Tíminn - 03.02.1931, Qupperneq 2

22
TIMINN
verður haldið í Laugarvatnsskóla frá 1. maí itil 15. júní n. k.
Kennt verður Matreiðsla (jafnframt gerð grein fyrir nær-
ingargildi fæðunnar), Iþróttir (sund og leikfimi). Heilsufræði.
Matreiðslukennari verður ungfrú Helga Sigurðardóttir (bún-
aðarmálastjóra).
Kennslugjald er kr. 2.00 á viku fyrir hverja stúlku, húsa-
leiga kr. 10—15 fyrir allan tímann og fæði sennilega ekki yfir
kr. 1.50 á dag. — Stúlkum er ætlað að hirða herbergi sín og
þjóna sér sjálfar. — Rúmföt geta þær, sem óska, fengið lánuð
gegn þóknun.
Umsóknir sendist undirrituðum, og er vissara að senda þær
sem fyrst.
Laugarvatni 30. janúar 1931.
BJARNI BJARNASON.
Þóroddur E. Jónsson
Hafnarstræti 15 — Reykjarík
Heildsala — Umboðssala — Sími 2036 — Símnefni Geschaefte.
Kaupmenn og kaupfélög! •• Allsk. vefnaðarvörur!
Útvega beztu og ódyrustu vefnaðarvörurnar beint frá beztu verzlunar-
húsum í Tékóslovakiu, Frakklandi, Sviss, Þýzkalandi og víðar. Hefi einnig
fyrirliggjandi í heildsölu mjög ódyra sokka karla og kvenna, veggteppi,
silkitrefla, handsápur, rakblöð o. fl. Fyrirspurnum svarað um hæl. Sýnishorn
send þeim sem óska.
allir að fullyrðingar hans væru
staðlausir stafir, en þetta sýndi
mætavel vopnaburð íhaldsm. í
fjármálaumræðunum. Sæti það
illa á þeim, ekki sízt M. G. og J.
Þ. að tala um þá aukningu ríkis-
skulda, sem stafaði af þessari
lántöku, þar sem þeir hefðu lát-
ið ríkissjóð taka hvert stórlánið
á fætur öðru, en þó ekki talið
þau með skuldum ríkissjóðs á
landsreikningum. Þannig hefði
M. G. tekið enska lánið illræmda
1921, að upphæð 500 þús. pund
sterl. (eða nærri jafnstórt og
lánið frá síðastl. hausti, sem er
540 þús. pund. sterl.), en sá
hluti lánsins frá 1921, sem geng-
ið hefði til bankanna — aðallega
Islandsbanka — um 4/6 hlutar,
hefði aldrei verið talið með skuld-
um ríkissjóðs á landsr. Sama
væri að segja um lánin sem J.
Þ. hefði tekið handa veðdeild-
mni, þau væru nál. 8 milj. kr.,
og ekki talin með skuldum ríkis-
sjóðs. — Samtals væru það um
16 milj. kr., sem þessir fyrv.
fjárm.ráðh. hefðu látið ríkissjóð
taka að láni erlendis, en þó aldrei
talið með ríkisskuldum. — Á
þenna hátt væri líka hægt að
látast minnka ríkisskuldir, þegar
ný lán væru tekin, en þó ekki
færð á landsreikningi. — H. J.
sagði ennfremur, að þessa ófull-
komnu og rangfærðu landsreikn-
inga vildu íhaldsmenn nú not-
færa sér. Þegar Islandsbanki
varð að loka í fyrra, keypti rík-
issjóður hlutabréf í bankanum
fyrir 3 milj. kr. af enska láninu,
sem M. G. tók og lánaði íslandsb.
1921. Þessar 3 milj. kr. vilja í-
haldsm. telja skuldaaukningu hjá
núverandi stjóm! — H. J. sagði
að þessi dæmi mundu nægja til
þess að sannfæra fundarmenn
um bardagaaðferðir íhaldsm.
