Tíminn - 30.05.1931, Blaðsíða 3

T2MINN
147
Bændur
Biöjið verzlanir ykkar um heyhrífur
frá Trésmiðjunni Fjölni með aluminium-
tindum og aluminiumstýfuðum haus, en
gætið þess vandlega að kaupa að eins
þær hrifur aem eru meb okkar stimpli
bæði á hausnum og skaftinu.
regla, sem gildir aðeins þegar um
frestun er að ræða samkvæmt 19.
gr., en ekki þegar um þingrof
samkvæmt 10. gr. er að ræða,
þar sem engin takmörk eru
sett við fjölda þingvofanna. Og
þar sem nú 20. gr. kveður ekkert
á um það, að þingrof megi ekki
verða fyr en fjárlögin séu sam-
þykkt, hlýtur það að vera gefið
mál, að það geti átt sér stað án
tillits til þess. Jeg skal því bæta
við, að það myndi jafnvel ekki
vera heppilegt, að þingrof á und-
an samþykkt fjárlaga værí bann-
að með berum orðum, því að
þingrof myndi þá líka vera úti-
lokað, þegar þingið hefði fellt
fjárlögin.
Og gegn þessu er ekld hægt að
sækja neina mótbáru frá því, að
það sé til þess að tryggja sam-
þykkt löglegra fjárlaga, að ekki
megi slíta Alþingi fyr en fjárlögin
hafi verið samþ. Því að tilgangur
þingrofsins er sem sé alls ekki að
slíta fundum Alþingis fyrir fullt
og allt það ár. Tilgangurinn er
allt annar, sem sé að láta kjósa
nýtt Alþingi. En undir eins og
kosningarnar eru um garð gengn-
ar, á Alþingi að koma saman aft-
ur samkvæmt 20. gr. til þess að
hefja störf sín á ný, og þessu ný-
kosna Alþingi má þá samkvæmt
18. gr. ekki slíta, fyr en fjárlög-
in hafa veríð samþykkt. Á þenn-
an hátt komast þessar tvær
greinar í besta samræmi sín á
milli.
Raunar sé ég það, að próf. Ein-
ar Amórsson mun halda því fram,
að ég hafi í stjórnlagafræði minni
gert mig sekan um tvísögn, með
því að ég á að hafa sagt þar í 2.
útgáfu I. bls. 414, að það „leiði
af 19. gr. grundvallarlaganna, að
hinu nýkjöma þingi (eftir þing-
rof) verði ekki slitið — og því
heldur ekki rofið með þeirri verk-
un, að umboðin falli þegar niður*)
fyrr en fjárlög séu afgreidd". Og
rétt á eftir bætir hann því við, að
eftir því yrði ríkisþingið í þessu
tilfelli ekki rofið*) samkvæmt
kenningu Berlins, fyrr en fjáriög
væru afgreidd.
Ef ekki má kalla þetta falska
tilvitnun,1 þá veit ég ekki hvað
ætti að mega kalla það, því þessi
ummæli, er lögð hafa verið mér
í munn og sem ég hefi auðkennt,
en samkvæmt þeim ætti í þessu
tilfelli ekki að vera hægt að rjúfa
ríkisþingið, eru hreinasti til-
búningur úr Einari Arnórssyni
og beinlínis þveröfug við það,
sem ég tek alveg skýrt fram. Ég
segi sem sé á hinum tilvitnaða
stað, aðeins það, að ef fjárlög
eru ekki afgreidd, má ekki slíta
hinu nýkosna ríkisþingi (eftir
þingrof) samkvæmt 19. gr.
grundvallariaganna, fyrr en fjár-
lögin eru í lagi. Og ég bæti þessu
skýrt við á eftir: „Hinsvegar er
það heimildarlaust þegar það
hefir verið álitið, að hið reglu-
lega ríkisþing, þegar það eða
annaðhvort þinganna væri einu
sinni rofið, hlyti að hafa rétt til
að sitja allt það starfstímabil,
sem heimilað er í 19. gr. grund-
vallarlaganna, án þess að truflast
af nýju þingrofi“. Og ég færi
*) Leturbreyting mín.
Gef junarúf salan
á Laugaveg 33
hefir ávalt fyrirliggjandi:
Lopi, margar tegundir og litir.
Band, margar tegundir og litir.
Karlmannafataefni, margar tegundir.
Yfirfrakkaefni, margar tegundir.
Kápuefni, margar tegundir.
Kjólaefni, margar tegundir.
Drengjafataefni, margar tegundir.
Ullarteppi, allskonar.
Rennilásstakkar.
Sportbuxur.
