Tíminn - 07.10.1922, Blaðsíða 4

136
T 1 M I N N
Kaupfélag Reykyíkinga
selur allskonar nauðsynjavörur og tóbaksvörur. Verslið við það hvar
sem þór eruð á landinu. Avalt nýjar vörur með lægsta verði. Viðskiftin
greið og áreiðanleg.
Símar 728 & 1026. Póstliólf 516. Símnefni: Solidum.
aðar fyrir okkur“. „Og hvenær á
sá skilnaður að fara fram?“
spurði eg. „Ja, við skulum segja
þann 19.“. Spurði eg þá hvort eg
mundi vera fær um að mega
starfa nokkuð þegar eg kæmi
heim. „Já, sei sei já. Svo sem einn
til tvo tíma á dag. Einhverja létta
vinnu. En auðvitað þurfið þér að
fara gætilega með yður. En þetta
er mikill bati — mikill bati“.
„Já, til þess koma menn líka á
heilsuhæli að fá bata“, svaraði eg.
„Bata. Já, svo góðan bata sem
kostur er á“, svaraði læknir. „Já,
alveg rétt. Einmitt eins og þér
segið: „Svo góðan bata sem kost-
ur er á“, endurtók eg. Áður en
eg gekk út spurði eg: „Álítið þér
að eg muni geta náð betri bata
en ennþá er fenginn?“ „Já, já, ef
þér farið skynsamlega með yður.
Jú, þetta getur batnað betur ■—
batnað betur. En þér verðið að
fara skynsamlega með yður“.
Síðari hluta þessa sama dags
kom enn blóð í nokkrum hrákum.
pótti mér nú ekki ráðlegt að
þegja ennþá yfir því, fór því til
yfirhjúkrunarkonunnar og sýndi
henni glasið. Hún leit á og spurði,
hvort þetta væri í fyrsta sinni, frá
því að eg lá, sem blóð kæmi í
hráka. Eg nefndi 2. og 3. ágúst.
Hún kvað réttast að eg færi í rúm-
ið og gerði eg það. Morguninn eft-
ir sást ofurlítill blóðlitur á upp-
ganginum. þegar yfirlæknirinn
kom á stofugöngu greip hann þeg-
ar hrákakönnuna, leit á og mælti:
„Já, já, þetta er ekkert — þetta
er ekkert“. þá var tekið glasið
frá deginum áður og helt úr því
í könnuna, svo læknirinn mætti
einnig sjá það. pegar byrjaði að
renna úr glasinu, sagði læknir:
„pað er ekkert — það er ekkert“.
,,pað mun sitja við botninn“,
rnælti eg, „enda farið að láta lit og
leysast upp af eiturleginum í glas-
inu“. „Jæja, jæja, eg sé það ekki
— sé það ekki“, sagði læknir og
þaut burtu. Mér hálf hnykti við,
því eg vissi það ekki áður, að yf-
irlæknirinn væri að verða blindur.
,.pér getið farið á fætur fyrir
þessu“, bætti hann við.
Miðvikudaginn 16. ágúst varð
eg veikur af allslæmum iðra-
verkjum. Um kvöldið kvað svo
mikið að þeim, að yfirlæknisins
var vitjað. Um nóttina dróg úr
þeim og á föstudag var eg orð-
inn jafnhress af þessum sjúkdómi
eins og eg hafði Verið áður. þó
hafði eg nokkru meiri blóðhita á
fimtudag og föstudag, en venja
var til, en þó ekki svo mikinn, að
eg lægi í rúminu. Veit eg að vísu
ekki hvort hann hefir stafað af
þessum lasleika eða kvefi því, sem
mér fanst þá vera í byrjun.
„Já, já, þá er nú skilnaðar-
stundin á morgun“, sagði yfir-
læknirinn við mig, þegar hann
kom á stofugöngu á föstudags-
morguninn. Síðar um daginn
spurði eg yfirhjúkrunarkonuna
um reikning minn yfir sjúkra-
áhöld þau, er eg hefði keypt. Hún
kvað óþarfa að tala um hann nú.
