Tíminn - 28.02.1931, Blaðsíða 3
TÍMINN
45
Húsmædraskóli
Næsta kennslutímabil á húsmæðraskóla mínum, hefst 1. apríl n.k.
Stendur það yfir í 2 mánuði og verður kennt hvern virkan dag frá
kl. 3 — 7 e. h. Kennd verður matreiðsla, meðferð þvotta og gjörð grein
fyrir næringargildi fæðutegundanna.
Kennslugjald er kr. 45 hvern mánuð og fá nemendur eina máltíð
Kennslan fer fram í nýju eldhúsi í miðbænum.
Allar nánari upplýsingar veiti eg undirrituð.
Reykjavík 26. febrúar 1931
Kristín Thoroddsen
Fríkirkjuveg 3 Sími 227
aðra hönd. 1 góðærinu 1925 vildi
J. Þ. lækka skatt á stórútgerð,
hefir ef til vill hugsað sér að
ganga því harðara að henni á
vondu árunum! Um það skal þó
ekkert fullyrt. En hvernig getur
þjóðin tekið mark á þeim mönn-
um, sem á Alþingi haga orðum
sínum eins og afglapar og ámæla
öðrum fyrir ráðstafanir, sem þeir
sjálfir bera ekkert skyn á?
Fáfræði
íhaldsflokksins og úlfúð í garð
nauðsynlegustu umbóta, kemur
þó hvergi berar fram en í hinni
fávíslegu andstöðu þeirra gegn
frv. stjórnarinnar um endurbæt-
ur á bókfærslu ríkisins. Hefir
sérfræðingum þeim, sem að frv.
þessu hafa unnið fyrir stjórnina,
víst sízt af öllu dottið í hug, að
úr þessu gæti orðið flokksmál.
Eins og kunnugt er gjörði Jón
Þorláksson hér á árunum ýmsar
breytingar á reikningsfærslu
Magnúsar Guðmundssonar og
var þess full þörf, því að Magn-
ús var ekki betur að sér en svo,
að hann hélt að peninga, sem
fengnir voru að láni, ætti að telja
með árlegum tekjum(!) ríkis-
sjóðs. Hinsvegar náðu breyting-
araar mjög skammt, því að J. Þ.
haföi ekki manndóm til að ljúka
þvi verki, sem hann haíði byrjað
á, en skorti hinsvegar iítillæti til
að leita aðstoðar annara. I frv.
núverandi stjómar er ekki farið
fram á annað en að bókfærsla
ríkisins sé færð í sama form og
tíðkasthjáöðrumríkjum og fyrir-
tækjum félaga eða einstakra
manna, sem kunna þær vinnuað-
ferðir', sem nú tíðkast. Að sjálf-
sögðu hefir meirihluti íhaldsþing-
mamianna (t. d. Ottesen, Halldór
Steinsson og Guðrún Lárusdótt-
ir) ekkert vit á því, sem h.ér er
um að ræða, og hafa því nokkra
aísökun, en íoringjar ílokksins
verða óhjákvæmilega að athlægi
fyrir þrjóskuna.
í tilefni
af ummælum Mbl. á miðviku-
daginn var, viðvíkjandi ábyrgð
ráðherra, þykir rétt að skjóta
því fram, hvort ekki væri rétt
að lofa Magnúsi Guðmundssyni
að svara til þess fyrir landsdómi,
hvaðan honum hafi komið heim-
iíd tii að veðsetja brezkum fjár-
piógsmönnum nál. 3/4 af tekjum
íslenzka ríkisins í 30 ár, um leið
og hann tók „enska lánið“ 1921.
\firieitt tíðkast það, að þeir, sem
vilja veðsetja það, sem aðrir
eiga, þúrfa að hafa til þess veð-
leyíi. Óneitanlega væri það gott
fyrir íhaldsílokkinn, ef Magnúsi
tækist að hafa upp á veðleyfinu
fyiir næstu kosningar.
Verri en Valtýr?
