Tíminn - 11.07.1931, Blaðsíða 3

TlMINN
171
Reikningur BúnaSarbanka íslands
árið 1930 er kominn út. Aðalbankinn
í Rvík átti nrn áramót útistandandi
lán, sem hér segir, talið í heilum
krónum:
Sparisj,- og rekstrarlánad.. 2,374,784
Veðdeild..................... 567,400
Rœktunarsjóðúr (5 %% ný
lán)................a .. .. 3,899,801
Byggingar- og landnáms-
sjóður..................... 1,132,872
Er þá eigi talið það fé, sem útibú-
ið á Akureyri liefir fengið, en úti-
standandi lán þess voru um áramót
í'úml. 266 þúsundir kr. — Höfuðstóll
Viðlagasjóðs er um 2 milj. króna.
Hindenburg þýzkalandsforseti hefir
gefið út boðskap um neyðarráðstöf-
un, sem heimilar rikisstjórninni að
leggja þœr kvaðir á öll firmu, sem
eiga eignir er nema fimm miljónum
marka, að þau setji tryggingar fyrir
skuldbindiiigum ríkisins hlutfallslega
eftir getu sinni. Nemi þœr tryggingar
aRs fimm hundruð miljónum gull-
marka.
Bandaríkin og ófriðarskuldimar.
Hoover forseti hefir fyrir hönd
Bandaríkjanna komið fram með til-
lögu um, að greiðslu ófriðarskulda
miRi ríkja verði frestað um eitt ár í
því skyni að draga úr heimskrepp-
unni. Hin stórveldin hafa nú gengið
að tillögunni, en alþjóðaráðstefna
er kölluð saman 17. þ. m. til að
taka frekari ákvarðanir. Tillaga
þessi mun aðallega fram komin
vegna neyðarástandsins í þýzka-
landi, en allar þjóðir nema Frakkar,
virðast hafa tekið henni fegins
hendi.
Verzlunarfloti Noregs hefir aukizt
um 154 skip árið 1930. Verzlunarflot-
inn allur er nú 3.8 rnilj. brúttótonna
að stœrð.
Frá loftskipinu Zeppélin greifa
barst póstmálastjóra loftskeyti, sem í
þýðingu er svohljóðanda:
„þökk fyrir ágæta aðstoð við póst-
upptökuna. Berið kveðju forsætis-
ráðherra og þjóðinni".
Póstmálastjóri vill bæta við þakk-
læti til póstmanna fyrir ágæta aðstoð
við þetta tækifairi, til lögreglunnar
sömuleiðis, og til allra, sem viðstadd-
ir voru, fyrir prúða frainkomu.
Himnaflug Picards. Svissneskur
prófessor að nafni Picard, og félagi
hans, liafa getið sér lieimsfrægð fyrir
að komast lengra burt frá jörðinni
en nokkrir aðrir lifandi menn. Sá
atburður gjörðist rétt fyrir næstsíð-
ustu mánaðamót. þeir félagar vfir-
gáfu jörðina í loftbelg í Augsburg á
pýzkalandi og komu niður aftur á
skriðjökli suður í Sviss. Voru þeir á
lofti tvo sólarliringa og voru menn
almennt famir að óttast um afdrif
Aðalfnndnr
Búnaðaisainbands Suðurlands.
Árið 1931 2. júní var aðalfund-
ur Búnaðarsambands Suðurlands
settur og haldinn að Þjórsártúni.
Á fundinum eru mættir:
Stjórn Sambandsins: Guðm.
Þorbjarnarson, Dagur Brynjúlfs-
son og Magnús J. Finnbogason.
