Tíminn - 03.10.1931, Blaðsíða 1

Cimans er í £œfjargötu 6 a.
(Dpin öaglegafL 9—6
Shni 2353
©faíbferi
09 afgreiosluma&ur límans et
Kannt>eia. þ 0 r s tctnsoóttir,
Sarfjaryötu 6 a. ScYfjaoíf.
XV. árg.
Reykjavík, 3. október 1931.
64. blað.
A vfðavaioíli
Hláturmildi Ólafs Th«rs.
Ólafur Thors hefir fengið al-
þjóðar viðurkenningu fyrir að
vera mesta fíflið í þingflokki í-
haldsmanna, og er þá langt jafn-
að. Æfintýrið um norðurför Ó.
Th., þegar hann fór úr jakkan-
um á Hvammstanga, er nú á
hvers manns vörum. Síðastliðið
vor glæptist íhaldsflokkurinn á
því að senda Ólaf til fundahalda
á ýmsum stöðum, og spillti hann
í þeim ferðum svo mjög fyrir
frambjóðendum íhaldsins, að orð
var á því haft eins og um Valtý
Stefánsson fyrrum, að Fram-
sóknarmenn myndu þægja hon-
um fyrir í kyrþey. Hvorttveggja
er vitanlega fjarstæða. Ól. hefir
nú undanfarið ritað greinar í
Mbl. viðvíkjandi ummælum J. J.
ráðherra, í Tímanum, þar sem
vikið er að verðfalli íslenzkra af-
urða og þeim úrræðum, sem til-
tækileg séu til að ráða bót á
kreppunni. 1 grein J. J. komu
fram tvö meginatriði: Að eftir
því sem horfur væru nú, mætti
gjöra ráð fyrir að íslenzk fram-
leiðsla félli um 2/5 verðs, og að
eitt aðalráðið til að. vega móti
þessu mikla verðfalli væri, að sá
hluti þjóðarinnar, sem nú nýtur
mestra lífsgæða, neitaði sér um
eitthvað af þeim þægindum, með-
an þjóðin ætti erfiðast. Þessar
hugleiðingar hafa þau áhrif á
ólaf eftir því sem hann sjálfur
segir, að honum er „ómógulegt
að verjast hlátri"! Náttúrlega
er Ölafi ókunnugt um það, að
ýmsir velmegandi menn í Bret-
landi hafa sýnt af sér þann
manndóm nú á krepputímanum,
að leggja fram ótilkvaddir fé úr
eigin vasa og að einn af mestu
virðingamönnum þess lands hefir
boðizt til að flytja úr „luxusíbúð"
sinni í aðra óveglegri meðan erf-
iðleikarnir eru mestir. Ólafi er
sjálfsagt líka ókunnugt um það,
að Jónas Jónsson ráðherra hefir
sjálfur gefið fordæmi í þessu
efni, þar sem hann hefir afsalað
sér hluta af launum sínum nú
fyrst um sinn. Sjálfur þarf Ólaf-
ur ekki að kvarta, þó þröngt sé
í búi hjá bændum og sjómönnum.
Hitt er meira vafamál, hvort brýn
þörf sé fyrir þennan hláturmilda
mann í sölum Alþingis eins og
nú stendur á, og hvernig sjó-
mönnum og viðskiptavinum
Kveldúlfs geðjast að „hlátri"
hans yfir verðfalli íslenzkrar
framleiðslu.
Bílar og skemmtiferðir.
Ólafur Thors segir í Mbl., að
Jónas Jónsson hafi eytt 80 þús-
undum af ríkisfé í bifreiðakostn-
að handa sjálfum sér og fjöl-
skyldu sinni. Auðvitað fer ó. Th.
hér með vísvitandi ósannindi.
Ólafur veit, að bifreiðar ríkisins
eru notaðar í ferðalög fyrir
starfsmenn ríkisins í embættis-
ferðum yfirleitt, þar sem því
verður við komið og til eftirlits
með umferð á vegum. Ólafur veit
líka, að íhaldsstjórnin þurfti
mikið á bílum að halda, en mun-
urinn var sá, að hún tók þann
kostinn að láta einstakhnga
hagnast á bifreiðaflutningum,
fremur en að ríkið ætti bifreið-
arnar. Ef til vill þætti Ólafi hent-
ugra að slíkir starfsmenn hins
opinbera væru sendir á hestum
um Suðurláglendið, þegar þeir
eru í erindagerðum fyrir ríkið,
eða að Kveldúlfur léti aka fisk-
inum í hjólbörum til verkunar-
stöðvanna utan við bæinn, og
sækti salt og kol á róðrarbátum
yfir Atlantshaf! — Þá gefur Ól-
afur í skyn, að J. J. sé nú í
„skemmtiferð" í Danmörku. Mun
þar vera átt við för J. J. á fund
lögjafnaðarnefndar. Koma slík um
mæli úr hörðustu átt, þar sem
J. J. einmitt á sínum tíma átti
í þrálátu stappi við flokksbræður
Ó. Th. um að fella niður kaup
lögjafnaðarnefndar, þannig, að
hún nú, fyrir atbeina J. J., fær
ekkert greitt nema ferðakostnað.