Hinsvegar gætu fundarmenn
bráðlega fengið fullkomnar upp-
lýsingar um upphæð ríkisskuld-
anna, þar sem nýlega hefði ver-
ið tilkynnt í útvarpinu, að Hag-
stofan ætti að reikna þær út frá
árinu 1921 til 1929. Benti H. J.
fundarmönnum á að bera saman
væntanlegar niðurstöðutölur Hag-
stofunnar og útreikninga sína í
Tímanum síðastliðið vor og sjá
svo hvor færi með sannara mál,
hann eða íhaldsblöðin. —
M. G. reyndi ekki að bera það
af sér á fundinum að hann hefði
sagt ósatt um upphæð ríkisskuld-
anna, og ekki reyndu þeir félag-
ar M. G. og Ó. Th. heldur að
mæla bót ósannindum J. Þ. um
greiðslu á afborgunum og vöxt-
um af nýja láninu. — En M. G.
reyndi að sannfæra fundarmenn
um að rétt hefði verið af sér og
J. Þ. að tíunda ekki í lands-
reikningum þær 16 milj. kr. sem
þeir tóku að lána, og uppgafst þó
furðu fljótt við hinar fáránlegu
skýringar, þar sem fundarmenn
voru sýnilega of þroskaðir og
réttsýnir til þess að viðurkenna
nokkur sérréttindi til handa M.
G. og J. Þ. til þessháttar tíund-
arsvika.
Af innanhéraðsmönnum töluðu
ólafur Bjamason í Brautarholti
og Framsóknarmennimir Bjöm
yngri í Grafarholti, Jónas í Gufu-
nesi og Sigurður Helgason skóla-
stjóri. Lýstu þeir ánægju sinni
yfir fimdinum, og vora fundar-
menn yfirleitt mjög þakklátir
fyrir þær skýringar á þjóðmála-
baráttunni, sem ræðumenn Fram-
sóknarflokksins fluttu. Duldist
það ekki að fundarmenn vora
langþreyttir orðnir á málaflutn-
ingi íhaldsmanna og einkum virt-
ust þeir hafa mikla andúð gegn
M. Guðm. og rökþrotum hans.
ólafur í Brautarholti lýsti þakk-
læti sínu og trausti til stjómar-
innar, sérstaklega á sviði land-
búnaðarink og vænti þess, að hún
mundi leysa raforkumál sveit-
anna á hagfelldasta hátt. Hins-
vegar lýsti hann því yfir, að
íhaldsflokkurinn hefði lagt raf-
orkufrumv. sitt óheppilega fyrir
þingið og illa undirbúið, þar sem
því var laumað inn í Efri deild
lítt hugsuðu; slíkt stórmál yrði
að leysa með samvinnu allra
flokka, og undirbúa það á líkan
hátt og stjómin hefði nú gert,
með því að láta undirbúnings-
nefnd sérfræðinga og stjómmála-
manna úr öllum flokkum fjalla
um það áður en þingið tekur sín-
ar ákvarðanir. Þingmenn íhalds-
flokksins sátu álútir undir ræðu
Ólafs og þótti haxm vera óþarf-
lega hreinskiliim!
Það kom greinilegast í ljós á
þessum Kjalamesfundi, að bænd-
ur eru yfirleitt fúsastir til þess
að tileinka sér stefnu Framsókn-
arflokkksins og vænta mestra
umbóta frá núverandi stjóm;
þessvegna hlíta þeir skýringum
hennar á málunum og fylgjast af
alhug með framtíðaráformum
hennar. I þeim kjördæmum, þar
sem íhaldið hefir átt sterkust
vígi, eru kjósendur búnir að fá
megnustu andúð á rógsmálum og
moldviðrisblekkingum Isafoldar í
garð núverandi stjómar.
Fimdarmaður.
-----o----
Avarp
til
Hvítbekkinga
Á síðastliðnu ári hefir alþýðuskól-
inn á Hvítárbakka starfað i aldar-
fjórðung. Á vori komanda hættir
skólinn starfsemi á Hvítárbakka og
flyzt í ný húsakynni í Reykholti.
Stofnfundur sambands gamalla nem-
enda skólans, sem haldinn var á
þingvöllum þ. 26. júni s. 1., ákvað að
beita sér fyrir því, að gefið yrði út
rit til minningar um skólann. Stjórn
sambandsins hefir nú ákveðið, að
gefa ritið út, ef nægileg þátttaka
fæst. Er ætlað að ritið verði um 5
arkir i stóru broti og prýtt mörgum
inyndum. Verðið er áætlað kr. 5,00.
