Tíminn - 21.03.1931, Blaðsíða 1

"v?
©)aífc6>ri
09 aferei&sluma&ur íE i m a n s er
H-an-nueig porsteins&óttir,
Cœfjargötu 6 a. Seyfjapif.
2^|0tei5öía
ítnians er í €cefjaraötu 6 o.
CDpin oaglega' fL 9—6
Simi 2363
XY. árg.
Reykjavík, 21. marz 1931.
17. blað.
Búnaðarþingið
1931
Búnaðarþing kom saman hér í '
Reykjavík þann 5. febrúar s.l.
Mættir voru á þinginu þessir full- "
trúar, er þar eiga saeti:
Benedikt Blöndal, Mjóanesi
Guðm. Þorbjarnarson, Stóra-
Hofi,
Halldór Vilhjálmsson, Hvann-
eyri, . . v
Jakob Karlssón, Akureyri
Jakob H. Líndal, Lækjamóti
Jón Hannesson, Deildartungu
Jón H. Þorbergsson, Laxamýri
Kristinn Guðlaugsson, Núpi
Maghús Friðriksson, Stykkish.
ölafur Jónsson, Akureyri
Páll Stefánsson, Ásoifsstöðum
Sveinn Jónsspn, Egilsstöðum.
Þinginu stjórnaði formaður
Búnaðarfélags Islands, Tryggvi
Þórhallsson forsætisráðherra, auk
þess sitja þingið meðstjórnendur
Búnaðarfélagsins, búnaðarmála-
stjórar og ráðunautar.
Þingið skipti störfum milli eft-
irtaUnna nefnda:
F j árhagsnefndar
Jarðræktarnefndar
Búf3 árræktarnefndar
AUsherjarnefndar
Laganefndar
Reikninganefndar
Við setningu þingsins minntiflt
lormaður ýmsra látinna merkis-
manna er stárfað hafa opinber-
lega a'ö landbúnaðarmáium.
Fyrir þinginu lágu 75 máL og
aígreiddi það af þeim atts 66, en
19 var skilað aftur frá nefndum
án afgreiðslu.
Aðalmál þingsins var breyting
á lögum Búnaðarfélags íslands.
Fyrir þinginu lá álit og tillögur
niilhþinganefndar, er Búnaðar-
þing 1929 kaus til að athuga, og
gera tillögur um skipulag Bún-
aðarfélags Islands og búnaðarsam
bandanna. 1 nefnd þeirri voru:
Sig. E. Hlíðar, dýral. (form,),
Jakob H. Líndal og
Jón Hannesson.
Höfðu þeir samið frumvarp til
nýrra laga fyrir Búnaðaríélag Is-
lands og var það samþykkt án
nokkurra verulegra breytinga af
Búnaðarþinginu.
Aðaltilgangur með breyting-
unni er að f esta og f æra til sam-
ræmis skipulag á allri félags-
málastarfsemi bænda.
Frá aldamótum hefir búnaðar-
féUigsskapurinn í landinu verið
að þróast samhliða þeim verklegu
framkvæmdum er orðið hafa á
svdði búnaðarmálanna. Þó sam-
ræmi hafi skort í starfsháttum
og fyrirkomulagi félaganna, hef-
ir þó hin síðari ár orðið sú breyt-
dng, að félögin hafa fylkt sér sam
an í héraðssambönd og starfs-
hættir haf a þá verið þeir, að Bún-
aðarfélag íslands væri sem sam-
bandsfélagsskapur allra búnaðar-
félaga í landinu. Lög félagsins
hafa þó ekki fuilnægt því forrni
í öllum greinum. Með hinum
nýju lögum er Búnaðarfélag Is-
lahds f ormlega gert að slíku sam-
bandsfélagi alls Mnaðarfélags-
skapar 1 landinu á eftirgreindum
grundvelli:
1. Hreppabúnaðarfélögin, sem
bundin eru við hreppana sem
starfssvæði, inynda sem undir-
deildir Búnaðarfélags Islands með
sér félagsskap til samáginlegra
starfa, hin svonefndu Búnaðar-
sambönd.
