Alþýðublaðið - 18.05.1927, Blaðsíða 2

g
ALHYÐDBLAðíÖ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9Va—10 Va árd. og kl. 8—9 síðd.
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver mm. eindállta.
« Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan J
J (í sama húsi, sömu simar). >
Alpingi.
Sameinað fiing
hélt tvo fundi í gær. Auk kosn-
inga þeirra, er skýrt var frá í
gær, voru kosnir bankaráðsmenn
Landsbankans, aðrir en formað-
urinn, sem ríkisstjórnin velur.og
fór kosningin mjög fljótlega fram
eftir að Landsbankalögin höfðu
verið hömruð í gegn um þingið.
Kosnir voru af listum án atkvgr.:
Jónas frá Hriflu, Jón Árnason,
framkvæmdastjóri Sambands ísl.
samvinnufélaga, Jóhannes bæjar-
fógeti og Magnús dósent. Vara-
menn voru kosnir á sama hátt:
Metúsalem Stefánsson, Bjarni Ás-
geirsson á Reykjum, Árni frá
Múla og Jón Kjartansson. Kosn
ingin er til fjögurra ára, sem telst
frá því, að lögin verða staðfest.
— I fulltrúaráð íslandsbanka var
Magnús Kristjánsson kosinn til
ársins 1935. Fengu þeir Björn
Kristjánsson fyrst 20 atkv. hvor,
en við endurtekna kosningu fékk
M. Kr. 21, en Björn 19 atkv. I.
H. B. var ekki á fundi meðan
kosningar þessar fóru fram.
Yfirskoðunarmenn landsreikning-
anna 1926 voru kosnir: Árni frá
Múla og Pórarinn á Hjaltabakka
af íhaldslista, sem fékk 21 atkv.,
og Pétur Þórðarson af „Fram-
sóknar“-flokkslista, sem fékk 18
atkv. Jörundur var 2. á þeim lista
til endurkosningar, en féll. Einn
seðill var auður.
Tilmæli höfðu borist frá Dön-
um um, að fjölgað yrði mönnum
í ráðgjafarnefndinni íslenzk-
dönsku, svo að fjórir yrðu úr
ávoru landi, til þess að stjórn-
málaflokkarnir fjórir gætu haft
hver sinn mann í nefndinni. Einn-
ig átti að kjósa mann í hana í
stað Bjarna heitins frá Vogi. Varð
allmikill úlfaþytur I þinginu út
af fjölgun nefndarmanna. Ben. Sv.
hóf andmæli, og virtist telja það
inikið sjálfstæðismál, að nefnd-
ormenn voru þrír, en ekki fjórir,
frá hvorri þjóð. Fylgdu þeir P.
Ott. og Jörundur því eftir, en
Magn. Torf. kvað það brot á
gefnu loforði, ef nefndarmönnum
yxði nú ekki fjölgað. Eftir nokkr-
ar sviftingar var borið undir at-
kvæði, hvort svo skyldi gert, og
var fjölgun nefndarmanna sam-
þykt með 23 atkv. gegn 13 að
við höfðu nnfnakalli. Nei sögðu:
Ben. Sv., Jakob, Hákon, Jörxmd-
ttr, Einar á Geldingalæk, H. Stef.,
J. A. J„ Ásg., P. Ott., Þórarinn
Jón Kjart., J. ól. og Jóh. Jós
Tveir greiddu ekki atkv., Árni og
Halld. Steinsson, og þrjú voru
ekki við, I. H. B., Sigurj. og Magn-
ús dósent. Hinir greiddu allir at
kvæði með fjölgun nefndarmanna
Tók Ben. Sv. fram, að I. H. B. og
Sigurj. hefðu verið á móti fjölg-
uninni, en ekki varð það að at-
kvæðum. Rétt er, að kosning
þá nefnd sé svo háttað, að sinn
maður sé úr hverjum stjórnmála-
flokki. Komu fyrst fram tveir list-
ar. Var Jón Baldv. á öðrum, en
Einar Arnórsson á hinum. Ekki
vildi Ben. Sy. taka Einar gildan
sem fulltrúa „Sjálfstæðis“-manna
eða hvað sem sá flokkur heitir
nú, og bar fram þriðja listann
með Jakobi á. J. Bald. var kos-
inn með 17 atkv. og Einar Arn-
órsson meÖ 15 atkv. Jakob fékk
2 atkv. Þrír seðlar voru auðir.
v- Ónákvæm frásögn um kosn-
ingaraðilja, er blaðinu barst í gær
þegar það var að verða fullbúið í
prentun, mun hafa stafað frá
kosningimni á yfirskoðunarmönn-
um landsreikninganna.