Gert er ráð fyrir, að fyrv. og núv.
kennarar skólans og aðrir aðstand-
endur hans riti nál. tvær arkir
minningarritsins; aðrar tvær arkir
cru ætlaðar nemendum skóians,
gömlum og núverandi; myndir frá
Hvitárbakka og skólalifinu þar
munu fylla eina örk.
Nú eru það vinsamleg tilmæli vor
til nemenda skólans og kennara frá
upphafi vega hans, að þeir sendi oss
til birtingar í ritinu stuttar greinir,
endurminningar eða kveðju í
bundnu máli eða óbundnu. Er nauð-
synlegt, að handritin séu komin til
núveranda skólastjóra, Lúðvigs Guð-
mundssonar, eigi síðar en síðasta
vetrardag, þ. 22. april, en þann dag
verður skólanum slitið að fullu að
Hvítárbakka og jafnframt haldinn
aðalfundur í sambandi gamalla nem-
enda.
Vegna skólaslitanna og fundarins
er í ráði að taka skip á leigu og
fari það frá Reykjavík að morgni
dags þ. 22. apríl og biði fundarmanna
i Borgarnesi og haldi þaðan til Rvík-
ur næsta morgun.
Allir þeir, er óska að eignast minn-
ingarrit skólans, Hvítbekkingar og
aðrir ,eru vinsamlega beðnir að til-
kynna skólastjóranum það fyrir lok
þessa skólaárs, því að endanlega
ákvörðun um ritið er eigi hægt að
taka fyr en ljóst er orðið, hve þátt-
takan verður almenn.
Ennfremur er æskilegt, að þeir, er
hafa í hyggju að koma til skólasbt-
anna og sækja sambandsfundinn, fil-
kynni skólastjóranum það með
nokkrum fyrirvara og geti þess þá
um leið, hvort þeir komi um Reykja-
vík.
Hvítárbakka, 13. janúar 1931.
F. h. Nemendasambands alþýðuskóla
Borgarfjarðar.
Lúðvíg Guðmundsson
skólastjóri.
Elríkur Albertsson
prestur að Hesti.
Friðrik porvaldsson
hafnarvörður í Borgamesi.
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson.
Ásvallagötu 27. Sími 1245.
Prentaxnifljan Acta.
Best að aaglýsa í
IÍMÁ8UI
„Ólagið hjá íhaldinu“
Eftir karl í koti.
n.
Blöð og blaðamenn.
Erlendis er það mjög títt að
íhaldsblöðin eru í senn stór og
vel rituð, þó að málstaðurinn sé
hæpinn. Þannig era t. d. bæði í
Englandi og Frakklandi stærstu
og þekktustu blöðin íhaldssöm í
anda og stefnu, svo sem Le
Temps og The Times og frétta-
burður þessara blaða er yfirleitt
mjög áreiðanlegur og við slík
blöð vinna hámenntaðir menn. |
Sá maður í Englandi sem mest !
álit hefir af öllum er rita um
utanríkismál og heimspólitík,
Mr. Garwin í The Observer,
hallast að íhaldssamri stjóm-
arstefnu, en ritar með þeirri víð-
sýni, menningu, sanngimi og
dómgreind, sem er óþekkt hjá
þeim Islendrngum, sem hafa í-
haldssamt lífssjónarmið.
Það er höfð eftir Áma Páls-
syni sú fyndni, að ef hann ætli
sér að skrifa grein í Mbl., þá
verði hann svo heimskur, að
hann komi engri ritsmíð saman.
Þannig er án undantekningar um
þá menn, sem vinna að íhalds-
blöðunum hér, að þeir myndu í í
öðrum löndum ekki taldir hæfir 1
nema við skrílblöð. Stofnandi
Mbl., Vilhj. Finsen, var ekki
sendibréfsfær á íslenzku, og einn-
ig áhugalaus, fávís og óáreiðan-
legur sem blaðamaður. Eftir-
menn hans í Rvík, Hafnarfirði,
Vestmannaeyjum, Akureyri og
Isafirði, hafa fetað í sömu slóð.