Þá eru mættir fulltrúar frá 23
búnaðarfélögum, sýslufultrúi Ár-
nessýslu hreppstj. Eggert Bene-
diktsson og búnaðarmálastjóri
Sig. Sigurðsson. — Þá eru mættir
æfifélagar Ingimundur Jónsson
Hala, lngólfur Þorsteinsson Lang-
holti, Þorsteinn Sigurðsson Vatns-
leysu, Gísli Jónsson Stóru-Reykj-
um, Eiríkur Jónsson Vorsabæ,
Helgi IJannesson Sumarliðabæ,
Erasmus Gíslason Haga, Ólafui'
Ögmundsson Hjálmholti. Aðrir
æfiíélagar, er mættii' eru, eru
fulltrúar eða stjórnarmenn og.
teljast ekki sérstaklega. — Trún-
aðarmenn Sambandsins eru allir
mættir nema Dagbjartur Ás-
mundsson og tilkynnir ekki for-
föll.
Formaður Sambandsins setti
fundinn og stjórnaði honum, og
kvaddi til skrifara Dag' Brynjólfs-
son.
1. Formaður lagði fram og las
upp reikning yfir tekjur og gjöld
Sambandsins árið 1930 endur-
skoðaðan. Var reikningurinn sam-
þykktur í einu hljóði.
2. Um framkvæmdir Sambands-
ins síðastliðið ár var vísað til í
þeirra. því að loftbelgurinn hvarf
sýnuni a svipstundi: og var miklu
lengur burtu en Picard hafði gjört
i-áð fyrir. Loks komu menn auga á
hann á öðru dægri suður undir Ölp-
um, og sáust engin merki þess, að
þar væru iifandi menn innanborðs,
og flugvélar, sem sendar voru á
yettvang urðu einskis varar. þeir fé-
lagar voru þó við beztu heilsu en
gótu ekki lent vegna óhagstæðs loft,-
straums og liiðu nætur. Um nóttina
bar þá suður á við og urðu þá að
létta ioftbelginn til að rekast ekki
á fjallabrúnir. Að lokum tókst
þeim að lenda á jöklinum 3000 m.
yfir sjávarmál, og gengu þaðan á-
leiðis til byggða, en þar mættu þeir
leitarmönnum, sem höfðu séð til
ferða loftbelgsirís. Lengst komust
þeir félagar i 16 þús. metra hæð (16
km.) og er það 4 þús. m. meira en
hæst hefir verið komist áður. Loft-
þunginn var þar 10 sinnum minni
en niðri við yfirborð jarðar og
frostið 60—70 stig. En þeir lréldu á
sér hita með því að mála helming
belgsins svartan og snúa þeim hluta
að sólinni. Var 30 stiga hiti þar
inni. Ennfremur urðu þeir að flytja
með sér andrúmsloft og áttu eftir
klukkustundar forða, þegar niður
kom í venjulegt loftslag. Loftbelgur-
inn steig mjög hratt, á 2 klukku-
stundum upp i 16 krn. hæð, en fcrð-
in niður i 3000 m. hæð tók 10 stund-
ir. Picard gjörir ráð fyrir, að í
framtíðinni rnuni flugleiðirnar verða
fyrir utan gufuhvolfið, af því að þar
er eilíft logn og ekkert skýjafar.
Telur hann sig hafa gjört mjög
mikilsverðar vísindalegar rannsókn-.
ir, sem haldið muni áfram á næst-
unni. — En himnafarinn kom held-
ur ekki að tómum kofunum, þegar
hann kom aftur niður á jörðina, því
að þar liafði honum fæðst sonur, ó
meðan hann var í burtu!
Yfirráðin í Austur-Grænlandi. Við-
sjór eru nú milli Dana og Norð-
manna út af yfirráðunum á austur-
strönd Grænlands. Stunda Norðmenn
veiðiskap þar um slóðir og telja
sig því eiga nokkurn rétt til
landsins. — Nú í sumar liafa Dan-
ir gjört út vísindaleiðangur, sem
á að starfa á þessum svæðum um
nokkurra ára skeið og kynna sér
lífsmöguleika þar. Hafa Danir feng-
ið foringjum leiðangursins lögreglu-
vald, en þar þykir Norðmönnum
þeim, 'er þarna hafast við, gengið ó
réti sinn. — Fyrir sköimnu var í
Noregi sett á laggirnar svonefnt ís-
hafsráð, sem' á að gefa gætur að
liagsmunum Norðmanna í löndunum
í Norður-íshafinu. Hefir ráðið í op-
inberri yfirlýsingu komizt eitthvað
prentuðum og útbýttum skýrsl-
um.