Það hefir lengi verið álit al-
mennings, að Valtýr Stefánsson
.væri ógreindastur af ritstjórum
íhaldsblaðanna og einna óheppn-
astur í orði af núlifandi Islend-
ingum. Hafa íhaldsinenn sjálfir
óspart núið Valtý því um nasir,
að Mbl. undir stjórn hans væri
einskonar þyrnikóróna á flokkn-
um, og að illur málstaður eins og
íhaldsstefnan, sé dauðadæmdur í
heimsks manns höndum. En
hæðiyrði slík og aðrar yfirtroðsl-
ur af hálfu samherja sinna hefir
Valtýr borið með einstöku lang-
lundargeði, og sýnt í því efni
meiri hógværð en stórmennsku.
En nú eru horfur á, að Sigurður
Kristjánsson, sá er sóttur var til
ísafjarðar, muni nokkuð rétta
hiuta Valtýs í flokknum. Áður
en Sigurður kom hingað, var
hann aðallega þekktur fyrir
tvennt, tryppasöguna af Suður-
landi og skrif hans um Hnífs-
dalsmálið. Áleit Sigurður þá, að
atkvæðafalsararnir væru sýknir
saka en ákærendurnir ættu að
fara í tugthúsið. Dómstólamir
komust eins og kunnugt er, að allt
annari niðurstöðu en Sigurður í
því máli. Nú hefir Sigurður
uppgötvað, að „braskarar“ séu
þörfustu menn í landinu, og að
það séu þeir, sem safni í sjóði
til hörðu áranna. Á Sigurður
enga ósk heitari en þá, að ís-
lenzka þjóðin eignist sem flesta
„braskara" og muni þá öllu vel
famast! Gjaldþrot Stefáns Th.
Jónssonar (2 milj.) og Sæmundar
Halldórssonar (800 þús.) eru, að
dómi Sigurðar, einhver mestu
höpp, sem landsfólkinu hafa á-
skotnast austan lands og vestan.
33 miljóna töp bankanna, með að-
stoð braskaranna, eru, að hans
áliti, mesta þjóðargæfan á þeim
rúml. 1000 árum, sem lands-
byggðin hefir staðið! — Þetta
hefði Valtý Stefánssyni aldrei
dottið. í hug!
Mbl. og bankavextimir.
Ólafur Thors og Valtýr láta
báðir í veðri vaka, að það sé á
valdi ríkisstjórnai'innar að lækka
vextina í Landsbankanum. Við
þetta er a. m. k. tvennt að at-
huga. I fyrsta lagi hefir lögum
Landsbankans nú verið breytt á
þann hátt, að það er bankaráðið,
en ekki ríkisstjórnin, sem hefir
úrskurðarvaldið um vaxtakjör og
annað, sem við kemur rekstri
bankans. Ætti því Mbl. að snúa
sér til flokksbróður síns, Magnús-
ar Jónssonar, sem sæti á í banka-
ráðinu og heita á hann til full-
tingis í þessu efni. I öðru lagi
ætti Mbl. að vita, að íhaldið, sem
réð yfir í'jáimálunum í meira en
áratug, var búið að tapa 33 mil-
jónum af fé bankanna og að
þriðjungur þeirra tapa lenti á
Landsbankanum. Hvernig heldur
Mbl., að hægt sé að vinna upp
þessi gífurlegu töp öðruvísi en
með hækkuðum vöxtum? Ef
Mbl.-liðið hefði sómatilfinningu,
myndi það að minnsta kosti sitja
hjá, þegar talað er um háu vext-
ina.
Stefnuskrá
ungra íhaldsmanna hefir nýlega
verið birt í æskulýðsblaði MbL-
liðsins í Reykjavík, og er furðu
skemmtilegt plagg aflestrar. Af
sjálfum stefnumáiunum mætti vel
ráða, að þessir ungu íhaldsmenn
væru „sócialistar“ í húð og hár.
