Tíminn - 08.08.1931, Blaðsíða 3

TlMINN
183
XI ii s m. æ dra.skóli
1. október hefst þriggja mánaöa námsskeið á húsmæðraskóla
mínum. Verður kennt hvem virkan dag frá ld. 3—7 e. h. —
Kennslugjaldið er kr. 45,00 hvern mánuð og fá nemendur eina
máltíð.
í september fer fram eins mánaðar námsskeið á sama tíma
dags og hið fymefnda.
Allar nánari upplýsingar veiti ég undirrituð.
Reykjavík, 8. ágúst 1931.
Kristín Thoroddsen
Fríkirkjuveg 3. Sími 227.
í Reykjavík er ekki meiri en á-
ætlað er hér að framan, þá má
nærri geta að margur maðuriim
og, það sem lakast er, margt
barnið, fái fáa mjólkursopana, og
heilsa þess sé jafnvel í voða
vegna mjólkurskorts.
Fátæku mæðurnar munu svara
því, að mjólkin sé svo dýr, að
þær hafi ekki efni á að veita
bömunum hana, nema af skorn-
um skamti. Því miður er þröng
í búi hjá mörgum, þegar líka at-
vimiuleysið legst á eitt með fá-
tæktinni, að banna mönnum
bjargirnar, en hitt mun líka vera,
að mörg heimilin, bæði efnuð og
snauð, veita sér ýmislegt, sem
síður skyldi en mjólkina, bæði af
þekkingar- og hugsunarleysi um
þýðingu mjólkurinnar og hka
vegna þess, að meim halda að
mjólkin sé of dýr.
Þegar borið er saman hvað
framleiðendurnir verða að gefa
fyrir hana, þá er mjólkin dýr —
sölukostnaðurinn ótrúlega mikill,
enda þótt flutningskostnaðurhm
sé vitanlega mikili á mjólkinni,
sem hingað er flutt og einnig til
mjólkurbúanna austanfjails. En
beri maður saman mjólkurverðið
við verð á ýmsum öðrum matvæl-
um og með tilliti til næringar-
gildis og hollustu, þá er mjólkin
ekki eins dýr og menn halda og
skal því til skýringar bent á að
1 lítri nýmjólkur eða 1,8 1. undan-
rennu hefir sama næringargildi
sem 4—500 gr. nautakjöt, 250
gr. flesk, 12—1500 gr. þorskur,
7 hænuegg eða 3300 gr. tomat-
ar og eru þessar vörur allar hlut-
fallslega dýrari en mjólkin og
fyrirhafnarmeiri. Úr pilsner, sem
kostar 50 aura, fær maður um
1,6 hitaeiningu fyrir eyririnn, en
úr mjóikurglasi, sem kostar 25
aura fær maður nál. 10 hitaein-
ingar fyrir eyririnn.
Undanrenna og áfir hafa ríf-
lega hálft næringargildi móts við
nýmjólk. Vegna sýrunnar í áf-
unum eru þær sérlega hollar og
bezti svaladrykkur erfiðismanna.
Af þessu má sjá, að ólíkt væri
notadrýgra fyrir hvem sem er,
sem kaupir sér svaladrykk á veit-
ingahúsi að kaupa heldur ein-
hverskonar mjólk en öl, og ætti
því að vera hægt að fá markað
fyrir hana á veitingaliúsunum,
miklu meira en nú er, ef eitthvað
væri að því unnið að örfa gest-
ina til að kaupa þar mjólk.
(Meira). M. St.
----o-----
fjárhagsáætlun. Hvað mundu and-
stæðingamir segja um þetta
ástand í Reykjavík, ef Framsókn-
armenn stjómuðu þessu bæjar-
félagi? Ég ætla ekki að fara
fleiri orðum um þetta ástand, til
þess verður máske tækifæri síðar,
en íhaldsmenn hefðu gott af að
stinga hendinni í sinn eigin barm
og rannsaka ástandið hér í Rvík
þegar þeir eru að lýsa með svört-
um litum ástandinu hjá ríkinu.
Hið athyglisverða við atvinnu-
bótatillögu íhaldsmanna á Alþingi
er það, að eftir að þeir hafa feng-
ið hina alvarlegu aðvörun við
framkvæmd sinnar eigin fjárhags-
áætlunar fyrir bæinn, heimta þeir
að ríkið framkvæmi atvinnubæt-
ur án þess að séð sé fyrir tekju-
auka, þ. e. með nýjum lánum.
