Tíminn - 09.12.1922, Qupperneq 4

Tíminn - 09.12.1922, Qupperneq 4
166 T 1 M I N N Ódýrustu 09 bestu olíumar eru: Hvítasunna, Mjölnir, Gasolía, Bensín, BP nr. 1, á tunnum og dunkum. Biðjið rotíð um olíu á stáltuunum, sem er hrein- ust, aflmest og rýrnar ekki tíö geymsluna. Landsverslunin. Framkyæmdarstj óri. Framkvæmdarstjórastarflð við Kaupfélag Reykvíkinga er laust frá næstu áramótum. Umsóknarfrestur til 20. þessa mánaðar. Reykjavík, 4. desember 1922. Stjórnin. BADLYF (kreólin) eru til sölu á kr. 1,25 líterinn. Landsverslun. Notið að eins íslenskar vörur. Kaupið að eins íslenskar vörur. Hafið þér séð nýju dúkana frá Klæðasmiðjunni Álafoss? Þeir eru bæði til notkunar í fatnað, dyratjöld, útsaumsdúka o. m. fl. til prýðis á íslensku heimili. íslenskir dúkar klæða íslendinga best. Klæðasmiðjan Alafoss^ p. t. Reykjavik. Piano frá hinni viðurkendu verksmiðju „Steinhoff“ kosta hér á hér á staðnum kr. 1050,00. P i a n o frá konungl. hirðsölum „B o g t & V o i g t“ kosta hingað komin kr. 1250,00. Stór og vönduð. Orgel frá „Leonhart“ alkunnu verksmiðju, kostuðu síðast hingað komin að eins kr. 450,00. Þessi hljóðfæri koma aftur fyrir jól. í stórum og fallegum hnot- tréskassa fimm áttundir 6 register (kupler). Hljóðfærahús Reykjavíkur, Laugavegi 18 Sími 656 — það hefir komist upp, að brotist hefir verið inn í hergagna- búr norska flotans og miklu stol- íð af sprengjum, hríðskotabyss- um og öðrum skotfærum. Ókunn- agt er hverjir valda og hvorí ein- hver sérstakur tilgangur liggi bak við þjófnaðinn. — pýskt skip sigldi nýlega þvert í gegn um Rússland, alla leið frá Petrograd, til borgarinn- ar Astrakan, sem liggur við Kaspíuhaf við ósa Volgu. Leiðin er um 4000 kílómetrar og var skipið 41 dag á leiðinni. Láta Rússar mikið yfir því að það sé þannig sýnt og sannað að skipa- skurðir þeirra séu í góðu lagi. — Frægur enskur rithöfundur hefir nýlega ritað mjög merka og íróðlega bók um ástandið í lönd- um Tyrkja og Grikkja. Hefir liann dvalist lengi þar syðra og ferðast um löndin til kynningar. Ber. hann Tyrkjum að sumu leyti betur söguna en áður hefir ver- ið gert. Að vísu dregur hann alls ekki úr hryðjuverkum Tyrkja á kristnum mönnum. En hann full- yrðir að hryðjuverk þau er Grikk- ir láta vinna á Múhameðstrúar- mönnum séu engu minni. Viður- eignin er yfirleitt öll framin með svo mikilli grimd, að vart getur sagan um meiii. Hefir reynslan nú endanlega kent báðum, að aldrei verða Grikkir tryggir þegn- ar í Tyrkjalöndum né Tyrkir í Grikkjalöndum. Stefna Tyrkja er því orðin sú að útiýma gersam- lega kristnum mönnum úr lönd- um sínum, og sömu aðferð beita Grikkir í þeim löndum sem þeir ná af Tyrkjum. þykir þetta nú orðið jafnsjálfsögð stjórnmála- stefna þar syðra og okkur finst það að sótthreinsa herbergi sem sjúklingur hefir legið í með hættulegan smitandi sjúkdóm. Af- leiðing þessa er meðal annars orðin sú, að þá er almenningur óttast innrás óvina, þá flýja allir undan, með alt sem þeir komast með og láta óvinunum hitt eftir. þegar það t. d. fréttist að Tyrk- ir fengju aftur hluta af þrakíu, flýðu 400—500 þúsund Grikkir þaðan suður á Grikkland. ---o---- Selfoss-fundurinn. 