Tíminn - 12.11.1932, Blaðsíða 2

190
TÍMINN
Ný bók'þýdd
K. Konow: Endurminningar um Bjömstjerne Bjömson. Ný
og góð aukning við eldri sagnir um skáldið og þjóðskörunginn.
Verð óib. kr. 2.50, ib. kr. 4.00. Fæst hjá bóksölum.
Jörðin Hauksholt í Hrunamannahreppi er til kaups og ábúðar
í næstkomandi fardögum. Jörðin liggur nálægt þar sem Biskups-
tungna- og Hreppabraut koma saman (við Brúahlöð) og er því vel
löguð til gisti- og sölustaðar sumarmánuðina. öll hús í góðu lagi;
tún gefa af sér 2—300 hesta, útengjar 4—500. Bílvegur heim að
túni. Nánari upplýsingar á afgreiðslu blaðsins og hjá eiganda og á-
búanda jarðarinnar, Lofti Þorsteinssyni.
é\ s«aöTa'
seTO a oitastw® a’
dY þe^a‘- ~ YiefV* u^;.ö \,eta
X\Y&
QgyaXÖ
\»T

Osram-lampar fást
af öllum stærðum og gerðum.
r
A viðavangi.
íhaldið í vanda.
Ihaldsmenn í Rvík eru í vanda.
þá æstustu langar til að fá lögreglu-
stjóra, sem hylmi yfir ávirðingar
„betri manna". þeir þola ekki að
lögin gangi jafnt yfir alla. þeir voru
því vanir áður, að hverskonar lögbrot
þeirra flokksmanna væru skrifuð í
sandinn. þessum mönnum er það lítt
bærileg tilhugsun, að Hermann Jón-
asson haldi áfram að vera lögreglu-
stjóri. En þeim, sem eiga dýr hús
með glerhurðum eða vörugluggum,
finnst það skipta miklu máli, að út-
sjónarsamur kjarkmaður stjómi lög-
regluliðinu. þeir óttast, að eignum
þeirra gæti orðið hætt á óróatímum,
ef éinhverskonar „Gaddavírs-Jón“ ætti
að stjórna lögreglunni. þó að þeim
sé illa við H. J., vilja þeir samt njóta
hans til að vernda það, sem þeim er
kærast gegn þeirri hættu, sem þeir
óttast mest. Og loks eru kommúnist-
arnir. þeir játa hreinskilnislega, að
ef Hermann væri ekki lögreglustjóri,
væri málefnum byltingarinnar vel
horgið því að ekki þurfi þeir að vera
hræddir við íhaldið.
íhaldlð og Iðggæzlan.
Mbl. verður að viðurkenna, að lög-
regluþjónamir í Reykjavík séu dug-
andi menn. En hvert var ástand lög-
reglunnar í tíð íhaldsins? Hún var
fyrirlitin og að engu höfð. Engum er
það meir að þakka en núveranda
lögreglustjóra, hvaða menn hafa ver-
ið valdir í lögregluna nú. Fyrir
áhuga og ágætt samstarf lögreglu-
stjóra og lögregluþjónanna hefir virð-
ing lögreglunnar vaxið og traust
bæjarbúa á henni stöðugt aukizt. -En
alstaðar er sami svipurinn, þar sem
íhaldið kemur nærri lögreglunni. Út
af uppþoti kommúnista í sumar
skipaðf M. G. sérstakan setudómara
af því að H. J. sem bæjarfulltrúa
var, eins og nú, of skylt til að hafa
rannsókn þess með höndum. M. G.
lét fangelsa forsprakkana. En svo
varð ekkert úr neinu. Mönnum var
sleppt út aftur án þess að þeir svo
mikið sem svöruðu dómaranum. Enn
er dómur ókominn, og sömu menn
halda áfram að sýna réttvísinni mót-
þróa.