3. Þá voru lagðar fram tillögur
til framkvæmdastarfs Sambands-
ins næsta ár.
a. Sambandið styðji nýyrkju
bænda á sambandssvæðinu með
því að ráða nokkra góða jarð-
ræktarmenn yfir vortímann, sem
vinni að undirbúningi á sáðslétt-
um; Þessir menn séu 1 í Vestur-
Skaftafellssýslu, 2 í Rangárvalla-
sýslu og 2 í Árnessýslu. Sam-
bandið greiði upp í kaup þeirra
kr. 4,00 hvern vinnudag og séu
áætlaðar í þessu skyni allt að kr.
800,00. Eftir nokkrai' umræður
kom fram svohljóðandi tillaga:
Fundurinn samþykkii' að Sam-
bandið útvegi nokkra vana ný-
yrkjumenn og styðji starf þeirra
að nokkru, og felur fundurinn
stjórn Sambandsins að haga
þessu svo sem hún telur hentast,
eftir eftirspum, og því hvemig
tekst að fá hæfa menn um stutt-
an tíma og heimilar að verja til
þessa allt að kr. 1200,00.
b. Styrkur til baðtækjabygg-
inga yeitist á sama hátt og verið
hefir. í sambandi við þessa til-
lögu kom fram tillaga frá Helga
Hannessyni svohljóðandi:
„Styrkur til baðtækjabygg-
inga falli niður“.
Þessi tillaga felld með 15:7
atkv., en tillaga stjórnarinnar
samþykkt með 15:7 atkv.
c. Til leiðbeininga við raf-
virkjun sé varið allt að 300 kr.
Samþ. með 11:6 atkv.
d. Til garðyrkju og matreiðslu-
náms sé varið allt að 1 000 kr.
ógætilega að orði, á þá leið að
norska stjórnin ætti nú þegar að
leggja hald ó þann hluta Grænlands,
þar sem atvinna er stunduð af
norskum mönnum. Hefir framkoma
íshafsráðsins vakið nokkra ókyrrð í
Danmörku, og heima fyrir hefir ráð-
ið einnig, i Stórþinginu, sætt ámæli
fyrir að hafa blandað sér inn í mál,
sem álits þess hafi ekki verið leitað
um. Stauning forsætisráðherra Dana
var nýlega i Osló að ræða þessi mól
við norsku stjórnina. — Rétt eftir að
þessir atburðir urðu, varði einn af
meðlimum íshafsráðsins doktorsrit-
gjöi'ð við háskólann i Osló, og fja.ll-
aði ritgjörðin um réttindin til Græn-
lands.
Eftir að þetta er ritað hafa þeir
atburðir gjörzt, að norskir veiðiinenn
á Austur-Grænlandi tóku til sinna
ráða og sendu út tilkynningu um,
að þeir hefðu numið land ó Austur-
Grænlandi og lagt undir Noreg. Kalla
þeir landnám sitt: Land Eiríks
rauða. Heiir þess nú um hríð verið
beðið með nokkurri óþreyju, hvort
norska stjórnin myndi viðurkenna
landnámið. Hafa um þetta efni farið
margar orðsendingar milli norsku og
dönsku stjórnarinnar. En í morgun
barst Fréttastofu blaðamanna hér
svohljóðanda skeyti frá Kaupmanna-
höfn:
„Svar Dana við orðsendingu Nor-
egsstjórnar var aflient í gær. Danir
féllust ekki á fyr um getna skilmála
Noregs. í gæi'kveldi var opinberlega
tilkynnt, að Noregsstjórn hefði
ókveðið að helga sér land í Austur-
Grænlandi frá 71. breiddarstigi og
30 mínútum til 73. stigs og 40 mín-
útna. Noregskonungur skrifaði undir
landhelgunina seint i gærkveldi. * 1—
Talið er víst, að Danastjórn kæri
Norðmenn fyrri Haagdómstólnum“.
