Tíminn - 30.09.1922, Blaðsíða 4
132
T 1 M I N N
allir — sem eg hefi átt tal við,
eru á sama máli um það, að árás-
irnar á bamadeild hælisins séu
mjög svo óréttmætar.
Eg hefi hitt að máli fjölda
marga foreldra, sem hafa átt
böm sín á Vífilsstöðum, og hefir
einróma álit þeirra verið það, að
yf irh j úkrunarkona bamadeildar
hælisins, frk. Ólafía Jónsdóttir,
muni vera hin allra heppilegasta
manneskja, sem þangað gat kom-
ið. Framúrskarandi nákvæm og
nærgætin við börnin og sýnir
þeim móðurlega umhyggju í hví-
vetna. Og um þetta get eg líka
borið af eigin reynd. Bam sem eg
á var á hælinu í 10 mánuði. Eg
kom þangað æðioft, og reyndi að
fylgjast vel með líðan þess, og
mín reynsla var sú, að því hefði
hvergi getað liðið betur hvað
hjúkrun, atlæti og allan aðbúnað
snerti, sem sjá mátti af útliti
þess og frjálsri framkomu, og
ekki síst á því, hve miklu ást-
fóstri það hefir tekið við frk.
Ólafíu sérstaklega, og hinum
hlýja hug, sem það ber til hælis-
ins og vistar sinnar þar yfirleitt.
Hins sama varð eg var hjá öllum
þeim sjúku börnum, sem eg kynt-
ist í heimsóknum mínum þár.
Eg skil því ekki ummæli hinn-
ar heiðruðu „Konu“ í „Tímanum",
þar sem hún vill heldur láta taka
úr sér hjartað en senda barn sitt
sem annars þyrfti lækningar við,
á hælið. Og mikla ósvífni má það
kalla, að fólk skuli taka sér fyrir
hendur að rita harðorðar níðgrein-
ar um mikilsvarðandi málefni, við-
urkennandi þó, að hafa enga
reynsluþekkingu á því, sem það
skrifar um. Slík skrif hljóta að
aæma sig sjálf, annaðhvort sem
ómótstæðileg árásarlöngun, eða
heimskuleg framhleypni, óhugs-
uð um afleiðingar, og því vægast
sagt markleysa.
Sigurður Árnason.
----o---
Heilsuhælíð
á Vífílsstöðum.
_____
i.
Rannsóknin.
Stjórnin hefir nú skipað þriggja
manna nefnd til að rannsaka hæl-
ið. Var þess full þörf. Eftir að
farið var að reka burtu sjúklinga
og hjúkrunarfólk fyrir litlar eða
engar sakir, hefir hælið komist í
sálarlegt óstand, líkt og menta-
skólinn á dögum B. M. Ólsens.
Einkum hefir brottrekstur Unu
Sigtryggsdóttur hjúkrunarkonu
mælst illa fyrir. 62 af 65 sjúkling-
um, sem hún gætti, báðu um að
hún yrði ekki látin fara. Hefir
sjúklingum þótt hart að láta
hundsa þannig óskir sínar. Eldri
sjúklingar, sem fyr höfðu verið á
hælinu, og heldur borið blak af
stjóm þess, síðan umræður þess-
ar hófust, hafa við brottrekstur
Unu snúist til mótstöðu við þá,
sem réðu þeirri framkvæmd.
Vífilsstaðahælið er best útbúna
sjúkrahús hér á landi. það á að
vera griðastaður sjúklinga, sem
þjást af langvinnum og hættuleg-
um sjúkdómi. það er til vegna
sj úklinganna, og allur rekstur þess
þarf að vera miðaður við þarfir
þeirra. Læknar og hjúkrunarfólk,
sem þar starfar, er þar vegna
sjúklinganna, en alls ekki í fyrsta
lagi til að hafa þar atvinnu.
