
hafi fjölgað þar starfsmönnum
síðan eg tók við ráðherrastarf-
inu, óska eg að skýra frá því, að
starfsmenn þar eru nú 2 færri
en þegar eg tók við nefndu starfi,
og er þó ekkert tillit tekið til
þess, að skrifstofustjórinn hefir
verið veikur hérumbil 1 ár og
ekkert getað unnið, svo að í raun
réttri er nú 3 mönnum færra við
vinnu.
Ennfremur óska eg þess getið,
að skattstjórinn hér í bænum tek-
ur engin störf af fjármálaráðu-
neytinu, því að hann vinnur að-
eins það starf, sem skattanefnd
hér í bænum hefir unnið áður, en
það starf hefir jafnan verið óvið-
komandi fj ánnálaráðuneytinu.
þessa athugasemd bið eg yður
gjöra svo vel og birta í næsta
blaði yðar.
Reykjavík 31. jan. 1922.
Magnús Guðmundsson.
Aths.
þessi athugasemd fjármálaráð-
herrans breytir engu um það, sem
eg hefi sagt um starfsmanna-
fjölda fjármáladeildarinnar. því
hefir ekki verið haldið fram, að
að starfsmönnum hafi sérstaklega
fjölgað síðustu tvö árin, heldur
að starfsmennirnir séu yfirleitt
óþarflega margir. Nöfn starfs-
mannanna, sem voru í deildinni
þegar Sigurði yngra frá Vigur
var bætt við, voru birt í síðasta
blaði og við það hefir ráðherr-
ann ekkert haft að athuga.
Tr. p.