Ennfremur annað skeyti svohljóð-
anda:
„Aukai'óðuneytisfundur hefir verið
kallaður saman vegna þeirrar
ákvörðunar Noregsstjórnar að helga
Noregi land í Austur-Grænlandi á
því svæði, sem norskir veiðimenn
hafa liaft bækistöðvar á undanförn-
um árum. Dr. Muneli, danski utan-
í'íkismálaráðherraiin hefir lýst því
yfir, að danska stjórnin hafi reynt
eftir mætti að koma i veg fyrir ósam-
komulag, en Danir verði að gæta
réttar síns, og muni stjórni því að
sjálfsögðu bera fram umkvörtun við
Haagdómstólinn fyrir réttarskerðingu
að iiálfu Norðmanna".
Neyðarástandið í pýzkalandi verð-
ur ískyggilegra með degi hverjum.
Stjórnin hefir lækkað laun opinberra
starfsmanna til að draga úr útgjöld-
unum, en veigrar sér við að kalla
Samþ. með 20:3 atkv.
e. Til námsstyrks dýralækna á
sambandssvæðinu og verkfæra-
styrks til þeirra sé varið allt að
1000 kr. Samþ. 1 einu hljóði.
f. Til skólans í Haukadal veiti
Sambandið 200 kr. til leikfimis-
áhalda. Samþ. í einu hlj.
g. Ráðinn sé í þjónustu Sam-
bandsins einn fastur starfsmað-
ur (sýsluráðunautur).
I sambandi við þessa tillögu
komu fram tillögur frá nefnd
þeirri sem kosin var á síðasta
aðalfundi til þess að' gera tiliög-
ur um framtíðarstarfsemi Sam-
bandsins.
Tillögur nefndariimar hljóða
þannig:
a. A ð Búnaðarsambandið ráði
sér einn fastan starfsmann til að
byrja með.
b. A ð Sambandið eignist eða
taki á erfðafestu hentugt jarð-
næði á sambandssvæðinu, þar
sem komið verði á fót nýbýli
sem verði aðsetur starfsmanna
og skrifstofu Sambandsins.
Eftir nokkrar umræðm- var
borin upp tillaga um fastan
starfsmann svohlj óðandi:
„Búnaðarsamband Suðurlands
ráði sér eimi fastan starfsmann
til að byrja með. Samþ. með
20:1 atkv.
Þá komu fram svóhljóðandi
tillögur:
„I _tilefni af tillögu nefndar
þeirrar, er kosin var á síðasta
aðalfundi, til að gjöra tillögur um
framtíðarstarfsemi Sambands-
ins, samþykkir fundurinn að fela
stjórn Sambandsins:
MYNDIR frá húsmæðra- og kenn-
aranámsskeiði á Laugarvatni eru
seldar hjá okkur.
Filmur seldar, framkallaðar og
kopieraðar.
AMATÖRVERZLUNIN
(þorleifur þorleifsson)
Kirkjustræti 10. Sími 1683.
saman rikisþingið. Öfgaflokkunum
til hægri og vinstri vex mjög fylgi.
Hafa þýzkir stjórnmálamenn látið i
ljós, að landið muni verða kommún-
istum að bráð, ef augu annara þjóða
ljúkist eigi upp fyrir þeim alvarlegu
tíðindum, sem séu þar að gjörast, og
Rín muni þá að fáum árum liðnum
skipta löndum rnilli austrænnar og
vestrænnar menningar.