'Rannsóknarnefndin verður að
athuga það, hvemig hælið er nú
rekið, en einkum hvemig það hef-
ir verið, áður en sjúklingamir
fóru að láta til sín heyra í blöð-
unum. pað þarf að yfirheyra ann-
arsvegar lækni og hjúkmnarfólk.
Hinsvegar sjúklinga, sem þar eru,
og eins marga af þeim, sem burt
eru farnir, eins og unt er. Enn-
fremur að sjálfsögðu hið brott-
rekna hjúkrunarfólk.
Fyrsta verk nefndarinnar verð-
ur væntanlega að skipa nýjan
lækni og yfirhjúkrunarkonu á
hælinu meðan rannsóknin stendur
yfír. Er það fyrst og fremst í
samræmi við rótgróna venju, í
svipuðum tilfellum, og í öðru lagi
er það beinlínis óhjákvæmilegt,
eins og hér stendur á. það væri
ekki heppilegt að Sig. Magnús-
son þyrfti að stunda veika menn
á hælinu, sömu dagana eins og
þeir ef til vill segja frá álíka
sorglegri reynslu um meðferð,
eins og Páll Vigfússon.
Tilgangur umræðna um málið
og rannsóknar getur ekki verið
annar en sá, að gera hælið sem
best fyrir sjúklingana. það er nú
alviðurkent að búskapurinn á Víf-
ilsstöðum og jarðræktin sé sönn
fyrirmynd. Sömu öryggistilfinn-
inguna verður þjóðin að fá um
lækningar, hjúkrun og alla aðbúð
á hælinu. Frh. J. J.
o
Kaupfélag Reykvíkinga
selur allskonar nauðsynjavörur og tóbaksvörur. Verslið við það hvar
sem þér eruð á landinu.' Ávalt nýjar vörur með lægsta verði. Viðskiftin
greið og áreiðanleg.
Símar 728 & 1026. Pósthólf 516. Símnefni: Solidnm.
Samvinnuskólinn 1922--1923.
Dagskóli.
I. Félagsmáladeildin. Mannkynssaga, félagsfræði, samvinnusaga,
hagfræði, siðfræði, þegnfélagsfræði, íslenska, danska, enska, þýska og
stærðfræði.
II. Yerslunardeildin. (Eftir einn vetur í félagsmáladeild). Bók-
færsla, verslunarreikningur, verslunarsaga, verslunarlöggjöf, vélritun,
skrift, verslunarbréf á íslensku, dönsku og ensku.
III. Einsvetrardeildin. Mannkynssaga, samvinnusaga, stærðfræði,
íslenska, danska, enska, bókmentasaga. Lesnar allar helstu íslendinga-
sögur og úrval úr íslenskum skáldskap síðan í byrjun 19. aldar. Fyrir-
lestrar um uppruna, efni og form þessara rita. Listasaga, fyrirlestrar
og samtöl um erlenda og íslenska hst.
Fréttir.
Fjallvegir. 1 þriðja sinni hefir
flokkur manna unnið að því í sum
ar að bæta fjallvegina. Foringi
flokksins var sami og áður: Hall-
dór Jónasson frá Hrauntúni. Vann
hann við þriðja mann í sumar.
Byrjað var 17. júní að ryðja veg-
inn á Mælifellsdal og síðan rutt
og varðað alla leið suður að Blöndu
Var því verki lokið 2. ágúst. Síð-
an var farið suður á Hveravelli
og þar reist myndarlegt sæluhús
8Xð álnir; veggir hlaðnir úr torfi
og grjóti, járnþak yfir og loks
tyrft yfir þakið. Var sérlega vel*
lagt til viða í sæluhúsið. Síðan var
bætt við vörðum og endurbættur
ruðningur á leiðinni frá Tjarna-
dölum að Dúfufelli. því verki var
lokið 27. ág. þá var farið suður
fyrir Hvítá og öll leiðin rudd og
bætt að vörðum suður í bygð í
Biskupstungum. Var vinnu hætt
16. september. Er nú allur Kjal-
vegur prýðilega bættur og varð-
aður og fer ekki hjá því að veg-
urinn verði tíðfamari en áður.