Hann þyrfti ekki að greiðast fyr
en við brottför mína. Eg kvaðst
þá fara daginn eftir. Hún varð
mjög undrandi, og ætlaði í fyrstu
varla að trúa þessu. — Á laugar-
dagsmorguninn var eg nokkuð
hress og blóðhitinn var líkur því,
sem venja var til. — Áður en eg
fór alfarinn af hælinu, gekk eg
á fund yfirlæknisins og bað hann
um heilbrigðisvottorð. „Ja, vott-
orð — vottorð, hvað hafið þér nú
að gera með vottorð — hvað —-
hvað hafið þér að gera með vott-
orð“, svaraði læknir. Eg kvað
honum mundi vera það fullvel
kunnugt. Eftir nokkurt þjark tók
hann að leita að árangri síðustu
hrákarannsóknar, en fann ekki.
Sagði hann þá að rannsókninni
væri ekki lokið ennþá, en kvaðst
skyldi gefa mér vottorð þegar
henni væri lokið, ef engir berkl-
ar hefðu þá fundist. Kvaddi eg
hann þá og fór alfarinn burt af
hælinu. Hafði eg þá dvalið þar í
5 mánuði.
pann 24. ágúst kom eg svo enn
á fund yfirlæknisins og bað um
vottorðið. „Ja, eg veit nú ekki
hvort hægt er að gefa yður svo
sérlega fínt vottorð“, svaraði
læknir, en tók þó að skrifa, en
sóttist seint verkið. Virtist mér
sem hann væri í miklum vanda
staddur og sagði því: „Auðvitað
bið eg yður ekki að votta annað
en það, sem þér getið staðið yður
við. Og ef yður finst, að þér get-
ið ekki gefið mér vottorð, sam-
visku yðar vegna, þá látum við
það niður falla“. „Já, já, auðvit-
að — auðvitað. Jú, eg held að
eg geti nú sagt þetta“. Loks rétti
hann mér vottorð svo hljóðandi:
„Með því að ekki hafa fundist
berklar í uppgangi Páls Vigfús-
sonar, Lindargötu 5, síðan í apríl,
þrátt fyrir mánaðarlegar rann-
sóknir, þá má nú telja svo að
hann sé ekki smitandi.
24. ágúst 1922.
Sig. Magnússon.
Að þessu loknu mintumst við á
Tímagreinina áður nefndu, og virt
ist mér að læknir álíta ennþá að
eg ætti einhvern þátt í henni, og
að lokum hreytti hann fúkyrðum
og ókvæðisorðum að höfundi
hennar og ritstjóra Tímans.
Eftir þetta kom eg þrisvar að
Vífilsstöðum og virtist mér þá
ávalt að eg vera höfuðsetinn af
yfirlækni og hj úkrunarkonum. —
pegar menn, sem verið hafa
sjúklingar á Vífilsstöðum og eru
fyrir skömmu farnir þaðan, koma
í heimsókn þangað, þá hefir ver-
ið vani að amast ekki mjög við
þeim, þó þeim dveldist fram yfir
heimsóknartíma eða kæmu í legu-
skálann, þar sem gestir mega
annars ekki koma. En einhverju
sinni var eg staddur inni hjá
sjúklingi, sem lá í rúminu, og
voru þá nokkrar mínútur liðnar
fram yfir heimsóknartíma. Kom
þá inn hjúkrunarkona af annari
hæð, en hún átti engum störfum
að gegna á þessari stofu. Húj?
rak heldur ekkert sjáanlegt eða
heyranlegt erindi, en leit aðeins
á gestinn og gekk svo út. Nokkr-
um mínutum síðar kvaddi eg
sjúklinginn og gekk út í leguskál-
ann. En þegar í stað kom yfir-
hjtikrunarkonan þangað og benti
mér á það, að nú hefðj eg ekki
rétt til þess að dvelja í skálan-
um. Eg kvaðst þurfa að tala fá-
ein orð við einn sjúklinginn og
skyldi það ekki taka langan tíma.
Gekk þá yfirhjúkrunarkonan
burt, en að vörmu spori kom yfir-
læknir og mælti: „Nú, nú! Nú
megið þér ekki vera hér — nú
megið þér ekki vera hér — nú er-
uð þér óviðkomandi maður —
óviðkomandi maður — já, og meg-
ið ekki koma í skála — megið
ekki koma í skála“. Eg kvaðst
þegar skyldi fara. „Já, það verð-
ið þér að gera — það verðið þér
að gera“, svaraði læknir.