Ihaldsmenn virðast ekki skilja
það, að ef hjálpa á þeim, sem at-
vinnulausir eru og ekkert eiga,
verður að taka peningana til þess
frá þeim, sem eitthvað eiga og
eru aflögufærir. Tillaga íhalds-
manna á Alþingi er alveg sama
eðlis og tillögur þeirra í bæjar-
stjóm Reykjavíltur. Þeir vilja
gjarnan auka atvinnuna, því und-
ir kaupgetu almennings og áfram-
haldandi peningaveltu eiga marg-
ir þeirra sína eigin afkomu. En
þeir vilja framkvæma hjálpina án
þess, að hún komi við þeirra eigin
pyngju; þeir vilja taka peningana
Veðdeildin og húsaleigudýrtíðin.
Fátt hefir verið hrópað um öllu
hærra í íhaldsblöðunum í seinni
tið en fé tn veðdeildarinnar. Og
Framsóknarflokkurinn hefir verið
sakaður um tómlæti í þessum efn-
um. Sannleikurinn er sá, að í tíð
Framsóknarst j órnarinnar síðast-
iiðið kjörtímabii var mjög miklu
ié varið til veðdeildarbréfakaupa.
Og er það vafasamur heiður, með-
an f jármagn þetta hefir óhindrað
runnið eftir þeim leiðum, sem
stjórnarstefna íhaldsins hafði
troðið í þessum efnum. Samileik-
urinn er sá, að veödeildin hefir
hingað til átt sinn þátt í því að
auka á húsaleiguneyðhxa hér í
bænum. Hún kann að hafa skap-
að húsaleiguokrinu nokkurt að-
hald með því að stuðla að auknum
byggingum. En einkum hefir hún
verið einskonar baktrygging
þeirra fyrirtækja, sem auðgast
hafa á því að selja hverskonar
byggingarefni. Og ennfremur hef-
ir henni yfirsést að hafa engar
skorour reist við því, að ekki væri
megninu af fjármagninu varið í
íburðarmikil einstaklingshús og
óþörf verzlunarhús. Lítil ánægja
hlýtur það að vera fyrir þá, sem
hafa haft töglin og hagldirnar
um veðdeildarlánin að vita til þess
að margir þeir góðu menn, sem
hvað mest eru krítugir hjá láns-
stofnunum verða nú að borga
sem nemur hæstu launum sem
ríkið borgar trúnaðarmönnum sín-
um í húsaleigu eina saman, fyrir
það, að búa í hinum íburðarmiklu
húsakynnum og hafa það jafn-
framt á tilfinningunni, að þessi
óþarfi leggist ásamt öllum ððrum
ágöllurn hinnar svokölluðu frjálsu
samkeppni á iífsnauðsynjar al-
menn«ags í iandinu. Og lítil hugg-
un má það vera þótt jafnvel fjög-
ur salerni sé þar að fimia í ein-
stökum tilfeilum!
Veðdeild á að vera starfandi, en
hún á að miða að því að fjölga
hentugum en umfram allt ódýi-um
húsum í bænmn — verða liður í
þeirri viðureign, sem nú hlýtur
að hefjast við eitt hið mesta böl
höfuðstaðarins — húsnæðisdýrtíð-
ina.
Landhelgisgæzlan.
Út af ummælum Alþýðublaðs-
ins um landhelgisgæzluna, hefir
Tíminn orðið sér úti um eftir-
farandi upplýsngar:
Meðan Óðinn var að dýptar-
mælingum annaðist hann jafn-
framt landhelgisgæzlu á Húna-
flóa. En Fylla og Þór síldarsvæð-
ið að öðru leyti, jafnframt því
að lám, velta byrðinni yfir á
seinni tímann og fresta því að
horfast 1 augu við raunveruleik-
ann. Þessi tillaga á Alþingi er
líka framborin af Einari Arnórs-
syni, sem er þingmaður Reykja-
víkur, meðhmur- í bæjarstjórn
Reykjavíkur og einn helsti mað-
urinn í fjárhagsnefnd Reykjavík-
urbæjar. — Einmitt þetta er ef
til vill hvað mestrar athygli vert.
Það er venja í öllum ríkjum, að
ríkið sjálft grípi ekki inn í með
atvinnubætur í einstökum bæjar-
eða sveitafélögum innan ríkisins
fyr en bæjai’félagið sjálft er kom-
ið í þrot. Þetta leiðir af hlutar-
ins eðli, hvert bæjarfélag gerir
fyrst og fremst það, sem það
getur og ríkið tekur svo við, þar
sem bæjarfélagið þrýtur.