íhaldsmenn hafa fengið einn vel
gefinn og menntaðan mann að
blöðum sínum, en ráku hann eftir
stutta stund. Ihaldið íslenzka
hefir sýnt að það þolir ekki í
þjónustu sinni við að útbreiða
stefnu flokksins nema þá sem
eru sérlega illa gefnir, óhæfir til
annara starfa, einskonar skip-
brotsmenn í þjóðfélaginu. Aðalbl.
flokksins er frægt að endemum
fyrir mállýti, dönskuslettur, am-
bögur, vísvitandi rangan frétta-
burð og allsherjar heimsku og
fávísi, sem gjörir það að sér-
stöku aðhlátursefni, jafnvei hjá
fylgismönnunum.
Blaðamenn íbaldains eru af
þessu tægi. Fáeinir þeirra eru
gei-eyðilagðir drykkjuræflar, sem
ekki þykja í húsum hæfir. Einn
er geðbilaður vesalingur, flæk-
ingur í tuttugu ár og sníkjudýr
í tveim heimsálfum. Tveir eða
þrír eru afdankaðir starfsmenn
landsins, sem hafa hröklast úr
starfi frá sjóðþurð og óreglu.
Einn er lögfræðingur, sem ná-
lega alltaf er sektaður fyrir
dónaskap í framkomu, ef hann
flytur mál. Jafnvel hann er of
heiðarlegur fyrir íhaldsmálstað-
inn og vill heldur vinna brauð
sitt með hverjum öðrum hætti,
lieldur en að vera ritstjóri hjá í-
haldinu.
Af hverju kemur þessi eymd
hjá íhaldinu? Hversvegna vilja
gáfaðir menn ekki vinna fyrir
málstað þess? Hversvegna eru
ritandi menn þess óhæfir til að
rita? Hversvegna verða gáfaðir
menn nokkurskonar bjánar um
leið og þeir ætla að skrifa grem
í Mbl.
Svarið er auðfundið. Málstaður
íhaldsmanna er þannig, að í þeim
víngarði hafa ekki geð til að
vinna aðrir menn en Valtýr, Jón
Kjartansson, Guðm. Eggerz,
Árni í Múla, Páll Jónsson, Þor-
leifur í Hafnarfirði og Magnús
Valtýsæta. 1 engu landi í heim-
inum er slílct samsafn af and-
legum ófullkomieika samansafn-
að við blöð nokkurs flokks.
----o——
Þann 20. f. m. kl. 5 að morgni
lagði fiskflutningaskipið UIv frá
Siglufirði á leið til Súganda-
fjarðar; sem er um sólarhrings-
sigling. Þar eð skipið var ekki
komið fram á þeim tíma sem
vænta mátti, sneri norski kon-
súllinn sér til dómsmálaráðuneyt-
isins, og bað um að varðskipin
væru látin grenslast eftir Ulv og
íól það Pálma Loftssyni forstj.
að sjá fyrir því. Blaðið hefir
talað við forstjóra skipaútgerðar
ríkjsins, og fengið þessar upplýs-
ingar: Norski konsúllinn hafði
beðið skip sem voru á þessum
slóðum, að grennslast um skip-
ið. Forstjórinn fékk skýrslu frá
veðurstofunni um veðurútlit
þann dag, sem skipið lagði frá
Siglufirði, og síðari hluta dags
þ. 20. f. m. skall á norðaustau
dimmviðrishríð; samkvæmt því
reiknaði hann út, að skipið hefði
þá verið út af Strandaskerjum,
og hefði farið grannt fyrir Skag-
ann og stefnt nálægt Homi, til
þess að glöggva vitann. En skip-
verjar munu eigi hafa varast
hinn stöðuga innstraum með-
fram Ströndum. Forstjórinn þótt-
ist því viss um hvar ætti að
leita skipsins, og óskaði eftir
samþykki dómsmálaráðuneytis-
ins til þess að láta Ægi leita á
þessum slóðum. — Að því
fengnu sendi forstjórinn Ægi
svolátandi símskeyti 27. f. m.:
„Farið og leitið Ulvs með-
fx-am Ströndum, sérstaklega á
svæðinu milli Horns og Ingólfs-
fjarðar“.