Mbl. dæmlrl
Mbl. fullyrðir að dómurinn í gjald-
þrotamáli Behrens sé „pólitískur" og
rangur. Samtímis skýrir blaðið frá
því, að það hafi ekki svo mikið sem
lesið dóminn. íhaldsblöðunum er nóg
að vita að dómsúrskurður sé ein-
hverjum flokksmanni þeirra óhag-
stæður, þau þurfa ekki að vita um
málavexti, ekki um rannsókn, ekki
um rök. Einar Jónasson, atkvæða-
falsaramir í Hnífsdal, Jóhannes
bæjarfógeti og nú síðast M. G. eru í
Mbl. sýknaðir fyrirfram án þess að
líta á málavexti.
Earlmennska íhaldsins.
1. Knud Zimsen hvarf af landi
burt til að komast hjá að taka af-
leiðingunum af bæjarmálapólitík
sinni í hálfan mannsaldur.
2. íhaldiö þykist ætla að bjarga
fjárhag bæjarins með því að spara á
þeim, sem bágast eiga og samþykkir
hvað eftir annað að standa eins og
bjarg við þessa ráðstöfun, þegar
Hermann Jónasson mótmælti því
bæði í bæjarráði og bæjarstjórn að
byrjað yrði á að draga af þeim, sem
eru á hungurlaunum, en hæstlaun-
uðu starfsmönnum bæjarins hlíft.
3. Guðmundur Ásbjörnsson, settur
borgarstjóri legst veikur, einmitt
þann dag, þegar íhaldið á að
standa við verk sín á fundi.
4. þegar íhaldið verður vart við
almenna mótstöðu og andúð, gegn
því að ráðast á „lægsta garðinn",
heykist það á hreystiyrðunum og
hættir við áform sitt.
5. í millibilsástandi, áður en íhald-
ið gafst upp, bauð Mbl. að lengja
vinnutíma þeirra, sem bágast eiga,
svo að þeir fengi sömu daglaun, þó
að kaupið lækkaði. Ekki er hægt að
sjá, að bæjarsjóði væru spöruð út-
gjöld með því, eins og sakir standa.
6. Og loks þegar afleiðingamar eru
komnar í Ijós, ætla blðð íhaldsins
að koma áhyrgðinni yfir á Hermann
Jónasson, manninn, sem þegar í upp-
hafi vildi koma í veg fyrir þessi tið-
indi og á miðvikudaginn var, lagði
sjálfan sig og lögregluna í hættu til
þess aö forða íhaldsmönnunum frá
að taka afleiðingum verka sinna.
„Allir Sjálfstæðismenn eru þess
fnllvisslr“.
f Mbl. á fimmtudaginn var stendur
m. a. eftirfarandi klausa, þar sem
rætt er um dóminn yfirM. G.: „Vænt-
anlega verður þessu máli hraðað sem
mest í hæstaréttl. Allir Sjálfstæðis-
menn eru þess fullvissir, að ekki
lfði langur tími, þangað til Magnús
Guðmundsson á kost á að skipa aft-
ur það trúnaðarsæti, sem flokksmenn
hafa falið honum“. — þessum um-
mælum mun verða veitt mikil at-
hygli. Hversvegna ætti þessu máli að
vera „hraðað sem mest“ í hæsta-
rétti? Eru ekki mál, eins og t. d.
mál Björns Gislasonar og Belgaums-
málið, búin að bíða á þriðja ár í
réttinum? Hversvegna ætti að hraða
málum Magnúsar Guðmundssonar
meira í réttinum en annara borgara?
Og hversvegna tekur Mbl. það sér-
staklega fram, að „Sjálfstæðismenn“
séu vissir um úrslit málsins í hæsta-
rétti? Væntanlega hefir hæstiréttur
ekki tilkynnt „Sjálfstæðismönnum"
(eða neinum öðrum) neitt um það,
hvernig hann ætli að dæma í þessu
máli!
Valtýr gerist þjóðskáld.