Eins og bent hefir verið á hér
að framan er mjög mikill hluti
af verklegum framkvæmdum
Reykjavíkurbæjar, sem fé er veitt
til á þessu ári óframkvæmdur. Af
því er augljóst, að ef bærinn er
ekki kominn í algjört strand, með
sínar áætluðu framkvæmdir,
verður talsvert mikið um vinnu
hér til áramóta og sama verður
ofan á, ef bærinn ætlar elcki að
stöðva þær allra nauðsynlegustu
verklegu framkvæmdir er bíða
næsta árs.
Það hlýtur því að vekja menn
til alvarlegrar umhugsunar, þeg-
sem Þór veiddi síld þegar hentug-
leikar leyfðu. Auk þess var einn
af yfirmönnum Þórs jafnan í
flugvélinni til frekari gæzlu, þeg-
ar hún var í síldarleit. — Meðan
Ægir var til viðgerðar í Reykja-
vík, voru Óðni gefin fyrirmæli um
að koma í hans stað til hinnar al-
mennu landhelgisgæzlu, en þá
hlekktist honum á svo sem kunn-
ugt er. Samstundis var Þór gefin
skipun um að gefa sig einvörð-
ungu að landhelgisgæzlu. Síðari
hluta fyrri viku lá fyrir beiðni
frá sjómönnum á Þórshöfn og
Raufarhöfn um það, að þeir
þörfnuðust beitusíldar, var Þór þá
veitt heimild til að bæta úr þörf
þessari ef hann væri á þessum
slóðum. Gerði haim það, en fékk
þá svo mikið af síld, að hann varð
að sleppa nokkru af veiðinni, og
þar eð það var kunnugt um að
síldarbræðslustöð ríkisins var
hætt störfum af síldarskorti, fór
hann með aflann til Siglufjarðar
og affermdi þar s. 1. laugardag
rúm 1100 mál. En næsta dag tók
hann enskan botnvörpung í land-
helgi á Skjálfandaflóa, varð að
skjóta á hann 18 skotum, þar af
9 í gegnum reiða og reykháf.
Út af árásum íhaldsblaðanna á
Þór í vetur, er ekki úr vegi að
gera þann samanburð hér, að
gamli Þór, sem hafði 47 mm fall-
byssu þoldi svo illa skotin, að
skipinu lág við skemmdum, þegar
til hennar var tekið, en þennan
Þór, sem hefir 10 mm stærri
fallbyssu sakaði hvergi eftir
svona tíða skothríð.
Geðvonska Alþýðublaðsins út af
síldveiðihj áverkum Þórs mun
runnin frá Finni Jónssyni frá Isa-
firði og sprottin af því, að ein-
hverju sinni munu bátar hans
hafa orðið að bíða affermingar
meðan verið var að afgreiða Þór,
en eigi af hinu, að fyrir land-
lielgisgæzlunni væri ekki séð.
Viktor Helgason
nefnist iðnaðarmaður, sem hef-
ir ritað lítið prúðmannlega og
því lakar rökstudda grein í Vísi
nýlega út af úthlutun verkefna í
landssímastöðinni nýju, og veitzt
sérstaklega að forsætisráðherra í
því sambandi. Svo er mál vaxið,
að útboð hafði verið gjört á dúk-
lagningum í landssímastöðina. —
Lægst tilboðið hafði komið frá
Sigurði Ingimundarsyni, en með
því hversu rekið var á eftir um
framkvæmd verksins af lands-
símastjóra, vegna komu þeirra
manna, sem setja áttu niður vél-
arnar, var tilboði Sigurðar ekki
ar Einar Arnórsson þingmaður
bæjarins og meðlimur í fjárhags-
nefnd bæjarins ber fram tillögu
um Ú2 miljón króna styrk frá rík-
inu til atvinnubóta. Þessi upphæð
er vitanlega aðallega ætluð Vest-
mannaeyjum og Reykjavík. Þetta
kom engum á óvart um Vest-
mannaeyjar. Allir vita um fjár-
hag þess bæjarfélags og ástand
atvinnuveganna þar. — Ihaldið
stjórnar líka í Vestmannaeyjum
og hefir gert það lengi.
Hitt mun vekja meiri undrun
og alvarlegri áhyggjur, að þing-
maður Reykjavíkur, sá, sem á að
þekkja manna bezt fjárhag og
f ramkvæmdagetu bæ j arf élagsins
skuli koma með Jóhanni úr Eyj-
um til Alþingis og biðja um fé
til atvinnubóta.
