Tíminn - 28.11.1931, Blaðsíða 2

248
TlMINN
vandamála nútímans. Samvinnu-
fyrirkomulagið jafnar deilur, sem
annars mundu geisa milli and-
stæðra hagsmuna. Samvinnan
jafnar lífskjör mannanna. Hún
verður leiðarljós margra þjóða út
úr öngþveiti vorra tíma.
Það má segja, að hugleiðingar
þessar séu sundurlausar, en þó
eru þær allar af einu tilefni. Og
þess vil ég óska þjóð okkar, að
drengskapur í allri viðureign og
samvinna í atvinnu- og viðskipt-
um megi eflast svo hún verði
öndvegisþjóð. Til þess eru hér
mörg skilyrði og góð, ef lands-
búar verða ekki sínir eigin níð-
ingar.
Ásgeir Ásgeirsson.
----o----
Kolabirgðir Englands. Nokkrir v,s-
indamenn hafa nýlega lokið við víð-
tækar jarðfræðirannsóknir í Man-
chesterhéraði. — í skýrslu sinni
gera vísindamennirnir að umtalsefni
hið geisimikla kolamagn, sem á um-
liðnum tímum hefir verið unnið úr
jörð á þessuin slóðum, en þeir eru
sannfærir um að enn séu þarna í
jörð kol svo miljónum smálesta
skiftir. þessi kolalög eru fæst nálægt
yfirborði jarðar, en með nútíma
námuvinnslutækjum er hægt að
vinna kol úr jörð tiltölulega ódýrt,
þótt þau liggi alldjúpt niðri. —
Jarðfræðingamir segja, að í einni
námu, sem þeir rannsökuðu, séu að
minnsta kosti tíu miljónir smálesta
og annað eins kolamagn í kolalögum
lengra niðri í jörðunni þar undir.
Telja þeir fullvíst, að á þessum stað
séu þvi að minnsta kosti tuttugu
miljónir smálesta af kolum. Á yfir-
horðinu, þar sem kolalögin eru, er
víðast hvar mannabyggð. M. a. eru
kolalög undir sjálfri borginni Man-
shester. Eigi er þó talið, að það muni
koma að sök, vegna þess hve djúpt
koialög þessi liggja. Undir gömlum
námum hafa fundist þrjú kolalög,
sem talið er að í séu 15 miljónir
smálesta af kolum. — Gefa rann-
sóknir þessar nokkra hugmynd um
hve mikinn „varaforða“ England á
----o----
Guðm. Jónsson Ljárskógum féklt
nú með Lyru 3 pör silfurrefi frá
Noregi, sem eru verðlaunadýr af
sérstaklega góðu refakyni. Ætlar
hann sér í framtíðinni að hafa ein-
ungis valin kynbótadýr i refagarði
sínum, bæði silfurrefi og pólarrefi.
Vigfús Guðmundsson gestgjafi í
Borgarnesi og frú hans tóku sér far
til útlanda með Lyru síðast.
Ihaldsflokkurinn hér í Reykjavik
hefir jafnan lofað stjórn bæjarmál-
anna hástöfum i blöðum sínum og
á mannafundum, enda hefir flokkur
sá jafnan haft hreinan meirahluta
í bæjannálum og ber því einn
alla ábyrgðina. Tíminn hefir æði oft
bent á ýmislegt sem aflaga fer í
fjárstjórn bæjarins. Meðal annars
hefir hann nokkrum sinnum vitt það
blygðunarlausa siðleysi, að borgar-
stjóri tekur umboðslaun — um 5000
krónur á ári — frá félagi því, sem
tryggir húseignir hæjarbúa gegn
eldsvoða. Jletta hefir borgarstjóri
játað opinberlega en flokksbræður
hans leggja blessun sína yfir fjár-
dráttinn með algerðri þögn og að-
gerðarleysi. En það stóð flokks-
bræðrum Knúts nœst að sjá um, að
hann greiddi bænum þetta fé, og
segði af sér borgarstjórastöðunni
strax þegar ósóminn sannaðist.
Ihaldssálimar hafa þó rumskað að
lokum. Ástæður bæjarins eru nú
ekki betri en það, þrátt fyrir gífur-
leg útsvör, að borgarstjóri verður að
tilkynna bæjarbúum, að bæta verði
10% við útsvör þessa árs. Og flokks-
menn boi'garstjóra samþyklcja —
skilyrðislaust.