Mbl. fræðir menn á því í gær, að
lógreglustjórinn hafi látið ryðja
bæjarstjórnarsalinn á miðvikudag-
inn, af því að hann hafi sjálfur
þurft að komast út til að kveða upp
dóminn yfir Magnúsi Guðmunds-
syni. Mbl. virðist ekki vita, að lög-
reglustjóra var innan handar að
gefa út nýja stefnu og kveða.
dóminn upp síðar. En þessar ó-
merkilegu getsakir Mbl. gefa tilefni
til ýmsra hugleiðinga. Af hverju
boðaði íhaldið einmitt bæjarstjórnar-
fund daginn, sem búið var að ú-
kveða að lesa upp dóminn? Var það
til þess að draga athygli almennings
frá máli M. G.? Mhl. segir, að óeirð-
irnar hafi verið fyrirsjáanlegar. Var
það þá kannske fyrirfram útreiknað
af samherjum M. G., að bæjarstjórn-
in yrði lokuð inni og að H. J. yrði
þann dag og kannske lengur hindr-
aður frá að kveða upp dóminn? það
er gömul regla, frá Rómverjum, að
ef óvíst sé um, hver hafi framið
glæp, eigi maður fyrst að spyrja
sjálfan sig, hverjum glæpurinn komi
að gagni. Samkvæmt þessari reglu
og áðumefndum ummælum Mbl.,
mætti álykta sem svo, að einhverjir
samherjar M. G. hefðu leigt komm-
únistana til að koma á stað limlest-
ingum og þagga þannig a. m. k. nið-
ur umtal um mál M. G. Tíminn hef-
ir engar sannanir fyrir því, að þetta
sé í raun og veru svo. En aðstaða
Mbl.-manna í þessu efni, er of hæp-
in til þess að þeir hafi ráð á að
fara meö staðlausar aðdróttanir um
aðra. Ætti Valtýr heldur að reyna
skáldskapargáfu sína á Dú-dú fugl-
inum eða öðrum meinlausari við-
iangsefnum Mbl.
M. G. og afritið.
Mbl. segir, a5 M. G. hafi verið neit-
að um afrit af dómnum, þegar hann
hafi beðið um það. Tíminn hefir
spurst fyrir um þetta hjá lögreglu-
stjóra, og segir hann, að þetta sé al-
veg tilhæfulaust. M. G. hafi að vísu
ekki getað fengið afritið í réttinum,
því að þar hafi ekki v.erið nema eitt
eintak til staðar. En afritið var sent
taíarlaust og rakleiðis til M. G., und-
ir eins og dómarinn kom á skrifstofu
sína nokkrum minútum síðar. Ber
dómaranum þó vitanlega engin
skylda til að senda með málsskjöl
heim til dómfelldra manna. Er hér,
þó i litlu sé, um ein ósannindi enn
að ræða hjá Mbl. í þessu máli.
mikilli festu og víðsýni, og gætt þess
að láta stéttarhleypidóma hvorki lita
framkvæmdir né löggjöf. Munu til-
lögur H. J. frá í sumar þar vera
hinn bezti grundvöllur og verður
nánar að þeim vikið í næsta blaði,
eftir helgina.
SJálfs er hðndin
hollust
Kaupið innlenda framleiðslu
þegar hún er jöfn erlendri og
ekki dýrari.
framleiðir:
Kristalsápu, grssnBápu, stanga-
sápu, handsápu, raksápu, þvotta-
efni (Hreins hvítt), kerti aU»-
konar, skésvertu, skógulu, leður-
feiti, gólfáburð, vagnáburð, fœgi-
lög og kreólins-baðlög.
KaupiS H R E IN S vöror, þser
eru löngu þjóðkunnar og fáat í
flestum verzlunum landsina.
H.f. Hreinn
Skúlagötu. Reykjavík.
tSfrad 1325,
Reykjavík. Slmi 249 (3 línur).
Simnefni: Sláturfélag.
Áskurður (á brauð) ávalt fyrir-
liggjandi:
Hangibjúgu (Spegep.) nr. 1, gild
Do. — 2, —
Do. — 2, mjó
Sauða-Hanglbjúgu, gild,
Do. mjó,
Soðnar Svína-ruIIupylsur,
Do. Kálfa-rullupylsur,
Do. Sauða-rullupylsur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malacoffpylsur,
Do. Mortadelpylsur,
Do. Skinkupylsur,
Do. Hamborgarpylaur,
Do. Kjðtpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. Lyonpylsur,
Do. Cervelatpylsur.
