Tíminn - 17.04.1931, Blaðsíða 2

94
TlMíNN
rrnnsökBartélag Reiikjaiiíkni
heldur fund í Kaupþingssalnum laugardag 18. þ. m. (á morgun) kl.
8V2 síðdegis.
Rætt verður um þingrofið og kosningamar.
Félagsst j ómin.
Tilkynnmg
frá
miðstjóm Framsóknarflokksins.
Miðstjórn Framsóknarflokksins
tilkynnti í gær miðstjómum
stj órnarandstöðuf lokkanna eftir-
faranda:
„Til viðbótar og áréttingar því,
sem áður hefir verið tekið fram,
um það, að ríkisstjómin skoðar
sig aðeins sem stjóm, er starf-
ar til bráðabirgða og þar eð því
samfara verður um aðeins lítil
afgreiðslustörf að ræða í ráðu-
neytunum, munu ráðherramir
Einar .Árnason fjármálaráðherra
og Jónas Jónsson dómsmálaráð-
herra, beiðast lausnar frá em-
bættum sínum. Einn af skrif-
stofustjórum stjómarráðsins
komi inn í ráðuneytið til bráða-
birgða“.
----0----
, AlbÝðuforingj amir'
og;ílialdíö
Hvarvetna í erlendum stórborg-
um, þar sem einlægir mannvinir
leitast við að rétta hlut fjárkúg-
aðrar alþýðu, láta þeir það verða
fyrsta verk sitt, að stofna tii
sjálfsbjargarsamtaka alþýðunnar
með samvinnufélögum í verzlun,
til þess að leysa þá af okurklafa
kaupsýslumanna líkt og bændur
gerðu hér á landi um 1880.
Svokölluðum foringjum alþýð-
unnar hér í Reykjavík hefir farið
annan veg. 1 aðalmálgagni þeirra,
Alþýðublaðinu, hefir ekki nú svo
árum skiptir birzt ein einasta
grein þess efnis, að nauðsyn bæri
til þess að stofna kaupíélög hér
í Reykjavík, til viðhjálpar al-
mennum hagsmunum verka-
manna. Hið eina, sem þetta furðu-
lega málgagn hefir lagt til þem’a.
mála hafa verið listar yfir aug-
lýsingar kaupmanna í blaðinu og
hvatningar til alþýðunnar um að
verzla við þessa kaupmenn.
Engin dæmi munu vera til þess
að nokkrir svonefndir „leiðtogar"
fátækra verkamanna hafi lagt sig
og flokk sinn jafnhundflata undir
fætur andstæðinga sinna. I stað
þess að vinna með einlægni og
áhuga að því að bæta kjör al-
þýðunnar, með samvinnufélögum,
hafa.þeir gefið steina fyrir brauð,
meir hirt um æsingar og málæði,
en framkvæmdir til þjóðnytja.
Loks gera þeir bandalag við höf-
uðféndur alþýðunnar, með þeim
ódæmum sem nú eru kunn orðin.
Mai-gt er líkt um þá banda-
mennina, Ólaf Thors og Héðinn,
sem nú hafa „tekið höndum sam-
an“ og standa nú sem „einn
flokkur“.
ólafur þykist vera einskonar
„forsjón“ stritandi stétta þjóðfé-
lagsins.
Það þykist Héðinn einnig vera.
ólafur stórgræðir á fiski.
Héðinn stórgræðir á oiíu.
Ólafur hefir byggt sér sjaldséðan
kastala með skottumi á toppin-
um.
Héðinn hefir byggt sér engu
minna „slot“ og býr á þremur
hæðum.
Einn er munur þessara manna. ,
ólafur viðurkennir með allri
framkomu sinni fégræðgi sína
og fyrirlitningu á allri sjálfs-
bjargarviðleitni alþýðu. — Héð-
inn hefir til þessa verið sér
úti , um atævæði alþýðunnar.
— Nú hefir han kastað
grímunni og nú skríða þessir
menn hvor undir annan á sorp-
haugum fjandskaparins gegn
sveitum landsins og sannri vel-
ferð allrar alþýðu. ***
----0----
Afturför í bókbandi.
1. 2. aukablaði Timans þ. ó. getur
hr. Ragnar Ásgeirsson um eintak af
Æfisögu Jóns Steingrímssonar, er
Sögufélagið hafi gefið kirkjunni að
Prestbakka, en hneykslast á því
hvernig hún er bundin. — „Sú var
tiðin, að íslendingar kunni að binda
hækur", en nú er bókband hér í
„stökústu niðurlægingu".