Útsvörin í Reykjavík árið sem er
að líða, nema alls um kr. 2.3 milj.,
þ. e. íullum 80 krónum á livern bæj-
arbúa að meðaltali, þótt með sé
talið ómálga barnið í vöggunni og
örvasa gamalmennið. Ofan á þetta
bætast enn 8 kr. að meðaltali á hvern
bæjarbúa eftir þessari síðustu á-
kvörðun bæj arstj órnarinnar.
þegar málið var til umræðu á bæj-
arstjórnarfundi, upplýstist, að óinn-
heimt útsvör frá þessu ári nema um
800 þús. kr. Um 200 þús. kr. á bær-
inn hjá öðrum bæjarfélögum og um
600 þús. kr. er óinnheimt af útsvör-
um frá fyrri árum. Á þessum sama
bæjarstjórnarfundi las einn bæjar-
fulltrúinn upp lista yfir allmarga
gjaldendur sem skulduðu 1—2 ára
útsvör og meðal þeiwa voru margir
sterkefnaðir menn og tekjuháir.
Mbl. sagði frá þessum útistandandi
útsvörum á sunnudaginn var í hálf-
gerðum kjökurtón. Sagði að þetta
sýndi aðeins hvað ástandið væri
hörmulegt i bænum! Vill það auö-
sjáanlega láta hlífa þeim sem draga
að borga útsvör sín, eða svíkjast al-
veg um það, en láta leggja enn
þyngri byrðar á hina, sem oft af
litlum efnum, reyna að standa í
skilum.
Blaðið virðist þó vera búið að átta
sig á því, að almenningur, og þar á
meðal margir stuðningsmenn íhalds-
broddanna, líti öðrum augum á
þetta, því í gær kveður það upp úr
með það, að ósanngjarnt sé að jafna
á skilamenn bæjarins 230 þús. krón-
um, en láta afskiftalaust þó bærinn
á sama tíma eigi útistandandi um
iy2 milj. króna í ógoldnum útsvör-
um. það má nú sjá minna grand í
mat sínum en þetta og Mbl. verður
varla reiknað það til réttlætingar, þó
það tvístigi í móli þessu, langi til að
verja borgarstjóra og fylgilið hans,
en þori það ekki. Timinn ætlaði að
fá til birtingar lista yfir þá sem
skuida útsvör, en hefir ekki tekizt
þ'að enn. Hitt gelur blaöiö fullyrt, að
meðal skuldunautanna er fjöldinn
allur af efnamönnum og vel stæðum
kaupsýslufyrirtækjum, sem beinlínis
er hlíft við greiðslu útsvaranna.
Dráttarvextir af útsvörum eru ekki
nema 6% p. a. og því lægstu vextir,
sem nú eru greiddir. Skjólstæðingar
borgarstjóra og stuðningsmenn nota
bæinn beinlínis fyrir lánsstofnun a.f
því vextirnir eru s.vo lágir. En skil-
vísu útsvarsgreiðendurnir borga brús-
ann.
Innheimta bæjargjaldanna hlýtur
að vera slælega rekin. pað er á
hvers manns vitorði, að menn, sem
horga útsvör sín svo sem viku eftir
gjalddaga, verða að greiða dráttar-
vexti, en þeir, sem draga greiðsluna
mánuðum og misserum saman, fá
vextina þráfaldlega gefna eftir. Dæmi
eru til að lögtaksmenn bæjarsjóðs
hafa lagt af stað með föt og hús-
gögn fátæks fólks, sem ekki gat
greitt smáfjárhæðir, sem á það hafði
verið lagt. Jletta er sjálfsagt heim-
ilt og ekkert við því að segja, ef
ekki væri liægt að benda á fólk, sem
hefir miklar tekjur og lifir óhófs lífi,
en borgar ekki útsvör árum saman,
án þess að lögtaksmenn séu nokkurn-
tíma látnir ónáða það.
Svo scm kunnugt er, þarf hæjar-
stjórnin að fá heimild ríkisstjórnar-
innar til aukaniðurjöfnunar. Engin
boiðni mun enn komin um það efni
til atvinnumálaróðherra. En þess er
að vænta, ef hann veitir leyfið, að
þá bindi hann það því skilyrði, að
eklci megi innheimta aukaniðurjöfn-
unina fyr en búið er að innheimta
t. d. 90% af öllum útsvörum, sem
bærinn á útistandandi.