2. des. héldu þingmenn Árnes- inga fund með fulltrúum úr sýsl- unni að Selfossi. Er það áreiðan- lega einn hinn þýðingarmesti þingmálafundur hér á landi, sem haldinn hefir verið síðan bænda- fundurinn var haldinn að þjórs- ártúni fyrir 6 árum, þar sem drög voru lögð að myndun Fram- sóknarflokksins. Fundurinn á Selfossi stóð ná- lega heilt dægur. Skipuleg, al- varleg ræðuhöld um mesta vanda- mál þjóðarinnar. Engin rödd heyrðist tala í anda Mbl. eða þess stefnu. Gegnum allar umræðurn- ar og ályktanirnar gekk sterkur undirstraumur móti ráðsmensku braskaranna í kauptúnunum, sem dregið hafa til sín vinnuaflið úr sveitunum, veltuféð úr stærsta banka landsins og yfirráð versl- unarinnar, en eru nú búnir að sigla öllu í strand, senda útslitna, fátæka fólkið heim á sveitimar, láta gefa sér upp margar miljón- ir í Islandsbanka, og hafa komið fisksölunni í hendur erlendra stór- braskara. þrjár veigamiklar til- lögur gengu sérstaklega móti þess- ari stefnu. Hin fyrsta var í sveit- festismálinu, og stefndi í þá átt, að þeir staðir, sem draga að sér vinnuaflið, verði líka að bera ábyrgð á því fólki, þegar það verður þurfamenn. I öðru lagi var vítt harðlega óstjórn sú, sem verið hefir á Islandsbanka, og heimt- að að forsætisráðherra landsins væri ekki í bankaráði hans, né færi með umboð erlendra hlut- hafa. Stjómin eða þeir af ráð- herrunum, sem ábyrgð bera á því, að landið hefir ekki enn skipað trúnaðamienn í íslandsbanka, í'ékk vantraust fyrir hættulegt að- gerðaleysi í þeim efnum. Var í sömu tillögu tekið fram að stjóm Jóns Magnússonar hefði áður fall- ið frægðarlaus af sömu ástæðu. þá var í þriðja lagi skorað á þingið að beitast fyrir umbótum á afurðasölunni. Frh. -----o---- A víð og dreif. Nýjar sölwaðíerðir. Með hverju ári verður augljósara það erfiða ástand fyrir íslendinga að lifa á lánum mestan hluta ársins. Eins og allrækilega hefir verið tekið fram hér í blaðinu í Komandi ár- um, hefir það verið þjóðsiður íslend- inga að skulda upp á framleiðsluna 9—12 mánuði, bæði til lands og sjáv- ar. þegar vextir eru háir, 7—8%, verður þessi skuldabaggi nær því óviðráðanleg byrði fyrir landsmenn. Skuldirnar hljóta þó jafnan að hvíla þyngst á sjávarmönnum af því þeir lifa að minna leyti á framleiðslu búa sinna en bændur, og þurfa þar að auka meira erlent efni að kaupa til sjálfrar atvinnunnar. Nú liggur afar- mikið af íslenskum fiski óselt erlend- is, og er jafnframt fallandi. þess- vegna hefir íslandsbanki sama sem aiveg hætt að annast greiðslur er- lendis. þegar svo er komið, verður l.andsbankinn að draga saman segl- in líka. Tvær skyldar kenningar hafa kom- ið fram i þessu máli. í Tímanum hefir verið sannað, að freista þyrfti að koma nýju kældu kjöti á ensk- an markað, og reyna jafnframt að koma við lifandi innflutningi þang- að, svo fljótt sem unt er. Tilraun hef- ir verið gerð í haust með kælt kjöt, og gefur hún nokkrar vonir. í öðru lagi liefir Timinn sannað, að ef unt væri að koma upp aftur smjörbúun- um, hænsnarækt og svínarækt, yrðu bændur altaf að selja framleiðslu búa sinna alt árið, og þyrftu þá minni höfuðstól til verslunarinnar. Lm sama leyti hefir útgerðarmaður aí Vesturlandi, Kristján Torfason á Flateyri, gert tilraunir að sannfæra stéttarbræður sina um samskonar til- raun viðvikjandi fisksölunni. Hr. K. T. álitur óheppilegt að hafa nær því cingöngu þurkaðan saltfisk til út- flutnings. Nýi fiskurinn sé sú eðli- lega