Tíminn - 16.04.1932, Blaðsíða 4

ŒSMÍNM
62
Laugarvatnsskólinn
Laugardaginn 13. marz hélt Laug-
arvatnsskólinn skemmtun. Voru þar
staddir menn víðsvegar að úr
Reykjavík og af undirlendinu, og þar
á meðal undirritaður. það, sem frá
því fyrsta hefir einkennt samkomur
Laugarvatnsskóla, er að þær hafa
verið að nokkru leyti sýnishorn af
starfsháttum skólans. Skólastjórinn
lætur þar ekki mikið á sér bera.
Hann er þá, eins og endranær, sá
sterki kraftur, sem stjómar öllu í
kyrþey og skapar skilyrði til þess að
aðrir geti notið sín.
Guðmundur Gíslason kennai-i setti
skemmtunina, og mun hann hafa átt
mikinn þátt í að undirbúa hana. þá
flutti Guðmundur Ólafsson kennari
snjallt og fróðlegt erindi, er var sam-
anburður á mæltu rnáli i ýmsum
landshlutum. Næst sungu söngflokk-
ar skólans undir stjóm þórðar Krist-
leifssonar, söngkennara. Eru flokk-
arnir þrír, blandaður kór, karlakór og
kvennakór. það, sem fyrst vekur
undrun manns er það, að einungis ör-
fáir nemendur af 130 eru utan við
söngflokkinn. í blandaða kómum eru
um 100 manns. Mun það engum vafa
bundið, að sem skólaflokkur á söng-
ílokkur Laugarvatnsskóla engan sinn
líka hér á landi. Eftir að sungið
hafði verið um hríð fluttust allir,
bæði gestir og heimamenn, út í hið
nýbyggða leikfimishús. það stendur
niðri við vatnið, dálítinn spöl frá
sjálfum skólanum, og er hið prýðileg-
asta, bæði að stærð og frágangi. Að-
komumenn, kennarar og fólk þeirra
tóku sæti á svölunum í stafni húss-
ins, sem ætlaðar eru fyrir áhorfend-
ur, en nemendur þeir, sem ekki
sýndu strax, tóku sér sæti á bekkjun-
um niðri. Hófst þá leikfimi undir
stjórn íþróttakennarans þjóðkunna,
Björns Jakobssonar. Fyrst sýndu
stúlkur, og lék kennarinn undir á
fiðlu sína. Góð samtök voru i stað-
æfingum stúlknanna, en vantaði
sýnilega þjálfun til þess að hin
glæsilega samsetning æfinganna nyti
sín. Á eftir stúlkunum sýndu 40 pilt-
ar leikfimi, einnig undir stjórn
Bjöms Jakobssonar. Ég hefi engan
sérfróðan mann um íþróttir heyrt
bera brigður á frumleik Björns og
menntun hans sem íþróttamanns, en
einn hefi ég heyrt halda því fram,
peir, sem lægri laun hafa en hér
er nefnt, eru unglingar eöa aðrir
léttingar.
Ég hefi áður bent á það, að
Héðinn og Ólaíur láta sig engu
skifta þó verkamenn í kauptúnum
úti á landi vei'öi að svelta af því
enga vinnu er að fá, og af þvi
helzta bjargráð þessara foringja er
að svifta fólkið þeim mjög svo tak-
mörkuðu samgöngum,- sem það heíir
haft við að búa undanfarið, eins
og þeir leggja til að gert verði í
Alþýðublaðsgrein nú nýlega. Eina
hugsun þessara manna er sauðþrá
kaupstreita, og þráinn er búinn að
ná svo valdi yfir þeim, að þeir setja
sig yíirleitt á móti öllum kauplækk-
unum allt úr 30 þús. krónum um
árið og niður í 2 þús. krónur.
