Tíminn - 11.11.1932, Síða 1

©Jaíbfeci
09 afgrciðsluma&ur Cimans «
Zíannpeig }5orsteins6ótHr,
Ccefjargötu 6 a. JSdpfjamf.
^X-fgceibsía
X i :n u n s er i tiœfjarQÖtu 6 a.
0pin öaglega- fl. 9—6
Sími 2353
XVI. árg.
Reykjavík, 11. nóvember 1932.
49. blað.
Dómur í málinu:
Réttvísin gegn: Carsten Behrens,
Magnúsi Guðmundssyni og
Niels Manscher.
C. Behrene heildsali dæmdur í 45 daga einfalt
fangelsi og sviftur verzlunarleyfi í 6 ár.
Magnús Guðmundsson dómsmálaráðherra
dæmdur í 15 daga einfalt fangelsi.
N. Manscher endurskoðandi sýknaður.
Magnús Guðmundsson segir af sér.
Mál þetta er höfðað af réttvísinnar hálfu gegn Carsten Behrens,
fyrverandi kaupmanni, til heimilis Hafnarstræti 8, Magnús Guðmunds-
syni dómsmálaráðherra, til heimilis að Fjólugötu 2, og Niels Manscher
endurskoðunarforstjóra, til heimilis í Þrúðvangi, fyrir meint brot
gegn ákvæðum 26. kapitula almennra hegningarlaga frá 25. júní 1869,
sbr. lög nr. 53 frá 11. júlí 1911 um bókhald, og lög nr. 25 frá 14.
júní 1929 um gjaldþrotaskipti.
Málavextir eru þeir sem nú slcal greina.
Þau eru tildrög máls þessa, að ákærður Carsten Behrens, var
verzlunarstjóri við Hoepfnersverzlun hér í bænum fram til ársins
1925 að þeirri verzlun var hætt. Kveðst ^kærður þá engar eignir hafa
átt, en skuldað Hoepfnersverzlun um kr. 14000,00. — Varð það að
samkomulagi milli Hlutafélagsins Carl Hoepfner í Kaupmannahöfn
og ákærðs C. Behrens, að firmað lánaði honum vörur, til þess að
hann gæti stofnað og rekið heildverzlun hér. Fyrst var svo um samið,
að þessi vöruskuld ákærðs C. Behrens við firmað, mætti á hverjum
tíma vera mest danskar kr. 20.000,00, en síðar var þetta hækkað upp
í danskar krónur 35000,00. Jafnframt var svo um samið, að ákærður
C. Behrens greiddi eigendum Hoepfnersverzlunar gömlu skuldina, kr.
14000,00, með kr. 1500,00 hálfsárslega og 6% ársvöxtum. Verzlun
ákærðs C. Behrens gelck illa og fór fjárhagur hans síversnandi. Jafn-
hliða verzluninni hafði hann á hendi fyrir h.f. Carl Hoepfner í Kaup-
mannahöfn innheimtu hjá útbúumj finnans hér á landi og leigu af
húseigninni nr. 21 við Hafnarstræti hér í bænum. En nokkuð af pen-
ingum þeim, sem ákærður C. Behrens innheimti hjá útbúunum,
greiddi hann ekki til Hoepfnersverzlunar, heldur notaði til eigin verzl-
unarreksturs og safnaðist að mestu leyti þannig skuld, sem á efna-
hagsuppgjöri pr. 28./10. 1929 var talinn nema kr. 53785,69, en síðar
reyndist kr. 5000,00 lægri, eða kr. 48785.69, og auk þess skuldaði
ákærður þá h.f. Carl Hoepfner í víxilskuldum vegna vörulána kr.
14362,50. Þótt ákærður C. Behrens skuldaði h.f. C. Hoepfner þannig
kr. 5000,00 minna en ætlað var , 28./10, batnaði þó ekki fjárhagur
hans að heldur því öðrum skuldaði liann allt að kr. 6000,00 meira en
greint var í bókunum og fram kemur í efnahagsreikningnum 28./10.
Skuld ákærðs C. Behrens var því oi'ðin talsvert hærri en firmað hafði
heimilað. — Með-ákærðum í þessu máli, N. Manscher, var af h.f. Carl
Hoepfner falið að hafa eftirlit með verzlunarrekstri ákærðs, C.