Vörumar eru sérstaklega Vandaðar og verðið lágt.
Vel þvegin ull (og ullartuskur) er tekin í skiftum fyrir
vörur verksmiðjunnar. -— 1 ;
Vel þvegin ull (og ullartuskur) er tekin til vinnslu, ef þess
er óskað.
1 sambandi við útsöluna starfar fyrsta flokks saumastofa.
Forstöðumaður hennar er Guðmundur Vikar klæðskeri. Þar geta
menn fengið saumuð föt eftir máli. Saumalaun (ásamt ,,tilleggi“)
fyrir karlmannafatnað úr Gefjunnardúkum verða 57 krónur. Föt
úr hinum ágætu Gefjunnardúkum, saumuð eftir máli í fyrsta
flokks saumastofu, kosta þannig kr. 83,00—118,00 eftir verði
dúkanna.
Engum vei’ður lánað, en allt er selt svo vægu verði sem
unnt er.
Sími útsölunnar og saumastofunnar er 538.
Samband ísl. samviimufél.
Ó C 1 V c
vagnar og vag'nh.jól
eru vœnst og varanlegust og best bumannseign.
Samband ísl. samvinnufél.
Vondud
Skólaorgei kosta hjá mér frá 210 ísl. kr.
Stof uorgel — — — — 350 — —
Smá-píanó — — — — 700 — —
Venjul píanó - — — — 1226 — —
Eg skifti við: Mtlller í Werdau, Nyström í Karl-
stad og Schneider i Luckenwalde, íirmu, sem aliir
mega treysta skilyrðislaust.
Elías Bjarnason,
Sólvöllum 5, Rvík.
nánari ástæður fyrir þessu með
því, að 22. gr. grundvallarlaganna
um þingrof setur ekki, eins og
sum eldri dönsk grundvallarlög,
nein takmörk fyrír tölu þing-
rofanna. Loks er það einnig
röng tilvitnun, þegar Einar Am-
órsson heldur því fram, að ég
segi á sama stað, bls. 427, að
þingrof „megi ekki“ fara fram í
bága við 40. gr. grundvallarlag-
anna; ég segi aðeins það, sem
ég get alveg staðið við, að þing-
rofi beri ekki að fara fram á slík-
um tíma, að það fari í bága við
40. gr. grundvallarlaganna um
rétt pkisþingsins til að koma
saman sjálfki-afa fyrsta þriðju-
daginii í október, ef konungur
hefir ekki stefnt því saman fyrr.
Skýring próf. Einars Amórs-
sonar getur því alls ekki staðizt,
enda hefir enginn áður haldið
henni fram. Þverí á móti, eirmig
á undan dönsku grundvallarlög-
unum 1915 og á undan íslenzku
stjórnarskránni 1920 voru kenn-
arar í stjórnlagafræði jafnt í
Danmörku og á íslandi á sama
máli um, að það að 19. gr. dönsku
grundvallarlaganna 1866 og eins
3. gr. íslenzku stjómarskrár-
breytingarínnar 1903 kvæðu svo
á, að ríkisþingi og Alþingi væri
ekki hægt að slíta, fyr en þau
hefðu setið í tvo mánuði, gerði
konungi það ekld ókieift að rjúfa
fyrir lok þess tímabils. Því sú
staðreynd, að tíminn á meðan
ekki má slíta Alþingi og ríkis-
þingi hefir nú verið lengdur í
stj ómarskránum 1915 og 1920,
þannig, að þingslit má ekki
verða, fyr en fjárlög eru af-
greidd, breytir engu, eins og Ein-
ar Amórsson í raun og vem dirf-
ist að staðhæfa, í kjarna málsins,
sem er sá, að möirnum hefir alit-
af áður ver-ið ljóst, að þingrofs-
heimild konungs takmarkast ekki
af tímafresti þeim, sem settur
er aðeins íyrir þingslit.
Ég get því ekki, þótt ég feg-
mn vildi, lýst hinní gjörsamlega
nýju skýiingu próf. Einars Arn-
órssonai- öðruvísi en sem skýr-
ingu, sem sprottin er aí hinum
æsta kosningahug augnabliksins,
en sem hann mun ekki geta stað-
íð fast við seinna við rólega íhug-
un. Að vísu sé ég, að hann vísar
til þess, að hann hafi þegar áður
haldið fram nákvæmlega hinu
sama, sem sé í Réttarsögu Al-
þingis, sem fyrir liggur fullprent-
uð síðan í júní í fyrra, og þar
sem hann segir lauslega, að „nú
megi ekki rjúfa þing (þ. e. a. s.
senda það heim) fyrri en fjár-
lögin séu afgreidd samkvæmt 18.
gr. stjórnarskrárinnar 1920“. Hér
talar hann þá um þingrof sem al-
veg sammerkt heimsendingu, en
þai' sem þetta er ríkisréttar-
„reginafglöp“ (,,Bröler“) af
versta tæi, ætla ég aðeins að
skoða þetta sem augnabliks
hugsunarleysi — jafnvel Homer
varð stundum á að fá sér dá-
lítinn dúr — og skjóta því til
míns kæra embættisbróður að
láta leiðrétta þessa leiðinlegu
villu, áður en minningarrit hans
birtist almenningi.