Hver skilur?
1 grein Ólafs Thors „um
kreppuna", í Mbl. 13. f. m. stend-
ur m. a., þar sem talað er um
skálmöld þá, er nú gengur yfir
heiminn:
„þá er spaðagosinn í brús og nú
er einn. þá kemur síra Magnús ríð-
andi, gangandi, róandi, og þá er
tveir. þá er skel og vasaklútur, og
nú er hikstað".
Hver skilur spekinginn? Er það
Magnús „dósent", sem svona læt-
ur?
Heimspeki Mbl.
Einhver af spekingum íhalds-
ins birtir í Mbl. þessa dagana lang
loku mikla um „ríkisbúskap og
þjóðarbúskap". Gáfur og smekk-
vísi þessa höf. sýnir, að hann er
heimavanur í Mbl.-liðinu. Fyrst
kemst höf. að þeirri niðurstöðu,
að skuldasöfnun einstaklinga hafi
aðalílega verið hjá kaupfélögun-
um! Auðvitað er ekkert minnst
á 33 miljóna eftirgjafir bankanna
eða hvort þær hafi farið til kaup-
félaganna. Þá virðist maðurinn
halda, að ríkisstjórnir á Islandi
hafi sjaldan eytt meiru en ákveð-
ið er í fjárlögum,og sýnist veraó-
kunnugt um það, að fjárlagaá-
ætlunin hefir aldrei staðizt í tíð
nokkurrar stjórnar og að þess-
vegna þarf jafnan að samþykkja
fjáraukalög eftir á. Næst kemst
þessi MbL.-fagurfræðingur að
þeirri niðurstöðu, að burstastíll-
inn íslenzki sé „einstök skrípa-
mynd í sinni röð", byggingar i
þeim stíl séu „uppvakning aftur-
haldsins á hinum víkjandi torf-
holubyggingarbáttum eldsneytis-
snauðrar þjóðar". Þá sér höf. of-
sjónum yfir því fé, sem varið
hefir verið til landhelgisgæzlunn-
ar, og virðist ekki vita, að nýju
skipi hafði verið bætt við á árinu
1929 og að Alþingi 1927 gat ekki
áætlað gjöld til þess. Skýrslur
stjórnarinnar um framkvæmdir
ríkisins eiga að hafa kostað 50
þúsundir. Er það þó 10 þús. kr.
lækkun frá fyrri áætlun Mbl. fyr-
ir rúmlega mánuði síðan og lík-
legt að bókin verði ódýr að lok-
um ef hún lækkar um 10 þús.
á mánuði. Þá vill höf. að ríkið
„losi sig við" skipaútgerðina, þó
að henni hafi tekizt að lækka ut-
gerðarkostnaðinn stórum, svo sem
skjalfest er. Þá þykir höf. of mik-
ið að hafa 3 ráðherra og 3 banka-
stjóra í hverjum banka, og bar
þó ekki á öðru en að Mbl. þætti
þetta sómasamlegt í tíð íhaldsins,
þegar bankastjóralaunin voru
miklu hærri en nú. Næsta spak-
mælið er, að of litlar fórnir hafi
verið heimtaðar „af almenningi",
sem lifað hafi um efni fram — og
að „margar húsfreyjur hafi ekki
hugmynd um, hvað haframjöl,
sykur eða kartöflur kostar". —
Greinin er ekki búin ennþá. Von-
andi reynir höf. undir lokin, að
segja bænda- og verkamannakon-
unum eitthvað um verðlagið á
„haframjöli, sykri og kartöflum"
og gjöra nánari grein fyrir hvaða
fórnir hann vill heimta af „al-
menningi" svo að eyðslustéttar-
mennirnir geti „unað glaðir við
sitt"!
íhaldið „endurreist"!