Behrens, og átti hann að skýra eigendum firmans frá, hvernig rekst-
ur ákærðs C. Behrens gengi. —
Með innborgunum frá útbúunum til ákærðs C. Behrens, kveður
ákærður N. Manscher sér ekki hafa verið fajið neitt eftirlit, enda
muni útbúin hafa sent tilkynningar til firmans í Kaupmannahöfn í
hvert skipti, er þau greiddu C. Behrens. Virðist því h.f. Carl Hoepfner
í Kaupmannahöfn hafa fylgst með skuldasöfnun ákærðs C. Behrens.
Seinni hluta septembermánaðar árið 1929, sneri ákærður C.
Behrens sér til meðákærðs N. Manscher og skýrði honum frá högum
sínum og að hann teldi nauðsynlegt að komast að samningum við
h.f. Carl Hoefpner. Þetta staðfesti hann svo síðar bréflega. Sendi með-
ákærður N. Manscher þá bréf, dags. 9./10. 1929 til A. Berleme for-
stjóra h.f. Carl IJoepfner í Kaupmannahöfn og skýrði honum frá
því, hvernig komið væri fyrir C. Behrens. En A. Berleme virðist hafa
verið þetta kunnugt áður, enda mátti honum vera það ljóst, þar eð
ákærður C. Behrens byrjaði verzlunina með 14 þúsund króna skuld,
eignalaus, og hafði tapað síðan. Með bréfi til endurskoðunarfirmans
N. Manscher og Bjöm Árnason, dags. 5. október 1929, segir A. Ber-
leme, að hann sé fastákveðinn í að hætta viðskiptum við ákærðan C.
Behrens. Hann segir ennfremur, að sér sé „óljúft að aðhafast nokkuð
það, er kann að verða honum (þ. e. ákærðum C. Behrens) til tjóns,
bæði vegna þess, að vér viljum ekki á nokkurn hátt skaða framtíð
hans og auðvitað einnig vegna þess, að vér eigum ennþá peninga hjá
honum“. Bréf þetta endar A. Berleme með þeim orðum, að það sé
hörmulegt að sjá C. Behrens „enda með gjaldþroti og sjóðþurð“.
1 októbermánuði 1929 sendi svo h.f. Carl Hoepfner hingað H.
Tofte, fyrverandi banlcastjóra, til þess að semja við C. Behrens og
tryggja hagsmuni h.f. Carl Iloepfner. H. Tofte gekk mjög hart að
ákærðum C. Behrens og hótaði honum að kæra hann og gera gjald-
þrota, ef hann ekld greiddi alveg eða að mestu skuldina við li.f. Carl
Hoepfner.
Um þetta leyti var það, að ákærður C. Behrens sneri sér til
ákærðs Magnúsar Guðmundssonar og bað hann að ráðleggja sér hvað
hann ætti að gera í þessum vandræðum sínunl og vera umboðsmann
sinn í sanmingum við H. Tofte. Gekk ákærður Magnús Guðmundsson
inn á það. Var þá af endurskoðunarskrifstofu N. Manschers & Björns
Árnasonar gerður upp efnahagur ákærðs C. Behrens; var efnahags-
reikningur þessi á dönsku og fer hann hér á eftir í þýðingu eftir
löggiltan skjalaþýðanda:
„EFNAHAGSREIKNINGUR
pr. 28./10. 1929 fyrir C. B e h r e n s.
E i g n i r:
Sjóðreikningur............................................. kr. 6.041,22
Ýmsir skuldunautar............................ kr. 41.654,93
.......................... — 606,59
--------------- — 42.261,52
Vörubirgðir................................................. — 35.118,42
Bornliolms Maskinfabrik......................... — 3.832,00
Beikningar yfir innanstokksmuni............... kr. 2.029,50
-r- Fyrningarafskrift til l./l. 1929 ........... — 571,35
-------------- — 1.458,15
Eignin í Hafnarfirði........................................ — 8.500,00
H ö f u ð s t ó1s r e i k nin g u r 1. /1. 19 29
Mismunur á viðskiptamannareikningum
Einkareikningur pr. 28./10........ ..