Einhverju sinni síðar hitti eg
yfirlæknirinn utan við hælið. Hóf
hann þá samræður við mig að
fyrra bragði, og það hafði hann
ekki gert frá því fiskbitamálið
hófst. „Eg þakka yður fyrir
handritið*) — já, fyrir handrit-
ið. Já, og þér — þér eruð svo
elskur — svo elskur að hælinu —
já, að þér komið hingað á hverj-
um degi — hverjum degi“. Eg
kvað það rétt vera, að mér væri
ant um hælið og suma sem þar
væru, en þetta væri þó oflof um
umhyggjusemi mína. Eg kæmi
eklci á hælið nema að. meðaltali
einu sinni í viku.
En það er að segja af heilsu-
fari mínu eftir að eg fór frá Víf-
ilsstöðum, að kvefið hélt áfram
að vaxa og hitavott hafði eg á
hverjum degi í nær því þrjár vik-
ur eftir að eg kom af heilsuhæl-
inu. Eg vitjaði lækna í Reykjavík
og sögðu þeir að eg hefði bron-
chitis í báðum lungum og álitu
að eg ætti að vera á heilsuhæli
eða sjúkrahúsi. pann 9. sept. kom
*) Handritið að fyrsta kafla þess-
arar ritgerðar.
eg því til yfirlæknis Sig. Magnús-
sonar og bað hann að athuga
heilsufar mitt. pegar hann hafði
lokið því, kvað hann ástandið
heldur lakara en þegar hann at-
hugaði það síðast, en annars væri
nú varla ástæða til þess að kippa
sér upp við kvef og hitavott, því
eg gæti altaf búist við því. Eg
skyldi fara vel með mig, og auð-
vitað þyrfti eg altaf að fara vel
með mig. Eftir því sem mér skild-
ist best, þá virtist mér sem eg
mundi ekki mega gera ráð fyrir
mikilli heilbrigði upp frá þessu.
En ef ttl vill hefi eg misskilið
læknirinn. Að lokum spurði eg
hvort ástæða væri til að gera
nokkuð sérstakt viðvíkjandi heilsu
rninni. „Nei“, svaraði læknir.
Skömmu síðar fór eg, samkv.
læknisfyrirmælum, á sjúkrahús
hér í bænum og hefi dvalið þar til
þessa dags.
Reykjavík 7. okt. 1922.
Páll Vigfússon.
II.
Yfirlýsing.
Við undirritaðir vorum nemend-
ur á Vífilsstöðum í júlímánuði
síðastliðnum. Ileyrðum við því
samtal hr. yfirlæknis Sig. Magn-
ússonar og Páls Vigfússonar, sem
fram fór 14. júlí. pótt okkur
finnist það óþarft, viljum við þó
að gefnu tilefni lýsa því yfir, að
frásögn Páls Vigfússonar um
þann fund, í síðasta blaði Tím-
ans, er mjög villandi og sumstaðar
algerlega röng.
Rvík 5. okt. 1922.
Valtýr Albertsson stud. med.
Jónas Sveinsson stud. med.
-----o----
Hugsunarólag E. Kr.
i.
Hér fara á eftir nokkrar athuga-
semdir við laumupésann, sem B. Kr.
sendi út. Er það sérstaklega gort fyr-
ir þá undarlega fáfróðu aðstandendur
Mbl., sem halda að eitthvað sé máls-
•stað þeirra til stuðnings í áðurgreind-
um pésa. Vorður jafnan tiigreint
blaðsíðutal í pésanum, svo að lesend-
ur geti séð, hvað mikil vitleysa hefir
komist fyrir í litlu rúmi hjá B. Kr.
1. (Bls. 5). B. Kr. segir að verslun-
armál iandsins liafi á siðari árum
komist í „allmikla óreiðu“. Og þessi
óreiða er að hans dómi í kaupfélög-
unum, sem gjalda hverjum manni
sitt, hafa aldrei orðið fyrir neinu sér-
legu hruni, nutu og njóta mcsta
tiausts inn á við og út á við af öll-
um íslenskum verslunarfyrirtækjum.
