Tíminn - 06.08.1932, Blaðsíða 4

TlMINN
Saumakennsla
við alþýðuskóla Þingeyinga á Laugum.
Næstkomandi vetur byrjar saumastofa að starfa í sambandi
við Laugaskóla í Þingeyjarsýslu. 4—6 stúlkur geta komizt þar að
sem námsstúlkur. Kenndur verður bæði kjólasaumur og karl-
mannafatasaumur. Nokkrar upplýsingar um kjör námsstúlkna eru
í ritgerð um Laugaskóla, og sú ritgerð á öðrum stað hér í blað-
inu. Ef fyllri upplýsinga er óskað, er þeirra að leita til undirrit-
aðs eða Ragnhildar Halldórsdóttur, Ásvallagötu 2, Reykjavík, sem
kennsluna annast. Umsóknir sendist til undirritaðs.
Amór Sigurjónsson,
Laugum.
;pli á Alþíngi.
) -----------
/örpin um jarð.eplakjallárann
lutning jarðepia voru lögð fyr-
ir .í_,/ing og tók iandbúnaðarneínd
neðri deildar málin að sór tii fiutn-
ings. Gangur málanna helir veriö
þessi:
1. Frumvarp tii laga um jarðepia-
kjaliara og markaðsskáia var sam-
þykkt af neðri deild og laudbúnað-
arnefnd eíri deildar iagði til, að það
yrði samþykkt óbreytt þar i deild-
inni. pau urðu samt málalok, að
stjórninni var beimilað að taka á
ieigu húsnteði i þessu augnamiði.
2) Frumvarp tii laga um innflutn-
ing á jarðepium var lagt iyrir neðri
deiid. það var rætt þar, eitir þvi sem
næst verður komizt i y klukkustund-
ir. Margar breytingartiiJögur komu
fram, svo sem að tollur (2 kr. tn.)
yrði lagður á jarðepli, að fandílutn-
ingur yrði styrktur til söiustaða, að
aliar greinar frumvarpsins yrðu
felldar nema heimild handa rfkis-
stjórninni að greiða að nokkru flutu-
ingskostnað á jarðepium til sölu-
staða, að frumvarpið yrði samþykkt
sem heimildarlög o. fl.
í umræðunum kenndi ýmsra grasa
og v.erða þær eigi raktar hór, en frá
aðalúrslitunum skal greint. Fiestar
breytingartiilögurnar voru felidar við
þriðju umræðu málsins í neðri deild,
og írumvarpið sjálft meö 14 atkvæð-
um gegn 12, að viðhöfðu nafnakalli.
Frumvarp þetta virðtst ef til viil
ekkert stórmál, en þingið eyddi samt
miklum tima til að ræða það, og
skilningur þingmanna á ástæðunum
og möguleikunum kom glöggt í
ljós. Frumvarpið er einn iiður i
þeirri umbótaviöleitni sem nú þarf
að gerast tii þess að vér gaturn hjálp-
að oss sjálfir, framleitt til vorra eig-
in þarfa og vemdað oss fyrir eriendri
samkeppni og ágangi.
Vér skuium að nokkru athuga
. ástœður þeirra héraða, par sem hlui-
aðeigandi þingmenn hafa greitt at-
kvæði gegn frúmvarpinu. þá koma
fyrst tii greina þmgmenn Suður-
iandsundirl.endisins og Vestur-Skaíta-
íellssýslu. þeir allir sem við voru
staddir og áttu sæti í deiidinni
greiddu atkvæði gegn frumvarpinu,
þar eð búið var að f.ella breytingar-
tiliögu um styrk til landílutninga. í
þessum sveitum er mest jarðeplarækt
á landi hér og framleiðslan er meira
,en 10.000 tnr. fram yfir meðaitals-
notkun í landinu. Mikið er selt til
Reykjavikur. þorpin Eyrarbakki og
Stokkseyri selja um 1000 tnr. árlega.
Skilyrðin eru ágæt til aukinnar rækt-
unnar. Framteljendur í þessúm hér-
uðum eru um 1600 og rækta flestir
jarðepli. Ef hver þeirra yki jarð-
eplarækt sína um 12 tunnur, þyrfti
eigi að flytja jarðepli tii landsins.
Er það einskis virði að tryggja söl-
una til Reykjavikur? Svo virðast
þessir þingmenn ætla.
þá er þingmaður Barðstrendinga.
Barðstrendingar eru nær sjálíbjarga
með jarðeplarækt. Verið getur aö
þorpin kaupi eitthvað af útlendum
jarðeplum. En myndi Björn Halldórs-
son hafa trúað því fyrir nær 2 öld-
um síðan að Barðastrandarsýsla gæti
eigi verið sjálfbjarga með jarðepli.