Eftir miðjan dag 28. f. m.,
kom svohljóðandi skeyti frá Ægi:
„Við „Gjögur" kl. 3,55 e. h.d.
Veður: logn, vel bjart. Höfum
leitað meðfram öllum Ströndum,
en einskis orðið varir“.
Sendi forstjóriim þá Ægi svo-
hlj óðandi svarskeyti:
„Leitið frétta Norðurfirði.
Iialdið síðan leitinni áfram með
morgni“.
Þvínæst bað forstjórinn út-
varpsstöðina fyrir orðsendingu
til þeirra búenda, sem næstir
eru sjávarströndinni, um að
leita með sjónum, að reka úr
skipinu. Að morgni 29. f. m.
kom skeyti frá Ægi, sem þá
hafði átt tal við menn í landi:
„Guðjón Valgeirsson Seljanesf
við Ingólfsfjörð segir frá að rek-
ið sé á Reykjarfirði norðan við
; Geirólfsgnúp úr skipi með stuttu
nafni frá Haugasundi. Þilfars-
hús, yfirsængur, stólar, smur-
olíutunna og ýmislegt fleira
timbur“.
Forstjórinn bað Ægi að kynna
sér þetta nánar og 29. f. m. kl.
10 sd. kom svohljóðandi skeyti
frá Ægi:
„Bátur settur í land á Reykj-
arfirði á Ströndum. Jakob Krist-
jánsson bóndi skýrir frá, að á
fimmtudagsmorgun 22. f. m.
byrjaði að reka í land úr skip-
inu Ulv frá Haugasundi, sem
mun hafa farist á Þaraláturs-
skerjum. Hyldýpi er utan við
skerin; ekkert sézt eftir af skip-
inu, relcaldið rekur í land báðu-
megin við Þaralátursnes; engin
lík eru ennþá fundin“.
Hér er í fáum dráttum gerð
grein fyrir leitiimi, að hinu
týnda skipi, og þátttöku Ægis í
henni, vegna þess að í Morgunbl.
frá 30. f. m., er í flestum atrið-
um skýrt algerlega rangt frá því
sem gerðist. Gegnir það furðu,
hvað blaðið er óvandað að heim-
ildum, hirðulaust og ósannsögult
um málefni, sem þó eru algerlega
ópólitísk, eins og þetta, sem að-
eins fjallar um hörmulegar slys-
farrr.
----o-----
GuðiÉr J^BjarnastDðum
þa5 er ekki víða tekið eftir þvi þó
að bóndi úr fremur afskekktri sveit
á íslandi falli í valinn á miðjum
starfsaldri, en þó er þar oft mann-
skaði mikill og ein af traustustu
stoðunum fallin undan framtíðar-
byggingu hins ísl. þjóðfélags.
Guðmundur Pálsson bóndi á
Bjarnastöðum í Hvítársíðu, sem nú
er nýlega látinn á Vífilsstaðahæli
eftir margra ára þunga baráttu við
„hvíta dauða", var einn af þessum
ágætisdrengjum, sem ekki sízt finn-
ast upp til dala á íslandi. Hann var
sonur Páls heit. Helgasonar bónda
á Bjarnastöðum og þorbjargar Páls-
dóttur konu hans, sem áður var
ekkja eftir sr. Hjört á Gilsbakka.
Er hún liklega eini núlifandi Borg-
firðingurinn, sem sótti þjóðhútíðina
1874 ú þingvölium. Lifir hún nú há-
öldruð að áratölu en síung og fram-
sækin í anda, sem tvítug væri.
Kvæntur var Guðmundur Maríu
Guðmundsdóttur, hinni geðugustu og
beztu konu, er lifir mann sinn á-
samt einni dóttur.
Guðmundur var gestrisinn og vel-
viljaður, bókhneigður og mjög elsk-
ur að hljómlist, enda spilaði hann
vel á hljóðfæri. Hann var eitt af
þessum ísl. dalabömum með útþrá,
er honum auðnaðist ekki að svala í
jarðlífinu. En þrátt fyrir erfið veik-
indi og hina hörðu lífsbaráttu fjall-
búans íslenzka, varðveitti hann samt
vorhugann opinn og bjartan mót
framtíðarlandinu, þar sem „víðsýnið
skín“. V. G.
----O———