En sa galli er á gjöf Njarðar, að
„unga fólkið“ ætlar að koma
stefnuskránni í framkvæmd með
því að „fylgja íhaldsflokknum að
málum“. Stefnuskráin minnir því
talsvert á lýsingu Tolstoys á ríku
mönnunum, sem vildu gjöra allt
fyrir fátæka fólkið, nema a'ð
hætta að láta það bera fyrir þá
baggana! En þetta er alveg í sam-
ræmi við stefnuskrá „gamla
íhaldsins“, sem vill gjöra allt til
að styðja glögg reikningsskil
(sbr. ályktanir landsfundarins í
,,sæluhúsinu“), nema að endur-
bæta slæmu reikningsskilin!
Ottesen á Kaldadal.
Þegar Pétur Ottesen var á
fundum í Reykholtsdal og Hálsa-
sveit, var honum mjög áfram um
að taka leiðiria fram Reykholtsdal
í tölu þjóðvega, af því að akveg-
ur er nú kominn yfir Kaldadal.
Vai- þá ekki annað að heyra en
að Ottesen væri mjög ánægður
með þennan veg. 1 Lundareykja-
dal, sem er næsti dalur fyrir
sunnan, hafði Ottesen vendilega
gleymt nauðsyn þjóðvegarins í
Reykholtsdal, en í þess stað upp-
götvað, að Kaldadalsvegurinn
hefði alls ekki átt að liggja niður
í Reykholtsdal heldur í Lunda-
rey.kjadal. Þótti Ottesen þá brýna
nauðsyn til bera, að þjóðvegur
yrði lagður fram eftir þeim dal
og að samþykkt yrði áskorun
þess efnis. Engu skal um það
spáð, hve lengi íhaldið muni lifa
á því, að láta Ottesen flytja með
sér Kaldadalsveginn milli hreppa
í Borgarfirði. Óskiljanlegt er það
líka, að hækkun vinnulauna, skuli
vera ein af höfuðsyndum stjórn-
arinnar (þó hún reyndar eigi eng-
an þátt í henni) í kjördæmi Otte-
sens, svo lengi, sem ekki sézt til
sjávar, en gleymast alveg á fund-
um hjá verkamönnum á Akra-
nesi, nema ef ske kynni að eitt-
hvað af sannfæringu þingmanns-
ins hefði orðið úti á hinum póli-
tíska Kaldadal íhaldsins.
íhaldið og kristindómurinn.
Guðrún Lárusdóttir vildi að íhald-
ið gengi lengra í því að beita fyr-
ir sig kristindóminum við kosn-
ingar en gert hefði verið, og
komu þá upp raddir um að skíra
flokkinn upp einu sinni enn og
láta hann heita kristilegan íhalrts-
flokk. Ekki leizt Árna Pálssyni á
það, og kvað fast að orði um að
nóg væri komið af hræsni í sam-
bandi við „vissa persónu“ á þingi,
þótt eigi væri lengra gengið. *
Valtýr og J. Þ. Jón Þorláksson
kvað hafa lýst Valtý Stefánssyni
á landsfundinum, sem ritstjóra
hérumbil eins og oft hefir verið
gert hér í blaðinu. Þótti þetta
koma úr hörðustu átt, því að
stjórn J. Þ. á flokknum er engu
betri en ritmennska fjólupabb-
ans. Tilefnið til árása Jóns mun
hafa verið makk Valtýs við
kommúnistana, sem margir efn-
aðir íhaldsmenn hafa ekki enn
fellt sig við. — Annars tala
íhaldsmenn um Valtý eins og
meinsemd í flokknum, sem þurfi
að skera burt, en segja að þeir
þori ekki að gera uppskurðinn fyr
en eftir kosningar. *
Jl
----o---
Ppéttir
Árshátíð samvinnumanna stóð að
Ilótel Borg laugardagskvöldið 21. þ.
m. Sóttu mótið um 400 manns. Ilöfðu
samvinnumenn, sem búsettir eru í
Beykjavík fjölmennt mjög á mótið,
en auk þess mættu þar fjöldi sam-
vinnumanna úr ýmsum héröðum
landsins, þeirra sem um þetta leyti.
höfðu dvöl í bænum, þar á meðal
alþingism. eigi allfáir, sem þú voru
skömmu hingað komnir. Hátíðinni
stýrði Tryggvi þórhallsson forsætis-
ráðherra, með skörungsskap þeim og
glœsimennsku, sem hans er háttúr.
