Tíminn - 20.12.1924, Blaðsíða 4

202
T I M I N N
Biðjið um
Capsían,
Navy Cui
JWedium
reyktóbak.
Verð kr. 4,60 dósin, V4 pund
Tvær sögur.
Sögur þessar eru teknar eftir
hinni nýútkomnu siðfræði próf.
Ág. Bjarnasonar. Mim Tíminn
flytja ritdóm um þessa merku bók
á næstunni.
1. Sögnin um Gra’al.
Ekki megum vér þó skiljast svo
við kristindóminn, að vér kynn-
umst ekki því besta, sem hann hef-
ir vakið í brjóstum játenda sinna,
en það lýsir sér einna helst í sögn
emni frá riddaratímunum, sögn-
inni um Gra’al.1)
Sögnin segir, að vínið, sem Jesús
bauð lærisveinum sínum að bergja
á, þá er hann samneytti þeim í
síðasta sinni og stofnaði minning-
arhátíð þá, er vér nú nefnum
heilaga kvöldmáltíð, hafi verið í
grunnum, smaragd-grænum bik-
ar. Bikar þessi komst í hendur
Jósefs frá Arimaþeu, 'þá er hann
bjó um líkama Jesú. Lét hann
blóðið úr benjum lausnarans
drjúpa í bikarinn, en þá laukst
hann aftur, og blóðið og vínið urðu
að rauðum rúbín, sem er ímynd
kærleikans, eins og smaragdinn er
ímynd vonarinnar um sigur hins
góða í heimi þessum. Eftir þetta
varð kaleikurinn eign Jósefs og
ættmenna hans og gekk hann
mann fram af manni í ætt þeirra.
En svo mikil var helgi hans, að
alt ilt flúði hann og hann sneri
öllu til góðs. Á krossferðatímun-
um barst bikar þessi til Norður-
álfunnar og hlaut þá nafnið
Gra’al. Var bygt yfir hann fagurt
musteri á svonefndu Lausnar-
fjalli (Mont salvage) og gættu
hinir göfugustu og siðvöndustu
menn hans þar; voru þeir nefndir
Gra’als-riddarar. En það var ein-
kenni þessara riddara, að þeir tóku
alstaðar máli þess góða og rétta
gegn því, sem var ilt og óbilgjarnt,
og að þeir hjálpuðu jafnan þeim,
sem var minni máttar og hafði ver
íð ofurliði borinn. Svo mikil heill
og hamingja fylgdi þeim, að þeir
báru jafnan sigur úr býtum. pó
máttu þeir aldrei greina frá, í
hvers þjónustu þeir væru, né held-
ur ljósta því upp, hvar Gra’al væri
niður kominn. því að ósnortinn á
hann að bíða betri tíma. Hann bíð-
ur þess eða þeirra manna, er sam-
ema allar andstæður, snúa öllu illu
til góðs, leysa alla volaða af eymd
þeirra og lyfta öllu mannkyninu
upp til guðs og hins góða. pá lykst
bikarinn upp að nýju; en þá er líka
drykkurinn, sem í honum var, orð-
inn að ódáinsveig, svo að allir, sem
á honum bergja, megi lifa og lifa
eilíflega. Og þá verður heimurinn
hreinn og fagur. En langir tímar
munu líða, áður en þetta verði. pó
er það að nokkru leyti undir
Gra’als-riddurunum og samherj-
um þeirra komið, hvenær þetta
megi verða. þeir eiga að undirbúa
jarðveginn, útrýma öllu illu og
öllu óréttlæti, áður en heimurinn
geti orðið hreinn og fagur. Enginn
þekkir þessa Gra’als-riddara, en
að sögn leynast þeir í hverju landi.
Einna auðþektastir kváðu þeir
vera á því, að þeir taka jafnan
máli hins góða gegn illgirninni og
x) Gra’al = gradale
skál eða bikar.
grunn, íhvolf
heirnskunni og beita sverði göfug-
mensku og sannleika gegn iævísi
cg lygi. tíverö þetta særir engan
banasári, því að líísteinninn er
fólginn i hjöitum þess; og þótt
undan því* svíði í svip, þá fágar
það og græðir. En sjálíir eru
riddararnir búnir þeim silkiserk
göíugmenskunnar, sem engin járn
bita. —
pannig er þá sögnin um Gra’al.