þetta er sleggjudómur um heila
stétt, sem verður að mótmæla; stað-
hæfing, sem er fjarri öilum sanni.
Ég hefi ekki séð handið á bók
þeirri, er hér um ræðir, en hún mun
vera bundin af „hirðbókbindara'1
Ragnars sjólfs.
Sú var tíðin, allt frnm yfir miðja
19. öld, að segja má ,að íslendingar
hafi ekki kunnað binda bækru —
ai ofureðlilcgum ástæðum. þeir höfðu
okki verkfæri, ekki efni sem hægt
var að vinna úr, ekki vinnustofur,
ekki kunnóttu. Hér gat enginn stund-
að iðnina, sem sjálfstæða atvinnu-
grein. Efnið, sem menn bundu í, var
ógarfað skinn, stundum elt, stundum
reykt, en alltaf eins og það kom af
skepnunni; spjöldin úr tré; saurblöð-
in kaupstaðarreikningar eða blöð úr
öðrum bókum, prentuðum eða skrif-
uðum. Lítilsliáttar hafa menn ótt við
„þrykkingar" með lélegum verkfær-
um á svo óhentugt efni sem ógarfað
skinn með tré undir. Bandið var
gert af nauðsyninni a að lialda blöð-
unum saman, en „svo gjörsneytt allri
list, sem frekást má verða".
Eftlr miðja 19. öldina fer bókband
að verða tii sem sérstök iðngrein.
Isl. bókbindarar hafa, sérstaklega sið-
ustu áratugina, sýnt lofsverðan
óhuga .ó að menntast. í iðn sinni,
Ijæði liérlendis og erlendis, og þori ég
að íullyrða, að þeir standi yfirleitt
ekki að baki samstarfsmönnum sín-
um i næstu löndum, t. d. Danmörk
og Noregi.
Ég þekki ekki listasmekk hr. R. Á.,
en það er eins og hann valdi ekki
stefnuhvörfum með þjóðinni, þegar
sjálfru bókbindari hans hefir ekki
orðið fyrir meiri. áhrihfum en svo, að
binda æfisögu Jóns Steingrímssonar
eins. og hann gerði!
Ársæll Árnason.
þegar ég fór að hripa upp pislana
úr ferðalagi mínu fyrir austan Fúla-
lælc, þá var það meining mín, að
reyna að haga orðum mínum svo, að
þau þyrftu hvorki að móðga sýslu-
menn né sauðsvartan almúgann. —
Én það fer ekki allt eins og ætlað
er; og nú hefur mér orðið á að
móðga heila stétt manna, ef fara mó
eftir orðum hr. Arsæls Árnasonar
bókbindara. þykir mér þetta leitt,
sem vonlegt er.
. Um bókband á íslandi, fyrrum; er
ég ekki nægilega fróður, til þess að
ég þori að mæta hr. Á. Á. með nægi-
merkilegheitum, en þó minnist ég að
hafa séð margar bækur íslenzkar,
gamlar; sem mér hafa þótt stórum
fegri en bækur, sem bundnar eru
hér, nú á dögum. Postiliur með dýrð-
legu flúri og spennum — Biblíur og
Grallara o. þ. h. bækur — bundnar
meö „lélegum verkfærum" — máske
ó lélegt. slcinn, og er þó árangurmn
stórum betri en mér virðist liann oft
og tiðum nú, þó unnið sé með „full-
komnum" verkfærum og vélum. Ég
efast ekki um að handverksmenn-
irnir okkar séu fullvel færir, í þess-
ari grein, en þá er sökin hjá „meist-
urunum", sem eiga að segja þeim
fyrir og ráða bandinu. En ekki þarf
annað en að bera saman bundnar
bækur frá íslenzkum og útlendum
forlögum, til þess að sjá hve langt
við Jandar erum aftur úr á þessu
sviði og hve smekklítið og jafnvel
fáránlega íslenzkar bækur eru oft
skreyttar.
þeir hinir virðulegu bókamenn,
sem gáfu hinni enn virðulegu stofn-
un, kirkjunni, umrædda bók, bera
álla ábyrgð á bandi bókarinnar, en
ekki hinn líklega konunglegi „hirð-
bókbindari" minn, því hann var að-
eins vinnumaðurinn; sem starfaði
eftir fyrirsögn húsbændanna að þessu
verki.