Væri hægt að koma því til leiðar,
að allir launamenn, sem hafa, segj-
um yfir 6 þús. krónur á ári, lækk-
uðu í launum um 15% og aliir sem
lægri hefðu laun, um 10%, þá
mundi þessi lækkun létta svo þunyu
iargi af atvinnuvegunum, að at-
vinna verkamanna yrði miklu trygg-
ari. Á þetta líta þeir ekki Ólafur og
Héðinn. Jieir vilja fórna atvinnu
verkalýðsins fyrir háa kauptaxta, og
umfram allt ekki særa fastráðnu
launamennina með tíu til tuttugu
þúsund króna launin, með því að
hjálpa til að lækka þau lítiisháttar.
En þó fjöldi bænda og bátaútvegs-
manna hafi tæplega í sig og á, og
verði að leggja á sig alveg óhæfilegt
ei'fiði, þá láta þeir sér ekki fyrir
brjósti brenna, að svívirða þá í blöð-
um sínum, og gera tilraunir til að
eyðileggja ávöxtinn af erfiði þeirra,
eins og bezt kom í ljós í bannfær-
ingavafstri þeirra á Blönduósi um
daginn.
í afskiftum sírium af launamál-
um eru kaupsýslumenn og útgerðar-
menn Reykjavíkur og málsvarar
þeirra síst betri en verkamannafor-
íngjarnir. Yíirleitt hafa þeir löngun
til að lækka laun þeirra manna,
sem verst eru launaðir, verkamanna
og sjómanna, þó þá skorti karl-
mennsku til að framkvæma nokkuð
HAVNEM0LLEN
KAUPMANNAHOFN
mælir með sínu alviðurkennda RÚGMJÖLI og HVEITI.
Allar tegundir af
tilbúnum áburði
eru komnar.
Meiri vörugæði ófáanleg
Mextn eru beðnir &ð vitja pant&na sinna.
S.I.S. slcUCtlr Trid QlcJcvxr
Seljum og mörgum öðrum íslenzkum verzlunum.
pr. Áburðarsala ríkisins
Samband ísl. samvinnufélaga.
IKla.Ta.pfélsLgsstj órar I
Munið eftir því að haldbest og smjörílíkast er
„Smára“ - smjörliki
Sendið því pantanir yðar til:
H.í. Smjörlikiséerðin, Reykjavík.
að hann myndi skorta lag og dugn-
að til að æfa byrjendur. Ég býst ekki
við að margir, sem sjá þann mikla
árangur, sem orðið hefir af starfí
Björns í vetur, muni dirfast að halda
þeim skoðunum fram. Bjöm hóf starf
sitt í haust með byrjendum. Hann
varð að kenna leikfimi áhaldalítið í
venjulegri stofu fram í febrúar. Samt
sem áður getur hann um miðjan
marz sýnt tvo taktfasta flokka, sem
auk þess hafa nokkra leikni í stökk-
um og jafnvægisæfingum. Má t. d.
geta þess, að meira en 2/3 af piltun-
um fóru höfuðstökk og kraftstökk,
og margir þeirra stukku vel yfir hest-
ana. Stúlkurnar höfðu að vísu ekki
fullkomna slá, en sýndu þó jafn-
vægisæfingar á byrjunarstigi.
Allir, sem samkomu þessa sóttu,
munu hafa farið heim ánægðir yfir
skemmtuninni með þakklætishug til
skólans og aukna trú á möguleika ís-
lenzkrai' æsku.
Slguröur Thorlaclus.
-----©-----
í þá átt, eins og herl.egast kemur í
ijós í harmagrát Morgunblaðsins nú
á vertiðinni, þegar það lýsti yfir
því, að foringjar verkamanna virtu
útgerðarmenn ekki svars, og þvi
yrði allt kaupgjald að haldast ó-
breytt á sjó og í landi .þetta árið.
En þessir menn, sem óska innilegu
kauplækkunar hjá verkalýðnum,
eru ekki sérlega fúsir til að lækka
eigin kröfur til launa og lífsþæg-
inda. Nú í miðri kreppunni eru
nokkrir þeirra að byggja skrauthýsi
sem kosta 70—80 þús. krónur og
rúma þó aðeins eina fjölskyidu, og
þó er útgerðin ekki betur stæð en
það, eftir því sem Ólafi Thors al-
þingismanni sagðist frá í þingræðu
á eldhúsdaginn, „að helmingur tog-
araflotans er gjaldþrota, en hinir
standa höiium fæti“.
