Tíminn - 21.03.1931, Síða 1

©jaíöfen
09 af^rciðsluma&ur Cimans et
Hannueig J5 0rs teinsöóttir,
€fcfjargötu 6 a. HeYfjaoif.
^greifcsía
Cfmans er í Cœfjargðtu 6 a.
©pin öaglega W. 9—6
Simi 2353
XV. árg.
Reykjavík, 21. marz 1931.
17. bla6.
Búnaðarþingið
1931
Búnaðarþing kom saman hér í
Reykjavík þann 5. febrúar s.l.
Mættir voru á þinginu þessir full-
trúar, er þar eiga sæti:
Benedikt Blöndal, Mjóanesi
Guðm. Þorbjamarson, Stóra-
Hofi,
Halldór Vilhjálmsson, Hvann-
eyri,
Jakob Karlsson, Akureyri
Jakob H. Líndal, Lækjamóti
Jón Hannesson, Deildartungu
Jón H. Þorbergsson, Laxamýri
Kristinn Guðlaugsson, Núpi
Magnús Friðriksson, Stykkish.
ólafur Jónsson, Akureyri
Páll Stefánsson, Ásólfsstöðum
Sveinn Jónsson, Egilsstöðum.
Þinginu stjómaði formaður
Búnaðarfélags íslands, Tryggvi
Þórhallsson forsætisráðherra, auk
þess sitja þingið meðstjómendur
Búnaðarfélagsins, búnaðarmála-
stjórar og ráðunautai*.
Þingið skipti störfum milli eft-
irtalinna nefnda:
Fjárhagsnefndar
J arð ræktamefndar
Búfj árræktamefndar
Allsherj amefndar
Laganefndar
Reikninganefndar
Við setningu þingsins minntiat
lormaður ýmsra látinna merkia-
manna er starfað hafa opinber-
lega að landbúnaðarmálum.
Fyrir þinginu lágu 75 mál, og
afgreiddi það af þeim alis 56, en
19 var skilað aftur frá nefndum
án afgreiðslu.
Aðalmál þingsins var breyting
á lögum Búnaðarfélags Islands.
Fyrir þinginu lá állt og tillögur
milhþinganefndar, er Búnaðar-
þing 1929 kaus til að athuga, og
gera tillögur um skipulag Bún-
aðarfélags Islands og búnaðarsam
bandanna. I nefnd þeirri voru:
Sig. E. Hlíðar, dýral. (form.),
Jakob H. TJndfll og
Jón Hannesson.
Höfðu þeir samið frumvarp. til
nýrra laga fyrir Búnaðarfélag Is-
lands og var það samþykkt án
nokkurra verulegra breytinga af
Búnaðarþinginu.
Aðaltilgangur með breyting-
unni er að festa og færa til sam-
ræmis skipulag á allri félags-
málastarfsemi bænda.
Frá aldamótum hefir búnaðar-
félagsskapurinn í landinu verið
að þróast samhliða þeim verklegu
iramkvæmdum er orðið hafa á
sváði búnaðarmálanna. Þó sam-
ræmi hafi skort í starfsháttum
og fyrirkomulagi félaganna, hef-
ir þó hin síðari ár orðið sú breyt-
ing, að félögin hafa fylkt sér sam
an í héraðssambönd og starfs-
hættir hafa þá verið þeir, að Bún-
aðarfélag Islands væri sem sam-
bandsfélagsskapur allra búnaðar-
félaga í landinu. Lög félagsins
hafa þó ekki fullnægt því formi
í öllum greinum. Með hinum
nýju lögum er Búnaðarfélag Is-
lands formlega gert að slíku sam-
bandsfélagi alls búnaðarfélags-
skapar í landinu á eftirgneindum
grundvelli:
1. Hreppabúnaðarfélögin, sem
bundin eru við hreppana sem
starfssvæði, mynda sem undir-
deildir Búnaðarfélags Islands með
! sér félagsskap til sameiginlegra
starfa, hin svonefndu Búnaðar-
sambönd.