og sjálfsagða verslunarvara. Togararnir eigi að veiða, en sérstök flutningaskip að taka við nýja fisk- inum á höfnum hér við land, og flytja beint til hinna stóru mark- aðsborga við Norðursjó og Ermar- sund. Að því leyti sem einstakir tog- arar flytja nú fisk sinn nýjan til Englands, sannar hr. K. T. að þær ferðir eru of dýrar, miðað við vöru- magnið, og freisting fyrir togarana að geyma fiskinn of mikið, til að reyna að fylla skipið. Báðar þessar tillögur stefna í sömu átt, að gera England að aðalkaupanda íslenskrar framleiðslu, eða iaga framleiðsluna eftir kröfum þeirrar riku en kröfu liörðu þjóðar, að flytja matinn út nýjan en ekki gamlan. Að láta pen- ingastrauminn renna inn í landið alla mánuði ársins, ekki nær þvi ein- göngu síðustu mánuði ársins. Hér er að ræða um gagngerða en að þvi er virðist óhjákvæmilega breytingu á framleiðslu og sölu aðalframleiðslu- varanna hér á landi. Fundur hjá ltaupmönnum. Kaupmanna- og afturhaldsmanna- félagið Stefnir hélt fund nýlega. B. Kr. var málshefjandi og söng sinn venjulega söng um kaupfélögin og bændur, en annars alt sami hræri- grautur og vant er. Umræðurnar snérust aðallega um bændur, hversu kaupmenn gætu beitt við þá kær- leikslögmálinu. Jóhannes á Kvenna- brekku eggjaði kaupmenn lögeggjan að láta ekki kaupfélögin setja land- ið á hausinn. Var hlegið að karli. Tillaga kom um að setja nefnd, sem gæti undirbúið þær breytingar á sam- vinnulögunum, sem gætu verið geð- þekkar kaupmönnum. Jón þorláks- son dró úr því. Mun hafa munað ósigur sinn úr neðri deild, er hann hafði 4 með sér í neðri deild móti samvinriulögunum, og ekki einu sinni B. K. í eíri. J. þ. sagði að betra væri að bíða, líklega fram yfir kosningar. Nú væri nýútsendur ritl- ingur út um landið, sem best væri að lofa að hafa sín áhrif. Við þessi orð hafði B. Kr. litið bljúgum þakk- lætisaugum til Jóns þorlákssonar, fyrir viðurkenninguna. Húsalcigau í Reykjavík. Alt fellur nema húsaleigan í Rvík. Afurðir til lands og sjávar lækka, skip, veiðarfæri, vinna og nær því allur útlendur varningur. En húsa- leigan i höfuðstaðnum stendur í stað, og heldur við dýrtíðinni i land- inu. Húseigendur í Reykjavík græða á ári hverju stórfé á öðrum lands- mönnum á þennan hátt. íbúðir sem fyrir stríðið kostuðu 350 kr., kosta nú um 2000 kr. um árið. Landsmenn borga mismuninn. þessvegna þurfa embættismenn og verkamenn að hafa hærra kaup en framleiðslan þolir. þessvegna er námsfólki illkleift að dvelja við nám i bænum. Úr þessu mætti bæta með því að setja skyldu- mat á allar húseignir í Reykjavík og leggja til grundvallar almenna vexti, sæmilega fyrningu og síðasta fast- eignamat. Meiri en Glttckstad. Svo átti grein að lieita á fyrstu bls>. í næstsíðasta tbl. Tímans, en varð dálítil prentvilla i. Sést það á efn- inu. Tofte er meiri en Glúckstadt. Út ó við hallar ekki á með töpin i hlut- falli við þjóðarstærð. Inn á við koma fram yfirburðir í stjórn bankans, sem Tofte þykir hæfilegt að launað sé með 100 þús. kr. Aftur er Glúck- stadt meiri í óeigingirni. í stað þess að heimta eftirlaun, gefur hann all- ar eigur sínar, til að friðþægja fyr- ir gömlu óhöppin. Alt er þegar þrent er. Bjarni frá Vogi rannsakaði ís- landsbanka sumarið 1920 og fann að þar var alt í góðu lagi. Samt er bankinn nú búinn að tapa og