-----0-----
Gestir í bæuum: Lúðvík þorgríms-
son kennari Jökuldal, þoi’bergur
þorleifsson bóndi Hólum, Gunnar
Sigurðsson verkstjóri Hausthúsum,
Bjöm Jóhannsson bóndi Laugalandi.
ZE^æða.
Ásgeirs Ásgeirssonar ráöherra
við vígslu Reykholtsskólans.
Okkur kaupstaðabúúnum líður vel
við þetta tækifæri. það er okkur góð
skcmmtan, að vera viðstaddir, þegar
héraðsbúar halda fagnaðarfund á
þessum merkilegu tímamótum. Hér
eru saman komnir ungir og gamlir
til að fagna yfir hinum nýju mögu-
leikum uppeldis og félagslífs þessa
fagra og frjásama héraðs. Ungir og
gamlir hafa hér verið samtaka og
lvft grettistaki.
það er ekki langt að minnast upp-
hafs þessa móls. Samhugur og sam-
tök hafa stytt leiðina milli urðs og
athafnar. Ungmennafélög hiraðsins
áttu fi’umkvæðið um Reykholtsskóla
og hinir rosknari menn bættast skjótt
í hópinn. Jiað er ekki langt að minn-
ast þess, er Halldór skólustjóri á
1-Ivanneyri gaf fyrstu þúsund krón-
urnar til héraðsskólans og hleypti
fjöri í íjársöfnunina. Friðrik þor-
valdsson, Vigfús Guðmundsson og
Lúðvík Guðmundsson eiga margt
sporið og handtakið i þógu þessa
máls. það er skylt að minnast
áhuga Lúðvíks Guðmundssonar við
þetta tækifæri, þó leiðirnar hafi
nú skilizt af öðrum ástæðum. Eigend-
ur Hvítárbakkaskólans létu engar
hliðsjónir draga úr fylgi sínu við
byggingu nýs skóla. þá er skylt að
þakka hinn óvænta stórhug sýslu-
nefndanna þegar til þeirra kasta kom
og nefni ég úr þeim hópi fremstan
Sigurð í Ferjukoti. Ég segi óvæntan
stórhug, ekki vegna þess að ég vilji
niðra sýslunefndum né öðrum, sem
sérstaka skyldu hafa til að varðveita
jafnvægið milli framtaks og forsjálni.
Framtaks æskunnar og fyrirliyggju
fullorðinsáranna þarf hvorttveggja,
ef vel á að vera. Og að þessu sinni
heimtaði fyrirhyggjan um uppeldis-
og félagsmál héraðsins stór framlög,
sem ekki voru þó talin ofurefli. Póli-
tískra flokkadeilna hefir ekki gætt
um Reykholtsskólann. í því efni hafa
andstæðingar unnið saman, án þess
að freistast til flokkadráttar um ein-
stök atriði. Jafnvel skólastaðurinn
hefir ekki valdið teljandi ágreiningi,
og eru þó staðardeilur venjulega
skaðvænlegar og illvígar, þegar koma
á einhverri stofnun á fót. En vís-
ast er það mest að þakka hverunum
og minningu Snorra Sturlusonar, að
slíkar deilur urðu ekki að fótakefli.
Héi' ei-u tímamót í sögu héraðsskól-
ans, sem var á Hvítárbökkum, en
er nú risinn upp í Reykholti og ber
einstakan vott um stórhug og sam-
hug héraðsbúa. Leiðin milli huga og
handar er oft löng, en hér hefir hún
orðið stutt, og lágar hvatir og deilu-
gimi ekki gert vart við sig.
Nú eru tímamót í sögu skólans,
og á sama tíma eru önnur tímamót,
að vísu ógleggri og meir langvarandi,
i sögu þjóðarinnar. þau tímamót
varða skólann miklu, og hin mesta
nauðsyn að starfshættir skólans fari
eftir því, sem hefir gerst og er að
gerast í sögu þjóðarinnar.