Neðri deild.
Launakjörin á strandvarnar
skípunum.
Frv. um þau kom til 2. umr.
Þurfti leyfi deildarinnar til að
taka til umræðu nefndarálit, sem
of skamt var síðan fram hafði
komið. Neitun þess gat tálmað
samþykt frv„ þar eð nú mun
brátt draga að þingslitum. Þeir
einir, sem neituðu, voru: Héðinn,
Hákon, J. Guðn., Tr. Þ., Sveinn
og Þorleifur. M. T. greiddi ekki
atkv. Ingólfur og Jörundur voru
ekki. við. Hinir játuðu allir 18.
% atkvæða þarf til samþyktar,
og vantaði því eitt atkv. til að
synja afbrigðanna. Héðinn Valdi-
marsson kvað tilganginn með frv.
vera þann að Iækka kaup sjó-
manna, og myndi síðar verða
vitnað til launanna á strandvam-
arskipunum sem fordæmis, ef frv.
yrði samþ. Það kom líka upp úr
Jóni Þorlákssyni, að hann vildi,
að kaupið væri sem minst. Tók
hann það sérstaklega fram, að
skipverjarnir fengju fæði og dval-
arstað ókeypis á skipunum, og
J. A. J. kallaði, að þeir hefðu þar
ókeypis bústað, og virtist þvi á-
líta, að skipverjar nú ættu að
vera munkar. Héðinn benti á,
hversu dvalarstaðartíundin væri
fráleit, eða hvort Jón Þorláksson
teldi það geta komið til mála, að’
skipverjarnir dveldu annars stað-
ar en á skipunum, á meðan þeir
gegndu þar starfi, eða hvort hann
ætlaðist ti!, að þeir greiddu bú-
staðark'igu fyrir skiprúmið. Jón
Þorl. ympraði á þvi, að reksturs-
halla á verzlunarskipunum þyrfti
að jafna með kaupfækkun sjó-
mannanna. Héðinn benti þá á, að
kaup danskra sjómanna og ís-
lenzkra sé líkt, og sé ekki að
sjá, að Sameinaða félaginu standi
það fyrir þrifum. Ef Eimskipafé-
lag Islands tapi, þá muni því frek-
ar um að kehna, hvernig félaginu
er stjörnað, en Jón Þorl. sé þar
í stjórn. Væri mjög ótilhlýðilegt,
ef ríkið níddist á sjómannastétt-
inni og gengist fyrir því að lækka
'kaup hennar. Myndi og ríkið síður
en svo græða á því að útrýma
með lági®> , kaupgjaldi dugandi
ptönnum af skipum sinum. — Við
þessar umræður gerði Ól. Th. yf-
■jrlýsingu, sem sjómenn þurfa að
muna eftir síðar, en tíminn leiðir
í Ijós, hve mikið verður að marka.
Hann kvaðst lýsa yfir því sem
formaður Félags íslenzkra botn-
vörpuskipaeigenda og fyrir þess
hönd og taka sjálfur ábyrgð á
þeim orðum, að félagið skyldi
ekki nota sér af samanburði við
laun á strandvarnarskipunum, þó
að frv. yrði samþ., til þess að
knýja fram kauplæk,kun á togur-
unum, þegar síðar kæmi til samn-
inga um kaup á þeim. Rétt í
sömu andránni var Jón Auðunn
þó byrjaður á tilvitnunum í kaup
og tekjur þeirra, sem hann mun
hafa talið lakast setta af lands-
mönnum, og vildi með því sanna,
að kaup varðskipverjanna yrði
nógu hátt eftir frv„ og er nú eftir
að vita, hvort því líkar raddir
heyrast ekki framar í félagi tog-
araeigendanna. Þótti J. A. J. und-
arlegt, að svona mikið væri deilt
um þeita kaup. Og Jón Þorí. and-
varpaði og jiótti ekki blása hyr-
lega fyrir almennri kauplækkun
starfsmanna ríkisins að ári. Há-
kon sá ósamræmið í launum
þeim, sem farið er fram á í frv.,
og kaupi, sem greitt er á verzl-
unarskipunum, og tók að þessu
sinni betra viðhorfið og mælti
með hækkun launaákvæðanna í
frv. Jafnframt gat hann þess, að
samræmi væri ekki miikið í kaup-
lækkunartillögum frv. og því á-
kvæði þess, að nú verandi skip-
stjórar varðskipanna haldi sínum
launum, eins og áður hafi verið
um samið, þó að laun „skipherr-
anna“ séu tilgreind í frv. Það á
að eins við um eftirmenn þeirra.