Ræður íluttu undir borðum: Jónas
Jónsson ráðherra, Ásgeii- Ásgeirsson
forseti, Guðbrandur Magnússon for-
stjóri, Einar Árnason fjármálaráð-
herra, Guðmundur Hliðdal verkfræð-
ingur, þorkell Jóhannesson skóla-
stjóri, sr. Eirikur Albertsson á llesti,
Bjarni Ásgeirsson alþm. og Gisli Guð-
mundsson ritstjóri. Eftir að risið var
frá borðum skemmtu samkomugest-
irnir sér við samræður, söng og dans
lengi nætur. — þetta er i annað sinn,
sem íslenzkir samvinnumenn efna til
slíkrar hátíðar i höfuðstaðnum, til
minningar um baráttu liðins tíma
og virðingar við hina glæsilegustu
hugsjón í mannfélagsmálum, sem
uppi er i veröldinni.
Síra Brynjólíur Maynússon prestur
í Grindavík átti 50 ára afmæli 20.
þ. m. — Sóknarbörn hans færðu hon-
um vandað gullúr að gjöf.
Björgunarskipið þór er nýkomið til
Reykjavíkur með nál. 20 smál. af
iiski, nýjum og söltuðum, sem það
hefir aflað, samhliða björgunarstarf-
seminni við Vestmannaeyjar. Er fisk-
urinn nú seldur hér við sannvirði,
beint til neytenda, og er það verð
miklu iægra en hér hefir áður tíðk-
ast, enda eftirspurn geisimikii. Til-
gangur stjórnarinnar með því að láta
„þór“ stunda veiðar, er bæði sá að
nota skipið svo sem liægt er og að
gjöra tilraun til að knyja niður hið
óhóflega háa fiskverð, sem er einn lið-
urinn i hinni miklu dýrtíð í höfuð-
staðnum. Á komanda sumri verður
þór við Norðurland, og er þá ætlast
til, að hann stundi jafnhiiða strand-
gæzlu og síldveiði og bændum verði
gefinn kostur á síldinni með vregu
veröi til fóðurbætis.
Húsmæðrakennsla á Laugarvatni.
Eins og auglýst hefir verið áður hér
í blaðinu verður haldið sex vikna
námskeið fyrir stúlkur frá 1. maí til
14. júní í Laugarvatnsskóla. Er það
sérstakt tækifæri fynr stúlkur af
Suðurlandi að geta i einu lært sund
og fleiri íþróttir við hin beztu
skilyrði, og um leið fengið kennslu
í matargerð hjá ágætum kennara.
Sumir hafa skilið auglýsinguna þann-
ið, að kennsla þessi væri eingöngu
fyrir stúlkur, sem verið hafi' í skól-
anum áður. En svo er ekki, heldur
verður kensla þessi fyrir allar full-
orðnar stúlkur, sem þess æskja, og
sem hægt er að taka á móti vegna
liúsrúms.
Rit Quðm. Hagalíns á þýzku. 5 af
sögum Hagalins liafa verið ' þýddar
á þýzku og koma bráðlega út. Pró-
fessor Gustav Neckel stendur að þýð-
ingunni.
Styrkur til skálda og listamannn.
Menntamálaráðið hefir útlilutað þeim
6000 kr., sem til hans eru voittar á
fjárlögum þessa árs, svo: Til Eggerts
Stefánssonar söngvara 1000 kr., Sig.
Skagfield söngvara 800 kr., Snorra
Arinbjarnar málara 600 kr., Theódórs
Friðrikssonar rith. 600 kr., Davíðs
þoi'valdssonar rith. 600 kr., Fr. Á.
Brekkan rith. 600 kr., Guðm. Matt-
liiassonar hljómlistarmanns 600 kr.,
Guðrúnar Skaftason pianóieikara 600
ki\ og Björns Snorrasonar söngvara
600 kr.
