Tíminn - 10.08.1931, Qupperneq 1

Tíminn - 10.08.1931, Qupperneq 1
^fgteifesía C í m a n s er í Ííeíjargötu 6 a. ©pin 6aglega> fl. 9—6 Sími 2353 JluftaíHað ©faíbfcri 09 afgrciöslumaður IE i m a n s cr Kannueig }Dorsteins6ótttr, Cœfjargötu 6 a. KeyfjaDÍf. II. árg. Starfssemi útvarpsins Utvarpcserindi 12. og 14. maí 1931. Eftir formann útvarpsráðs, Helga Hjörvar Útvavpsstöðin hefir nú starfað reglulega, þó að á reynslustigi sé, í nær því 5 mánuði. Þar sem sum- arið fer nú í hönd og dagskrá út- varpsstöðvarinnar mun bráðlega breytast- og styttast um annatím- ann, þá þykir nú hlýða að gera nokkra grein fyrir starfi útvarps- ins í vetur og víkja jafnframt að nokkrum helztu athugasemdum, sem fram hafa kornið um starf- semi þess. Það, sem hér verður tekið fram, mun þó einkum snerta sjálft dagskrárefni út- varpsins, val þess og’ meðferð og niðurskipun. Því að ég tala hér fyrst og fremst fyrir hönd út- varpsráðsins, sem ábyrgð hefir á þessum hlutum, en ég mun að mestu leiða hjá mér hina verk- fræðilegu hlið málsins og fjár- hagshlið, þar á meðal það, sem snertir tækin sjálf og sölu þeirra. Ég skal þó geta þess þegar, að kvartanir um útvarpstruflanir í kaupstöðum og kauptúnum eru svo margar og svo háværar, og því miður á rökum byggðar, að allir, sem að útvarpinu standa, munu gera sitt til, að nokkur bót megi verða á þessu ráðin. En þetta er miklu erfiðara mál en flesta grunar, og víða um lönd gengur seint að sigrast á þessu vandræði. Skal þá víkja að höfuðefni þessa máls: sjálfri dagskrá út- varpsins. Það var í upphafi ljóst, að bæði vegna fjárhagsins og margra staðhátta, þá var ekki um það að ræða, að íslenzka stöðin gæti starfað eins lengi dags og flestar útlendar stöðvar gera. En líka frá menningarlegu sjónarmiði einu saman var það mikið álitamál, hvort rétt væri að hafa dagleg- an starfstíma svo langan, sem fjárhagur þó kynni að leyfa. Segja má, að útvarpsráðið ætti og eigi enn um tvær leiðir að velja í þessu: 1. að liafa dagskrána eins langa hvern dag og fjárhagur frek- ast leyfir. 2. að hafa dagskrána stutta, en hagnýta tírnann sem bezt. Hinu fyrra fylgir það, að þá verður enn tilfinnanlegri sá ágail- inn, sem mestur er hér á landi á því, að geta rekið útvarp með verulegum blóma, en það er mannfæðin. Því að þeir memr, sem verulega eftirsóknarverðir ]rykj a í útvarp, geta ekki verið æði margir með svo fámeimri þjóð, eða öllu heldur í svo fá- mennum bæ sem Reykjavík er, og flest gott efni mundi fljótt ganga til þurðar, ef stöðin starf- aði lengi dags. Mundi og því fylgja óumflýjanlega því meiri leiði á útvarpsefni, sem það af þessurn ástæðum yrði hversdags- legra og endurtekningarnar meixú. Enn er eitt, sem ekki má gera of lítið úr, að það gæti vanið marga, ekki sízt unglinga, á hangs og iðjuleysi yfir útvarp- inu, ef stöðin gengi mjög í sífellu, og þykir þessi ágalli mjög at- hugaverður erlendis, nema þeim þá leiddist stöðin svo, að vildu ekki hlusta á hana. En þá væri líka allilla farið. Stuttri dagskrá fylgir sá kost- ur fyrst, að hún er ódýrari; hitt er þó meira um vert, að þá er fremur von til, að gott efni hrökkvi til starfstímans, og loks það, sem mest er um vert, að við það venjist fólk meir á að haga verkum sínurn eftir föngum í samræmi við útvarpstímann og taki efninu nxeð meii’i gleði og eftirvæntingu. — Útvarpsráðið valdi hiklaust þá leiðina, að hafa dagskrána heldur stutta. Þá var að velja sjálft efnið. Það, senx völ var á, má nefna í þremur höfuðliðum: 1. Fréttir og nýjungar. 