! - 2. Búnaðarfélag íslands sé sam-
bandsfélag búnaðarsambandanna,
er hefir með höndum forgöngu
sameiginlegra starfa alls búnað-
arfélagsskapar í landinu. Allir
fulltrúar til Búnaðarþings séu
kosnir af fulltrúaráði búnaðar-
sambandanna, en það er kosið af
búnaðarfélögum hreppanna.
3. Nautgriparæktarfélög, hrossa
ræktarfélög og eftirlits- og fóður-
birgðafélög er Búnaðarfélag Is-
lands hefir staðfest samþykktir
fyrir, geta talist félagar þess,
svo og einstakir menn, en engan
þátt taka þessir aðilar í kosningu
til Búnaðarþings.
4. Starfssvið þessa búnaðyrfé-
lagskerfis séu alhliða viðfangs-
efni í búnaði, bæði í jarðrækt og
búnaði.
Hér eftir hafa aðeins kosning-
arrétt á aðalfundum búnaðarsam-
bandanna fulltrúar hreppabúnað-
arfélaganna og kosningaxréttur
til fulltrúaráðs þess er myndar
búnaðarþing, er aðeins í höndum
fulltrúa þeirra. Lögin gera ráð
fyrir, að á Búnaðarþingi eigi sæti
14 fulltrúar í stað 12, allir kosn-
ir af aðalfundum héraðssamband-
anna. Búnaðarþing skal háð svo
sem verið hefir, annað hvert ár,
í Reykjavík.
Viðfangsefni búnaðarfélaganna
og búnaðarsambandanna eru ekki
reistar neinar fastar skorður með
samþykktum búnaðarþingsins, en
félagssamtökin eiga að vinna að
eflingu umbóta jöfnum höndum
á sviði jarðræktar og búfjárrækt-
ar, og sérdeildir fyrir I.verja
grein geta myndast innan hreppa-
búnaðarfélaganna.
Búnaðarsamböndunum er ætlað
innan sinna takmarka að hafa
forgöngu um alla hagnýta ný-
breytni og afla reynslu á henni
til styrktar búrekstrinum. Þau
veiti búnaðarfræðslu með því að
halda búnaðarnámsskeið, gangist
fyrir hentugu viimufyrirkomulagi
til jarðabóta og hafi í sinni
þjónustu héraðsráðunaut, er geti
leiðbeint alhliða á sviði búnaðar-
ins um ræktunarmál og búfjár-
ræktarstarfsemi.
Búnaðarfélagi Islands ber svo
að vera leiðandi og leiðbeinandi
um framkvæmdastörf alls starf-
andi búnaðarfélagsskapar í land-
inu. Það á að vera ráðgefandi
tengiliður milli ríkisvaldsins og
bænda.
Að þessu tvennu skal unnið
með rannsóknum, tilraunum, fjár
styrk og leiðbeinanda eftirliti.
Þá er sú breyting gjörð á lögum
félagsins, að búnaðarþing kjósi
alla stjóm félagsins, en svo sem
kunnugt er, var sú bréyting
gjörð 1928, að tveir af þremur
stj ómamef ndarmönnum skyldu
útnefndir eftir tillögum landbún-
aðamefnda Alþingis.
En til þess að þetta kosninga-
fyrirkomulag komi til fram-
kvæmda, þarf samþykki Alþingis
að koma til og breyting að verða
gjörð á Jarðræktarlögum frá
1923.
Búnaðarþingið ákvað að Bún-
aðarfélag íslands gengist fyrir
að komið yrði á kennslu í mjólk-
uriðnaði við mjólkurbúin 4, er nú
starfa hér, og samþykkti reglur
um tilhögun námsins, ennfremur
að kennt yrði meðferð mjólkur á
styttri námffftkeiðum. Mun íelag-
ið styrkja nemendur er notfæra
sér þessa kennslu.