Húsbruni og manntjón í Hafnar-
firði. Áð morgni hins 25. þ. m. kom
eldur upp í stærsta ibúðarhúsinu
í Hafnarfjarðarkaupstað, svokölluðu
Siglfirðingahúsi. það var timburhús
og breiddist eldurinn svo fljótt út,
að húsið brann, að sögn, niður í
rústir á 45 mínútum. þarna bjuggu
12 fjölskvldur, alls 86 menn. Gat
tólkið með naumindum forðað sér úr
eldinum, nema gömul hjón, sem
bjuggu á efsta lofti, Elís Árnason
og Vilboig Vigfúsdóttir. þau brunnu
inni og með þeim sonarsonur þeirra,
sex ára barn, Dagbjartur Vigfússon.
Lá gamla konan veik af innflúenzu.
Tilraunir voru gjörðar til að hindra
þetta sorglega slys, en árangurslaust,
því að húsið var þá alelda, en likin
fundust öll í öskunni eftir að húsið
var brunnið, þá mikið sködduð. Engu
varð bjargað af munuin, sem í hús-
inu voru, og stendur fólkið, sem þar
bjó, allslaust uppi. Hafnfirðingar
hafa skipað nefnd manna til þess
að gangast fyrir samskotum. Nokkr-
ar skemmdir urðu á húsum í kring.
Inflúenza gengur nú hér í bænum.
þeir, sem veikjast, fá háan hita, en
ná sér fljótlega aftur, ef þeir fara
vel með sig. Læknar vara menn við
að fara of fljótt á 'flakk. Skólum öll-
um liefir verið lokað frá byrjun þess-
arar viku, vegna veikinnar, og allar
almennar samkomur Lannaðar, svo
sem í kvikmyndahúsum, leikhúsum
o. s. frv. Víða um land hafa verið
gjorðar ráðstafanir til að verjast
veikinni.
Bæjarbruni. Kvöldið 22. þ. m.
hrann prestssetrið Skinuastaðir í Ax-
arfirði til kaldra kola. Var það torf-
bær, bvggður af séra þorleifi heitn-
um Jónssyni og orðinn gamall. Prest-
ur á Skinnastað er séra Páll þor-
leifsson frá Hólum i Llornafirði.
Forsetakosningin í Finnlandi. Svin
hufvud hefir verið kosinn forseti
Finnlands með tveggja atkvæða
meirahluta. Hiaut hann 151 atkvæði
Stahlberg fékk 149. Sambandsflokk-
urinn (coalition), sænski flokkurinn
og bændaflokkurinn, greiddu Svin-
hufvud atkvæði. Hafa þá Lappo-
menn, eftir allt saman, borið hærra
liluta i kosningunni, þó að útlitið
benti á annað.
Aí hálfu kommúnista var efnt til
mótmæla gegn atvinnuleysinu, þann
25. þ. m. og fóru kröfugöngur fram
þann dag i flestum stórborgum álf-
unnar. Ilvergi kom þó til alvarlegra
óeirða nema í Leipzig á þýzkalandi.
þar biðu fjórir kröfugöngumenn
bana, en nokkrir meiddust. — Lög-
reglan hafði hvarvetna gert víðtækar
varnðarráðstafanir.
Kreppan í Bandarikjunum. Ýmsir
liinna helztu fjármálamanna og
kaupsýslumanna í Bandarikjunum á-
líta, að kreppan, sem nú stendur yf-
ir, sé versta kreppan, sem komið
hefir þar í landi á undanfömum 50
árum. Atvinnuleysið liefir stöðugt
aukizt og er sem stendur eitthvert
Tapast hefir
brúnn reiðhestur 8 vetra, ójárnað-
ur með mikið fax og tagl. Mark:
Heilrilað vinstra, en óvíst með
undirben á hægra eyra.