2. Búnaðarfélag Islands sé sam-
bandsfélag búnaðarsambandanna,
er hefir með höndum forgöngu
sameiginlegra starfa alls búnað-
arfélagsskapar í landinu. Allir
fulltrúar til Búnaðarþings séu
kosnir af fulltrúaráði búnaðar-
sambandanna, en það er kosið af
búnaðarfélögum hreppanna.
3. Nautgriparæktarfélög, hrossa
ræktarfélög og eftirlits- og fóður-
birgðafélög er Búnaðarfélag Is-
lands hefir staðfest samþykktir
fyrir, geta talist félagar þess,
svo og einstakir menn, en engan
þátt taka þessir aðilar í koshingu
til Bunaðarþings.
4. Starfssvið þessa búnað-vrfé-
lagskerfis séu alhliða viðfangs-
efni í búnaði, bæði í jarðrækt og
búnaði.
Hér eftir hafa aðeins kosning-
arrétt á aðalfundum búnaðarsam-
bandanna fulltrúar hreppabúnað-
arfélaganna og kosningarréttur
til fulltrúaráðs þess er myndar
búnaðarþing, er aðeins í höndum
fulltrúa þeirra. Lögin gera ráð
fyrir, að á Búnaðarþingi eigi sæti
14 fulltrúar í stað 12, allir kosn-
k' af aðalfundum héraðssamband-
anna. Búnaðarþing skal háð svo
sem verið hefir, annað hvert ár,
í Reykjavík.
Viðfangsefni búnaðarfélaganna
og búnaðarsambandanna eru ekM
reistar neinar fastar skorður með
samþykktum búnaðarþingsins, en
félagssamtökin eiga að vinna að
eflingu umbóta jöfnum höndum
á sviði jarðræktar og búfjárrækt-
ar, og sérdeildir fyrir I.verja
grein geta myndast innan hreppa-
búnaðarfélaganna.
Búnaðarsambóndunum er ætlað
innan sinna takmarka að hafa
forgöngu um alla hagnyta ný-
breytni og afla reynslu 4 henni
til styrktar búrekstrinum. Þau
veiti búnaðarfræðslu með því að
halda búnaðarnámsskeið, gangist
fyrir hentugu vinnufyrirkomulagi
til jarðabóta og hafi í sinni
þjónustu héraðsráðunaut, er geti
leiðbeint alhUða á sviði búnaðar-
ins um ræktunarmál og búfjár-
ræktarstarfsemi.
Búnaðarfélagi íslands ber svo
að vera leiðandi og leiðbeinandi
um framkvæmdastörf alls starf-
andi búnaðarfélagsskapar í land-
inu. Það 4 að vera ráðgefandi
tengiliður milU ríkisvaldsins og
bænda.
Að þessu tvennu skal unnið
með rannsóknum, tilraunum, f jár
styrk og leiðbeinanda eftirUtL
Þá er sú breytíng gjörð á lögum
félagsins, að búnaðarþing kjósi
aUa stjórn félagsins, en svo sem
kunnugt er, var sú bréytíng
gjörð 1928, að tveir af þremur
stjórnamefndarmönnum, skyldu
útnefndir eftir tiUögum landbún-
aðarnefnda Alþingis.
En til þess að þetta kosninga-
fyrirkomulag komi (tíl fram-
kvæmda, þarf samþykki Alþingis
að koma tíl og breytíng að verða
gjörð á Jarðræktarlögum frá
1923.
Búnaðarþingið ékvað að Bún-
aðarfélag Islands gengist fyrir
að komið yrði á kennslu í mjóik-
uriðnaði við mjólkurbúin 4, er nú
starfa hér, og samþyfckti reglur
um tílhögun námsins, ennfremur
að kennt yrði meðferð mjólkur á
styttri námsakeiðum. Mun félag-
ið styrkja nemendur er notfæra
sér þessa kennslu.
