Tíminn - 15.10.1932, Blaðsíða 3

TÍMINN
171
r
A víðavamíi
Áhlaupið á Dalasýslu.
Sá af þingmönnum Framsóknar-
flokksins, sem Morgunblaðinu mun
vera einna verst við, að J. J. undan-
teknum, er Jónas þorbergsson þing-
maður Dalamanna. Ber margt iil. í
fyrsta lagi eru V. St. minnisstæðar
þær hrakfarir, sem hann hvað eftir
annað fór fyrir Jónasi þorbergssvni
á meðan J. þ. var ritstjóri. Verður
V. St. jafnan að minnast með
gremju, hver munur er á þeirri við-
urkenningu, sem þessir tveir póli-
tísku ritstjórar hafa fengið fyrir
störf sín. Kom þessi munur nokkuð
greinilega í ljós, þegar hvorttveggja
gjörðist um svipað leyti, að J. p. var
kosinn til Alþingis af Framsóknar-
mönnum í Dalasýslu og hitt, að
sfjórn íhaldsfiokksins álcvað að setja
Valtý undir eftirlit til þess að firra
flokkinn frekara tjóni af hans völd-
um, og fengu til þess eftirlits hinn
versta mann, Sigurð Kristjánsson frá
ísafirði. Eftir að J. p. tók við stjórn
útvarpsins hefir Mbl. ofsótt hann á
allar lundir, og hvað eftir annað
birt ósannar sögur um starf útvarps-
ins í því skyni að sanna, að það
flytti hlutdrægar fréttir. En í hvert
sinn hefir J. p. tekizt með óhrekj-
andi vottorðum að hnekkja slúður-
sögum þessum, enda er það mála
sannast, að vel l'lestir menn í land-
inu vilja, að útvarpið sé óhlutdrægt,
nema helzt stjórn íhaldsflokksins,
sem gerði ítrekaðar tilraunir til að
Injóta lilutleysi útvarpsins og nota
sér það í pólitísku hagnaðarskyni.
Kak svo langt, að útvarpsráðið varð
að taka til sinna ráða og samþykkja
sérstakar varúðarreglur, til að
hindra slíka stigamennsku. — Nú
telur V. St. og' fleiri samherjar hans,
að J. p. sé íhaldinu einhver óþarf-
asti maður í þinginu. Er talið víst,
að ilialdið muni leggja mesta stund
á að vinna Dalasýslu við næstu
kosningar. það helzta, sem Mbl. hef-
ir út á J. p. að setja sem þingmann
Dalamanna, er það, að hann hafi
árið 1931 liaft talsvert meira en
helmingi lægri tekjur samanlagt en
Sigurður Eggerz hafði í íslands-
banka einum á sínum tíma, fyrir
utan þingmannskaup. Ekki varð
vart við annað en að Mbl. teldi Sig.
Eggerz mjög góðan þingmann fyrir
Dalasýslu, þó að hann hefði 27 þús-
undir í bankanum og þingmanns-
kaup að auki. íhaldið er nú sem
oftar seinheppið í vopnavali.
Landhelgisgæzlan.
Veiðiþjófaumhyggja Mbi. hefir ekki
farið þverrandi í seinni tíð eins og
Hvetfjir
hafa stofnað til 30 milj. kr. skulda
við útlönd?
Játning Morgunblaðsins 6. okt.
„í árslok 1928 voru allar erlendar
skuldii- ríkis, bæja, banka, stofnana
og verzlunarfyrirtækja rúmar 40
miljónir króna. En þegar óreiðu-
stjórnin skilaði af sér voru þessar
sömu skuldir orðnar um eða yfir
80 miljónir króna“. (Mbl. 6. okt.).
í síðasta blaði Tímans var þessi
játning Morgunbl. birt og jafnframt
var blaðið beðið að svara því, hverjir
hefðu eytt 30 milj. af þeirri 40 milj.
kr. skuldaaukning við útlönd, sem
Mbl. játar að orðið hafi síðan 1928.