Ætlaði Hákon þenna varnagla
standa í sambandi við uppruna
frumvarpsins. Ásgeir vildi, að
varðskipin yrðu skólaskip, þar
sem skipstjóraefni fengju verk-
lega æfingu. — Frv. var vísað til
3. umr. með 16 atkv. gegn 6.
Stjór'nárskráln o. fl.
Jón Þorláksson lagði kapp á
að stjórnarskrárbreytingin fengi
að koma til einnar umr. í gær
í n. d. Til þess flýtis þurfti af-
brigði (undanþágu). Þeim neituðu
að eins fjórir: Héðinn, Jakob,
Sveinn og Tr. Þ. M. T„ P. Þ. og
Þorleifur greiddu ekki atkv. Ben.
Sv„ J. Guðn., Jör. og Ingólfur
voru ekki við. Hinir 16 játuðu
allir. _ Þó að stöku „Framsökn-
ar“-flokksmenn vilji sftja fætur
fyrir stjórnarskrárbrellu íhaldsins,
þá brestur aðra þeirra kjark til
þess, og sumir fylgja íhaldinu að
þeim málum. Full raun verður
þó á þvi í dag í n. d„ því að
þegar til kom, var stjórnarskrár-
breytingin þó bráðlega tekin út af
dagskrá og geymd þangað til í
dag, eftir ósk stjórnarskrárnefnd-
arinnar, svo að hún gæti talað
saman nokkur orð, áður en fulln-
aðarúrslit vrðu gerð.
Tr. Þ. spurði J. Þorl.: Hvenær
verða kosningar látnar fara fram,
ef stjórnarskrárbreyting verður
samþykt? — Því vildi Jón ekki
svara af hreinskilni, en kvaðst
óska álits þingflokkanna þar um
og taldi bezt að fresta ákvörðun-
inni. — „Fals undir fögru málí
fordildar-hræsnin ber“.
Frv. um gjald af innlendum
tollvörutegundum var afgreitt sem
lög eins og e. d. breytti því, svo
og frv. um sorp- og salerna-
hreinsun á Akureyri, bæði við
eina umr. Hið síðar nefnda tók
þeirri breytingu í e. d„ að hreins-
unargjald megi ekki að eins
leggja á húsin, heldur og á íbúa
þeirra.
Fljótaskrift
mikil var höfð á samþykt frv.
um undanþáguna fyrir íslands-
banla frá að þurfa að draga neitt
af seðlum sínurn úr umferð þetta
ár. Var því snarað gegn um allar.
— þrjár — umræður í n. d. á
þremur samfeldum fundum í gær-
kveldi, svo að „fundi er slitið, —
fundur er settur" rak hvað annað
í sífellu, og tóku tveir síðustú
fundirnir samtals þrjár mínútur.
Við fyrstu umræðu urðu dálitlar
umræður. Mæltu þeir Klemenz qg
J. Þorl. fyrir frv. Talaði Klemenz
úm erfiðleika á þessum kreppu-
tímum. Kunnugt orðtak. Jón ÞÖrl'.
lét sér nægja að vísa í ástæður,
er færðar hafi verið fyrir sams
konar samþykt í fyrra. H. Stef.
spurði, hvort J. Þorl. áliti þá á
sama hátt rétt að samþykkja sams
konar undanþágu enn á næsta
þingi, ef íslandsbanki óskar. —
Þá verður komið Landsbankaráð,.
sem getur sagt álit sitt, anzaði
Jón, í stað þess að svara spum-
ingunni.
Efrf deild.
Þar var landsbankafrv. afgreití
sem lög, svo sem sagt var frá
í gær. "Var síðan tekið til umr.
frv. um sölu á Mosfellsheiðar-
landi, en fundi var slitið, áður
en henni var lokið.
önmir orðsendmg.
Herra ritstjóri!
Mér þykir það Ieitt, að blað
yðar (eða sá, sem skrifar um listir
í það) skilur ekki hið einfalda
lögmál bergmálsins, — ftð _það
endurkallar — stælir — hljóð-
bylgjur. Með öðrum orðum að
segja, að einhver sé bergmál af
öðrum, er sama og að segja, að
honn hafi eftir öðrum.
Hitt kom mér ekki á óvart, að
listdómarinn gæti ekki gert grein