Þá samþykkti þingið áskorun
til Alþingis um skipun nefndar
til rannsókna á fyrirkomulagl
byggðaskipulags. Nefndin taki tíl
rannsókna möguleika til að
koma betra skipulegi um byggð
í sveitum landsins með tilliti tíl
vaxandi ræktunar, rafvirkjunar,
samgöngubóta og afstöðu til iðn-
rsksturs á landbúnaðarafurðum
og markaðs á þeim. Skal nefnd
þessi ljúka störfum svo snemma,
að hún geti skilað áUti til Al-
þingis 1934.
Forsætisráðherra leitaði um-
sagnar Búnaðarþingsins um þau
stjómarfrumvörp, er landbúnað-
inn varða. Meðal þeirra voru:
Frumvarp til laga um búfjár-
rækt.
Frumvarp til laga um innflutn-
ing sauðfjár til sláturkynbóta.
Frumvarp til laga um eignar-
og notkunarrétt hveraorku, og
Frumvarp til laga um breyting
á lögum nr. 52, 7. maí 1928 um
tilbúinn áburð.
Gerðu nefndir þær, er frum-
frumvörp þessi fjöUuðu, breyt-
ingartillögur við frumvörpin, er
Búnaðarþing síðan samþykkti.
Þá samþykkti Búnaðarþingið
tillögur miUiþinganefndar Búnað-
íirþings frá 1929 um verklegt bú-
fræðinám. Þar sem ætlast er til
að félagið styrki nemendur á
verklegum jarðræktarnámskeiðum
svo sem verið hefir undanfarið.
Ennfremur að félagið útvegi
námsstaði fyrir þá, er vilja kynna
sér nautgripa- eða sauðfjárrækt
og heyvinnustörf og veiti styrk
til nemenda.
Auk fjárhagsáætlunar Búnað-
arfélags Islands 1931 og 1932 og
reikninga félagsins fyrir 1929 og
1930, afgreiddi þingið meðal ann-
ars eftirtöld erindi:
Berklarannsóknir á i^,utgripum
Arfgengisrannsóknir.
Síldarmjölssölu.
Verðlaun á sýningum.
Um gerlarannsóknir.
Um búreikninga.
Um verðmatsnefnd.
Um dráttarvélanánisskeið.
Um búnaðarfræðslu.
Um opinbert eftírUt mefi kiarn-
fóðurblöndu.
Samkeppni sauðfjárbúa.
Um verndartoUa.
Um jarðabótadagsverk.
Um afstöðu búnaðarsamband-
anna í Norðlendingafjórðungi
til Ræktunarfélags Norður-
lands.
Um erlent verkafóUí.
Auk þess ýmsar styrkbeiðnir í
sambandi við fjárhagsáætiunina.
Stjórnarnefndarmaður tíl 4 ára
var kjörinn Bjarni Ásgeirsson
alþm. með 11 atkv. Jón öiafsson
fékk 1 atkv. Stjórnarnefndarmenn
til 2 ára (með þeim fyrirvara, að
Alþingi falUst á að breyta ákv.
jarðræktarlaganna um stjórn fé-
lagsins þannig, að félagið kjósi
sjálft alla stjórnina) Tryggvi Þ6r-
haUsson forsætisráðherra með 11
atkv. (1 seðill auður) og Jóh
ólafsson bankastj. með 9 atkv.
Magnús Þorláksson á BUkastöð-
um, sem nú situr í félagsstjórn-
inni, f ékk 2 atkv., en 1 seðiU var
auður. Endurskoðendur: Jakob
Líndal og Jón Guðmundsaon.
Opið bréf
um BrekkumáUð
til
Sigjóns Einarssonar á MeðalfelU.