Væri það vel til fallið að einhvers-
staðar birtist lýsing á veginum eft
-ir kunnuga, með örnefnum.—- Á
þessum þrem sumrum hafa þrír
fjallvegir verið stórum bættir:
Kjalvegur, Uxahryggir og Arnar-
vatnsheiði. En mikið er enn óunn-
ið og er þess að vænta að þessu
þarfa verki verði haldið áfram.
Geta má þess um sæluhúsið á
Hveravöllum, að það er á þeim
stað reist, að í því verður jafnan
hlýtt af jarðhita. — Mestan hita
fengu þeir félagar á Hveravöllum,
snemma í ágúst, 36 gráður móti
sól, en mestan kulda 17. sept.
skamt fyrir ofan bygð í Biskups-
tungum 171/2 gráðu.
Nýja orðabókin. Fyrra bindi
hinnar miklu íslensk-dönsku orða-
bókar Sigfúsar Blöndals er nýlega
komið út. það verður stærsta
orðabókin sem enn hefir verið
samin um íslenskt mál. Nýju orð-
in, sem hvergi hafa verið tekin
með áður, virðast vera geysilega
mörg. Frú Björg þ. Blöndal,
kona aðalhöfundarins, Jón Ófeigs-
son aðjúnkt og Holger Wiehe
kennari eru helstu samverkamenn-
irnir við orðabókina, en auk þess
hafa fleiri að henni unnið, t. d.
Magnús Helgason kennaraskóla-
stjóri, Sigurður Nordal prófessor
og Jón Rósenkranz læknir. Bókin
er í mjög stóru broti, tveir dálkar
á síðu og letur afarþétt, en þó
ekki svo smátt að bagi sé að.
Frágangur bókarinnar virðistvera
í allra besta lagi. Verður þessar-
ar merku bókar nánar getið.
A.-Skaftafellssýslu 1. sept. 1922.
Hér hefir verið sérlega óhag-
stæð heyskapartíð í alt sumar.
Grasspretta einnig rýr. Hey verða
því með minna móti og sumstað-
ar mjög lítil. Verða bændur því
enn að fækka fénaði í haust, þótt
ilt sé, ef verð á kjöti verður mjög
lágt. Hart þykir að búa undir kjöt-
tollinum norska, ekki síst sé hann
Kvöldskóli.
I. Samvinnusaga, félagsfræði, hagfræði, þegnfélagsfræði, íslenska,
danska, enska, reikningur.
II. Mannkynssaga, samvinnusaga, íslenska, danska, reikningur,
íslenskar bókmentir. Samlestur.
afleiðing undanhaldsins í Spánar-
málinu. Vel er það, að stjórnin
ætlar að reyna að hamla upp á
móti Steinolíufélaginu, sýnist
einkasala vera eina örugga ráðið,
enda vakað fyrir flestum þéim, er
við stjórnmál hafa fengist síðasta
áratuginn. pví undarlegra er að
heyra um mótstöðu kaupmanna-
blaðanna gegn því ráði. Mikilsvert
þykir að landsverslun hefir nú
flutt olíu inn í stáltunnum og
hlýtur að spara landinu stórfé ár-
lega að losna við lekaílátin. Má
gjarnan minnast þess að sú um-
bót er landsverslun að þakka. Mik-
ill bagi er að samgönguleysinu
héma, í sumar engar beinar ferð-
ir héðan til Reykjavíkur, kallað er
að strandferðaskipið hafi við-
komu hér, en varla getur það tal-
ist, þó það staðnæmist hér útund-
an úti á rúmsjó. Mikil bót hefir
verið að ferðum gufubátsins Nóru,
sem vitamálastjómin hefir haft í
flutningum vegna vitabygging-
anna við Berafjörðinn og víðar,
og komið hefir hér við nokkram
sinnum. Nú næstu dagana á hún
að fara til Reykjavíkur; ætlar
fjöldi fólks að fá far með henni,
þar á meðal 5 eða 6 sjúklingar,
sumir sem eru búnir að vera rúm-
fastir í alt sumar. Er auðvitað
fjarri því að bátur þessi sé hæfur
fyrir farþega, síst þá sem veikir
eru. Er það alveg að þakka góð-
vild skipstjórans ef þeir komast
nú með. Sýnir þetta hve afskap-
lega héraðið er statt um sam-
göngur, enda fagna menn því
mjög hér, að eiga í vændum að
hér komi sæmilegt skip til strand-
ferðanna og eru þakklátir Tíman-
um fyrir það, sem hann hefir lagt
til þeirra mála. Ekki hefir enn
heyrst hvort fara eigi að vinna
koparnámuna í Svínhólum, en ný-
verið kom hér Reykvíkingur einn
og falaði námuréttindi af bændum
þeim, sem land eiga næst Svín-
hólum, hyggja menn nann ætla
að bjóða Bretanum réttindin. Silf-
urberg er þór. Tulinius að láta
vinna í Hoffellslandi, stjómar
vinnunni þar Guðm. J. Hoffell.