En hún gefur það i skyn, að kenn-
ing Jesú sjálfs og siðalærdómur
eigi eftir að bíða betri tíma; og
að sannleikur og réttlæti, samfara
kærleika og mannúð, eigi eftir að
leysa heiminn af öllu böli hans.
2. Móse og mennirnir við dauða
hafið.
En til hvers eigum vér nú yfir-
leitt að vera að hugsa um siðferð-
ismálin? pví verður ekki svarað
betur en með dæmisögu einni, er
siðspekingurinn Carlyle tilfærir í
emu af ritum sínum,1) sögninni
um Móse og mennina við Hafið
dauða, og er hún á þessa leið:
— Kynslóð ein bjó við Hafið
dauða. Hún hafði, eins og raunar
rnörgum hættir við, mist sjónar á
verðmæti hins innra lífs. í stað
þessa hafði hún aflar sér einhvers-
konar yfirborðsþekkingar, er hún
lét sér nægja. Hún tók, í sem fæst-
um orðum, að hafa hug á öllum
hégóma hversdagslífsins í stað
þess að binda hugann við hið eina
nauðsynlega, að ganga á Guðs veg-
um. póknaðist Guði þá að senda
henni spámanninn Móse henni til
betrunar og aðvörunar. En sjá, —
Móse fann ekki náð fyrir augum
þessarar þjóðar, því að mönnunum
við Hafið dauða leiddist að hlusta
á kenningar hans. Sumir gerðu
gabb að honum; en sumir yptu
öxlum og geispuðu. Sumir töldu
hann gasprara, en sumir hreinan
og beinan heimskingja. En Móse
hristi duft landsins af fótum sér
og hélt leiðar sinnar.
En náttúran og hin ósveigjan-
legu lögmál hennar létu ekki að
sér hæða. Og er Móse fór aftur imi
hjá mönnum þessum, voru þeir
orðnir að mannöpum. Höfðu þeir
nú aðsetur sitt í trjánum, glottu á
sér eðlilegan hátt og höfðu hin
mestu kjánalæti í frammi. Og nú
gerðu þeir ekki einungis gabb að
Móse, heldur og tilverunni í heild
smni, því auðvitað gat tilveran
ekki heldur verið annað en hégómi
í augum þessara mannapa. Að eins
á helgum bregður því fyrir, að þeir
verði eins og annars hugar. Hálf-
gleymdar sagnir koma þá upp í
huga þeirra og einhver helgisvip-
ur rennur þá á hin hjákátlegu and-
lit þeirra. Depla þeir þá augunum
og renna þeim til; en auðvitað sjá
þeir ekkert nema í þoku, og yfir
huga þeirra hvílir einhver rökkur-
móða. petta styrkir þá í þeirri trú,
að sjálf tilveran sé ein rökkur-
móða. Og hvernig á annað að
vera? peir biðu tjón á sálu sinni
og eni nú að sofna svefninum
langa, eru andlega dauðir eða því
sem næst. Og þó rumska þeir enn
stöku sinnum og minnast þess þá
óljóst, að þeir höfðu sál. —
Svona er sagan. Og látum oss
víti þessara mannapa að vamaði
verða. Opnum sjónir vorar fyrir
lnil lllíl
þessu eina
ínnlenda íélagi
þegar þér sjóvátryggið.
Símí 542.
Pósthólí 417 og 574.
Símnefni: Insurance.
Notað
um allan
lieim.
Áríð 1904 var
i fyrsta sinn
þaklagt i Dan-
mörku úr
— Icopal. —
l) Past and Present, III, 3.
Besta og ódýrasta efni í þök. Tíu ára ábyrgð á þökunum.
Þurfa ekkert viðhald þann tíma.
Létt ------— I*étt --------- Hlýtt
Betra en bárujárn og málmar. Endist eins vel og skífuþök.
Fæst aistaðar á Islandi.
Jens Vílladsens Fabriker,
Köbenhavn K.
Biðjið um verðskrá vora og sýnishorn.
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
náttúrunni og mannlífinu og könn-
umst við, að mannlífið er heilagt
aivöramál.
Frá útlöndum.
Jarðskjálftar urðu í Litlu Asíu
seint í síðastl. mánuði. Hrundu
hús víða og 13 manns týndi lífi.