Sem niðurstöðu verð ég því að
slá því föstu, að ekki er hægt að
stimpla Alþingisrofið 14. apríl
sem stjómarskrárbrot frekar en
dönsku þingrofin 1926 og 1929,
þótt það hafi átt sér stað fyrir
afgreiðslu fjárlaganna. Eigi er
heldur af þeirri ástæðu hægt að
stimpla það sem yfirgang eða
misbeitingu þingrofsréttarins. Því
að vísu mun það eðlilega, eins og
próf. Einar Arnórsson vitnar í
úr stjómlagafræði minni, vera
„nærgætnasta aðferðin gagnvart
ríkisþinginu, að láta það lúka
störfum sínum og slíta því, áður
en þingrof fer fram, enda er sú
aðferð næstum skipuð af sjálfu
sér, þar sem þingræðisstjóm er“,
en ég set sjálfur þennan fyrir-
vara: „svo framarlega, sem unnt
er að fresta þingrofi". Og þegar
þingið sjálft gerir áhlaup á
stjómina, og samþykkir van-
traustsyfirlýsingu á hana, þá
verður stjómin, ef hún vill rjúfa,
að gera það strax, enda varð það
úr í Danmörku 1926 og 1929, því
að eftir samþykki vantrausts-
dagsskrár er ekki hægt að vænta
árangursgóðrar samvinnu við
st j órnarandstæðinga.
iSem mistök og yfirgangur verð-
ur því aðeins eftir það, að Al-
þingi var rofið, áður en umræður
um vantraustsyfirlýsinguna voru
til lykta leiddar og áður en Al-
þingi hafði kveðið upp dóm sinn.
En þar sem ég hefi þegar áður
farið orðum um þetta, sé ég enga
ástæðu til að láta frekar í ljós
álit mitt á því.
Knud Berlin.
-----o----
Bréfkafli úr DSIum
Ég vil byrja þetta bréf með þökk
til þín og allra þeirra, sem létu til
sín heyra i útvarpinu í hinum póli-
tisku umræðum nú hin síðustu
kvöld. Et' til vill undrast þú yfh-
því, að ég skuli flytja öllum þeim
sem töluðu, þakkir. En ástæðan til
þess er sú sem nú skal greina. Ég
þakka íhaldsmönnunum fyrir það að
þeir sýndu innræti sitt jafn greini-
lega og þeii- gerðu, i niðurrifs- og
vuldastreituáttina. Ég þakka þeim
það, að þeir sönnuðu í útvarpinu
fyrir fullum þriðjungi landsmanna,
að þeir eru ófijóir og hugsjóna-
snauðir eiginhagsmunaspekulantar,
sem reyna ekki að vinna sér traust
alþjóðar með baráttu fyrir menn-
ingar- og þioskamálum alþjóðár,
lieldur beita kröftum sinum og vopn-
um til rógs og blekkinga, og til-
rauna til hins lágfleyga niðurrifs á
öllum sannleika um bændaflokkinn,
sem auðkennt hefir bardagaaðferð
þeirra nú um nokkurt áraskeið. Ég
þakka þeim það, að þeir sýndu svo
greinilega hug sinn til bændanna i
kjördæmaskipunarmálinu, og viður-
kenndu bæði beint og óbeint, að
þeir ætla sér, i faðmlögum við þeirra
mestu andstæðinga, að sparka áhrif-
um bænda út úr þinginu, en setja í
þess stað braskara- og fjárplógs-
mannavaid Reykjavikur. Ég þakka
þeim það, að þeir þorðu ekki að
ræða fjánnálin á réttlátum grund-
velli, en héngu áfram á gömlu hor-
riminni, sem hefir það eitt til síns
ágætis, að þeim ber aldrei saman í
ijármálablekkingartilraununum, og
hlýtur af því að leiða, að þeim
trúir enginn hugsandi maður lengur,
nema e. t. v. þeir, sem eru alveg
steinblindir flokksmenn. Og að lok-
um vil ég þakka þeim það, að þeir
sönnuðu með öllum umræðum sin-
um, að þeir notuðu þau vopn ein,
sem lltlum mönnum hæfir einum,
þegar þeir berjast fyrir tllum mál-
efnum. ...