AUt síðastliðið ár, og mikinn
hluta ársins 1929, og það sem af
er þessu ári, hafa íhaldsblöðin
varið aUmiklu af sínu dýrmæta
rúmi til þess, að gefa rangar og
villandi upplýsingar um hið svo-
nefnda Brekkumál, svo og að
rægja og ófrægja ýmsa þá menn,
er Ólafi Stephensen hefir ekki
tekizt að hafa í hálsbandi í máU
þessu. — Má af öUu sjá, að mik-
ils þykir við þurfa. Virðist
stundum nokkuð þykkt utan
um lítinn kjarna: „Um-
búðirnar eflaust vætt, innihaldið
lóð". Er ekki ólíklegt, að ókunn-
um, en skarpskyggnum lesendum
renni í hug, að varla mundi sann-
leikurinn svo umbúðafrekur. Og
ekki er nema hálfsögð sagan,
þegar einn segir frá; en íhalds-
blöðin hafa mestmegnis verið
verið ein til frásagnar um þessi
mál, hingað til. I „Tímanum" og
„Degi" hafa að vísu birzt stuttar
en gagnorðar greinar frá hinni
hliðinni, en þar er Utið farið út
í að rekja sundur þann blekk-
ingavef, sem ofinn hefir verið
um málið hér heima í héraði og
íhaldsblöðin eru aUtaf við og við
að moða úr. Vegna ókunnugra,
og vegna seinni tíma, verður að
varpa sannara ljósi yfir mál
þetta alit, en gert hefir verið í
„Verði", „Isafold", „Isiendingi"
og „Hæni". Eru frásagnir blaða
þessara í þessu máli í einu orði
sagt, stórkostleg tilraun til.sögu-
fölsunar. Þótt mér sé næsta ógeð-
feUt að eiga orðastað við þá teg-
und manna, er stendur að ýms-
um þessum skrifum, verður ekki
hjá því komizt.
Sumarið 1929 hóaðir þú, Sig-
jón Einarsson, saman nokkru UðL
til þess að kjósa þig í sóknar-
nefnd. Áður varstu búinn að
spilla svo fyrir Hákoni í Borgum,
sem þá var í sóknamefnd, og for-
maður nefndarinnar, að hann
baðst undan, og neitaði endur-
kosningu. Tókst þér með atbeina
ólafs Stephensen, að fljóta inn i
nefndina. Eftir framkomu þinni
allri síðan þú þrengdir þér inn í
þetta trúnaðarstarf, sem stað-
gengill Hákonar í Borgum mun
mórgum hvarfla í hug, að þar
sé kominn „köttur í ból bjarnar,\
— Það kom þegar í ljós, eftir að
þú hafðir tekið við þessu, þó
nokkuð ábyrgðarmikla starfi, að
þú virtist skoða þig einskonar
fuUtrúa Ölafs Stephensen í sókn-
arnefndinni, en ekki forsvars- og
trúnaðarmann aUs safnaðarins.
öll þín starfsemi í nefndinni hef-
ið verið með ólafi Stephensen og
hans hagsmunum, móti hagsmun-
um safnaðarins, ef því var að
skipta. Og svo langt hefir þú
gengið í þessu, að þegar eftir að
ólafi Stephensen hafði verið vikið
frá embætti gerðir þú ítarlegar
tilraunir til þess að fá menn til
að ganga úr þjóðkirkjunni, sem
þú þó hafðir verið kosinn til, —
fyrst og fremst —, að styðja,
efla og veroda. En svo mikil dula
ertu, að þé lætur ólaf Stephensen
nota þig til þess að „tíha" burtu
sauðina úr þeirri hjörð, sem þú
áttir samkvæmt starfi þínu, Qg
hafðir tekið að þer að vakta.
Martein bróðttr þinn sendir þú
með úrsagnarskjal tU undirskrift-
ar inn eftir sveitinni. Varð hon-
um nokkuð ágengt. ^krifuðu 4
það skjal auk Martéins, Bjarnar-
nesfólkið — þó ekki Ólafur
Stephensen sjálfur — aðrir ekM.