þvi hefir löngum verið haldið
fram, að Reykjavík stæði og félli
með sjávarútgerðinni. Hinar raun-
verulegu tekjur bæjarbúa yrðu að
koma úr sjónum að mestu. Nú er
svo ástatt, að í eigu bæjarbúa eru
24 togarar, 9—10 línubátar og nokkr-
ir mótorbátar. Línubátamir eru
flestir gainlir og lélegir og bafa
reynst mjög vafasöm veiðitæki.
Af togurunum eru 18 tólf ára
gamlir og þaðan af eldri. Sex af
þessum togurum eru nú eign bank-
anna (fólögin orðin gjaldþrota), og
enginn getur eða vill kaupa þá. Yf-
irleitt hefir það verið svo undan-
farin ár, að menn hafa ekki viljað
leggja peninga sína í útgerð hér I
bænum. þessi hrörnandi sjávarút-
gerð er þó enn talin höfuðatvinnu-
vegur þeirra tæpra 30 þúsunda
landsmanna, sem eru búsettir hér í
Reykjavík. Fari þvi fram nokkur
ár enn, að fiskiskip bæjarbúa gangi
úr sér, og engin ný komi í staðinn,
er ekki annað fyrirsjáanlegt en út-
gerðin fari í rústir innan skamms.
Getur þá að líta atvinnulausa verka-
menn með háa kauptaxta og „yfir-
stétt“ í skrauthýsum og með háar
kröfur til lífsþæginda, sem hún get-
ur ekki fullnægt.
Jód Árnosoo.
FERÐAMENN
sem koma tll Rvíkor, fá her-
bergi og rúm meö lœkknSa
verði á Hverfiagötu 82.
Ný Islenzk
framleiðsla
MJólkursamlag Borgllrðlnga.
Á síðastsliðnu vori keypti Kaup-
félag Borgfirðinga niðursuðuverk-
smiðjuna Mjöll í Borgarnesi. í sumar
hefir verið byggður rúmgóður véla-
salur, er rúmar allar gömlu vélarnar
og þær nýju er keyptar voru til við-
bótar til niðursuðu mjólk og til
smjör- og skyrgerðar. Getur samlagið
nú bæði soðíð niður mjólk og búið til
smjör og skyr.
Kaupfélagið hefir komið upp rann-
sóknarstofu og keypt öll nauðsynleg-
ústu áhöld til rannsóknar á mjólkur-
afurðum.
Tilkostnaður er nú orðinn um 120
þús. kr. þó er eftir að bæta við hús-
um og vólum. Séretaklega vantar
húsnæði fyrir dósagerð þegar niður-
suða á kjöti fer fram og svo hús-
rúm og vélar fyrir ostagerð og kæli-
tæki til kælingar á mjólkurafurðum
og verður þetta gert þegar möguleik-
ar eru til framkvæmda.
Samlagið sýður nú niður frá 1400
til 2000 lítra é dag, og með örlitlu
lengri vinnutíma eða auknum starfs-
kröftum mætti koma af 3000 lítrum a
dag. Pasteurhitunartæki öll, skil-
vinda óg aðrar vélar til smjör- og
skyrgerðar eru miðaðar við 2 milj.
litra á ári.
Til samlagsins er flutt mjólk úr
öllu héraðinu innan Skarðsheiðar að
undanskildum Hálsahreppi, Álftanes-
hreppi og Hraunhreppi, en búizt er
við að þeir verði með, og jafnvel þrír
næstu hrepparnir í Snæfellsnessýslu.
Forstöðu fyrirtækisins hefir á hendi
danskur maður N. Rasmussen. Hefir
hann beztu meðmæli þess, að veita
niðursuðuverksmiðju forstöðu frá K.
Jensen prófessor, sem kennir þá grein
mjólkurfræðinnar við landbúnaðar-
háskóla Dana.
Auk hans vinna við samlagið þeir
Sigurður Guðbrandsson frá Hrafn-
kelsstöðum er lokið hefir námi við
mjólkurskóla í Noregi og Ásbjöni
Jónsson vélamaður. Ennfremur starfa,
5—6 stúlkur við samlagið.