Hverfisgata 63 Hafnarfjörður.........
kr. 14.859,72
672,10
— 13.049,93
851,72
Kr. 29.433,47
-f- Relcsturshagn., pr. 28./10..........kr. 3.401,46
Fyrningarafskrift af eigninni í Hafn-
arfirði............................ — 263,40
— 3.664,86
— 25.768,61
Kr. 122.979,92
Pr. 28./10. 1929.
, S k u 1 d i r.
Veðskuld á eigninni i Hafnarfirði.. kr. 3.263,40
-f- v/ kaup á húsinu á Lindargötu.. — 3.263,40
A /S. Carl Hoepfner: Lánsreikningur .. .. — 154,50
Ýmislegt lijá C. B. .. — 3.705,01
Illaupareikningur . .— 14.362,50
Samkvæmt fvlgiskjali — 50.116,73
kr. 68.338,74
Ymislegt lijá C. B. —
190,55
Ýjnsir skuldheimtumenn innlendir................ kr. 2.379,19
---- útlendir................... — 24.829,91
Umboðsreikningur Bornholms Maskinfabrik.........................
Ýmsir skuldheimtumenn: Laura Behrens........... kr. 4.672,70
Ida H. Behrens............. — 2.800,00
Ivar Behrens............. — 4.872,00
Brulm & Baastrup .. — 11.145,23
kr. 68.148,19
— 27.209,10
— 4.132,70
23.489,93
Kr. 122.979,92
Framanskráðan efnahagsreikning höfum vér samið eftir bókum yðar,
sem vér höfum endurskoðað.
Vér höfum ekki borið skuhlunauta og skuldheimtumenn saman við bæk-
urnar, en tilfært þá samkvæmt skrám, er þér hafið samið.
Af birgðum þeim, sem tilfærðar eru, höfum vér sannfært oss um að
vörubirgðirnar eru til.
Reksturságóðinn pr. 28./10. kr. 3.401,46 minnkar eða evkst við útgjaidaliði
og umboðslaun, sem óinnfært kann að vera.
Reykjavík, 9. nóvember 1929.“
Svo sem þessi efnahagsreikningur ber með sér, skuldaði ákærður
samkvæmt honum kr. 25768,61 umfram eignir. En H. Tofte heimtaði
svo sem fyr segir, að viðlögðu gjaldþroti og kæru, að skuld umbjóð-
enda síns yrði greidd eða tryggð með framsali á vörum og útistand-
andi skuldum C. Behrens. Kveðst þá ákærður N. Manscher þegar í
upphafi þeirra samningaumleitana hafa sagt hvað eftir annað, að
þetta mætti ekki gera vegna hinna skuldheimtumanna C. Behrens, og
hafi hann síðan aðeins verið við samningana með þeim H. Tofte og
ákærðum Magnúsi Guðmundssyni og C. Behrens til þess að gefa upp-
lýsingar um efnahaginn. Þetta staðfestir og ákærður C. Belirens.
Hinir ákærðu halda því fram, að ekki hafi þurft að leggja efna-
hagsreikninginn til grundvallar eins og hann er. Telja þeir, að C.
Behrens hafi haldið því fram, að skuldirnar við Lauru, Idu og Ivar
Behrens og skuldin við bankafirmað Bruhn og Baastrup, samtals kr.
23489,93, þyrfti hann ekki að greiða nema allir aðrir fengi sitt, og
því hafi þessum skuldum verið sleppt, og síðan hafi H. Tofte fyrir
hönd Carl Iloepfner gefið ákærðum C. Behrens eftir kr. 6000,00. Á
þennan hátt hafi efnahagur ákærðs C. Behrens verið bættur þannig,
að hann ætti meira en fyrir skuldum, og kveðst ákærður Magnús Guð-
mundsson þá hafa séð sér fært að ráðleggja ákærðum C. Behrens
að greiða skuldina til h.f. Carl Iloepfner. Um þetta atriði hjálpaði
ákærður Magnús Guðmundsson ákærðum C. Behrens til þess að koma
á og ganga frá þeim samningum við II. Tofte fyrir hönd h.f. Carl
Hoepfner, sem fara hér á eftir, þýddir úr dönsku af löggiltum skjala-
þýðanda: _
Óeirðirnar
í lyrradag
í Reykjavík hefir nú undanfarnar
vikur verið margt atvinnulausra
manna í dýrtíðarvinnu. Þeim hefir
verið greitt kaup samkvæmt taxta
verkalýðsfélaganna hér, kr. 1.36 um
klukkustund. Unnið var 6 stundir
á dag. Vinnunni var þannig jafnað
niður, að þeir, sem mesta vinnu
fengu, unnu aðra hverja viku, en
aðrir höfðu vinnu eina viku í mán-
uði.