Sjálfur fórstu á einh bæ, og
reyndir, að fá fóUdð þar burt úr
hinni kristilegu kirkju. Dubbaðir
þú upp annan úrsagnasmala. Var
hann látinn stefna för sinni í átt-
ina móti sólamppkomunni, og aUa
leið á sveitarenda. Veiddi hann
úr kirkjunni nokkra unglinga 4
einum bæ, þótti þér það UtU
veiði og léleg, og lagðir til sjálfur
í haust, en alveg öngulsár komstu
heim úr þeirri för. Fleira kem-
ur við söguna. Safnaðarfundur
var haldinn í haust. Þar varstu
krafinn sagna um hvað margir
og hverjir væm farnir úr þjóð-
kirkjunni hér. Þú varst afarhróð-
ugur yfir því, að vera með 40
úrsagnir í vasanum. Léstu menn
vaða uppi á þeim fundi, og
greiða atkvæði, og jafnvel stjórna
gjörðum þínum á fundinum, sem
vom búnir eða vom um það biL
að segja sig iúr þjóðkirkjunni og
áttu ekki einu einu sinni, að láta
sjá sig þarna, auk heldur að taka
virkan þátt í afgreiðslu þeirra
mála. er fyrir lágu. Var ómögu-
legt að fá þig til að skýra fra
hverjir væru farnir úr kirkjunm,
en þú barðir þér aðeins 4 brjÖst
og sagðir: „Hérna, hérna hefi ég
40 úrsagnir". Ef þú hefir nokk-
um snefU af því, sem, nefnt er
sómatilfinning, hlytur þú að s}4
og viðurkenna, að þú hefir algjör-
lega bmgðist trausti safnaðarins
og komið fram með fuUri van-
sæmd. Skal svo hinn sorglegi fer-
Ul þinn, í starfi þessu, ekki rak-
inn nanar að sinni.
VU ég þá snúa mér að því, að
taka á móti þér, þar sem þú í
vígamóði veður fram á vigvöUinn
í 4. tbL „Isafoldar", og vegur að
mönnum og málefnum. Ert þú þar
eins og fyrri þægur þjónn ólafs
Stephensen. — Aðalfyrirsögnin 4
grein þessari, er feitletruð mjög:
„Ofsóknin heldur áfram". En ÖU
ofsóknin er sú, að komið var í
veg fyrir, að brotnar væm „sett-
ar reglur þjóðkirkjunnar". Þú
hefðir heldur átt að minnast á
aðra ofsókn, eða réttara sagt of-
sóknaræði það, er virðist hafa
gripið ólaf Stephensen. Ofsækir
hann bæði leynt og Ijóst þann er
þetta ritar, Sigríði sáL í gröfinni,
Bjarna á Brattagerði, Jónas ráð-
herra, Þorleif alþm., Jón kaup-
félagsstjóra og Hlöðver kennara,
svo nokkrir séu taldir af þeim er
ólafur Stephensen telur aðal-
fjandmenn sína, að ógleymdum
Lónmönnum er sendu símskeytið,
er ólaf i Stephensen var verst við.
Hafa þessir mótgangsmenn öiafs
Stephensen ekkert annað tU saka
unnið en standa á móti eiginhags-
muna yfirgangi hans í Brekku-
málinu, og póUtísku afturhalds-
brölti, og svo að hefta bað, að
hann græfi undan kaupfélagi
Austiu--SkaftfeUinga- alla fótfestu,
og þar með sjálfsbjargarviðleitni
alþýðunnar hér. AUa þá, sem hafa
hreyft legg eða Uð móti þessari
göfugu starfsemi ölafs Stephen-
sen hér, hefir hann lagt í eineltí.
En manndómur manna og dugn-
aður og xmsja£nl^'\.mjkilL.i.'Hatr
þessvegna . em meru^ h^s^afnlega
hættulegir' mÓtetöð'umehn, Það