Af því, sem að framan segir,
hlýtur að vakna þessi spurning:
Boðar þessi atvinnubótatillaga
Einars Arnórssonar það, að
íhaldsmenn sjái fram á, að þeir
geti alls ekki framkvæmt fjár-
hagsáætlun sína fyrir Reykjavlk
á þessu ári og að þeir fái ekki
hjá því komist að stöðva fjár-
framlög til verklegra fram-
kvæmda bæj arfélagsins á næsta
ári ? P. K.
—— o-—-,
tekið, en sjálfur Viktor Helgason
látinn framkvæma verkið, vegna
þess að hann var talinn að eiga
ráð á fleiri samverkamönnum, en
frestur hafði ekki verið settur í
útboðið um framkvæmd verks-
ins. Út af þessu lét forsætisráð-
herra orð falla um það við skrif-
stofu húsameistara, að hún léti
Sigurð Ingimundarson sitja fyrir
verki að öðru jöfnu við fyrstu
hentugleika. Þá hefir þessi sami
Viktor haft allt á hornum sér út
af útlending, sem vinnur að því,
að leggja gúmmídúka á stiga og
ganga í landsímastöðinni. Útboð
um þetta verk voru því skilyrði
bundin, að seljendur efnisins
legðu til sérfróðan mann, til þess
að leggja þessa dúka og hefir
firma það, Brynja, sem í hlut á,
fengið útlending til verksins. Var
þessu hagað svona vegna þess, að
æðimiklir ágallar höfðu komið
fram í landsspítalanum við sams-
konar dúklagningu, sem fram-
kvæmd hafði verið af innlendum
stéttarbræðrum Viktors. Tíman-
um er kunnugt um, að Viktor
þessi ætlaði sér að mynda eins-
konar hring með stéttarbræðrum
sínum um veggfóðrun og önnur
shk ,verk. Maður nokkur hafði
vahð veggfóður í verzlun einni
hér í bænum, en stéttarbræður
Viktors, sem varð að sækja til
um veggfóðrun, neituðu að taka
að sér veggfóðrunina nema vegg-
fóðrið yrði keypt í þeirra eigin
nýstofnuðu verzlun. Kemur þessi
ofrausn Viktors heim við blæ
þann sem er á skrifi hans, og
vísast að svo gæti farið að hún
yrði fremur til þess að skaða
hann en ábata, þegar til lengdar
lætur.
Kjördæmaskipunin.
Fyrsti sigurinn er nú unniim á
Alþingi yfir þeim mönnum, sem
mest hafa fundið að núverandi
kjördæmaskipun. Alþingi hefir
nú ákveðið að skipa nefnd manna
sem rannsaki allt sem gjörst,
sem mál þetta snertir og gjöri
rökstuddar tillögur um það til Al-
þingis á sínum tíma. Hafa íhalds-
menn og jafnaðarmenn, sem á
þetta fallast þar með óbeinlínis
fellt dóm yfir þeirri breytni
sinni sem alkunn er frá síðasta
þingi, að ætla sér með leyni-
makki í flokkshagsmunaskyni að
hlaupa að þessu máli og það al-
þjóð að óvörum.
——
Níræðisafmæli. Á morgun, 9. ágúst,
á níræðisafmæli frú Elín G. Blöndal
í Stafholtsey i Borgarfírði. Ilún er
dóttir Jóns skálds Tlioroddsens; er
fædd 9. ágúst 1841 og giftist 19. júlí
1870 Páli J. Blöndal héraðslækni i
Mýra- og Borgarfjarðarsýslu. Tvö
börn áttu þau: Guðlaugu Ragnhildi,
f. 24. maí 1871, dáin 2. júni 1880 og
Jón, sem var læknir í Borgarfjarðar-
sýslu, f. 2. nóv. 1873 og druknaði i
Ilvítá fyrir nokkrum árum. Einnig
höfðu þau 2 fósturhörn: Benedikt
Blöndal skólastjóra á Hallormsstað
og Guðlaugu Jónsdóttur hjúkrunar-
konu. þau hjón bjuggu í Stafholts-
ey allan sinn búskap og gerðu garð-
inn frægan. Gestakoma var þar mikil
og oft teknir sjúklingar til lengri og
skemmi’i dvalar á heimilið. Var þeim
látin í té öll sú hjálp sem unnt var
að veita og munu þeir margir sem
fóru frá Stafholtsey heilir meina
sinna og þakka það fyrst og fremst
hjúkrun og umhyggjusemi húsmóð-
urinnar. þrátt fyrir sinn háa aldur,
mikið æfistarf og alit það andstreymi
sem frú Elín hefir átt við að stríða,
er hún ern ennþá og gengur um
allt. ITún ies blöð og bækur og fylg-
ist vel með því sem gerist. Æfi-
kvöldi sínu eyðir hún hjá Páli sonar-
syni sínum og konu hans, í Staf-
iioltsey, þar sem hún hefir unnið
sitt mikla dagsverk og þangað eru
nú sendar lilýjar kveðjur. og þakkir
til afmælisbarnsins.