Siglingar um Suezskurðinn. Tíð
indum þykir það sæta, að ýms af
kaupskipum Breta, sem sigla milli
Austurlanda og Suður-Evrópu veigra
sér við að sigla. um Suezskurðinn og
íara lieldur suður fyrir Afríku. Af
þvi að kol eru nú svo ódýr þykir
borga sig að sigla lengri leiðina og
sleppa við gjaldið fyrir að fá að
fara um skurðinn.
Frá Spáni. Stjómarskrárnefnd sú,
sem skipuð var af bráðabirgðalýð-
veldisstjórninni, til þess að semja
uppkast að stjómarskrá fyrir hið
spánverska lýðveldi hefir lokið
störfum. I neíndinni voru eingöngu
lögfræðingar. í stjórnarskrárfrum-
varpinu eru ströng ákvæði til þess
að tryggja réttindi einstaklingsins.
þjóðþingið vei'ður i tveim deildum,
íulltrúadeild og efrimálstofa - eða
öldungadeild (senat). þingmanna-
tala 200. þingið kemur saman 2.
október ár hvert. Efrimálstofan og
fulltrúadeildin kjósa íorseta lýðveld-
isins til sex ára í senn. Forsetinn
getur rofið fulltrúadeildina, en ekki
efri málstoíuna, en sé fulltrúadeild-
in rofin, verður að kalla þing sam-
an aftur innan sextíu daga. 1 stjórn-
arskrárfrumvarpiuu er gert ráð fyrir
aðskilnaði rikis og kirkju og kosn-
ingarrétti kvenna.
Knut Hamsun hefir ákveðiö að
fara í mál við fyrri eigendur búgarðs
hans, Nörholmen, til þess að fá
dæmdan frá þeirn réttinn til nafns-
ins. Hefir hann ráðið lögmann
einn i Oslo til þess að annast málið
fyrir sina hönd. Nörholmsættin er
dreifð um allan Noreg og víða um
Vesturheim og er búist við, að mál
þetta vei'ði- eigi til lykta leitt á
skömmum tíma.
Síldveiðin við Norðurland er nú að
byrja og eru skipin sem óðast að
i'ara á veiðar. Aflimi er góður og
hafa skip þau, s.em komin eru út,
sum tvíhlaðið á dag. Öll síldin hefir
a. A ð ráða, með samþykki
Búnaðatlélags Islands íastan
stai'fsmann fyrir Sambandið, er
hafi á hendi mælingar, leiðbein-
ingar o. fl., ei' að búnaði lýtur,
eftir ákvæðum stjómar Sam-
bandsins.
Stjórn Sambandsins gefur þess-
um manni erindisbréf, semur um
kaup hans á líkum grundvelli og
tíðkast með samskonar starfs-
menn.
b. Fundurinn felur stjóm Sam-
bandsins að útvega tilboð um
hentugt jai’ðnæði eða land nægi-
lega stórt til nýbýlastofnmiar.
Á jarðnæði þessu er ætlast til
að verði reistar hæfilegai’ bygg-
ingar, svo ráðunauturinn geti
haft þar hæfilega íbúð og skrif-
stofur eftir þörfum Sambands-
ins.
Ennfremur er stjórn Sam-
bandsins falið að fara þess á
leit við Byggingar- og Land-
námssjóð, að fá lán til þessara
bygginga og leggja upplýsingar
og tillögur sínar fyrir næsta
fund“.
Þessir 2 liðir samþykktir með
öllum atkvæðum gegn 1 og til-
lagan þarmeð öll samþykkt.
3. Erindi frá formanni Fram-
farafélags Landmannahrepps,
sem fer fram á fjárstyrk til
dráttarvélakaupa hjá nefndu fé-
lagi, var felld.