Hin eldri menning lifði mest að
sínu. Flestar nauðsynjar voru heima-
teknar. það var unnið og numið
heima. þekking og kunnátta fluttist
á heimilunum frá einni kynslóð til
annarar. Bókakostur var að mesau
innlendur. Fjölmenn sveitabyli fóstr-
uðu sterka en fábreytta menningu.
þjóðin var að mestu sjálfri sér nóg.
Nú eru komnir aðrir tímar. Fólk-
inu hefir íækkað á heimilunum í
sveitum landsins. Nú er margt að-
fengið, sem áður var heimatekið. Af-
urðir eru seldar úr landinu lágu verði
og iðnaðarvömr keyptai- að dýrum
dómum. Ull og skinn eru bændum
lítils virði, en sköi' og klæði kosta
landslýðinn stórfé árlega. Hjóli tím-
ans verður ekki snúið aftur á bak
og íámenn heimili geta ekki tekið
upp aftur alla iðju hinnar eldri
menningar. En með samtökum er
liægt að flytja þann iðnað, sem á
tryggan innlendan marliað aftur inn
í landið. Hér hefir það sýnt sig að
samtök og samhugur getur lyft
grettistaki og svo þarf að vera í öll-
um greinum. Fækkun fólks á bæj-
um og í sveitum er hættulegt og
veldur þvi að fásiimi vex, ef ekki
aukast samgöngur og samvera
utan heimila. Til þess eru skólarnir
meðal annars að efia samliug og fé-
lagslyndi æskulýðsins, sem svo birt-
íst síðar i samtökum og félagsþroska
hinna fullorðnu.
það var sagt hér áðan, að skólinn
ætti að vera eins og stórt heimili.
þess er sveitunum þörí, að ungling-
unum gefist tækifæri til samlifs á
stóru heimili. Útþrá unga fólksins
helst og fer vaxandi við fólksfækkun
og strjálbýli. Útþráin tæmir sveitirn-
irnar, ef ekkert er gert til að beina
henni heim aftur. En takist að hverfa
útþi'ánni yfir í hennþrá, þá verður
hún sterkasta stoð vaxandi sveita-
menningar. Útþráin er draumar og
æfintýraþrá æskunnar. Ef héraðs-
skólunum tekst að vekja þá drauma
i brjóstum unga fólksins, sem geta
rætzt heima, ef þeim tekst að setja
æfintýrablæ á möguleika sveitalífsins,
þá verða þeir heillastofnanir. Ef þeim
tekst að vekja skilning á umhverfi
og heimahögum og opna augun fyrir
möguleikum mannsaflsins í sam-
vinnu við moldina, opna augun fyrir
Enn um ríkistekjur
og bflun þeirra.
Svar til Gunnars Viðars.
Siðan ég ritaði grein mína um
„ríkistekjurnar og öflun þoirra" hér i
blaðinu hafa blöð hátekju- og eigna-
manna hér í Reykjavík, Mbl. og Vís-
ir, af og til verið að illskast út af
þeim skoðunum mínum á skattamál-
um, sem fram eru settar í ofan-
nefndri grein. þarf þetta eigi að vekja
undrun manna því að við öðru var
eigi að búast frá málgögnum þeir'ra,
er mestra hagsmuna hafa að gæta í
því að viðhalda þeirri skipun skatta-
málanna, sem nú er. Bera greinar
þær, sem fram hafa komið fremur
vott um vilja en mátt blaðamann-
anna til þess að reka erindi hús-
bændanna og verja hagsmuni þeirra.
Allar greinarnar eru órökstuddar
upphrópanir að einni undanskildri,
er Gunnar Viðar ritaði í Morgunblaö-
ið 15. þ. m., og mun ég taka þá grein
tli athugunar í línum þeim, er hér
fara á eftir. Grein þessi er hin eina
tilraun, sem gerð hefir verið, til
þess að færa rök á móti þeim skoð-
unum, er ég hélt fram 1 áðurnefndri
grein minni auk þess, sem greinin
inniheldur misheppnaðar tilraunir til
þess að snúa út úr orðalagi greinar
minnar á 2 stöðum.