En það er oflof, hjá hr. Á. Á., um
mig; að ætlast til að listavit mitt
hafi lvaft óhrif á störf bókbindara,
sem ég vissi ekki að væri til, þegar
hann batt umrædda bók inn. — Mun
ég svo ekki vera að eltast frelcara
við þetta: ágreiningsefni okkar hr.
Ársæls Ámasonar.
Báðir óskum við þess víst af heil-
um Jiug að þessi grein iðnaðar, bók-
bandið, eigi eftir að taka sem mest-
um framförum á voru landi.
R. Á.
-----0---
Norræna félagið
á striðsórunum var Norræna fé-
lagið stofnað í þrem af Norðurlönd-
unum, Danmörku, Noregi og Svíþjóð,
seinna brettust Finnlendingar og ís-
lendingar í hópinn, til mikiliar á-
nægju fyrir stofnendurna. Hefir félag
þetta eflst mjög nú seinustu órin og
hafa nú allar deildirnar nálægt 10
þús. félaga og á fél. mörg hundruð
þúsund króna í sjóðum. Sérstaklega
er sænska deildin fjölmenn og rík.
Tilgangur Norræna félagsins er, að
efla kynningu og vináttu miiii Norð-
urlandaþjóðahna, og gerir fél. það
með fyrirlestrum, bólcaútgáfu, nám-
skeiðum, mótum, fyrir stúdenta,
blaðamenn, verzlunarmenn, skólafóllc
o. fl. Félagið gefur út ársrit, sem er
hið prýðilegasta að öllum írágangi,
og i það rita alltaf einhverjir fremstu
vísindamenn og rithöfundar Norður-
landanna.
Eitt af verkum félagsins hefir ver-
ið að efna til hinna svolcölluðu þjóð-
legu „vikna“, „norska vilcan",
„danska vikan“ o. s. frv. Hafa þær
oftast verið haldnar í Stokkliólmi.
þangað hafa þá lcomið noklcrir helztu
visinda- og listamenn landanna og
verið þar um vikutíma, haldið fyrir-
lestra, leikið, sungið og haft listasýn-
ingiy- o. s. frv. þetta hefir valcið afar-
mikla eftirtekt og vafalaust liafa
„vilcur" þessar haft mikla þýðingu
íyrir kynningu landanna. Nú er eftir
að halda íslenzka viku, og veit ég,
að það er ósk og von félagsdeildar-
innar i Svíþjóð, að sem fyrst megi
takast að efna til einnar slíkrar vilcu
í Stokkhólmi. þvílíkur flutnlngur á
islenzlcri menningu um nokkra dagu
gæti og vafalaust haft mikla þýð-
ingu fyrir kynningu á þjóð vorri og
menningu, sem svo fáir þekkja.
í sumar býður Norræna félagið í
Svíþjóð, skólafóllci frá öllum Norð-
urlöndunum ó mót, er verður i
Vermalandi og byrjar þann 3. júli og
stendur yfir itl 13. júlí. Gert er róð
fyrir að 24 menn frá liverju landi á-
samt fararstjóra, geti komist að. þar
verða fluttir fyrirJestrar, margar
skemtilerðir verða farnar um hið
fagra Vermaland, meðal annars verð-
ur hin Iieimsfræga skáldkona Selma
Lagerlöf lieimsótt og fleiri merkir
listamenn. þeir, sem hug hafa á að
sælcja mótið, ættu að gera undirrit-
uðum aðvart sem alira fyrst: Adr.
Fjölnisveg 11, Reykjavík.
þessi menningarstarfsemi Norræna
félagsins er svo margvísleg og þarf-
leg, og áhugi hinna Norðurlanda-
þjóðanna svo mikill fyrir þessu sam-
starfi, að það er okkur til stórrar
ininnkunar, að taka eklci þátt í sam-
starfi sliks félagsskapar. ]?ar sem
félagsskapur þessi ekki kostar oklcur
nein veruleg útgjöld, en, sem vafa-
laust getur orðið okkur að gagni, er
ennþá síður ástæða til þess að draga
sig í hlé.
Norræna félagið var stofnað hér á
landi 1922.
Nýlega var kosin ný stjóm. í henni
eru: Matthías þórðarson fornmenja-
vörður, formaður, Guðm. Finnboga-
son, landsbókavörður, Sig. Nordal
prófessor, cand. mag. Vilhjálmur p.
Til bænda:
Látið ekki dragast að panta sláttuvélar og aðrar hey-
vinnuvélar. Valið er vandalaust því vér seljum bæði
Herkúles og Deering*vélar
sem hafa reynst hver annari betur.