Aftur minnist B. Kr. ekki á „örlög“
íslandsbanka, ekki á fisksöluna, ekki
á hin mörgu gjaldþrot kaupmanna,
þar á meðal manna eins og Páls í
Iíaupangi og Ólafs Eyjólfssonar, sem
B. Kr. jós í hverju stórláninu eftir
annað, meðan hann stýrði Lands-
bankanum. Ekki minnist hann held-
ur á þær mörgu miljónir, sem bú-
ið cr að gefa upp kaupmönnum í
báðum bönkunum, og þó sér í lagi í
Islandsbanka. Pésinn byrjar þannig á
þvi að lýsa veikindum þar sem er
heilbrigði, en þegja um þau mestu
veikindi í fjármálum, sem sögur fara
af hér á landi.
2. (bls. 5). B. Kr. minnist á gleð-
ina yfir verslunarfrelsinu, um miðja
19. öld, og sérstaklega á Benedikt heit.
Sveinsson. petta er tilvalið dæmi. Ben.
Sv. var mætur maður á margan hátt.
Ilann skildi aðra hlið málsins, að
verslunin þurfti að verða innlend. En
hann liélt að kaupmenn, ef íslenskir
væru, gætu gert verslunina heil-
bi'igða. Og hann var fullkominn and-
stæðingur samvinnustefnunnar. Sem
sýslumaður þingcyinga á Húsavík
dæmdi hann dóma og feldi úrskurði
Nataly von Eschstruth:!
Bjartiargreifarnir.
Ilin ágæta saga sem farið liefir
sigurför um alt ísland, verður nú
gefin út að nýju. — Verður frá-
gangur allur hinn vandaðasti.
Verð kr. 4,30 fyrir áskrifendur
er gildir til 1. nóvember, eftir þann
tíma hækkar verð bókarinnar upp
í kr. 6,30.
Sendið nafn og heimilisfang til
G. 0. Guðjónsson.
Tjarnargötu 5. Reykjavík.
í málum þórðar Guðjónsen móti
Kaupfélagi þingeyinga. Dómar hans
og úrskurðir stóðust illa. Verslun
Guðjónscns vinar hans hefir nú
flosnað upp með lítilli virðingu, en
Kaupfélag þingeyinga er eitt hið
frægasta og öflugasta verslunarfyrir-
tæki á landinu. B. Kr. sannar þvi litið
í þessum málum með að vitna í B.
Sv. Dómur sögunnar er búinn að
ógilda dóma hans og úrskurði um
kaupfélögin.
----o-----
Friðrik Bjarnason organisti í
Hafnarfirði sendir nú á markað-
inn tólf sönglög frumsamin. Eru
sum þessara laga kunn áður og
hafa náð mikilli hylli. Skýr hugs-
un er einkenni þessara tónsmíða
og er það mikill kostur. Lög þessi
ná tvímælalaust alþýðuhylli og að
makleikum.
Eldgos í Vatnajökli. Um miðja
vikuna bárust fréttir af eldgosi.
Fyrsta fregnin kom frá Vest-
mannaeyjum. Hafði gosbjarmi
sést þaðan og bar yfir miðjan
Eyjafjallajökul. Svo rak hver
fréttin aðra. Var bjarmi séður eða
mökkur og leiftur úr Vopnafirði
og Mývatnssveit og frá Eiðum var
símað að bjarminn sæist 30 gráð-
um sunnar en í vestri. Á fimtu-
dagskvöldið sáust leiftrin héðan
úr bænum og báru yfir Hamra-
hlíð í Mosfellssveit. Sáust þau á
alllongu svæði. Á föstudag var
komið öskufall norður í Mývatns-
sveit og var talið sporrakt af
öskufalli í Reykjahlíð. í Suður-
Múlasýslu var og komið þá ösku-
fall. Jafnframt bárust þær frétt-
ii frá sýslumanni Skaftellinga í
Vík að Skeiðará væri hlaupin og
hefði hlaupið byrjað 28. f. m.
I morgun fékk Tíminn símskeyti
frá Hólum í Hornafirði svohljóð-
andi: „Sökum Skeiðarárhlaups
hér fallin mikil aska“. — Eng-
inn veit með vissu hvar gosið er.