Vaxtalækkun Landsbankans er
auglýst á öðrum stað í blaðinu.
Væntanlega verður þess ekki langt
að bíða að íslandsbanki lækki líka
vextina hjá sér.
Tnilofus ríkiserfingjans. það er
opinberlega tilkynt að samkomu-
lag hafi orðið um af beggja hálfu
að segja slitið trúlofun Friðriks
ríkiserfingja og Olgu prinsessu frá
Grikklandi.
Yfirlýsing svohljóðndi hefir bor
ist til Tímans: „Að gefnu tilefni
vottast hérmeð, að meðlimir fé-
lags íslenskra símamanna á Akur-
eyri hafa krafist þess, að ritstjóri
Símablaðsins afturkalli þau um-
mæli blaðsins, „að þeim finnist
veitingin óréttlát“, þ. e. veitng
Eggerts Stefánssonar sem stöðv-
arstjóra á Borðeyri.
Akureyri 25. september 1922.
Umboðsmaður félags Islenskra
símamanna á Akureyri.
Skiftimyntin. Nýju íslensku
smápeningarnir, 10 aurar og 25
aurar, eru komnir í umferð. Var
þess orðin mjög mikil þörf. Era
peningamir mjög laglegir.
Vífilsstaðamálið. Landsstjórnin
hefir nú skipað nefnd til þess að
rannsaka Vífilsstaðahælið. Eiga
þessir menn sæti í nefndinni:
Ólafur Lárasson formaður, Jón
Hj. Jónsson héraðslæknir og
Stefán Jónsson dócent. Nefndar-
skipun þessi var sjálfsögð, allra
hluta vegna.
Altalað er um bæinn að „ís-
lenska“ steinolíufélagið hafi veitt
Morgunblaðinu og Lögréttu mörg
þúsund króna „styrk“ fyrir a(5
rita um steinolíumálið.
Gamalmennahælið hér í bænum,
sem Samverjinn hefir gengist
fyrir að stofna, er að taka til
starfa.
-o-
Til
eigenda Morgunblaðsins.
þið hafið í gær í blaði ykkar bú-
ið til nýja deild, og ný inntöku-
skilyrði við Samvinnuskólann, og
var mér ókunnugt um hvort-
tveggja. þetta er mikil hugul-
semi, og ekki sú fyrsta í garð
skólans, þar sem þið hafið þrá-
sinnis auglýst stofnunina og
mælt með henni ókeypis. 1 launa-
skyni fyrir þessa umhyggju hefir
mér dottið í hug að gera mætti
að óskum ykkar, láta verða úr
þessari nýju deild, sem þið hafið
auglýst, og láta ykkur, eða eins
marga úr ykkar hóp eins og hús-
ið rúmar, njóta fræðslu um efni,
sem leiðinlegt er að þið skulið
vera mjög vankunnandi um, þar
sem þið eruð stöðugt að þrýsta
upp á landsmenn skoðunum ykk-
ar. Af nytsemdarástæðum vildi eg
sér í lagi óska eftir þrem nafn-
greindum mönnum á námsskeið-
ið: Garðari Gíslasyni, Birni
Kristjánssyni og Jes Zimsen.
