Tíminn - 05.05.1931, Qupperneq 1

(ö)aíbferi
09 afgrciöslumaöur Cimans er
K a n n d e i g, þ o r s t e i n s b ó 11 i r,
íoefjargölu 6 a. Heyfjauíf.
^fgreiböía
Cimans er i £cefjar<jötu 6 a.
0pin öaglega fl. 9—6
Simi 2353
XV. Arg.
Reykjavík, 6. xnaí 1931.
36. blað
Framsókn íslendinga árin 1927-30
Framlög ríkissjóðs til vega 4 miljónír 837 þús. króna - til brúa 1 mílj
583 þús. króna - til símalagninga 1 milj. 980 þús. króna
_____ s -
3-
•n
Svo að segja óslitinn bílfær akvegur frá Borgarnesi vestur um land til Stykk-
ishólms og norður um land til Húsavíkur og Mývatns og frá Reykjavík
um suðurland að Skeiðarársandi
Vegalaéningar
1927-’30
Fyrir og' um síðustu kjördæma-
kosningar 1927 létu íhaldsmenn
mjög yfir áhuga sínum um sam-
göngumál á landi, sérstaklega
um auknar vegagerðir. Brugðu
þeir Framsóknarflokknum um
dugleysi og deyfð í þeim efnum;
þessu til sönnunar nægir að vísa
til „Varðar“ sáluga og þingræða
í Alþingistíðindum. — Nú hefir
Framsóknarflokkurinn farið með
völdin í 4 ár og sýnt og sannað
allri þjóðinni hvað hann hefir
látið gera til samgöngubóta í
landinu. Jafnframt er létt að
benda á hvað íhaldsmenn gerðu
þau ár sem þeir höfðu völdin,
svo að auðvellt er um að dæma
hvor flokkurinn sýnir betur trú
sína og áhuga í verkunum.
Á síðasta kjörtímabili hafa
framkvæmdir ríkisins í vegamál-
um verið óvenjulega miklar, og
stórum meiri en ýmsir af leið-
togum stjórnmálaflokkanna
höfðu áður gert sér vonir um.
Vegir hafa verið laggðir um
héruðin, og sýslur og landsfjórð-
ungar samtengdir með bílfærum
vegum yfir heiðar og torfærur.
í lok næstsíðasta kjörtímabils,
1927, var gerð nokkur áætlun um
slík vegakerfi, og samkvæmt
henni gerði Jón Þorláksson grein
fyrir því á landsmálafundi á
Sveinsstöðum í Húnaþingi 1926,
að árið 1940 mætti búast við að
bílfært yrði frá Borgarnesi til
Húsavikur, og í öðrum atriðum
voru áætlanir hans eftir þessu.
Ekki datt íhaldsmönnum þá í
hug sá möguleiki, að bílar gætu
gengið frá Reykjavík norður um
land í náinni framtíð. Það er
ekki fyr en eftir stjómarskiptin,
sem skriður kemst á það mál, að
ryðja fjallvegi fyrir bíla; og það
voru tveir af þingmönnum Fram-
sóknai-flokksins, sem fyrstir
hvöttu til þess að gerður yrði
sumarvegur yfir Kaldadal.
Síðastliðin 4 ár hefir vegakerf-
ið aukizt með meiri hraða en áður
hefir þekkzt hér. Nú er svo kom-
ið að telja má vel bílfært frá
Borgarnesi til .Húsavíkur og norð-
ur að Mývatni, þó að á köflum sé
þar enn um ruddan veg að ræða,
en eigi upphlaðinn; og um mið-
sumarsmánuðina er bilfært frá
Reykjavík yfir Kaldadal norður
um land. Á Norðurlandsveginum
hefir mikið verið unnið að ný-
byggingum í Mýrasýslu, Húna-
vatnssýslum, Skagafirði, öxnadal
í Eyjafjarðarsýslu og á Vaðla-
heiði í Suður-Þingeyjarsýslu og
á þessari leið eru nálega allar ár
brúaðar.
Frá Borgarnesi er nú bílfær
vegur vestur um land til iStykkis-
hólms og Vesturlandsvegi hefir
miðað talsvert áfram. I Stranda-
sýslu, Barðastrandarsýslu og Isa-
fjarðarsýslum hefir allmikið ver-
ið unnið að vegum og þó einkum
brúargerðum. Frá Reykjavík er
nú fært bílum víðsvegar um
Suðurláglendið fremst á suður-
nes, efst í Árness- og Rangár-
vallasýslur og víða niður til
strandar í þeim héruðum, austur
að Þverá og Markarfljóti. Frá
Markarfljóti og austur undir
Skeiðarársand er að miklu leyti
fært bílum þegar vel viðrar; en
þar eru margar ár enn óbrúaðar
til hindrunar, einkum þegar vötn
eru í vexti.
í Norður-Þingeyjarsýslu og á
Austurlandi hefir mest verið
unnið að vegagerð við Þistilfjörð,í
Vopnafirði, Hróarstungu og Jök-
ulsárhlíð og á Hólmahálsi, milli
Eskjfjarðar og Reyðarfjarðar. f
Skaftafellssýslum hefir og nokk-
uð verið unnið að vegum í
Hornafirði og þó einkum að
Skaftártungu- og Eldhraunsveg-
um.