Starfrækslan byrjaði seinnihluta
febrúar síðastliðinn.
Mjólk frá samlaginu er nú í þann
veginn að koma á markaðinn og
heitir „Baulumjólk". Er hún einasta
íslenzka niðursuðumjólkin á. mark-
aðnum að undanskildum birgðum er
eftir kunna að vera af „Mjallar-
mjólk“.
Öll önnur mjólk með íslenzkum
heitum er útlend.
Umboð fyrir Baulumjólk hefir Sam-
band ísl. samvinnufélaga fyrir kaup-
félög og pöntunarfélög og O. Johnson
& Kaaber fyrir önnur verzlunarfyrir-
tæki.
■■■■ -O...-
. W. Bnch
(Xiitasmið'fa Bnchs)
Tietgensgade 64. Köbenhavn B.
LITIR TIL HEIMALITUNAR;
Demantssorti, hrafnsvart, kastorsorti, Parisarsorti og
allir litir, fallegir og sterkir.
Mælum með Nuralin-lit, á ull og baðmull og silki.
TIL HEIMANOTKUNAR:
Gerduft „Fermenta“og „Evolin“ eggjaduft, áfengis-
lausir ávaxtadropar, soya, matarlitir, „Sim“-skósvert-
an, „ökonom“ skósvertan, sjálfvinnandi þvottaefnið
„Persil“, „Henko“-blæsódinn, „Dixin“-sápuduftið,
„Ata“-skúriduftið, kryddvörur, blámi, skilvinduolía
o. fl.
Brúnspónn.
LITVÖRUR:
Anilinlitir, Catechu, blásteinn, brúnspónslitir.
GLJÁLAKK::
„Unicum“ á gólf og húsgögn. Þomar vel. Ágæt tegund.
HOLLENSKT EXPORT KAFFI-SURROGAT:
Bezta tegund, hreint kaffibragð og ilmur.
Fæst alstaðar á íslandi.
Með hinni gömlu, viðurkenndu
og ágætu gæðavöru,
Herkules þakpappa
sem framleidd er á verksmiðju
vorri „Dorthetsminde“ frá því
1896 — þ. e í 80 ár — hafa
nú verið þaktar í Danmörku
og Islandi.
margar milj. fermetra þaka.
}m llilttiis raWr
Fæst alstaðar á íslandi.
Kalvebodsbrygge 2.
Köbenhavn V.
Hlutafélagið
prentaðar
myndir, — á 5 kr.
Lesmál er alla varð-
ar. Fæst hjá bók-
sölum. Oddsprent-
smiðja á Akureyri
tekur við áskriftum.
Ódýr og hlýleg
gjöf-
Reykjavík. Sími 249 (3 línur).
Simnefni: Sláturfélag.
Áskurður (á brauö) ávall fyrir-
liggjandi:
Haiigihjúgu (Spegep.) ur. I, gild
Do. — 2, —
Do. — 2, mjó
Sauða-Hangibjúgu, gild,
Do. mjó,
Soðnar Svína-rullupylsur,
Do. Itálfa-rullupylsur,
Do. Sauða-rullupylsur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malacoffpylsur,
Do. Mortadelpylsur,
Do. Skinkupylsur,
Do. Hamborgarpylsur,
Do. Kjötpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. . Lyonpylsur,
Do. Cervelatpylsur.
Vörur þessar eru allar búnar
til á eigin vinnustofu, og stand-
ast — að dómi neytenda — sam-
anbui’ð við samskonar erlendar.
Verðskrár sendar, og pantanir
afgreiddar um allt land.
ELOCHROM-filmur
(ljós- og listnæmar)
6X9 cm. á kr. 1,20
6V2X9 cm. á kr. 1,50
Bf 10 filmur eru keyptar í
einu, jeiknum við ekki fiutn-
ings- og eftirkröfu kostnað.
Sportvöruhús Reykjavikur
Reykjavík, Box 384
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson
Mímisveg 8. Sími 1246.
Prentsm. Acta.
■f« Allt meö íslBiiskum skipuin! »fi