Þá samþykkti þingið áskorun
til Alþingis um skipun nefndar
til rannsókna á fyrirkomulagl
byggðaskipulags. Nefndin taki til
rannsókna möguleika til að
koma betra skipulegi um byggð
í sveitum landsins með tilliti til
vaxandi ræktunar, rafvirkjunar,
samgöngubóta og afstöðu til iðn-
rsksturs á landbúnaðarafurðum
og markaðs á þeim. Skal nefnd
þessi ljúka störfum svo snemma,
að hún geti skilað áliti til AI-
þingis 1934.
Forsætisráðherra ieitaði um-
sagnar Búnaðarþingsins um þau
stjórnarfrumvörp, er landbúnað-
inn varða. Meðal þein-a voru:
Frumvarp til laga um búfjár-
rækt.
Frumvarp til laga um innflutn-
ing sauðfjár til sláturkynbóta.
Frumvarp til laga um eignar-
og notkunarrétt hveraorku, og
Frumvarp til laga um breyting
á lögum nr. 52, 7. maí 1928 um
tilbúinn áburð.
Gerðu nefndir þær, er frum-
frumvörp þessi fjölluðu, breyt-
ingartillögur við frumvörpin, er
Búnaðarþing síðan samþykkti.
Þá samþykkti Búnaðarþingið
tillögur milliþinganefndar Búnað-
srþings frá 1929 um verklegt bú-
fræðinám. Þar sem ætlast er til
að félagið styrki nemendur á
verklegum jarðræktamámskeiðum
svo sem verið hefir undanfarið.
Ennfremur að félagið útvegi
námsstaði fyrir þá, er vilja kynna
sér nautgripa- eða sauðfjárrækt
og heyvinnustörf og veiti styrk
til nemenda.
Auk fjárhagsáætlunar Búnað-
arfélags Islands 1931 og 1932 og
íeikninga félagsins fyrir 1929 og
1930, afgreiddi þingið meðal ann-
ars eftirtöld erindi:
Berklarannsóknir á nautgripum
Arfgengisrannsóknir.
Síldarmjölssölu.
Verðlaun á sýningum.
Um gerlarannsóknir.
Um búreikninga.
Um verðmatsnefnd.
Um dráttarvélanámsskeið.
Um búnaðarfræðslu.
Um opinbert eftirlit með kjarn-
fóðurblöndu.
Samkeppni sauðfjárbúa.
Um vemdartolla.
Um jarðabótadagsverk.
Um afstöðu búnaðarsamband-
anna í Norðlendingafjórðimgi
til Ræktunarfélags Norður-
lands.
Um erlent verkafólk.
Auk þess ýmsar styrkbeiðnir í
sambandi við fjárhagsáætlunina.
Stjómamefndarmaður itil 4 ára
var kjörinn Bjami Ásgeirsson
alþm. með 11 atkv. Jón ölafsson
fékk 1 atkv. Stjómamefndarmenn
til 2 ára (með þeim fyrirvara, að
Alþingi fallist á að breyta ákv.
jarðræktarlaganna um stjóm fé-
lagsins þannig, að félagið kjósi
sjálft alla stjómina) Tryggvi Þór-
hallsson forsætisráðherra með 11
atkv. (1 seðill auður) og Jón
ólafsson bankastj. með 9 atkv.
Magnús Þorláksson á Blikastöð-
um, sem nú situr í félagsstjóm-
inni, fékk 2 atkv., en 1 seðill var
auður. Endurskoðendur: Jakob
Líndal og Jón Guðmundsaon.
•o-—
Opið bréf
um Brekkumálið
til
Sígjóns Einarssonar á Meðalfellí.