Eftir viku umhugsun hefir Mbl.
enn ekki svarað þessari fyrirspurn.
Avarp
Ólafsvíkurbúar!
Vinir og kunningjar, börn og full-
orðnir! Um leið og við flytjum burt
úr Ólafsvik eftir níu ára búsetu,
kveðjum við yður og þökkum sam-
slarf og samhug. Við þölckum- alla
alúð yðar i okkar garð, við kennslu-
störf okkar og þar fyrir utan. Ekki
'sizt þökkum við félögum okkar í
ungmennafélaginu „Vikingur", í
„Bárunni", í „Hvíta blóminu" og
öðrum félögum, fyrir ágæta sam-
vinnu. þá þökkum við skólanefnd-
um Ólafsvikur, undanfarin níu ár,
-fyrir sérstaka lipurð og skilning við
störf sín.
Við óskum yður öllum af alhug
styrks í erfiðleikum vfirstandanda
tima, og að þér megið njóta góðra
komandi ára.
sjá má af árásum blaðsins á Pálma
Loftsson í dag. Líklega ætlar blaðið
að nota Magnús Guðmundsson til
þess að flytja eftirlitið með starfi
varðslcipanna aftur frá ríkisút-
gerðinni til starfsmanns þess í
stjórnarráðinu, sem áður var látinn
haía það í hjáverkum fyrir 4000 kr.
á ári. Menn fara nærri um, hvers-
konar ávinningur myndi verða af
slíkum skiptum fyrir landhelgisgæzl-
una. Keynslan er nóg í því efni.
Tveir Húnvetningar.
Guðmundur Ilannesson próf.essor
segir í útvarpsræðu: Úr því að hið
opinbera selur áfengi, þá er rangt
að setja einstaka menn í fangelsi
fyrir að gjöra slíkt hið sama. Fimmt-
án ára gamall drengur úr sama
héraði segir: Ef G. H. hefir á réttu
að standa, þá er líka rangt að setja
einstaka menn í fangelsi fyrir að
búa til bankaseðla, úr því að hið
opinbera gjörir slíkt hið sama!
„Borgar sig“ að refsa
glæpamönnum?
Mbl. lætur á sér skilja 11. þ. m.,
að fyrv. dómsmálaráðherra hefði átt
að láta niður falla rannsókn í einu
nafngi'eindu sakamáli, af því að
kostnaðurinn hafi, eftir útreikningi
blaðsins, verið nokkrar þúsundir
króna. Eftir þessari kenningu á rétt-
vísin að taka tillit til þess, í hverju
einstöku tiífelli, hversu mikla pen-
inga refsing afbrotamanna muni
kosta, og framkvæma aðeins þær
refsingar, sem ekki verður mikið tap
á fjárhagslega! Hingað til hefir af
flestum verið litið svo á, að rann-
sókn glæpamála og fullnæging dóma
væri réttlæUsmál en ekki fjárhags-
mál. Og reynslan sýnir, að rannsókn
hinna alvarlegustu afbrota er að
öllum jafnaði tímafrekust og þar af
Beykjavík, 30. sept. 1932.
Jörína G. Jónsdóttir.
Sigurvin Einarsson.
leiðandi kostnaðarsömust. Eftir
kenningu Mbl. er of dýrt(!) að refsa
fyrir stór afbrot, en litil afbrot má
refsa fyrir af því að það er ódýrt!
En Magnús Guðmundsson er líka
„æðsti vörður laga og réttlætis" hér
á landi nú sem stendur. Krossanes
hefir fengið uppreisn aftur.
Ólafur Tliórs og Dalamenn.
Sú saga gengur hér í bænum, að
Ólafur Thórs muni ætla að bjóða sig
fram í Dalasýslu við næstu kosn-
ingar, og aðallega af þrem ástæðum.
í fyrsta lagi riðlast nú mjög fylgi
Ólafs suður með sjó, og þykir nú
ýmsum nóg að trúa honum fyrir
sölu á fiski þeirra, þó að ekki feli
þeir honum i viðbót umboð á 'Al-
þingi. í öðru lagi þykir stjórn í-
haldsflokksins mikið undir því kom-
ið að fella .T. þ. frá kosningu, en Ó.