— Maður sá, Lokai Leitner, er
á sinni tíð myrti Tisza greifa, for-
sætisráðherra Ungverjalands er
var, hefir átt friðland í Bandaríkj-
unum undanfarið. Nú hefir hann
verið handtekinn fyrir það að hafa
hvatt til þess opinberlega að
myrða Coolidge Bandaríkjafor-
seta.
— priðja ársfjórðung þessa árs
voru 153737 sjómenn starfandi á
verslunarflotanum breska. Nálega
95% af þeim voru enskir þegnar.
— Fyrir styrjöldina miklu var
Hamborg langstærsta verslunar-
borgin á meginlandi Norðurálf-
unnar. Er að færast í það horfið
aftur, en þó vantar enn mikið á að
komið sé sem var. Fyrstu 10 mán-
uði þessa árs t. d. komu skip til
Antwerpen er báru 13,4 milj. smá-
lestir, til Hamborgar 12,8 milj. og
til Rotterdam 13,3 milj. smálestir.
— Ungur maður norskur myrti
fóður sinn nýlega í þeim tilgangi
eð ná af honum 5000 kr.
— Falskir 10 kr. seðlar eru í
umferð í Danmörku, allvel gerðir.
Nálega allir bera sömu töluna:
9033025. Hefir ekki orðið uppvíst
hverir falsað hafa.
— Fascistar höfðu handtekið
tvo bændur og varpað í fangelsi í
smábæ á Suður-ítalíu. Tóku bænd-
ur sig til, 300 í hóp, réðust á fang-
elsið, afvopnuðu varðmennina, og
náðu föngunum.
—- De Valera, foringi lýðveldis-
raannanna írsku, er nýsloppinn úr
mánaðar fangelsi.
— Lloyd George skrifar langa
grein í heimsblöðin um Egypta-
landsmálin. Vitnar í ræðu, sem
Koosevelt Bandaríkjaforseti þá-
verandi flutti í Norðurálfuferð
1910. Segir Roosevelt þar, að Eng-
illur
og alt til upphluts
sérlega ódýrt.
SkúfhóLkar
úr gulli og silfri.
Sent með póstkröfu
út um land ef óskað er.
Jón Sigmundsson guHsmiður.
Sími 383. — Laugaveg 8.
Jðrðin Ósland
í Skagafirði er til sölu og laus til
ábúðar í næstu fardögum. Nánari
upplýsingar hjá S. Sigurðssyni
búnaðarmálastj óra.
lendingum beri skylda til að gæta
laga og réttar á Egyptalandi, enda
hafi þeir komið þar á betra stjórn-
arfari en áður var og sennilega
betra en nokkru sinni hafi verið
þar í landi. Tekur Lloyd George
alveg undir þessi ummæli. f 2500
ár hafi Egyptaland orðið að þola
erlenda kúgun. Fyrst nú, undir
stjórn Breta, hafa Egyptar fengið
töluvert sjálfstæði. En þjóðin sé
enn alls ekki vaxin þeim vanda að
stjórna sér sjálf. Ef hersveitir
Englendinga færu burt úr Egypta-
landi, myndi alt fara þar á ringul-
reið og ný harðstjórn hefjast. Eigi
heimurinn, og heimsveldið breska
scrstaklega, svo mikilla hagsmuna
að gæta um Súesskurðinn, að með
öllu sé óverjandi að láta afskifta-
lausa óstjórn á Egyptalandi. —
En þar sem Englendingum beri
skylda til að hafa hönd í bagga
með um stjórn Egyptalands, leiði
það af sjálfu sér, að þeir verði að
gera nauðsynlegar ráðstafanir til
að ekki komi fyrir aftur að full-
trúar þeirra á Egyptalandi séu
drepnir þar, eins og nú bar við ný-
lega.
— Franska þingið hefir skipað
nefnd sem á að rannsaka, hvaðan
pólitisku flokkarnir hafa fengið
peninga þá, er þeir notuðu við síð-
ustu kosningar.
— Enska stjórnin nýja tilkynn-
ir, að hún muni leggja til að
þrengd séu leyfin, sem útlending-
um hafa verið veitt til að leita sér
atvinnu á Englandi og stunda þar
atvinnurekstur. Sem stendur eru í
Englandi 272 þús. útlendir verka-
menn og atvinnurekendur.