Allt síðastliðið ár, og mikinn
hluta ársins 1929, og það sem af
er þessu ári, hafa íhaldsblöðin
varið allmiklu af sínu dýrmæta
rúmi til þess, að gefa rangar og
villandi upplýsingar um hið svo-
nefnda Brekkumál, svo og að
rægja og ófrægja ýmsa þá menn,
er Ólafi Stephensen hefir ekki
tekizt að hafa í hálsbandi í máli
þessu. — Má af öllu sjá, að mik-
ils þykir við þurfa. Virðist
stundum nokkuð þykkt utan
um lítinn kjama: „Um-
búðimar eflaust vætt, innihaldið
lóð“. Er ekki ólíklegt, að ókunn-
um, en skarpskyggnum lesendum
renni í hug, að varla mundi sann-
leikurinn svo umbúðafrekur. Og
e-kki er nema hálfsögð sagan,
þegar einn segir frá; en íhalds-
blöðin hafa mestmegnis verið
verið ein til frásagnar um þessi
mál, hingað til. 1 „Tírnanum" og
„Degi“ hafa að vísu birzt stuttar
en gagnorðar greinar frá hinni
hliðinni, en þar er lítið farið út
í að rekja sundur þann blekk-
ingavef, sem ofinn hefir verið
um málið hér heima í héraði og
íhaldsblöðin eru alltaf við og við
að moða úr. Vegna ókunnugra,
og vegna seinni tíma, verður að
varpa sannara Ijósi yfir mál
þetta allt, en gert hefir verið í
„Verði“, „Isafold“, „íslendingi"
og „Hæni“. Eru frásagnir blaða
þessara í þessu máli í einu orði
sagt, stórkostleg tilraun til sögu-
fölsunar. Þótt mér sé næsta ógeð-
fellt að eiga orðastað við þá teg-
und manna, er stendur að ýms-
um þessum skrifum, verður ekki
hjá því komizt.
Sumarið 1929 hóaðir þú, Sig-
jón Einarsson, saman nokkru liði,
til þess að kjósa þig í sóknar-
nefnd. Áður varstu búinn að
spilla svo fyrir Hákoni í Borgum,
sem þá var í sóknamefnd, og for-
maður nefndarinnar, að hann
baðst undan, og neitaði endur-
kosningu. Tókst þér með atbeina
ólafs Stephensen, að fljóta inn i
nefndina. Eftir framkomu þinni
allri síðan þú þrengdir þér inn í
þetta trúnaðarstarf, sem stað-
gengill Hákonar í Borgum mun
mörgum hvarfla í hug, að þar
sé kominn „köttur í ból bjamar‘\
— Það kom þegar í ljós, eftir að
þú hafðir tekið við þessu, þó
nokkuð ábyrgðarmikla starfi, að
þú virtist skoða þig einskonar
fulltrúa Ólafs Stephensen í sókn-
arnefndinni, en ekki forsvars- og
trúnaðarmann alls safnaðarins.
öll þín starfsemi í nefndinni hef-
ið verið með ólafi Stephensen og
hans hagsmunum, móti hagsmun-
um safnaðarins, ef því var að
skipta. Og svo langt hefir þú
gengið í þessu, að þegar eftir að
ólafi Stephensen hafði verið vikið
frá embætti gerðir þú ítarlegar
tilraunir til þess að fá menn til
að ganga úr þjóðkirkjunni, sem
þú þó hafðir verið kosinn til, —
fyrst og fremst —, að styðja,
efla og vemda. En svo mikil dula
ertu, að þú lætur ólaf Stephensen
nota þig til þess að „tína“ burtu
sauðina úr þeirri hjörð, sem þú
áttir samkvæmt átarfi þbm, og
hafðir tékið að þér að vakta.
Martein bróður þinn sendir þú
með úrsagnarskjal til undirskrift-
ar inn eftir sveitinni. Varð hon-
um nokkuð ágengt. Skrifuðu á
það skjal auk Martéins, Bjamar-
nesfólkið — þó ekki ólafur
Stephensen sjálfur — aðrir ekki.