Th. er eins og kunnugt er, einn í
ílokksstjórninni, og munu margir í-
haldsmenn telja, að bezt sé, að hann
geti sjálfum sér um kennt oíí öðrum
ekki, ef lierferðin mistekst. í þriðja
lagi minnast margir þess, að ihalds-
menn í Reykjavík gjörðu mikið gam-
an að því á sinum tíma og hældust
um í sinn hóp síðar meir, að Sig.
Eggerz hefði sent kramarhús með
brjóstsykri heim á flest heimili í
Dölum og með því hefði hann unn-
iö kosninguna 1927. Auðvitað var
þetta tilhæfulaus lygi, en sýnir, þó
að í litlu sé, hvaða hugmyndir í-
haldið í Reykjavík virðist gjöra sér
um Dalamcnn, og á hverju megi
byggja sigurvonir fyrir mann eins

Öllum þeim, viðsvegar um land, sem f
saemdu 70 áva afmæli m'iii, 27. sepiember %
þakka eg innilega. |í
Sigiryggur Guðlaugsson f
Núpi Dýrafirði 4
Bréf útvarpsstjórans
til ijármálaráðuneytisius
Frá Jónasi þorbergssyni útvarps-
stjóra hefir Tímanum í dag borizt
eftirfaranda:
Herra ritstjóri Tímans!
Gerið svo vel að birta í blaði yðar
eftirfaranda bréf, sem ég hefi í dag
ritað fjármálaráðuneytinu:
„Útvarpsstjórinn
Reykjavik, 15. okt. 1932.
Ég hefi i dag móttekið frá hinu
liáa fjármálaráðuneyti nokkrai' at-
bugasemdir og fyrirspurnir ráðuneyt-
isins viðkomandi reikningum Ríkis-
útvarpsins fyrir árið 1931 ásamt
fvlgiskjölum. Mun ég næstu daga
senda liinu liáa ráðuneyti svör mín
og umbeðnar upplýsingar.
En ég get ekki komist hjá því,
uð vekja nú þegar atliygli ráðuneyt-
isins á því, að undanfarna daga lxafa,
af pólitískum andstæðingum mínum,
verið gerðar á mig mjög illkvitnis-
legar, persónulegar árásir út af þcss-
um réikningum og það áður en ráðu-
neytið hafði látið í Ijós álit sitt um
þá og mér gefizt kostur á að svara
athugasemdum og leiðrétta það, sem
ábótavant kann að vera, eins og for-
stöðumönnum ríkisstofnana er jafn-
an gefinn kostur á. Er mér að vísu
fullkunnugt um, að hinn umboðs-
legi endurskoðandi reikninganna á
enga sök á þessu.
A mig hefir sérstaklega verið ráð-
ist með persónulegum svívirðingum
fyi’ir það, að ég hafi látið greiða af
fé útvarpsins bifreiðaakstur, sem mér
liafi sjálfum borið að greiða.
þegar ,ég tók við útvarpsstjói'astöð-
unni var það þegar orðið títt, etlda
hefir orðið hefð, að nokkrar hlið-
stæðar ríkisstofnanir hafa haft bif-
reiðir til eigin umráða og að for-
stöðumenn þessara stofnana hafa
talið sér heimilt, að nota þessar bif-
reiðir til persónulegra þarfa fyrir sig
sjálfa og fjölskyldur sínar. Var mér
og ekki boðinn neinn varnaður á um
þetta efni né neinar reglur settar um
í'ekstur embættisins yfirleitt. Ég hefi
því, vegna þeirrar reglu, er þannig
liefir tíðkast, og verið látin óátalin
af ráðuneytiriu, talið mér vera þessi
hlunnindi lieimil.