Enda segir Hermann Jónasson, að á
Barðaströnd séu ágæt skilyrði til jarð-
eplaræktar, og víðar í Barðastrandar-
sýslu.
þá kemur þingmaður Akureyringa.
Baldvin Einarsson taldi garða þá,
sem Lever kaúpmaður á Akureyrl
ræktayJSi þar í gilbrekkunni skömmu
eftir aldamótin 1800, hinn fegursta
blett á landinu. Jarðeplarækt liefir
þar heppnast ágætlega í heilaöld. Nú
þarf þingmaður Akureyringa að horfa
á brekkuna njóla-vaxna. þetta gerir
vonleysi, enda má nú áætla að Akur-
eyringa vanti eða þurfi að kaupa
um 1800 tunnur af jarðeplum árlega,
enda þótt skilyrði til jarðeplaræktar
séu hin ákjósanlegustu og margu-
gangi þar auðum höndum.
þá er þingmaður Vestmannaeyinga.
Já, áætla má, að Vestmannaeyinga
vanti eða þurfi að kaupa um 900 tnr.
af jarðeplum árlega. En nú er svo
kornið að fjöldi manns hefir þar um-
ráð á landi og á auðvelt með að
rækta til sinna eigin þarfa, og svo
liggur stórt svæði rétt við bæinn, þai
sem allir aðrir gætu fengið nægilega
stóra bletti til grænmetisræktunar.
Nú er að minnast á þingmann
Norður-ísfirðinga. Vart mú með
sanngirni ætlast til að hann styddi
frumvarp þetta, því á fáum stöðum
á landinu er erfiðara með garð-
yrkju en í Norður-ísafjarðarsýslu,
enda þótt mikið megi þar umbæta,
t. d. á Reykjanesi við ísafjarðar
djúp er jarðhiti mikill, og mætti þar
rækta öll jarðepli og grænmeti sem
sýslan þarfnast.
Nú er að minnast á þingmann
Dalamanna. Sem sakir standa eru
Dalamenn nær sjálfbjarga með jarð-‘
epli, en auðvelt að auka ræktunina
yfir þarfir. þingmaðurinn er sjálfur
mikill jarðeplaræktarmaður, eða svo
var hann nyrðra. En eigi myndi
Magnús Ketilsson eða Torfi Bjarna-
son lofa frammistöðu hans í þessu
máli, ef þeir mættu nú mæia.
þá er hann Olafur Thors. Vart er
að vænta að hann viti að Gullbringu-
og Kjósarsýsla rækta um 1100 tunn-
ur fram yfir þarfir af jarðeplum, og
að þessi sýsla á auðveldast með að
fullnægja Reykjavíkurmarkaðijum.
Um kjósendadekur er hér eigi að
ræða.
Að síðustu má minnast á fóstbræð-
urna, þingmenn Reykjavíkur, Isa-
fjarðar og Seyðisfjarðar. þeim skilst
að þetta frumvarp sé fjörráð við
kaupstaðina. því fylgi verðhækkun á
jarðeplum. Um þá má segja: Sjáandi
sjá þeir eigi og- heyrandi heyra þeir
eigi.
Vitanlegt er, að í kringum alla bæl
og þorp á landinu liggur nægilegt
land til garðyrkju, .til að fullnægja
þörfum- hlutaðeigenda. Með því að
koma upp smágarðahverfum er jafri-
auðvelt fyrir verkamanninn og prö-
fessorinn að fá nægilega stóran blctt
til ræktunar, sem fullnægt geti til
eigin þarfa. það er verið að lækka
laun embættismanna og virinulýðs-
ins. Atvinnuleysingjum fjölgar með
degi hverjum. Á þá að styðja að því
að fleiri og fieiri sitji auðum hönd-
um? Nei, allir verða að lijálpast að
sem b.ezt þeir geta, og að því
er stefnt með frumvarpi þessu og
fieiri líkum ráðstöfunum.
3) Búnaðarfélag íslands hefir sent
áskoru'n til allra búnaðarsambanda
og búnaðarfélaga á landinu, að liefj-
ast nú handa með að auka jarðepla-
rækt og annara matjurta í landinu,
þetta hefir leitt til mikils umtals og
undirbúnings. Frá fjöldamörgum
stöðum berast Búnaðarfélaginu óskir
um leiðbeiningar í þessum efnum og
óskir um útvegun útsœðis. Væntan-
iega ber þetta þann árangur að hver
keppist við annan um að auka sína
jarðeplarækt og ræktun annara garð-
jurta, svo á þann hátt verði innan-
lands þörfinni fullnægt. Innflutning-
ur jarðepla og annars grænmetis á
að liverfa úr sögunni, en notkun á að
aukast í landinu. þessu takmarki er
auðvelt að ná, ef vilji og dugur er til.