Sjálfur fórstu á einn bæ, og
reyndir, að fá fólkið þar burt úr
hinni kristilegu kirkju. Dubbaðir
þú upp annan úrsagnasmala. Var
hann látinn stefna för sinni í átt-
ina móti sólaruppkomunni, og alla
leið á sveitarenda. Veiddi hann
úr kirkjunni nokkra unglinga á
einum bæ, þótti þér það lítil
veiði og léleg, og lagðir til sjálfur
í haust, en alveg öngulsár komstu
heim úr þeirri för. Fleira kem-
ur við söguna. Safnaðarfundur
var haldinn í haust. Þar varstu
krafinn sagna um hvað margir
og hverjir væru farnir úr þjóð-
kirkjunni hér. Þú varst afarhróð-
ugur yfir því, að vera með 40
úrsagnir í vasanum. Léstu menn
vaða uppi á þeim fundi, og
greiða atkvæði, og jafnvel stjónxa
gjörðum þínum á fundinum, sem
vom búnir eða voru um það bil,
að segja sig lúr þjóðkirkjunni og
áttu ekki einu einu sinni, að láta
sjá sig þama, auk heldur að taka
virkan þátt í afgreiðslu þeirra
mála. er fyrir lágu. Var ómögu-
legt að fá þig til að skýra frá
hverjir væru famir úr kirkjunni,
en þú barðir þér aðeins á brjóst
og sagðir: „Héma, hérna hefi ég
40 úrsagnir“. Ef þú hefir nokk-
um snefil af því, sem nefnt er
sómatilfinning, hlýtur þú að sjá
og viðurkenna, að þú hefir algjör-
lega bmgðist trausti safnaðarins
og komið fram með íullri van-
sæmd. Skal svo hinn sorglegi fer-
ill þinn, í starfi þessu, ekki rak-
inn nánar að sinni.
Vil ég þá snúa mér að því, að
taka á móti þér, þar sem þú í
vígamóði veður fram á vígvöllinn
í 4. tbl. „Isafoldar“, og vegur að
mönnum og málefmim. Ert þú þar
eins og fyrri þægur þjónn ólafs
Stephensen. — Aðalfyrirsögnin á
grein þessari, er feitletmð mjög:
„Ofsóknin heldur áfram“. En öll
ofsóknin er sú, að komið var í
veg fyrir, að brotnar væm „sett-
ar reglur þjóðkirkjunnar“. Þú
hefðir heldur átt að minnast á
aðra ofsókn, eða réttara sagt of-
sóknaræði það, er virðist hafa
gripið ólaf Stephensen. Ofsækir
hann bæði leynt og ljóst þann er
þetta ritar, Sigríði sáL í gröfinni,
Bjama á Brattagerði, Jónas ráð-
herra, Þorleif alþm., Jón kaup-
félagsstjóra og Hlöðver kennara,
svo nokkrir séu taldir af þeim er
ólafur Stephensen telur aðal-
fjandmenn sína, að ógleymdum
Lónmönnum er sendu símskeytið,
er Ólafi Stephensen var verst við.
Hafa þessir mótgangsmenn ólafs
Stephensen ekkert annað til saka
unnið en standa á móti eiginhags-
muna yfirgangi hans í Brekku-
málinu, og pólitísku afturhalds-
brölti, og svo að hefta það, að
hann græfi undan kaupfélagi
Austm’-Skaftfellinga alla fótfestu,
og þar með sjálfsbjargarviðleitni
alþýðunnar hér. Alla þá, sem hafa
hreyft legg eða lið móti þessari
göfugu starfsemi ólafs Stephen-
sen hér, hefir hann lagt í einelti.
En manndómur manna og dugn-
aður og misjafnlega mikill, 0g
þessvegna em menn misj.afnlega
hættulegir mótstöðúmenn. Það