Líti ráðuneytið þrátt fyrir þetta
svo á, að mér liafi ekki borið þessi
hlunnindi, þó.tt þau hafi verið látin
óátalin hjá hliðstæðum stofnumnn,
mun ég að sjálfsögðu fúslega endur-
greiða það, sem ráðuneytið, við nán-
ari athugun, kann að telja offært a
reikningum Ríkisútvarpsins af þess-
um sökum. Mér er ljóst, að sú upp-
bæð, sem hér getur verið um að
ræða, hefir ekki fjárhagslega þýð-
ingu fyrir stofnunina né sjálfan mig.
Ilinsvegar skal ég taka það fram,
að ef mér verður gert að endurgréiða
nokkura upphæð af þessum sökum.
vil ég jafnframt leyfa mér að gera
ráð fyrir því, að hið háa ráðuneyti
geri ráðstafanir, til þess að nema
samskonar hlunniudi burt xir fari
aunara hliðstæðra embætta. Sjái
ráðuneytið sér hinsvegar ekki fært,
vegna undangenginnar hefðar, að
gcra slíkar sparnaðar- og réttlætis-
ráðstafanir, mun ég neyta réttar
mins og aðstöðu, til þess að bera
kröfu um það fram á næsta þingi.
Virðingarfyllst,
(sign.) Jónas porbergsson.
Til
fjármálaráðuneytisins,
Reykjavík".
og Ólaf Thórs í því héraði. En hitt
mun sönnu nær, að Dalamenn séu
hvergi hræddir við að standa sam-
an um þingmann sinn, þó að
Reykjavíkuríhaldið leggi á hann
nokkurn fjandskap.
„Heiðursfylkingin“.
Nánari athugun og' manntal í
„heiðursfylkingunni", sem Mbl. nefn-
ir svo 11. þ. m., (en það eru þeií',
sem sætt hafa ákærum í tíð fyrv.
stjórnar) mun verða gjört í næsta
blaði.
un ætti að réttu lagi að byggjast á
þeim skoðunarhætti, að mér hafi
borið að láta landinu i té alla vinnu
mina fyrir útvarpsstjóralaunin. Jafn-
vel er stundum svo að sjá sem Mbl.
telji, að mér beri af sömu ástæðu
ekki réttur til þingfararkaups.
Nú mætti ætla, að blaðið gæti hér
gilt úr flokki talað og að slíkar
þóknanir fyrir aukastörf fyndust
ekki í fari íhaldsins meðan það
stýrði embættum í landinu og mót-
aði opinber verkbrögð án íhlutunar
annara stjórnmálaflokka. Aðfinnsl-
ur blaðsins og vandlætingasemi
verður vitanlega að háðung ef annað
skyldi sannast. Nú mun ég, lesend-
um til hægðarauka, fletta upp í
gerðabók ríkisgjaldanefndar er skip-
uð var 8. sept. 1927 og athuga nokkra
liði í „skrá um starfsmenn ríkisins
og laun þeirra með fl„ árið 1926“ síð-
asta árið, sem íhaldið fór með völd.
Verður þar fyrir mér á bls. 228 Einar
Amórsson fyrv. prófessor, en núver-
andi hæstaréttardómari. . Aðalstarf
hans var að vera prófessor í lögum
og fyrir það fær hann full embættis-
laun, 9030 kr. Auk þess borgaði
íhaldið honurn fyrir „frítimavinnu"
hans í stjórnarráðinu 2575 kr. Fyrir
málfærslu vegna landsins fékk hann
66 kr„ fyrir nefndarstörf 550 kr„
fyrir setu- og varadómarastörf 803
kr„ fyrir vinnu við lagasafn íslands
1500 kr. Auk alls þessa hafði hann
nægilegar frístundir til þess að vera
skattstjóri í Reykjavík og fær fyrir
það 4183 kr.
þannig hefir þessi maður samtals
rúml. hálft 19. þús. kr. í laun alls
hjá íhaldinu og þar af meira en
helming, eða 9628 kr., fyrir störf utai)
við embættið.