Samlband ísl. samvinnnfél.
Evers & Co.
Þakpappi. Gólf- og veggflísar.
Símnefni: Eversco. Kaupmannahöfn K. Símnefni: Eversco.
Merkurpappi (tjargaður þakpappi).
Solidolpappi (ótjargaður þakpappi).
Carbolinum. Asfalt til vegagerða.
Asfalt, óbráðið til einangrunar á múrsteypu.
Asfalt, fljótandi, svart og grátt til einangrunar á múrsteypu.
Asfalt, óhreinsað, til utanhússbikunar.
Eldföst efni. Gler I gangstéttaglugga.
Hornahlífin „Stabil“ á múrsléttuð horn.
Gíslason og undirritaður, sem er rit-
ari félagsins.
þeir, sem vilja ganga í félagið,
geri svo vel og geri formanni fél. eða
undirrituðum aðvart. Ársgjald er 5
kr. og fó þó félagar ársrit félagsins
frítt.
Guðlaufjur Rósenkranzson.
-----0-t,--
Mótmælafundi
gegn þingrofinu þykist íhaldið
hafa boðað víðsvegar um land og
er kampakátt yfir. Hafa verið
birtar í Mbl. ályktanir og* at-
kvæðatölur frá fundum þessum.
Tíminn hefir lítið far gjört sér
um að komast eftir, hvað hæft
væri í fregnum þessum. Þó frétti
blaðið af tilviljun um „Mótmæla-
fundinn“ í Borgarnesi í gær. Voru
þar fundarsiðir með þeim hætti,
að þeir einir fengu inngöngu,
sem lofuðu að greiða atkvæði
með þeim tillögum, sem fram
yrðu bornar, en aðrir urðu frá að
hverfa. Þegar fundi lauk — og
hafði hann þá staðið nál. 10 mín-
útur — voru taldar út úr húsinu
38 manneskjur, fermdar og ó-
fermdar. Getur það því varla
verið rétt, sem Mbl. segir, að
„mótmælin“ hafi verið sam-
þykkt með 90 atkv.
Skrípaleikurinn
heldur áfram. Dag eftir dag
hrekja þeir Jón Þorláksson, Jón
Baldvinsson & Co. nokkrar þús-
undir af friðsömu fólki í kalsa
veðri niður að Alþingishúsi, til
þess að heyra þessa pólitísku há-
spekinga lýsa yfir því, að ekkert
hafi verið gjört og ekkert muni
verða gjört fyr en næsta dag,
og Heimdallarbörnin syngja „Bí,
bí og blaka“. Vilja nú eklci þessir
góðu herrar taka tillit til heilsu
fólksins, sem á kvöldin hímir
niðri við Austurvöll; flest ný-
staðið upp úr inflúenzu, og segja
eins og er, að fólkið fái engin ný
tíðindi að heyra, að þeir viti
sjálfir og hafi alltaf vitað, að
F I L M U R.
4X61/2 cm...........á kr. 1,00
6X9 cm..............á kr. 1,20
6I/2XH cm...........á kr. 1,50
8X10% cm............á kr. 2,00
Allar aðrar stærðir með tilsvar-
andi lágu verði.
ZEISS IKON myndavélar
frá 15 kr.
Sportvöruhús Reykjavíkur
(Einar Bjömsson)
Bankastr. 11. Box 384.
Best að auglýsa í
T 1 M A N U M
þingrofið sé lögmæt ráðstöfun,
sem eklci sé hægt að breyta, og
engum sé til meins, nema þeim,
sem hræddir eru við lcosningam-
ar.
Þjóðfundurinn og Mbl.
Tvisvar í sömu greininni seg-
ist Mbl. svo frá, að „þjóðfundur-
inn“, sem allir Islendingar kann-
ast við, hafi verið 1852! Ekki
nægir þeim Mbl.mönnum að mis-
bjóða sannleikanum í meðferð
frásagna um daglega viðburði, ög
mun þó meir um valda kjána-
slcapur en illvilji. En kærustu
söguminningar þ j óðarinnar
skarta álílca vel í dálkum Mbl. og
íslenzki fáninn á meðal þeirra
veinandi skrílmenna, sem kalla
sig unga „sjálfstæðismeim“, og
af veikum mætti hafa reynt að
setja ómenningarbrag á höfuð-
borgina síðustu sólarhringana.
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson.
Ásvallagötu 27a Sími 1245.
Prentsmiðjan Acta.