G. V. byrjar með því að finna að
því, að ég skuli telja tekju- og eigna-
skattinn meðal þeirra skatta, er á
menn eru lagðir eftir efnalegri getu
þeirra. Segir hann, að hér á landi sé
þetta ekki svo vegna þess, að skatt-
urinn komi misjafnt niður á sömu
raunverulegar tekjur eftir því hvar
er á landinu. Ef G. V. hefir lesið
alla grein mína hefði hunn átt að
sjá, að ég tel það eitt af grundvallar-
atriðum þess, að tekjuskatturinn
verði rétt á lagður eftir getu manna,
að rétt upphæð af tekjum þeirra
sé tekjuskattsfrjáls, og verður sú
upphæð að vera mismunandi í ein-
stökum landshlutum eftir framfærslu-
kostnaði. Var ég því í fyllsta rétti með
að telja í grein minni tekjuskattinn
meðal þeirra skata, er á yrði lagður
eftir getu manna, og athugasemd G.
V. um þetta efni tilefnislaus með öllu.
G. V. eyðir mestu rúmi til þess að
ræða um tekju- og eignarskattinn og
galla hans, en því rúmi, sem hann
ver til þess að tala um tollana vor
hann þeim mun betur(!). Um þá
segir hann: „Hins vegar verður auð-
vitað, ef maður talar um tollana sem
skattakerfi, að líta á þá i heild og
athuga, livernig þeir snerta menn ú
ýmsum stigum velmegunar. Er þá
sennilegt að tollakerfið á neyzluvör-
um komi til að verka sem stighækk-
andi skattur eftir efnalegri getu í
reyndinni, en hafandi þann kost, að
hann dregur úr neyzlu manna“*).
G. V. virðist ekki myrkur í máli, en
þó hlýtur mönnum að verða það til
að lesa þessar línur oftai' en einu
sinni til þess að gera sér grein fyrir
hvort höfundurinn muni ekki eiga
við eitthvað annað en beinast liggur
við að lesa út úr orðum hans.
En þrátt fyrir góðan vilja hefir mér
eigi tekizt a'ð skilja þau nema á einn
veg. G. V. talar hér um neyzluvörur
yfirleitt, enda er enginn ágreiningur
um það, hvort tolla beri ónauðsyn-
lega vöru. Nú er það vitanlegt að
eftir því, sem menn hafa stærri fjöl-
skyldu fyrir að sjá eftir því þurfa
*) Leturbr. mín. E. J.
menn á meiri nauðsynjavöru að
halda, og greiða þvi meira í tolla,
ef nauðsynjavörui' eru tollaðar, eins
og á sér stað hér á landi. Hinsvegar j
er það vitanlegt, að að öðru jöfnu '
rýrnar eínaleg geta manna eftir því, j
sem menn hafa fyrir fleirum að sjá. ,
það er því beint öfugmæli hjá G. V. j
að tollar á þessar vörur verki sem j
stighækkandi skattur eftir efnalegri j
getu. Jiá telur G. V. það kost á tollun- ■
um, að þeir dragi úr neyzlu manna.
Jfetta á með engu móti við um toll ;
á nauðsynjavörum. það er beinlínis
rangt og með öllu ósæmandi að hið
opinbera verði þess valdandi, að
menn þurfi að draga úr nauðsynja-
vörunotkun sinni. ,,Kostur“(!) þessi
mundi skýrast koma fram ef menn
þyrftu að ganga svangir og klæðlaus-
ir vegna tollaálaga. Um mælum þeim
um tollana, sem að framan eru nefnd,
kastar G. V. fram órökstuddum, en
menn hljóta að vænta þess. að hann
rökstyðji þau.
Eftir að hafa gert tollunum þessi
skil snýr G. V. sér að því er hann
kallar réttilega aðalatriði þessa máls:
þeim anda ei' hann segir að ríki í
grein minni, að fyrst og fremst beri
að miða skattgreiðslur manna við
efnalega getu þeirra. Byrjar hann
þennan kafla greinar sinnar með því
að halda því fram, að erfitt sé að
skilja hvað ég eigi við með „efnalegri
getu“ manna. Sjálfur notar hann þó
oft í grein sinni þessi sömu orð auð-
sjáanlega í nákvæmlega sömu merk-
ingu og ég i minni grein. Hygg ég að
leitun sé á þeim manni, er eigi skilur
merkingu þessara orða í því sam-
bandi er þau voru notuð í grein
minni. Hefði G. V. átt að geta notað
rúm það, er fór til útúrsnúings þessa,
til þess að færa einhver rök að um-
mælum sínum um tollana, sem að
framan eru tilfærð. þrátt fyrir hið
óglögga orðalag, sem G. V. telur ú
þessu atriði i grein minni þykist
hann þó skilja að ég eigi við, að
æskilegast sé að skattamir séu nógu
mikið stighækkandi í hlutfalli við
velmegun gjaldenda. þykir G. V.