Ég þakka ykkur, Framsóknar-
menn, fyrir hina glöggu reikninga,
sem þið hafið lagt á borðið í ölium
málum, frammi fyrir kjósöndum
landsins. Ég þakka ykkur alla bar-
áttuna, sem þið hafið háð fyrir við-
reisn landbúnaðarins, i vegamálum,
símamálum, jarðræktarmálum og
öðrum verklegum málum landbúnað-
arins. Ég þakka ykkur hinn rétta
skilning og brennandi áhuga í
menntun alþýðunnar, fyrir alþýðu-
skólana, sem veita sv.eitafólkinu kost
almennrar og hagrænnar fræðslu,
fyrir búnaðarskólana, sem hafa full-
komnast fyrir ykkar atbeina. Og
fyrir húsmæðraskólana, sem hafa
ýmist fullkomnast frá fyrri tið og
ílestir þó fæðst að nýju og flutt hús-
mæðraefnunum tækifæri til að búa
sig undir sitt starf. Ég þakka ykkur
það, að þrátt fyrir hinar hraðstigu
framfarir á landi og sjó, til hags-
bóta fyrir landbúnaðinn, hafið þið
þó einnig haft tíma, vilja og getu
til að veita kaupstöðum og sjávar-
útveg stuðning, þrátt fyrir það, að
þið hafið verið rægðir sem fjand-
menn sjávarútvegs og kaupstaða.. -
Að síðustu, af því að ég er Dala-
maður, vil ég flytja Sig. Eggerz
kveðju mína. Hann á þakkir skilið
fyrir það, að nú er hann algjörlega
búinn að kasta gærunni, og úlfur-
inn kominn fram. Hann á þakkir
skilið fyrir það, að hann sem þótt-
ist vera „frjálslyndari" en Fram-
sóknarmaður, þegar hann bauð sig
fram við síðustu kosningar, hefir nú
gengið inn í íhaldið úr ðllu „frjáls-
lyndinu" og er nú farinn að „brosa“
framan í sósíalista líka. Heldur hann
að kjósendur þakki honum það eklci
að makleikum, að hann me'ð aðstoð
íhalds- og jafnaðarmanna ætlaði að
þurka Dalaþingmanninn burt af
þinginu?
Dalamenn þakka honum með því
að fella hann í kosningunum.
Útvarpshlustandi.
-----o----
Ýmsir stjómmálamenn
eru nú á ferð og taka þátt í
fundum, þó að þeir séu ekki
frambjóðendur. Forsætisráðherra
er farinn norður í Skagafjörð
með Goðafossi til að heilsa þar
upp á „síðustu þingmenn“ Skag-
firðinga, Magnús og Jón. Ey-
steinn skattstjóri er í Suður-
Múlasýslu, og hefir knésett Áma
Pálsson, svo að Ámi er orðinn
jafn aumur og þegar hann á að
skrifa í Mbl. Gísh ritstjóri er að
þjappa að nafna sínum, sýslu-
manninum í Skaftafellssýslu, og
Jónas Jónsson frá Hriflu er að
leggja af stað í ferð á fundi í
Húnavatnssýslu og máske víðar.
Níðpési
frá íhaldinu um Tr. Þórhallsson
forsætisráðherra og Framsóknar-
flokkinn kvað nú vera fullprent-
aður og í þann veginn að fara út
um land. Talið er að hann eigi
að geymast þar til 8. júní. Þá i
eigi að dreifa honum í skyndi út j
til kjósenda. Þá vita íhaldsmenn
að eigi verður komið við leiðrétt-
ingum. Skyldi Guðrún Lárus-
dóttir hafa fundið upp þetta hag-
nýta form fyrir kristilegri
breytni?
Spyrjist fyrir um verð á
Saltkjðti og tólg
áöur en þér festið kaup
annarstaðar.
Samband ísl. samYÍnnnfélaga
Sími 496
Handhægt
og auövelt er að nota hinar
heimsfrægu
suðuvólar.
Ómissandi á hverju heimili.
A B. B. A. HJORTH & Co.
Umboðsmenn á íslandi:
pórður Sveinsson & Co.
Sveitamenn
er til Reykjavíkur koma, ættu sjálfs
sín vegna, ef þá vantar rúmstæði
eða önnur húsgögn, jafnt ný sem
notuð, að koma á Fornsöluna, Að-
alstræti 16. — Þaö borgar slg. —