Enginn mun vera svo fróður að
hann viti til þess, að vandlætarar
við Mbl„ hafi vítt þessa ráðsmennsku
íhaldsins eða talið eftir þessar 9628
kr„ sem Einari Arnórssyni voru
þetta ár greiddar í „þóknanir" fyrir
aukastörf. Liggur þegai' í augum
uppi hræsni- og hlutdrægni blaðsins
í þessu efni.
Ég fletti upp á bls. 232. þar verður
fyrir mér Guðmundur Sveinbjörnsson
ski'ifstofustjóri. Lnun hans eru 9030.
Fyrir aukavinnu á skrifstofunni fær
hann 2100 kr„ fyrir að endurskoða
reikninga Áfengisverzlunarinnar 2400
kr„ fyrir að hafa með höndum
reikningshald kirkjujarðasjóðs í
sinni eigin stjórnardeild 3000 kr. og
fyrir að annast skeytasendingar frá
ráðuneytinu til varðskipanna 4000
ki'. Alls fær Guðm. Sveinbjörnsson
þannig lijá ihaldinu árið 1926 20.530
kr. og þar af 11.500 í þóknanir fyrir
„írístundavinnu“ utan við embættið.
Ekki hefir þess orðið vart, að Mbl.
hafi talið óviöeigandi, að (íuðm.
Sveinbjörnsson tæki þannig hálft 12.
þús. kr. í aukaþóknanir. Er þetta því
furðulegra, sem telja verður að
flest þessi umræddu störf verði
trauðlega greind frá störfum þeirrar
stjórnardeildar, er hann veitti for-
stöðu. — það mætti halda áfram að
draga fram sviplík dæmi frá stjórnar-
tíð íhaldsins. Morgunblaðið hefir lát--
ið sér þetta allt vel lynda og ekki
talið það aðfinnsluvert. það er ekki
fyr en við mig er samið um 2000 kr.
þóknun fyrir aukavinnu, að blaðið
vaknar upp með þvílíkum andfæl-
um. Mun lesendum Tímans ekki
verða skotaskuld úr því, að meta
rétlilega heilindi blaðsins og vits-
muni ritstjóranna.
Nú hafa ritstjórar Mbl. haldið því
fram jöfnum höndum, að mér bæri
ekki að fá þóknun fyrir aukavinnu
og að ég sé hæstlaunaður starfsmað-
ur landsins. Lítum næst á hið fyrra
atriði.
það væri í sjálfu sér laukrétt
stefna í fátæku þjóðfélagi, að krefj-
ast þess aí starfsmönnum ríkisins,
að þeir létu landinu í té alla vinnu
sína fyrir ein starfslaun, sem sniðin
væru við hæfi. Hinsvegai' verður
ekki fundin skynsamleg ástæða fyrir
því, að krefjast slíks af einum
starfsmanni en láta launauppbætur
og bitlinga óátalda hjá öðrum. Nú
er því svo háttað um ádeilur Mbl.
á hendur mér, að þær eru byggðar
á falsi einu og yfirdrepsskap. Blaðið
vcit að forstöðumenn sambærilegra
ríkisstofnana fá ýmist persónulegar
uppbætur eða borgun fyrir auka-
vinnu. jtannig hefir Geir Zoega vega-
málastjóri eftirgreindar þóknanir
fyrii' aukavinnu utan við embættið:
Brunamálaaðstoð.............kr. 2000
Vatnamálaaðstoð...............— 1000
Stjórn Landssmiðju............— 600
Skipulagsnefndarstörf.........— 500
Samtals kr. 4100
Guðm. Hlíðdal landssímastjóri hef-
ir auk embættislauna:
Persónul. launauppbót .. .. kr. 2400
Fyrir stjórn Landssmiðju .. — 600
Samtals kr. 3000
Th. Krabbe vitamálastjóri hefir
auk embættislauna:
Pereónulega launauppbót*).. kr. 1200
*) Hér er ótalið aðstöðuhagræði
vitamálastjórans af að selja ríkinu
gas á vita landsins. Skortir þar upp-
lýsingar, sem spurst mun verða
fyrir um áður larigt um líður.