2. Fræðsla: fyrirlestrar, upp- lestur og kennsla. 3. Skemmtiatriði: söngur, hljóð- færaleikur o. fl., sem þar undir fellur. Um 1. liðinn þarf ekki að fjöl- yrða. Fréttastarfsemi hlýtur, eft- ir hlutarins eðli, að verða eitt aðalstai'f hverrar útvarpsstöðvax', sem rekin er fyi'ir almenning, þessa helzt í strjálbýli eins og hér. Hafa, eins og kuimugt er, tveir fastráðnir menn stai’fað að fréttum fyrir útvarpið í vetur. Unx 2. lið, fi’æðslustarfsemina, var í höfuðdráttunx möi’kuð þessi leið: Vei’a skyldi eitt erindi hvert kvöld, fræðanda og skemmtanda, auk þess stuttur upplestur eða þvíumlíkt eða saga fyrir börn, og enn stutt kennslustund í ex’lendri tungu, ensku eða þýzku. Tungumálakennslan var mjög sem tilrauix að þessu sinni. Kennsla fyrir skóla, sem í’áðgerð var að morgniixum, komst ekki í fram- kvæmd, vegna þess hve lengi hef- ir dregist, að stöðin yrði fullbúin. Smámsaman var barnasögum' fækkað, en upplestur úr bók- menntum skyldi koma í staðinn. f rauninni fór þó svo, að mörg kvöld hafa verið flutt tvö erindi, vegna þess, að menn komu oft með venjuleg’ erindi í stað upp- lesturs og óskuðu að mega það. Virtist mun hægara að fá menn til að flytja sjálfstæða fyrir- lesti’a, heldur en til að lesa upp úr bókmenntum með skýi’ingum og athugasemdum, og hafa þó margir útvarpsnotendur óskað, að íxieira yrði gert að slíkum upp- lesti’unx. Kermsla í öðru en erlend- unx tungumálum hefir ekki verið reynd að þessu, hvað sem vei’ða kanxi síðar. Nokkur tilmæli og bendingar hafa boxxzt útvai’psi’áð- inu um það, að taka upp kennslu í íslenzki’i tungu í útvai’pið, og svo í fleiri efnunx. Um 3. liðinn, skemmtiatriðin, er það að segja, að samið vai’ frá upphafi við Hljómsveit Reykja- víkur um tvo fasta hljómleika vikulega, á þriðjudögum og föstu- Reykjavík, í ágúst 1931. blað. dögum, og skyldi stundum leika allt að 20 manna flokkur, en stundum færri. Auk þess voi’u ráðnii’ tveir fastir hljóðfæi’aleik- arar, fiðluleikari og píanóleikari, til þess að leika að meira og minna leyti hvert kvöld. Þar að auki var að sjálfsögðu gert i’áð fyrir, að fá einstaka hljóðfæra- menn kvöld og kvöld, og svo að nota gi’anxmófón til ígripa. Orgel- hljómleikar hafa vei’ið flest sunnudagskvöld, og vík ég seinna að flestu þessu. Þá er söngui'inn. Ætlast var til, að söngvai’ar væru ráðnir kvöld og kvöld til að syngja einsöng, og svo söngflokkar til að syngja sem hægt er að taka nokkurt mark á, eru alls um 60 að tölu. í þessum bréfum og blaðagrein- um telst svo til, að samtals fel- ist 136 athugasemdir og bending- ar um dagski’árefni útvarpsins, þær hliðar þess, senx hér vei’ður um talað. Mörg bréfin fela ekki í sér neina kvöi’tun eða athuga- semd, heldur eingöngu yfii’lýs- ingu unx þakklæti fyrir stai’f út- varpsins. Æðimargt af athuga- semdununx er unx það sama, sum- ar til lofs, aðrar