Á síðastliðnum 4 árum hefir fá
verið varið til vegagerða sem hér
segir, auk framlaga til brúa:
tlr ríkissjóði:
Árið 1927.......kr. 807241,58
— 1928........— 1050000,00
— 1929 .......— 1350000,00
— 1930........— 1630000,00
Frá héruðum:
Árið 1928.......kr. 113000,00
— 1929 .......— 150000,00
— 1930........— 180000,00
Árið 1929 var unnið að vega-
gerð 113730 dagsverk og miklu
meira 1930, þó að skýrsla um
það sé ósamin, en 1925 var dags-
verkatalan við vegagerð aðeins
22500. Dagsverkatalan hafði því
fimmfaldast frá 1925—1929. —
Þessi samanburður gefur glögga
bendingu um það hvort Fram-
sóknarflokkurinn hefir haft
minni áhugafyrir vegamálunum
en íhaldið. En til þess að
skemmta íhaldsmönnum með ít-
arlegri samanburði við þeirra
framkvæmdir í vegamálum, sem
þeir voru svo drjúgir af við
kosningarnar 1927, þykir rétt
að gera lítilsháttar skýrslu yfir
2 síðastliðin kjörtímabil, um
framkvæmdir og fjárframlög úr
ríkissjóði til vega og brúargerða
samanlagt, og er hún þannig:
Árið 1924 .
— 1925.
— 1926.
— 1927.
— 1928.
— 1929.
— 1930.
kr.
867864,00
491865,00
816747,00
1109228,00
1352751,00
1869950,00
2125432,00
Eins og skýrslan sýnir, þá hef-
ir 2 síðustu árin, 1929 og 1930,
verið varið meiru fé úr ríkis-
sjóði, hvort árið fyrir sig, til
vega og brúa, heldur en gert var
samtals á þremur stjórnarárum
íhaldsflokksins, 1924—1926. Þá
var samtals varið til þessara
framkvæmda kr. 1676,476,00, en
1929 var fjárframlagið ca. 200
þús. kr. meira, og 1930 voru fjár-
framlögin nálega V2 miljón kr.
meiri en öll áðumefnd þrjú ár
til samans.
Þrátt fyrir að þetta liggur Ijóst
fyrir samkvæmt reikningum rík-
isins, þá eru foringjar íhaldsins
og sorpblöð þeirra svo óskamm-
feilin, að fullyrða, að Fram-
sóknarflokkurinn vilji litlu fé
verja til verklegra framkvæmda
í landinu, eins og þeir hafi gert;
og ennfremur telja þeir, að nú-
verandi ríkisstjóm hafi bruðlað
með tekjuafgang ríkissjóðs síð-
ustu árin í bitlinga, svo að ekk-
ert sjáist eftir af því! Það skal
fúslega játað, að síðustu árin
hefir núverandi stjóm varið
miklu meira fé til samgöngubóta
og annara þarflegra fyrirtækja í
landinu, heldur en áætlað var á
fjárlögum. En hvaða eignir eru
varanlegri fyrir þjóðina í fram-
tíðinni en vel ræktað land, aukin
framleiðslutæki og fullkomnar
samgöngubætur ? Og hvað er væn-
legra til þess að létta lífsbarátt-
una fyrir fólkinu á fjárkreppu-
tímum, en þessar eignir? Því get-
ur hver og einn svarað sér sjálf-
ur. Það er til þessara lífsgæða og
til stómm aukinnar fræðslu og
menningar í landinu, sem tekju-
afgangi ríkissjóðs hefir verið
varið síðustu árin. Og svo segir
íhaldið að ekkert sjáist eftir, ekk-
ert nema auknar skuldir!
En hvaða spor og afleiðingar
eru það sem 30 milj. króna banka-
töpin frá stjórnarámm íhaldsins
hafa markað í þjóðfélaginu? Því
getur hver og einn líka svarað
sér sjálfur. Vaxtabyrðar ríkis-
sjóðs og einstaklinganna kannast
allir við.
Þegar kjóséndur yfirleitt sjá og
sannfærast um til hvers tekjum
ríkissjóðs hefir verið beitt síð-
ustu árin, og það vita þeir nú
orðið flestir, þá er augljóst, að
blekkingavaðall íhaldsmaxma um
fjáreyðsluna, snýst nöturlega
gegn þeim sjálfum við kosningar
þær, sem nú fara í hönd.
Brúagerð 1927-'30
Brýr byggðar á árununt ’27—’30
alls 120.
81 lengri en 10 m. — 89 styttri
flestar úr jámbentri steinsteypu.
— 2.100.000
= 4 2.000.000
= J’ 1900000
l.somo
; J! jjoOooo
: i.m000
Á árunum 1927—30 hafa verið
brúuð þessi vatnsföll (brúalengdir
í svigum, taldar í metmm):
Árið 1927:
Bjamardalsá (2 brýr — 8,6 og
10,6), Búðardalsá (6,6) og Dýr-
staðaá (14,6) á Norðurárdalsvegi,
Hítá á Stykkishólmsvegi (18,7),
Bakká (6,6), Gríshólslækur (5,6)
og iSíkið (5,6) á Snœfellsnesi,
Krossá í Strandasýslu (12,5),
Víðidalsá (61,65), Gljúfurá (24,3),
Hallá (11,5) í Húnavatnssýslu.
Héraðsvötn á Gi’undarstokk (132),
Hjaltadalsá (26,5) í Skagafirði,
Þorvaldsdalsá á Árskógsströnd
(19), Skallá á Heljardalsheiði
(11,2) í Eyjafjarðarsýslu. Bakkaá
(5,5) og Kálfborgai’á (8,1) í
Suður-Þingeyjarsýslu. Selá (60),
j isoaooo
á woaooo
Jzi . z 1300000'
s S'« S g 5 is
J Li, J VZöaooo
1 imm
- ,m> oa
Z mooo
100.000
600000
Greibslur ri k issjóts iil veqarr>á/a }816~)930
O bygðastíjrhir ofi
tillacj til sysluuega oy sýbluueya.$jobu
0' ui&hald jDjóbuejo.
ITTTj
nýbyjyinga.r þjóbuega
^ ”0 3 o e s
L soaooá
600000
' 300000.