Vörur þessar eru allar búnar
til á eigin vinnustofu, og stand-
ast — að dómi neytenda — sam-
anburð við samskonar erlendar.
Verðskrár sendar, og pantanir
afgreiddar um allt land.
FERÐAMENN
sem koma til Rvíkur, fá her-
bergi og rúm með lækkuðu
verði á Hverfisgötu 32.
AHt með islenskiiin skipniii!
Ritstjóri: Gísll Guðmundsson.
Mímisveg 8. Sími 1245.
Prentsmiðjan Acta.
íhaldið on kommúnistar.
Hermdarverk kommúnista á mið-
vikud., æsingaræður þeirra, hótanir og
liðsdráttur, er svartur blettur í sögu
þessa bæjar, og verður á engan hátt
afsakað. En þó hefir Morgunblaðs-
liðið, kveikt þennan eld. Vorið 1931
gerðu Jón þorl., Möller og allt í-
haldsliðið í bænum hina fyrstu opin-
beru uppreist sem gerð hefii1 verið
móti þjóðskipulaginu hér á landi.
Æsingaræður íhaldsleiðtoganna og
livatningar til hermdarverka, voru þá
jafn ákveðnar og jafn óverjandi eins
og nú hjá liinum æstu kommún-
istum þessa dagana. íhaldið vildi
þá taka valdið yfir landinu með of-
beldi, hótunum og með því að draga
skríl saman, reiðubúinn til hermd-
arverka, að húsi stjórna.vfonnanns-
ins. Nú hafa kommúnistar tekið upp
vinnubrögð ihaldsins og snúið vopn-
unum gegn því. — Krafa allra
friðsamra manna í landinu hlýtur
að vera sú, að lögin séu í gildi, að
óaldarflokkar ílialds og kommúnista
verði brotnir á bak aftur.
Boðskapur „foringjaráðsins".
Eftirfaranda plagg barst Hermanni
Jónassyni lögreglustjóra í gærkveldi:
„Foringjaráð Varðarfélagsins lýsir
vanþóknun sinni á lögreglustjóra
Hermanni Jónassyni fyrir stjómleysi
hans á lögreglunni í uppþotinu 9. þ.
m., svo og fullkominni vanrækslu
hans á að afla lögreglunni nægilegs
liðsauka, þrátt fyrir að það væri
fyrirsjánlegt. Foringjaráðið lýsir auk
þess almennu vantrausti sínu á þess-
um manni sem lögreglustjóra, og
beinir því til miðstjórnar Sjálfstæðis-
flokksins, að það telur ekki borgið
lögum og rétti í bænum meðan Her-
mann Jónasson hefir á hendi stjórn
lögreglunnar".
Af „foringjaráði" þessu fara ann-
ars litlar sögur, en það er áreiðan-
lega ekki sama og „almenningur í
hænum“. Er ekki annað vitað um
uppruna skjalsins en að formaður í-
lialdsfélagsins, sem er embættislaus
lögfræðingur, kom með það sjálfur
inn á skrifstofu lögreglustjóra. Tim-
anum finnst sjálfsagt að birta plagg-
ið. íhaldinu hefir nú, með sinni
venjulegu bardagalægni, tekizt að
láta það koma svo greinilega í ljós
sem unnt var, af hvaða toga árás
íhaldsblaðanna á lögreglustjórann er
spunnin.
Efling lögreglunnar.
Eftir árás kommúnistanna á bæjar-
stjórn Reykjavíkur í sumar tilkynnti
Hermann Jónasson ríkisstjórninni,
að hann áliti óhjákvæmilegt að
skapa nýtt varnarlið, við hlið hinn-
ar venjulegu lögreglu, til þess að
D’yggja öryggi borgaranna í bænum.
Jafnframt tók II. J. það fram, að
hann áliti að slíkt lið ætti ekki og
mætti aldrei nota til að hafa áhrif
í vinnudeilum. Stjórnin synjaði H. J.