Að síðustu skal þess getið að aðr-
ar þjóðir gera mikið tii að vernda
sína framleiðslu. þetta er gert á þann
hátt, að á þær vörur sem hægt ei
að íramleiða í hlutaðeigandi löndun,
er lagt innfiutningsbann eða inn-
flutningstollur. Sem dæmi þcssu til
sönnunar má nefna, að innflutnings-
tollur á 100 kg. af jarðeplum er:
í þýzkalandi, venjulegur
tollur kr. 6,00
í þýzkalandi, af snemm-
vöxnum jarðeplum, 15/2.
—15/4 — 30,00
í Finnlandi — 8,00
í Noregi — 2,00
í Sviss — 1,50
í Sviþjóð — 3,50
Vér látum nú staðar numið að
sinni. Atvinnulíf vort er að lcomast i
öngþveiti. Framkvæmdir og starf að
lamast. Hreyfingar í starfslífi þjóð-
arinnar að stirðna. Af þessu leiðir
atvinnuleysi, eymd og volæði.
Hlutverk valdhafanna er að sam-
eina og hvetja alla krafta til starfa
og nota sem bezt gæði lands vors og
möguleika. þá mun oss vel borgið
og vér getum lifað sem sjálistœð
þjóð.
Að öðrum kosti er allt á förum.
S. Sigurðsson.
Póstsamgöngur
1.
Innanlands samgöngur vorar hafa
frá öndverðu verið eitt af mestu
vandamálum viðskipta- og atvinnu-
lífs íslenzku þjóðarinnar. Margvísleg-
ir örðugleikar hafa tafið fyrir eðli-
legum framförum samgöngumálanna,
svo sem skortur góðra þjóðvega og
vöntun á nægum skipastól til strand-
ferða. Aðstaða vor íslendinga til
mikilvægra umbóta á þessu sviði er
því á engan hátt sambærileg við ná-
grannaþjóðir vorar og þau skilyrði
sem þar eru fyrir hendi. Með auknu
viðskiptalífi fara kröfurnar stöðugt
vaxandi frá ári til árs, og því nauð-
synlegt að yfirstjórn samgöngumál-
anna láta þau til sin taka eins ræki-
lega og frekast verður á kosið. Al-
þýða manna hefir venjulega litið svo
á, sem liinar slæmu póstsamgöngur
vorar, ættu rót sína að rekja til
framtaksleysis af hálfu póststjórnar-
innar, en þetta er ekki alls kostar
rétt, því að stjórn póstmálanna hefir
aðeins haft tillögurétt — og hefir
enn — um hin ýmsu mál og fram-
kvæmdir starfinu viðkomandi. Fram
farir á sviði póstmálanna hér á
landi, frá því um aldamót, hafa því
eðlilega verið sniðnar eftir hinu al-
kunna örlæti íhaldsins, sem haft hef-
ir fjárveitingarvaldið í höndum sér
mestan hluta þess tímabils, er nú-
verandi póstmálastjóii hefir haft
stjórn póstmálapna á hendi. þó er
ekki þar með sagt, að póststjórnin
hefði ekki getað komið meiru í fram-
kvæmd, en hún hefir gjört, ef hún
hefði haft sérstakan vilja á því, nn
um þá hlið málsins læt ég almenn-
ing, að mestu, um að dæma. þó þyk-
ir mér hlýða að benda þeim á til
fróðleiks, er telja framfarirnar engar
cða hverfándi á liðnum 30 árum, að
lengd póstferðanna á landi og með
ströndum fram' var 1929 röskir 500
þús. kílómetrar, eða um 5 km. á
hvem íbúa þjóðarinnar. — Til sam-
anburðar má geta þgss, að lengd
póstlínanna var hér 1921 um 104
metrar á hvem ibúa. það sama ár
var hún í Danmörku 2,8 metrar á
íbúa, en í Noregi 3,7 á hvern íbúa.
Að þessu athuguðu verður Ijóst, að
lengd póstlínanna hér á landi, frá
því um aldamót, hefir aukizt meira
en í nokkru öðru hinna nærliggj-
andi landa, hlutfallslega við fólks-
fjölda. Samt sem áður hafa póstsam-
göngur vorar hvergi verið viðunandi,
og stöðugt heyrast raddir um slæm-
ar samgöngur og seinlæti til réttra
og skipulegra úrlausna á ýmsu, því
er starfinu viðkemur. Stjórn póst-
málanna hefir því oft verið legið á
hálsi fyrir ódugnað og framtaksleysi
í þessu efni, en þó mun hún hafa
reynt að bæta úr samgönguvandræð-
unum, þar sem hún taldi helzt þörf
slíkra umbóta.
2.
Nú á síðari árum hafa verið gjörð-
ar allstórvægilegar breytingar á póst-
göngum og þó einkum landpóstanna,
sem nauðsynlegt var, þar eð hið
eldra skipulag var á margan hátt
óhentugt og kom landsmönnum
hvergi nærri að tilætluðum notum.