4. Kom fram svohljóðandi til-
laga:
„Fundurinn skorar á Alþingi
að gjöra þá breytingu á jarð-
ræktarlögunum, að veittur verði
sami styrkur á dráttarvélar hlut-
Bændur
Biðjið verzlanir ykkar um heyhrifur
frá Tréstniðjnnni Fjiilnl með aluminium-
tindum og aluminiumstýfuðum haus, en
gætið þess vandlega að kaupa að eins
þær hrifur *em eru með okkar stirapli
bæði á hausnum og skaftinu.
farið til Siglufjarðar og mest í
bræðslu, en nokkuð í frystingu.
Fékk ríkisverksmiðjan um 5000 mál
á einum sólarhring. Krossanesverk-
smiðja byrjar að taka á móti sild
upp, úr helginni. Oákveðið enn hve-
nær síldarsöltun verður leyi'ð.
-----o----
„Enginn ræður sínum næturstað“.
Ársfundur læknafélagsins er
nýafstaðinn hér í bænum. Var
fundurinn háður í lestrarsal
memrtaskólans, hinum nýja, sem
kennslumálastjórnin hefir látið
gjöra í bókasafnshúsinu Iþöku,
sem áður hafði verið sama sem
lokað nemendum skólans vegna
hirðuleysis þeirra, sem áður
höfðu yfir skólamálunum að
segja. Létu ýmsir fundarmanna
orð falla um það, hve þama
hefði verið ánægjulegur fundar-
staður. Hitt munu þeir síður
hafa hugleitt, að þeirri umbót í
menntaskólanum, sem læknamir
í þetta sinn nutu góðs af, var
Jónas Jónsson fyrv. kennslumála-
ráðherra að koma í kring einmitt
sömu dagana, sem nokkrir of-
stopafullir læknar í Rvík vom að
æsa stéttina til harðvítugrar bar-
áttu gegn þessum sama manni og
mótspymu gegn ríkisvaldinu, en
þær tiltektir enduðu eins og
kunnugt er á því alræmda
hneykslismáli, sem enn um stund
mun skyggja á álit íslenzku
læknastéttarinnar, þjóðinni til
skapraunar. Skyldu ekki ein-
hverjir sjá hógværlega áminn-
ingu forsj ónarinnar í lofsyrðum
læknanna um fundarsalinn í I-
þöku? En „enginn ræður sínum
næturstað“!
fallslega, sem nú er veittur á
önnur jaðyrkjuverkfæri“. Samþ.
með 9 atkv. gegn 6.
5. Fjárflutningar: Svohljóðandi
tillaga kom fram:
„Aðalfundur Búnaðarsambands
Suðurlands beinir þeirri ákveðnu
áskorun til bænda á sambands-
svæðinu, að þeir á hausti kom-
anda forðist sem mest að eyða
fé sínu í bílflutninga á sláturfé.
Jafnframt beinii’ fundurinn þeirri
ósk til Sláturfélagsstjómarinnar,
að hún útvegi góða áfangastaði
til afnota fyrir fjáirekstra hæfi-
lega víða með veginum til Reyk-
javíkui'. Ennfremui- að hún út-
vegi mönnum heimild til að reka
fé sitt utan þjóðvegarins, þar
sem auðveldast er“.
6. Stjómarkosning: Kjörtími
Guðm. Þorbjarnarsonar Stóra-
Hofi vai' útrunninn og var hann
endurkosinn með 27 atkvæðum.
Varamaður Lárus Helgason
Kirkjubæjai’klaustri var einnig
endurkosinn í einu hljóði. Endur-
skoðendur voru endurkosnir þeir
Eggert Benediktsson Laugardæl-
um og Skúli Gunnlaugsson
Bræðratungu.
7. Þá kom fram svohljóðandi
tillaga: „Fundurinn skorar á
stjóm Sambandsins að halda
aukafund í haust, á þeim tíma,
sem .henni virðist bezt henta“.
Samþ. með samhljóða atkv.
Fleira ekki tekið fyrir. Fund-
argjörð lesin og samþykkt.
Fundi slitið.
Guðm. Þorbjamarson.
Dagui’ Brynjólfsson.