J. þ.
þá er ótalinn sá maðurinn, sem
Jón Kjartansson ritstjóri hefði,
vegna mágsemdar, sízt átt að
gleyma, en það er
Sigurður Briem póstmálastjóri.
Hann hefir, auk fullra embættis-
launa, eftirgreindar launauppbætur:
Fyrir áð annast um sölu póstá-
vísana......................kr. 4000
Fyrir að annast um sölu
frímerkja1) ...................— 1000
Samtals kr. 5000
Jón Kjartansson hefir viljað halda
því fram, að stjórn Viðtækjaverzl-
unarinnar eigi að vera hluti af
skyldum útvarpsstjórans, enda þótt
svo sé ekki að lögum og verzlunin
sé algei'lega sjálfstæð stofnun. En
hvað má þá segja um sölu póstávís-
ana og sölu frímerkja í pósthúsum
landsins? Ber ekki póstmálastjóra
að hafa umsjón með öllum störfum
pósthúsa? Verða tvö aðalhlutverk
pósthúsanna með nokkrum rökum
lieilbrigðrar skynsemi greint frá
embættisskyldum póstmálastjórans?
Hversvegna hefir Jón Kjartansson
ekki vandað um slíka ráðabreytni í
embættisfari tengdaföður síns?
Eigi þarf heldur langt að seilast
til hnekkis hinni síðarnefndu stað-
hæfingu um að ég sé hæstlaunaður
starfsmaður ríkisins. þarf ekki á að
lialda samanburði við Iiankastjóra
landsins. Samanburður við tengda-
föður Jóns Kjrtanssonar nægir. Hon-
um eru greiddar í embættislaun og
uppbætur samtals 12,780 kr. eða 2,500
kr. meira en útvarpsstjóranum.
x) þessi upphæð fer eftir umsetn-
ingu. Árið 1930 var hún 1765 kr. Ár-
ið 1931 1000 kr.
IV.
Iírafan um að starfsmenn landsins
láti þjóðinni í té alla vinnu sína fyr-
ir ein hæfileg laun, er fullkomlega
fiambærileg. Hinsvegar stenzt hún
ckki, ef hún er boi'in fram af óheil-
indum og vegna fjandskapar á hend-
ui' einum starfsmanni, en samskonar
hlutir og stórum meiri látnir óátald-
ir í emba'ttisfari annara. Ég geri það
nérmeð að tillögu minni, að þessi
regla verði upptekin. En ég geri vit-
anlega jafnframt þá kröfu, að eitt
gangi yfir alla. Ég krcfst þess, að
hætt verði að greiða Guðm. Svein-
björnssyni tvöföld embættislaun fyrir
vinnu í dómsmálaráðuneytinu. Eg
krcfst þess að hætt verði að greiða
Sigurði Briem 4—5000 kr. aukaborg-
anir fyrir að inna af höndum sjálf-
sögð embættisstörf í pósthúsinu.
Á síðasta þingi bar ég fram til-
lögu til þingsályktunar „um meðferð
lánsfjár og starfsfjár“ Sú tillaga og
framsöguræða mín mun vera eitt af
reiðiefnum ílialdsins í minn garð.
Einn þátturinn í ræðu minni var um
óhæfilegai' launagreiðslur í ýmsurn
stofnunum þjóðarinnar, s.em reknar
eru með fé ríkisins og á ábyrgð
þess (bankar, Eimskipafél. ísl„ tog-
arafclög o. f 1.). Ég hafði hugsað mér
að um þetta efni mætti í lögum setja
almennar takmarkanir. Nú hefi ég
komist á aðra skoðun um, hversu
taka skuli fyrir þessa meinsemd.
Ég mun styðja tillögur, er fram
koma á næsta þingi, um að taka
með sérstökum skattaákvæðuin kúf-
inn ofan af launum og tekjum allra
manna í landinu og verja til við-
reisnar atvirinuvegum landsins.
Mundu þá falla undir slík ákvæði
embættislaun, aukagreiðslur og þókn-
anir, sem Mbl. hefir gert að um-
talsefni.