það var því eigi ófyrirsynju, þótt
póstsamgöngur vorar væru teknar til
athugunar og reynt að finna nýjar
ieiðir er leitt gæti til varanlegrar
úrlausnar á samgöngumálunum.
Fyrsta skrefið á þessa átt sté fyrv.
dómsmálaráðherra á Alþingi 1923, er
hann í efri deild flutti þingsályktun-
artillögu um, að skora á þáverandi
landsstjórn að láta rannsaka og
gjöra kostnaðaráætlun fyrir næsta
þing (1924) um skipulagsbreytingu
á póstflutningi hér á landi, þar seni
hinar löngu landpóslferðir yrðu lagð-
ar niður, en í þess stað yrði póstur-
inn fluttur á hálfsmánaðarfresti frá
hafnarstöðum um næstu byggðir. I
Ums ó k xi i x*
frá læknaekkjum um styrk fyrir 1932 af “Styrktarstóði ekkna
og munaðarlausra barna íslenskra lækna“, sendist undirrit-
uðum fyrir lok septembermánaðar.
Þ. J. Thoroddsen
Tungötu 12
P.W.jacobsen&Sön
Timburverzlun.
Símnefni: Granfuru. Carl Lundsgade
Stofnað 1824. Köbenhavn.
Afgreiðum frá Kaupmannahöfn bæði stórar og litlar pantanir og
heila skipsfarma frá Svíþjóð. Sís og umboðssalar annast pantanir.
:: :: :: EIK OG EFNI í ÞILFAR TIL SKIPA. :: :: ::
Með hinrii gömlu, viðurkenndu
og ágætu gæðavöru,
Herkules þakpappa
sém framleidd er á verksmiðju
vorri „Dorthetsminde“ frá því
1846 — þ. e. rúm 80 ár — hafa
nú verið þaktar í Danmörku
og Islandi.
margar milj. fermetra þaka.
Hlutafélagið
}m VÉta fÉfiir
t Fæst alstaðar á Islandi.
Kalvebodsbrygge 2.
Köbenhavn V.
greinargerð flutningsmanns tillög-
unnar var svo að orði komizt, að
hinar seinfæru póstgöngur hér á
landi væru ein af meiriliáttar mein-
semdum þjóðfélagsins. Svo hefði
mátt virðast, sem hinum íhaldssam-
ari þingmönnum hefði hér þótt noklc-
uð langt geng'ið, þar eð tillagan fól í
sér algjöra breytingu á páfstgöngum ;
frá því er póstskipulag hófst hér á
landi, fyrir alvöru, um og eítir 1§72.
Sú hugmynd, er vakti fyrir flutn-
ingsmanni tillögunnar, að þvi er
snertir skipulagsbreytingu á póst-
flutningnum, eins og gjört var ráð
fyrir í þingsályktunartillögunni, var
að flestra kunnugra manna dómi
mjög viturleg og mun án efa verða
varanlegasta lausnin á hinum erfiðu
póstsamgöngum vorum í iramtíðinni.
(Framh.). Sv. G. Björnsson. j
iBI
Reykjavík. Sími 249 (3 línur).
Simnefni: Sláturfélag.
Áskurður (á brauð) ávalt fyrir-
liggjandi:
Hangibjúgu (Spegep.) nr. 1, gild
Do. — 2, —
Do. — 2, mjó
Sauða-Hangibjúgu, gild,
Do. mjó,
Soðnar Svína-rullupylsur,
Do. Kálfa-rullupylsur,
Do. Sauða-rullupylsur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malacoffpylsur,
Do. Mortadeluylsur,
Do. Skinkupylsur,
Do. Hamborgarpylsur,
Do. Kjötpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. Lyonpylsur,
Do. Cervelatpylsur.
Vörur þessar eru allar búnar
til á eigin vinnustofu, og stand-
ast — að dómi neytenda — sam-
anburð við samskonar erlendar.
Verðskrár sendar, og pantanir
afgreiddar um allt land.
SJálfs er hBmlin
hollust
Kaupið innlenda framleiðslu
þegar hún er jöfn erlendri og
ekki dýrari.
framleiðir:
Kristalsápu, grænsápu, stanga-
sápu, handsápu, raksápu, þvotta-
efni (Hreins hvítt), kerti alls-
konar, skósvertu, skógulu, leður-
feiti, gólfáburð, vagnáburð, fægi-
lög og kreólins-baðlög.
Kaupið H R E I N S vörur, þær
eru löngu þjóðkunnar og fást í
flestum verzlunum landsins.
H f. Hreínn
Skiilagötu. Reykjavík.
Sími 1325.
Rítstjóri: Gísli Gnðmundsson
Mímisveg 8. Sími 1245.
Prentsmiðjan Acta.