þáttakendur verða að sækja um
til mín skriflega, eins og aðrir
nýsveinar, og hlýða venjulegum
skólareglum um hreinlæti og fram
komu. Vín og tóbak er illa séð í
skólanum. þar sem um eldri
menn er að ræða, myndi kenslan
fara fram í fyrirlestram og með
Laugaveg 20 B.
Sími 830.
Við sendum gegn eftirkröfu:
Ljósakrónur og allskonar hengi-
lainpa, borðlampa, straujárn, suðu-
plötur ýmsar stærðir 0. fl.
Ennfremur allskonar efni til inn-
lagninga, svo sem: Pípur, vír,
slökkvara tengla og fleira.
Aðeins fyrsta flokks vörur.
Greið viðskifti.
Tapast hefir frá Eyrarbakka
grár klárhestur frá Rauðnefsstöð-
um á Rangárvöllum, mark: sýlt
bæði eyru, auðkenni: svört ská-
rönd á hægra bógi.
Aðalsteinn Sigmundsson,
skólastjóri á Eyrarbakka.
Laugavegi 63. — Sími 339
býður ykkur best kaup á
matuðrum, kafii 00 sykri.
Baðlyf, bæði duft, lögur og sápa.
Vefjargarn, bæði hvítt og mislitt.
Eldhúsáliöld, Gervara,
Skóflur, Ristuspaðar.
„Víking“-skilvindan kemur í okt.
„Víking“ strokkurinn er fyrirligg-
jandi.
Skilvinduhringir og ýms vara-
stykki í skilvindur.
Spyrjið um verðið og þá mun
saman ganga með viðskiftin.
Jóh. Ögm. Oddsson.
frjálsum umræðum. þessi fjögnr
viðfangsefni yrðu þá fyrst tek-
in til umræðu: 1. Saga Sambands-
ins fyrstu 15—17 árin. 2. Era ís-
lenskir kaupmenn eins og hor-
gemlingar í pytti, sem samvinnu-
hrafnarnir sækja að? 3. Standard
Oil og meðferð þess á íslending-
um. 4. Að hverju leyti er það frá-
munalega ræfilslegt að éta ofan í
sig, sér í lagi ef verknaðurinn
endurtekur sig. Síðar gæti komið
til mála með fleiri viðfangsefni,
svo sem Fiskhringinn, skuldir
kaupmanna innanlands og utan o.
s. frv. þar sem útgefendur Mbl.
tala opinberlega um öll þessi mál,
með óskiljanlegri fáfræði, ætti
jafnvel eins mánaðar námsskeið
að vera þeim nokkur styrkur. Um
skólagjald færi eftir samkomu-
lagi. þess yrði ekki krafist af við-
urkendum „öreigum" eða óhepn-
um síldarspekúlöntum:
Jónas Jónsson.
——o---
Orðabálkur.
beita: beita í borð, beita lóð
jafnótt og hún er dregin inn í
bátinn. Vestf.
beitulok (-s, -lok), kl., smálúða.
Vestf.
bekkjaður, 1., sem er svo feitur
á hold að ofurlítill upphár fitu-
garður hefir myndast sitt hvor-
um megin bringunnar (um sauð-
fénað). Vestf.
belta (-aði -að) : þokan beltar
sig, þokan legst í belti, lágréttar
lengjur (í hlíðum). Vestf.
beltistækur, 1.: beltistæk lúða,
lúða, sem er svo stór, að hægt er
að flá af henni rafabeltin til átu.
Vestf.
bera niður, byrja slátt. Ámess.
bera í krókunum, h. u. b. —
vera loppinn. Vestf.
Ritstjóri:
Tryggvi þórhallsson
Laufási._________ Sími 91.
Prentsmiðjan Acta.