þetta þröngt sjónarmið. Get ég ekki
stillt mig um að tilfæra hér ummæli
hans um þetta atriði: „Mælikvarðinn
sem leggja ber á ágæti skatta, er
ekki sá, hvort þeir eru lagðir á
í hlutfalli við efnalega getu manna.
Höfuð-atriðið er, hversu miklar fórn-
ir frá hálfu þjóðfélagsins felast í
skattinum. Eitt atriði í því máli er,
að fórnir einstaklinganna séu sem
jafnastar hlutfallslega. Séu þær það,
eru þær líka með minnsta móti í
heild að öðru jöfnu“.
þessi klausa verður eigi að mínu
viti skilin á annan hátt en þennan:
Fyrst er því slegið föstu, að úgæti
skatta fari ekki eftir þv., hvort þeir
séu lagðir á í hlutfalli við efnalega
getu manna, heldur sé höfuðatriðið
hversu miklar fómir frá hálfu þjóð-
félagsins felist í skattinum. Siðan er
sagt, að fórnir þjóðfélagsins verðí
minnstar í heild ef fórnir einstak-
linganna séu sem jafnastar hlutfalls-
lega. Hér hlýtur að vera átt við hlut-
fallslega við efni og getu manna. Hér
er því G. V. kominn í greinilega mót-
sögn við sjálfan sig, og hljóta menu
að vera jafnnær um skoðun hans
eftir lestur þessarar klausu. Ræð
það þó af því, að G. V. fer síðan að
færa rök í móti tekjuskattinum og
einnig umsögn hans um tollana, að
hann meini það, sem hann scgir fyrst
í klausunni, að ágæti skatta fari ekki
eftir því hvort þeir eru lagðir á með
tilliti til efnalegrar getu manna.
Rök G. V. á móti tekju- og oigria-
skattinum eru tvennskonar. Annars-
vegar að hann dragi úr framkvæmda-
löngun manna, og hins vegar að hann
hamli upp á móti auðsöfnun einstak-
linga, se msé þjóðfélaginu nauðsynleg
til myndunar nýs fjármagns. Leggur
hann aðaláherzluna á síðara atriðið.
í grein minni sýndi ég fram á, að
eins og skattamálum okkar er nú fyr-
ir komið er miklu meiri hætta á, að
dregið sé úr i'ramkvæmdalöngun
manna í framleiðslunni, en þótt
tekjuskatturinn væri hækkaður og
aðrir tollar lækkaðir að sama skapi.
Tek ég ekki upp hér ummæli min
um þetta, en leyfi mér að visa tii
þeirra til svars ummælum G. V. unx
þetta atriði.
í síðari mótbáru G. V. kemur ljósar
fram en ég minnist að ég hafi áður
séð, meginskoðanamunur þeirra
manna, sem að Mbl. og íhaldsflokkn-
um standa, og vilja auðsöfnun og vel-
líðan nokkurra manna á kostnað
fjöldans, og allra umbótamanna í
þessu landi, sem telja það hlutverk
sitt að vinna að vellíðan og jafnari
kjöium íbúa þess. í grein ininni um
skattamálin taldi ég það cinn o.f
kostum tekjuskattsins, að hann hefði
mikla þjóðfélagslega þýðingu nxeð því
að liamla upp á móti auðsöfnun ein-
staklinga og dreifa efnunum tii al-
mennings fyrir atbeina hins opinbera.
Um þetta segir G. V. að kynlegt
hljóti að virðast að ég álíti að liér sé
um heppileg áhrif að ræða. Auk þess
gerir G. V. tilraun til þess að snúa
út úr þessunx orðum mínum og- held-
ur því fram, að með tekjuskattstöku
verði efnunum eigi dreift þar sem
slíkt sé neikvæð ráðstöfun. I-Ilýtur þó
hvert mannsbarn að sjá að með því
að taka af þeim, sem efnaðir eru, og
verja til sameiginlegra þarfa almenn-
ings ,er efnunum dreift. í vissum
dæmum getur einnig verið um nýja