En á næst síðasta bæjarstjórnar-
fundi var samþykkt að færa kaupið
niður um rúml. % í 1 kr. um
klukkustund. Með þessari ráðstöfun
greiddu atkvæði fulltrúar ihakls-
flokksins, 8 að tölu, en á móti Her-
mann Jónasson og fulltrúar Al-
þýðuflokksins, 5 að tölu. Annar
fulltrúi Framsóknarflokksins var
forfalláður og niætti eigi á þeim
fundi.
Verkalýðsfélögin hér í bænum
héldu á sunnudaginn var opinber-
an fund og kröfugöngu til inótmæla
gegn þessari ráðstöfun meirahluta
bæjarstjórnar og kröfðust þess, að
kaupið stæði óbreytt og bætt væri
við 150 atvinnulausum mönnum í
vinnuna. Fór nefnd frá félöguni á
fund forsætisráðherra og setts horg-
arstjóra, Guðmundar Asbjörnsson-
ar, til að bera fram þessar kröfur
og ræða málið. Borgarstjóri gaf þau
svör, að hann gæli ekki svarað fyrir
flokk sinn en lofaði jafnframt að
kalla saman nýjan bæjarstjórnar-
fund til atS ræða málið. En forsæt-
isráðherra kvað ákvarðanir í þessu
efni vera á valdi bæjarstjórnarinnar.
Fundur sá, sein borgarstjóri hafði
lofað, var ákveðinn í fyrradag á
ven.julegum fundarstað í Templara-
húsinu við tjörnina. Komið hafði
verið fyrir, samkvænvt ráðstöfun
borgarstjóra, gjallarhornum utan á
húsinu, svo að fólk, sem úti stæði
gæti heyrt umræðumar. Templara-
húsið er fremur lítið, lágt timbur-
hús með stórum gluggum lágt frá
jörð. Með framhlið liússins er gang-
ur úti, milli þess og steingirðingar.
Hinumegin er líka garður en við
enda hússins autt svæði, Templara
sund og Kirkjutorg. Gengið er inn
uni báðar hliðar hússins og stórar
vængjahurðir fyrir dyrum. Auk
þess inngangur í kjallara og þaðan
upp í enda á aðalhæð hússins.
Fundurinn hófst kl. 10 árdegis.
Mikið fjölmenni var þá þegar sam-
an komið inni í húsinu og þó aðal-
lega úti fyrir til að hlýða á uniræð-
urnar.
Sal þeim, sem bæjarstjórnin held-
ur fundi í, er, þegar fundir eru,
skipt í tvennt með lágum trégrind-
um. Innan við grindurnar eru sæti
bæjarfulltrúanna. I þeim enda er
nokkuð upphækkað leiksvið og það-
an gangurinn niður í kjallarann.
Fyrir framan grindurnar er áheyr-
endasvæði og framan við salinn all-
breiður útidyragangur.
Fram til hádegis fór fundurinn
rólega fram að öðru leyti en því að
áheyrendur tóku allmikið fram í
ræður sumra bæjarfulltrúa og létu í
Ijós andúð eða samþykki með tals-
vert háværum upphrópunum. Þá
töluðu bæjarfulltrúarnir PéturHall-
dórsson, Stefán Jóh. Stefánsson,
Maggi Magnús, Ólafur Friðriksson,
Sigurður Jónsson og Sigurjón Ól-
afsson.
Eftir kl. 12 var gefið fundarhlé
til kl. U/2- Hófst þá fundur að nýju.
Var eigi mjög mörgum áheyrendum
hleypt ínn i húsið í fundarhyrjun,
en rétt þegar umræðurnar hófust,
voru dyrnar bakdyramegin, sem eru
lélegar sprengdar upp, og ruddust
þar inn allmargir kommúnistar, og