Ilver sá er kynni að verða var
við hest þennan, er vinsamlega
beðinn að gera aðvart í síma að
Miðkoti í Þykkvabæ í Rangárvalla-
sýslu.
alvarlegasta vandamál þjóðarinnar.
Samkvæmt áreiðanlegum skýrslum
eru allt að 5 milj. og 700 þús. —
manna, sem hafa atvinnu í hinum
ýmsu iðngreinum (industrial work-
crs) nú sem stendur iðjulausir. I
desembeimánuði jókst tala atvinnu-
leysingjanna um hálía miljón. í
stærstu borgunum var fjórði hver
maður atvinnulaus. Á niu mánuðum
iókst tala atvinnuleysingjanna í
landinu um hálfa fjórðu miljón, en
útflutningur afurða minnkaði að
stórum mun og verð ú iandbúnaðar-
framleiðslu hrapaði svo, að það hef-
ir aldrei komizt eins langt niður síð-
an 1915. — Vegna þurkanna miklu í
iyrrasumar, hefðu 450 þús. bændur
soltið heilu og hálíu hungi í vetur
ef þeim hefði ekki verið séð fyrir
matgjöfum. - Framanskráðar tölur
um atvinnuleysið byggjast á skýrsl-
um Verkamannasambands Banda-
ríkjanna og Metropolitan liftrygging-
arlélagsins, þvi öpinberar skýrslur
um þetta eru ekki til. Verkamanna-
sambandið og liftryggingaíélagið
söfnuðuð upplýsingum um atvinnu-
leysið með ólikum hætti, en niður-
staðan varð að kalla hin sama. —
Forseti Verkamannasambandsins, hef-
ir það eftir mönnum, sem unnið hafa
að þvi af hálfu sambandsins, að at
huga ástandið, að viðreisn iðngrein-
anna i landinu sé uin það bii að
liefjast, janúar og íebrúar verði erf-
iðustu kreppumánuðirnir, en úr því
sé hægfara bata að vænta (F.B.).
Skýrsla Búnaðarfélags íslands nr.5
er um störf nautgriparæktaríélag-
anna á árinu 1929. það ár störfuðu
47 félög, þar af 24 ný. Voru í félög-
unum haldnar skýrsiur ails yfir
4156 kýr. Eins og vænta má er mik-
inn fróðleik að finna í skýrslunni,
og ættu bændur ekki að láta hjá-
hða að kynna sér þann fróðleik. í
eldri félögunum er auk upplýsing-
anna frá árinu 1929 gefið yfiriit yfir
þróun félaganna frá byrjun, t d.
Nautgriparæktarfélag Rauðasands,
Barðastrandasýslu:
Meðalársnyt á kú árin 1906—11
2154 kg.
MeÖalársnyt á kú árin 1929 3026
kg.
Munurinn er augljós og þarf ekki
frekari skýringar við.
Ein tafla er í bókinni sem sérstök
ástæða er til að benda á (bls. 62
—63) um samanburð á nythæð
kúnna eftir burð og ársnytinni. Er
það skoðun margra að dærna megi
um gæði kúnna eftir því í hve háa
nyt þær komast eftir burð, en taflan
sýnir, að í þessu má fara mjög
varlega. Flestar eru kýrnar í þeim
ílokki, sem komist hefir í 12 merk-
ur eða 395, sumar þessara kúa hafa
gefið i ársnyt 1100 kg. en aðrar
3600 kg.
Á árinu hafa 127 kýr mjólkað 3500
kg. eða þar yfir. Hæðst er Gullhúfa
eign Einars Eyjólfssonar í Flugu-
mýrarhvammi í Skagafirði. Mjólkaði
hún 4781 kg. á árinu og fékk þó
ékki annað fóður en töðu (3357).
þess skal getið, að stjórn Búnað-
arfélags íslands hefir ákveðið að
senda öllum hreppabúnaðarfélögum
skýrslur sínar ókeypis, og ættu fé-
lagsmenn ekki að láta undir höfuð
leggjast að kynna sér þær þar ef
þeir hafa ekki ástæður til að kaupa
þær sjálfir.
....O-----