Eitt af því sem Mbl. oftast
hefir fundið Framsóknarstjórn-
inni til foráttu er, að hún hafi
sett stjórnarandstæðinga hjá,
þegar kvaddir hafi verið menn til
opinberra starfa. Sannleikurinn ar
vitanlega sá, að þeir íhaldsmenn,
sem sótt hafa um opinber störf
og trúanda er fyrir þeim, hafa
yfir engu að kvarta. Mætti
stjórnin fremur kvarta um, að
illa hafi þeir gefist íhaldsmenn-
irnir, t. d. Jón Þorláksson við
undirbúning síldarverksmiðjunn-
ar og Knud Zimsen sem skóla-
nefndaríormaður í Rvík. En í dag
kveður við annan tón í blaðinu.
Er stjórninni þar harðiega legið
á hálsi fyrir að hafa trúað tveim
íhaldsmönnum fyrir verki, Einari
Arnórssyni að gjöra nokkrar at-
huganir viðvíkjandi Grænlands-
málinu og Níelsi Dungal að taka
á móti áhöldum þeim, sem Þjóð-
vorjar gefa í rannsóknarstofuna.
— Vel má vera, að þeir Einar og
Dungal vinni þessi verk illa eins
og J. Þ. og Knud Zimsen, en um
það vill Tíminn engu spá að ó-
reyndu. En trunað slíkan, sem
þessum tveim mónnum hefir ver-
ið sýndur, má skoða sem nokk-
urskonar „endurreisn" íhaldsins,
svipaða og nú tíðkast í góð-
templarastúkum. Ætti Mbl. sízt
að finna að slíku.
„Bláa bókin".
Dómsmálaráðuneytið hefir nú
alveg nýlega sent út rit það, sem
oft hefir verið umtalað í Mbl. og
gengið þar undir heitinu „Bláa
bókin". Hefir blaðið skýrt svo
frá, að í riti þessu væru aðal-
lega „skammir um stjórnarand-
stæðinga". Gefur nú á að líta
sannleiksást íhaldsblaðanna, því
að innihald ritsins eru opinber
skjöl, þar á meðal orðréttar
niðurstöður og dómar, úr und-
irrétti og hæstarétti, viðkom-
andi nokkrum málum, sem at-
hygli og umtal hafa vakið í
landinu. Er það næsta hjákátlegt
að Mbl. skuli telja niðurstöður
opinberra rannsókna í málum,
þar á meðal úrskurði dómstól-
anna, „skammir um stjórnarand-
stæðinga"! — Frásögn Mbl. um
utgáfukostnaðinn verður auðvitað
ekki tekin alvarlega fremur en
þær ósamhljóða slúðursögur, sem
íhaldið hefir flutt um kostnað
við skýrslur atvinnumálaráðu-
neytisins. — Óskiljanlegt er það,
hversvegna almenningur má ekki
sjá með eigin augum frumgögn
frá rannsóknarnefndum og dóm-
stólum viðvíkjandi Vífilsstöðum,
Tervani, Árbæjarmálinu, Shellfé-
laginu, vaxtamáli Jóhannesar,
hegningarhúsinu í Rvík, Stokks-
eyrarbrunanum, Bolungarvíkur-
málinu og landhelgisgæzlunni.
Um öll þessi mál hefir verið mik-
ið deilt í blöðum og opinberum
í'undum, og þau hafa vakið þjóð-
arathygli. Dómabækur eru hins-
Sparið peninga.
Athugíð hinar viðurkendu
Husqvarna og Juno
saumavélar og
BrítaHIlía prjónavélar
áður en þér festið kaup annarstaðar.
Samband ísL samvinnuféL
vegar í fárra höndum. Eða er í-
haldinu illa við, að almenningur
fái að kynnast þeirri réttvísi,
sem það sjálft telur henta í við-
skiftum,- og fram kemur gleggst í
bréfi fyrv. bæjarfógeta til stjórn-
arráðsins, sem birt er aftast í
„bláu bókinni"?
------o------
Héraðsskólinn á Núpi
Nú eru liðin 25 ár siðan próf. síra
Sigtr. Guðlaugsson hóf skólástarf sitt
hér og stofnaði ungmennaskólann.