Var giskað á í fyrstu að það væri
í Dyngjufjöllum, en nú munu
flestir telja víst að sé í Vatna-
jökli einhversstaðar. Af hinu síð-
astnefnda skeyti verður það ráð-
ið að austur í Hornafirði álíta
menn að gosið standi í sambandi
við Skeiðarárhlaupið.
Látinn er nýlega á heimili sínu,
Hjarðarholti í Stafholtstungum,
Jón hreppstjóri Tómasson, merk-
ur bóndi. Hann var sjötugur að
aldri. Varð hjartabilun honum að
bana.
Jóhannes Kjarval málari er ný-
kominn til bæjarins frá Borgar-
firði eystra, með fjölskyldu sinni.
Ætlar að dveljast hér í bænum í
vetur.
Nýtt lán hefir Knútur Zimsen
borgarstjóri útvegað Reykjavíkur-
bæ ytra og á að nota til að leggja
nýja vatnsæð til bæjarins. Upp-
hæð lánsins er hálf miljón króna,
veitt til 20 ára og vextir 5%. Af-
föllin eru 8 af hundraði. Rauna-
legt er það að bera þessi lánskjör
saman við enska lánið þeirra Jóns
Magnússonar og Magnúsar Guð-
Nýprentað:
Tólf sönglög
eftir Friðrik Bjarnason.
Fást hjá bóksölum.
Ávinningur fyrir al-
þýðuskólana er ný íslensk
málfræði eftir Benedikt Björnsson
er kemur á bókamarkaðinn með
Goðafoss. Hefir meðmæli fræðslu-
málastjóra og íslenskukennara
.Takobs J. Smára. Kennarar atlrugi
þetta.
líerillirsaia
Sieins irí Hsliíillsá
í Skagafirði
er til sölu víða hjá bóksölum á
Norðurlandi.
Hún er fræðandi og skemtandi.
Hún.er sönn og hún sýnir eldraunir
atvikanna og örlaganna, enda er
liún mikils metin hjá eigendum.
Hún er einnig til sölu í Sölu-
turninum í Reykjavík.
Kaupið hana.
An.g’Iýsmg’.
Tapast liefir frá Bakkarlioltsparti
í ölfusi rauð hryssa glóföxótt, með
hvíta rák í öðrum afturfótarhóf.
Hryssan er vel viljug, meðalhross
að stærð, og hefir allan gang; Var
komið með hana landveg úr Horna-
firði í vor og hefir hún senuilega
leitað í austurátt.
Þeir sem kynnu að verða varir
við þessa hryssu eru beðnir að
tilkynna það
Sig Þorsteinssyni,
Minni Borg í Grímsnesi.
5ld tlERKEá ó I EMME
M issla lerO írá itlinim
fáum við mikið af ódýrum har-
monikum; einfaldar á kr. 22,00,
28,00, 34,00, 38,00 og 40,00; tvö-
faldar á kr. 65,00, 75,00, 85,00,
125,00 og 150,00, með ajax- eða
stáltónum, [irefaldar frá kr. 200,00.
Munnhörpur: einfaldar frá
kr. 1,50—7,00; tvöfaldar kr. 8,00
og 12,00.
Hljóðfærahús Reykjavíkur
Símnefni: Hljóðfærahús.
Laugaveg 20 B.
Sími. 830.
Við sendum gegn eftirkröfu:
Ljósakrónur og allskonar liengi-
lainpa, borðlampa, straujárn, suðu-
plötur ýmsar stærðir o. íi.
Ennfremur allskonar efni til inn-
lagninga, svo sem: Pípur, vír,
slökkvara tengla og fleira.
Aðeius fyrsta flokks vörur.
Crreið viðskifti.
Það borgar sig að kaupa nýja
Hljóðdós. Alt er undir henni komið.
Verð kr. 10,00, 12,00, 14,00, 16,00
18,00 og 20,00.
Hljóðfærahús Reykjavikur.
mundssonar, því að eins og menn
muna voru afföllin af því 16 af
hundraði og vextirnir 7%.
Ritstjóri:
Tryggvi þórliallsson
Laufásí. Sími 91.
Prentsmiðjan Acta.