til aðfinnslu, margt er óskir eða bendingar um nýtt efni, senx taka ætti upp á dag’skrána, eða þá um að auka eitt efni, en draga úr öðru, eða Útvarpsráð og útvarpsstjóri. Fr. Hallgrímsson, Páll Isólfsson, Guðj. Gxiðjónsson, Aloxander Jóliannesson, Helgi Hjörvar, Jónas þorbergsson. of mikilli tilætlunarsemi þess, sem athugasemdina gerir, eða dutlungum, án tillits til þess, að útvarpið vei’ður að vei*a jafnt fyrir alla, svo sem verða má. Mai’gar athugasemdir voru unx það, sem útvarpsráðið hafði séð að betur mátti fara og breytt til um, áður en athugasemdin barst því. 'Skal ég þá rekja nokkuð helztu athugasenxdirnar og tek þá fyi’st: Niðurskipun á dagskránni -og tímalengd. Ég hefi áður minnst á, hvað mæli nxeð að hafa stutta dagskrá og’ hvað langa. Konxið hefir fi*am að minnsta kosti ein rödd um það, að hafa dagskrána mun lengri, og það fundið til helzt, að lítið sé í aðra hönd annai’s fyrir notendur, gegn svo háu ái’gjaldi, og var þá óskað eftir meiri hljóð- fæi’aslætti, einkunx frá kaffihús- um í Reykjavík. Líka hafa komið fram í’addir um hitt, að hafa dagskrána enri styttri en nú, alls ekki yfir 2 klukkutíma. En flestir virðast ánæg’ðir með lengd út- varpstímans, eins og hann hefir vei’ið í vetur. Líkur eru til, að dagskráin verði, t. d. næsta vet- ur, álíka löng og í vetur var, eða þó heldur lengri. Þá hafa sumir kvax’tað um það, að dagski’áin hefjist of snemma kvöldsins, og eru það einkum Reykvíkingar og kaupstaðabúar. Var t. d. kvartað yfir því sérstaklega, og það jafn- vel úr sveitum lília, að þingfréttir væru of snemma í vetur, en þær kórsöng, þegar því yrði við kom- ið og eftir því sem fjárhagur leyfði. Og varð framkvæmd á öllu þessu, líkt og ráðgert var. Ekki vei’ða glögg möi’k dregin milli 2. og 3. flokks, fræðslu og skemmt- unar. Sumur upplestur t. d. heyr- ir meir til skemmtunai’, en sumur til fróðleiks o. s. fi’v. Svo er og unx fréttir, þó að taldar séu hér sér í flokki, að þær heyra nxjög undir alnxenna fræðslu sumar. Hvernig hefir nú þessi fyrir- hugaða stai’fsenxi útvarpsins tek- izt í reyndinni, það senx af er, og hvað má læra af þeirri reynslu, sem fengin er? Þessari spurningu mun að vísu ekki verða svarað samróma á einn veg; sjónamiiðin eru mörg, og nxargir hafa atkvæði unx dónxinn. Útvarpsi’áðið mæltist til þess í upphafi, að hlustendur létu í ljósi skriflega athugasenxdir sín- ar um starfsemi útvai’psins, og þá einkum unx það, sem þeim þætti betur mega fara. Sem svai’ við þessum tilmælum, hafa útvaxps- ráðinu boi’izt til þessa nær 40 bréf frá útvai’psnotendum, og felast í þeinx ýmsar bendingar og athuga- semdir, mismunandi mikilsverðar, um starfsemi útvarpsins. Nokkur af þessurn bi’éfum em nafnlaus, en tekið hefir verið mark á þeim einnig, ef ljóst var, að þau væru skrifuð í alvöru og einlægni, en önnur nafnlaus bréf hafa verið að engu höfð. Þá hafa og, sem kunnugt er, vei’ið skrifaðar all-mai’gar blaða- greinir unx útvarpið, og verður hér tekið tillit til þeirra eftir sönxu reglu og um bréfin. Þeim skiifum, sem augsýnilega eru runnin af illum hug einum sam- an og vísvitandi í’angsleitni, verð- ur enginn gaunxur gefinn. Bréfin og þær blaðagreinar, þá