gefa upp meir en 5 miljónum á fiski og síld. það er fiskverslunln. þar næst kemur útgcrðin. Menn vita, að stór- tap hlýtur að verða á sumum nýju togurunum. Sumt kemur líklega nið- ur á landinu, sem er í ábyrgð fyrir þá. En meira kemur þó vafalaust niður á íslandsbanka. Er ærið dökt útlit með fjármól sumra þessara tog- Laugaveg 20 B. Sími 830. Við sendum gegn eftirkröfu: Ljósakrónur og allskonar hengi- lainpa, borðlampa, straujárn, suðu- plötur ýmsar stærðir o. fl. Ennfremur allskonar efni til inn- lagninga, svo sem: Pípur, vír, slökkvara tengla og fleira. Aðeins fyrsta flokks vörur. G-reiö viðskifti. DRANGAR á Skógarströnd fást til kaups og ábúðar í næstu far- dögum. Jörðin er með bestu út- beitarjörðum þar um pláss, mik- il og góð bygging. Allar upplýs- ingar gefur eigandi jarðarinnar, sem bjó >ar í 19 ár. Eyjólfur Stefánsson Hafnarfirði. arafélaga. Og að lokum koma kaup- mennimir og húsabraskarar i Reykja- vík. Hætt er við að einhver töp verði þar óður en lýkur. A. m. k. er sagt að B. Kr. hafi verið hræddur um töpin á húsunum, þegar hann var að meta hlutabréfin. Samt hefir karl- tetrið gleymt þessu þegar hann var að skrifa „Verslunarólagið". þetta hefir honum ekki fundist „ólag“. Eða var það af því, að það voru stéttarbræður hans, braskararnir, en ekki bændur, sem hafa farið svona hyggilega með fé bankans? -----o---- Yfir landamerkin. B. Kr. hefir tvisvar verið riðinn við kaupfélagsskap, í annað skifti suður með sjó, hitt skiftið sauða- söluna til Englands fyrir Árnesinga. Hversvegna varð minna en ekki neitt úr þessum tilraunum? Ekki vill B. Kr. enn leggja fram reikningana gömlu fyrir sauðasöluna og verslanir sínar. þjóðin á fylsta rétt á að vita um efnahagsástæður manns, sem hefir hæsta styrk til ör- eigaframfærslu sem þingið hefir veitt. Björn er nefnilega grunaður um að hafa gefið ranga skýrslu. það er þessvegna fyrst og fremst í hans þágu að gefa glögga efnahagsskýrslu, ef hann vill lialda öreigastyrknum. Kyndugt er það þegar kaupmensku- snápar þykjast ekki fá nógu glögg deili um efnahag Sambandsdeild- anna, þar sem ekki eru nema nokkr- ir mánuðir síðan H. Kr. forstjóri lét prenta í Tímanum nákvæmt yfirlit um allan hag félaganna. Síðan er það ómótmælanlegt, sem öllum sæmi- legum mönnum var raunar fullljóst áður, að Sambandið er fjárhagslega best statt af öllum verslunarfyrir- tækjum hér á lándi. „Óþarfan millilið" í skáldskap mætti kalla Jón Björnsson, föður hins „bersynduga". I-Iann ætlast til að þeir sem vilja vita hvað helstu nú- lifandi skáld landsins hafa til brunns að bera, fari og leiti gull- kornanna í leirburði lians. Hann er að þessu leyti eins og asninn i ljóns- húðinni, eða krákan með páfugla- fjaðrirnar. En skyldu menn ekki heldur vilja kynnast Nordal, Einari Benediktssyni, Davið og Stefáni í þeirra eigin bókum, heldur en í flat- rími þessa óþarfa milliliðs, sem sjálfur er á mála lijá öðrum óþörf- um milliliðum. X. -----o---- Elís Guðmundsson kaupfélags- stjóri í Reykjavík hefir sagt lausri stöðunni og er hún auglýst á öðr- um stað í blaðinu. Kyljur heitir ljóðabók nýútkom- in eftir Jakob Thorarensen skáld. Verður hennar nánar getið. Ritstjóri: Tryggvi JJórhallsson Laufási. Sími 91. Prentsmiðjan Acta.

x

Tíminn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.