Hefir hann, eins og kunnugt er,
stýrt þeim skóla og rekið hann,
jafnframt embœttisstarfi sínu, með
fádæma elju og fórnfýsi, þar til lögin
um héraðsskóla 'gengu í gildi nú
fyrir tveimur arum. Ráðgert er að
gefa út minningarrit í tilefni af ald-
arfjórðungsstarfi skólans. Verður þar
meðal annars skrá um alla nem-
endur skólans. Til þess að sú skrá
geti orðið sem fyllst og sönnust, eru
nemendur skólans, einkum hinir
eldri, vinsamlegast beðnir að láta
vita um sig; hvar þeir eiga heima,
hvaða starf þeir einkum stunda o.
s frv. Kœrkomnar væru og stuttar
greinar frá nemendum í ritið, eftir
því sem rúm leyfði.
Síðastliðið sumar var byggð rafstöð
hér við ána, með 40 hestafla orku af
Bjarna Runólfssyni frá Hólmi.
Kostaði stöðin tæpar 30 þús. krónur
með öllum tækjum til Ijósa, hitunar
og suðu. Stöðin hefir reynzt ágæt-
Ofaníát
Nú í sumar er verið að byggja
hluta úr fyrirhugaðri skólabyggingu.
Vegna aukins húsrúms mun því
hægt á næsta vetri að auka og
bæta íþróttakennslu að miklum
mun og að einhverju leyti koma a
handavinnu fyrir pilta. Sundlaug
verður í þessum hluta, sem nú er
byggður. Verður hún hituð með raf-
magni, vatnið siað og dauðhreinsað.
Rúmgóðan leikfimissal er yerið að
útbúa í gamla húsinu. Lögð verð-
ur stund á skíða- og skautaferðir,
og tilraun gerð með að nemendur
smíði skíði sjálfir og sitthvaö ann-
að nothæft fyrir þá og skólann. Hinn
góðkunni íþróttakennari Viggó Nat-
hanaelsson kennir iþróttirnar.
Bj. Guðmundsson.
Mbl. tekur aftur ósannindi sín og
Árna frá Múla um skiptin í
þrotabúi Þórðar Mygenring.
Allt meö islenskuiii skipum! »fi
Út af slúðri Mbl. og Austfirð-
ings um skiptin í þrotabúi Þórð-
ar Mygenrings, hefir Mbl. 29. f.
m. orðið að birta eftirfarandi
leiðréttingu frá skiptaráðandan-
um, Þórði Eyjólfssyni lögfræð-
ingi:
„í dagbókardalk Morgunblaðsins í
gær er greinarkorn, sem sagt er
prentað upp úr „Austfirðingi" frá 19.
þ. m. Er því haldið fram í grein
þessari, að ég, sem skiftaráðandi
þrotabús þórðar Flygenrings hafi
selt „útistandandi skuldir búsins, um
24 þúsund krónur, félaga Stefáns Jó-
hanns fyrir 15 hundruð krónur", og
„að þessi félagi Stefáns Jóhanns inn-
heimti samstundis eina kröfu með 18
hundruð krónum".
Hér er farið mieð rangt mál í öllum
atriðum. Útistandandi skuldir þrota-
bús þórðar Flygenrings voru seldar
málaflutningsfirma Gunnars E. Bene-
diktssonar og þorleifs Jónssonar í
Hafnarfirði fyrir 3200 krónur, sain-
kvæmt ákvörðun skiftafundar í bú-
inu og skilanefndar búsins (þeirra
Eggerts Claessen hrm., Júlíusar Guð-
mundssonar stórkaupm. Og Ásgeirs
Guðmundssonar lögfræðings). Úti-
standandi skuldir h. f. Drangsness,
sem kynni að vera átt við í grein-
inni, voru seldar á opinberu uppboði
af bæjarfógetanum í Hafnarfirði,
samkv. beiðni minni og varð Garðar
þorsteinsson hrm. kaupandi að þeim
fyrir 1830 krónur. Áður hafði þrota-
búið innheimt af þeim skuldum 500
krónur (ekki 1800 krónur) með að-
stoð Ásgeirs Guðmundssonar lögfr.,
sem skrifaði skuldunautum busins
fyrir þess hönd og krafði þa um
greiðslu samkvæmt innheimtuum-
boði.
þá er ennfremur sagt í sömu
grein:
„Barði Guðmundsson fékk 15 þús-
und króna innbú þórðar Flygenring
fyrir 2800 krónur". Hér er sannleik-
anum umhverft á sama hátt og um
skuldirnar. Innbúið var virt af virð-
ingarmönnum í skiftarétti á 3500
krónur (ekki 15 þúsund krónur). Var
samþykkt með samhljóða atkvæðum
á skiftafundi í búinu, að selja það
fyrir uppskriftarverð utan uppboðs,