Leiðrétting. í greininni Jai’ðabæt-
urnar 1930, í síðasta blaði, þar sem
sagt er neðarl. í 3. dálki, að þar
umræddar tölur sýni 1/io dagsverka-
tölunnar átti að standa Vio — og
þar sem nefnd er heildarupphæð
styrksins í niðurlagi greinarinnar, á
að standa 2490,000 en ekki 2290,000.
Dánardægur. Nýlátinn er á Seyðis-
firði Jón Sigurðsson kennari. Hafði
hann annast barnafræðslu í 40 ár.
Um mörg ár veitti hann forstöðu
barnaskólanum á Vestdalseyri í
Seyðisfirði, en hin síðari ár var
hann kennari við aðalskóla lcaup-
staðarins á Fjarðaröldu. Jón heitinn
var vinsæll af öllum og virtur af
nemendum sínum. Hann var ijúf-
menni eitt hið mesta. Átti sæti í
bæjarstjórn Seyðisfjarðar um skeið.
Banamein lians var heilablæðing.
Tíminn átti, samkvæmt auglýsingu
í Alþýðublaðinu í fyrradag, að ber-
ast út og seljast á götunum í gær,
en vegna véiarbilunar í prentsmiðj-
unni gat ekki orðið af því.
„Morgunblaðið" flytur s. 1. laugar-
dag smágrein um Guðmund Bergs-
son, póstfulltrúa, í tilefni af 30 ára
starfsafmafli hans í þjónustu pósts-
starísins hér á landi. Greinarhöf.
talar með venjulegum „Morgun-
blaðs“-rembingi um, að hin „and-
styggilega" hlutdrægni í embætta-
veitingum hafi orðið þess valdandi,
að Guðmundi hafi ekki verið veitt
forstöðumannsembættið við pósthúsið
i Reykjavik, sem hafi, að því er
greinarhöf. virðist, vegna hæfileika
og viðtækrar þekkingar á sviði póst-
málanna hér á landi, verið hinn
eini umsækjandi, ,e,r hæfur gæti tal-
ist til þessa starfa. — það var illa
tilfundið af greinarhöf., að fara að
gera einskonar samanburð á Guð-
mundi Bergssyni og núverandi for-
stöðumanni Sigurði Baldvinssyni, því
sízt mundi Guðmundur vaxa við
þann samanburð, ef þeir gerðu hann,
sem kunnugir eru störfum þessara
manna, hvors um sig. — Guðmund-
ur Bergsson var settur póstmeistari
í Reykjavík, aðeins um stundaraali-
ir, eftir að þorleifur heitinn Jónsson
lét af því starfi og mun liann þá
þegar liafa gert sér góðar vonir um
að fá embættið, þótt sú von hlyti
að hyggjast á starfsaldri hans ein-
göngu. Sú mun vera venjan, að póst-
málastjóri mæli með einhverjum
sérstökum umsækjanda þegar um
slíkar embættaveitingar er að ræða
innan póstsstarfsins, og má því
telja vist, að hann hafi mælt með
þeim umsækjanda, er hann taldi
hæfastan. — Nú ber þess að gæta,
að þótt Sig. Baldvinssyni hafi verið
veitt embættið, án tillits til óska póst-
málastjóra, þá var það ekki Guð-
mundur Bergsson, sem póstmálastjóri
lagði til að fengi það. þótt undarlegt
kunni að virðast, þá mun póstmála-
stjóri alls ekki hafa mælt með því,
að Guðmundi yrði veitt embættið.
það er og vitanlegt, að engum hefði
þó átt að vera kunnugra um starfs-
hæfni og dugnað Guðmundar en ein-
nfitt póstmálastjóra sjálfum, en livers-
vegna mælir hann þá ekki með hon-
um í stöðuna? það er því allkynlegt,
að „Morgunblaðið“ skuli enn vera að
senda tóninn út af þessari veitingu,
þar eð sú hlutdrægni, ef hlutdrægni
getur talizt, hefir átt upptök sín inn-
an íhalds-herbúðanna. Amicus.
----O-----