— Svartidauði hefir geysað á
Suður-Rússlandi undanfarið. Hafa
hin sýktu héröð verið einangruð
og herlið haft vörð alt í kring til
þess að varna samgöngum. Er tal-
ið að um ein miljón manna hafi
dáið þar úr svartadauða á þessu
ári.
— Svínakjöt hefir lengi verið
aðalútflutningsvara Dana. Nú eru
þeir líka farnir að flytja út lifandi
svín. Voru flutt út um 10 þús. ár-
ið 1922, um 157 þús. í fyrra og
verða meir en 200 þús. í ár. Lang-
flest fara til Tékkó-Slafalands.
— Kommúnistar á Estlandi
hófu uppreistartilraun um síðustu
mánaðamót. Réðust á opinber hús
og reyndu að ná þeim á vald sitt.
Var einkum að því kept að ná
valdi á fangelsunum, því að þar
sitja margir foringjar kommún-
ista. Eftir stuttan bardaga biðu
kommúnistar lægri hlut. Biðu
nokkrir bana, en margir særðust.
Talið er víst að sendisveit Rússa
hafi staðið að baki uppreistar-
mönnum.
— Puccini, einn frægasti söng-
lagasmiður ítala, er nýlega látinn.
— Nefndin sem úthlutar friðar-
verðlaunum Nobels, hefir ákveðið
að úthluta ekki friðarverðlaunun-
um í ár, frekar en undanfarin ár.
Var þeim síðast úthlutað 1918 og
hlaut þá Wilson forseti.
— Enska þingið nýja var sett
um síðustu mánaðamót. Fjölmarg-
ir leynilögreglumenn voru þar á
sveimi, því að grunur lá á að þjóð-
ernissinnar frá Egyptalndi myndu
nota tækifærið til þess að veita
einhverjum tilræði.
— Lloyd George hefir verið kos-
inn foringi hins fámenna þing-
flokks frjálslyndra manna í enska
þinginu og þó ekki einróma.
— Rúmléga 30 menn hafa verið
dæmdir til dauða fyrir þátttöku í
uppreistinni á Estlandi.
— þingnefnd frönsk hefir kom-
ist að þeirri niðurstöðu, að hreinn
ágóði Frakka af hemámi Ruhrhér-
aðsins hafi verið 3200 miljónir
franka.
Einar Benediktsson skáld er ný-
kominn heim úr utanför.
Jón Ámason framkvæmdastjóri
fór til Noregs með Merkur um
miðja viku, snögga ferð.
Hinn gullfallegi sálmur Sigurð-
ar Kristófers Péturssonar á Laug-
arnesi, sem prentaður er í blaðinu
í dag, er áður prentaður í ný-
prentuðu riti, sem félagið „Stjam-
an í austri“ hefir gefið út.
Loftur Guðmundsson, bróðir
Gísla Guðmundssonar gerlafræð-
ings, sýndi lifandi myndir í Nýja
Bíó í gær, teknar hér á landi. Sýna
atvinnurekstur, náttúrufegurð og
margt fleira. Hefir Loftur varið
miklum tíma og fyrirhöfn í þessu
skyni, enda er árangurinn mjög
ágætur. Myndimar eru prýðisgóð-
ar og Lofti til mesta sóma, og þar
sem þær verða vafalaust sýndar
um heim ailan, verða þær íslandi
til mesta sóma. Sýnd eru t. d.
vinnubrögð á sjó úti við síldveiði
og þorskveiði á togara og sömu-
leiðis við heyskap á Hvanneyri og
er verulega mikil ánægja að sjá.
Eitt var sérstaklega verra en
skyldi, en ekki var það Lofti að
kenna. Sýnd voru helstu húsin í
Reykjavík og þar á meðal Menta-
búrið. Sannaðist sem oftar að
ijósmyndavélin segir satt og var
þetta merkasta hús Islands á að
líta eins og skjöldótt kýr. Er það
sorglegur minnisvarði yfir van-
rækslu Islendinga, og helst ætti
ekki að sýna hann erlendum þjóð-
um.
Ritstjóri: Tryggvi pórhaiisson.
Preatsmiðjan Acta.