að bi-eyta i*öð á dagski’ánni o. s. frv. í þessum bréfunx felast og margar bendingar persónulegs eðlis um þá menn, sem flutt hafa eitthvex-t efni í útvarpið, einkum um í’ödd og fx-ambui’ð og hve vel þeir heyrist, og er því öllu sleppt í þessu máli, svo og’ öllum þeim atriðum, sem snerta vei’kfræðileg efni, sölu tækja, árgjöld og ann- að það, sem ekki kemur sjálfri dagskránni við, eins og áður er tekið fi’am. Utvarpstæki þau, sem nú eru í notkun í landinu, enx orðin að minnsta kosti 3500, og má ætla, að á hvert tæki komi að jafnaði 4—5 fulltíða hlustendui’, svo að 15—20 þúsund nxanna hlýði að meira og nxinna leyti á útvarps- efni. Þegar þessa er gætt, mega athugasenxdirnai’, sem boi-izt hafa, heita ótrúlega fáar. Laus- lega áætlað svai-ar til, að 1 mað- ur af hvei’jum 200 hlustendum hafi komið fram með eiidxverja umkvörtun, sem svo má kalla. Þetta má efalaust telja góðs vita, því að almennt má líta svo á, að þeir séu ekki óánægðir að neinu marki, sem ekki kvarta, þar sem svo hægt er um hönd að bei’á franx kvartanir sínar. Eins og vænta má, eru bréf þau, sem borist hafa, æði mis- jöfn að gildi, og eru sum, senx leggja mætti móti mörgum öðr- unx. Öllum þessum athugasemd- um má í höfuðatriðum skifta í þrennt: 1. Þær athugasemdii’, sem bygðai’ ei’U á rækilegri hugsun og skilningi á málinu og bornar fram af velvilja. 2. Þær, sem byggðar eru á mis- skilningi að einhvei’j u leyti eða nxiðaðar við lægri meimingarkröf- ur en útvarpið vill gera. 3. Þæx’, sem sprottnar eru af voru kl. 19.05, eða kl. rúmlega 7. En miklu almennari hefir þó ver- ið hin kvörtunin, að dagskráin byrji of seint, eða sé of seint úti, og er þá átt við fréttirnar, sem eru kl. 21 eða kl. 9. Langalmenn- asta athugasemd við röð á dag- skránni er það, að þetta sé of seint, og koma þessar kvartanir eingöngu úr sveitum, meira úr einu héraði en öðru. T. d. hafa eyfirskir bændur kvartað um, þetta, segjast þurfa að hátta snenxnxa og vakna snemma (kl. 5) til þess að koma mjólk- inni að heiman í tæka tíð. Svip- að mun mega segja imi nágrenni Reykjavíkiu’. Það virðist hafa komið í ljós, að eini hentugi tíminn fyrir alla hlustendur, er tíminn frá 20 —21, þ. e. frá 8—9. En hér mun verða, sem fyr, bágt að gera marga nxágana að einni dóttur- inni, og’ koma öllu fyrir á þessum eina klukkutíma. En það efni, sem allir virðast vilja hlusta á, eða hafa tækifæii til að hlusta á, er þetta: veðurfregnir, fréttir og ei’indi. Það rnxrn því fara svo, að næsta vetur vex’ði þessi efni sett á tímann 20—21 (8—9), en önnur efni þoki þaðan, t. d. hljóm- leikar aftur fyrir þann tíma. Tungunxálakennslu minnist ég á síðar, en öði’um snxærri athuga- semdum við röð á dagskránni verður sleppt. Fréttii’. Þær raddir, sem fram hafa komið um fréttirnar, eru mjög sitt á hvað. Sumir kvarta um of miklar fréttii’, sumir vilja fá meira. Sumum þykja frétta- bréfin úr héruðunum úx*elt og lítt skemmtileg yfirleitt, en aftur er það kunnugt, að þau eiga víða vinsældum að fagna og þykja við alþýðuhæfi. En um fréttir yfir- leitt á það við, að fyrir utan helztu nýjungar og athyglisverð

x

Tíminn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.