þá um leyfi og aðstöðu til þannig
liðsauka, og beið étekta. Nú munu
allir nema óróaseggii’nir sjálfir sann-
færðir um, að skoðun H. J. var al-
veg rétt, og að það þarf að auka
lögregluna til stórra muna, a. m. k.
um stundarsakir, til að tryggja
fundafrið og daglegt líf í bænum. Eu j
jafnframt þarf að koma í vetur j
glögg og réttlát löggjöf um vinnu-
deilur, um hvað í þeim efnum skal
vera leyfilegt og hvað bannað, svo
og takmörk þess, hvernig beitt verði
hinu nýja varnarliði. Liggur hér við
framtíð og frelsi þjóðarinnar, að á
þessum málum sé tekið í einu með
Framsóknarfélag Rvíkur
heídur fund á þriðjudagskvöldið
kemur. Nánar auglýst síðar.
----o-----
G. H. og „laodakýrio"
Úr brófi af Vesturlandi.
>>
Guðm. Hannesson, prófessor við
læknadeild Háskóla íslands, setur
hvert metið eftir anuað í blaðaskrif-
um og útvarpsumræðum um vín-
nautn og bannlög, og er talið af
mörgum, að enginn íslendingur með
lians þekkingu hafi komizt eins
langt í því að verja og mæla bót
lögbrotum, sem eru heilsu- og sið-
spillandi. En sjaldan hefir honum
sagst betur en í smágrein í Morgun-
blaðinu nýlega, þar sem hann minn-
ist á kúna sem losnaði og drakk
„landann" úr fjósstampinum.
Dærnið um kúna, sem slítur bandið
og drekkur sig fulla af eiturvökva,
sem að lokum veldur dauða hennar,
er sönn lýsing á mannaumingj-
'um þeim, sem fara að dæmi kýr-
innar.
þeir slíta öll helgustu bönd heimil-
isins, skríða inn til bruggarans eða
leynisalans, láta sinn síðasta eyri
fyrir blönduna og glata fyrst viti
sínu og oft að lokum heilsu og lífi.
Með því að birta dæmisögu þessa
hefir G. H., þótt óviljandi sé, eins og
oft áður, „drepið sína eigin kálfa",
það er, unnið tjón sínum eigin mál-
stað, og brugðið upp athyglisverðri
mynd, sem gerir tjón í hans eigin
herbúðum.
En vildi nú G. H. ekki gera hreint
fyrir sínum dyrum og birta í rök-
studdri ritgerð skoðanir sínar á
þessu þrennu: Hvaða álit hann hef-
ir á nautn áfengra drykkja; hvað
hann telur bezta ráðið til að hefta
drykkjuskap í landinu, og hvernig
hann ætlar að útrýma „bruggun" úr
fjósum og salernum, án þess að að-
standendur hinna seku gráti.
Eins og kenningar hans liggja nú
fyrir þjóðinni, samkvæmt hans eigin
orðum og skrífum, er útkoman
þessi: Hvergi sézt að hann telji á-
fengisnautn skaðlega heilsu manna.
Bezt er að vín fáizt án allrar höml-
unar, því að hömlurnar æsa menn til
mótþróa. Leynisölum og bruggi er
ekki hægt að útrýma með öðru en
að selja sem ódýrast sterka .drykki
Svo sem bren/iivín, til þess ekki
borgi sig að brugga. Og þá má nú
ekki smyrja á sopann, þegar þeir
fremstu í „bruggarastéttinni" fram-
leiða litrann fyrir 66 aura.
• G. H. ætti nú að sjá sóma sinn í
því að skrifa rækilega um málið á
þeim grundvelli, sem að framan
greinir, en hætta að birta villandi
fréttir og smápistla, sem eru öllum
til ama, því að ella dregst hann
með dæmisöguna um „landa-kúna“
sem skopmynd af skoðunum sínum,
svo lengi sem orðin „brugg" og
„landi“ þekkjast með núverandi
merkingu — — — “.
-----0----
Gáta.
Heiti mitt er konu kyns
klínt á margan slóða.
það var diskur djöfulsins
á dögum prestsins fróða.
N.