Tíminn - 17.11.1932, Side 1
©falbfeti
09 afgrciðslumaður Cimans tt
Sannueig þorsteinsöóttlr,
Cœfjargötu 6 a. .Reyfjamf.
jAfgteibsía
Cimans er i Cœfjargötu 6 a.
©pin öaglega' fL 9—6
Sínti 2353
XVI. árg.
Reykjavík, 17. nóvember 1932.
52. blað.
Garðar Þorsteinsson ónýtir vörnina fyrir M. G.
íhaldsblöðunum hefir verið tíð-
rætt síðustu dagana um dóminn
í máli M. G. — Þau hafa þó, af
skiljanlegum ástæðum forðast
sem mest að ræða>sjálft sakar-
efnið. En þeim mun meir hafa
þau hulið röksemdarskort sinn í
moldviðri æðisgenginnar persónu-
legrar árásar á dómarann, svo
sem vani þeirra er, þegar þau
verja seka flokksmenn sína.
Gremst þeim það ekki lítið, að
hótanir M. G. og annara íhalds-
manna áður en dómurinn féll,
skyldi engin áhrif hafa á rétt-
dæmi dómarans. Verra finnst
þeim þó, að hin ljósu og skýru
rök dómarans sýna svo áþreifan-
lega sekt M. G., að jafnvel ýmsir
hörðustu íhaldsmenn játa mál-
stað hans óverjandi. Eins og blöð-
in hafa sýnt, þegja nú allir hinir
eldri og þekktari lögfræðingar
íhaldsins 0g vilja sjáanlega ekki
leggja heiður sinn að veði fyrir
málstað M. G. — Og aðeins einn
hinna yngri íhaldslögfræðinga,
Garðar Þorsteinsson fyrv. félagi
M. G., hefir undir nafni gert til-
i-aun til að bera blak af honum
(sbr. grein hans „um dóminn“ í
Mbl. 13. þ. m.). En þrátt fyrir
bezta vilja hefir óverjandi mál-
staður snúið svo vopnunum í
höndum hans, að þessi „varnar"-
grein verður óyggjandi sönnunar-
gagn fyrir sekt M. G.
Svo sem fram kemur í dómnum
var hin eina vamarástæða M. G.
sú fyrir réttinum, að Behrens
hefði átt fyrir skuldum, þegar
eignayfirfærslan til Höepfners
fór fram 7. nóv. 1929. G. Þ. sér
af hyggjuviti sínu, að enginn
vegur er að halda þessu fram
lengur, eftir að öll gögn hafa ver-
ið lögð á borðið fyrir almenningi.
Hann færir því efnahagsreikn-
inginn til réttari vegar, og hrekur
því M. G. úr hinu einasta vígi,
sem hann taldi sér fært að standa
í. Sjáanlegt er þó, að G. Þ. fer
eins skammt á undanhaldinu 0g
hann sér sér fært, því tilhneigiiig
hans að reikna eignirnar í sem
hæstu verði leynir sér ekki. Eftir
ýmsar bollaleggingar kemst G. Þ.
að þeirri niðurstöðu um efnahag
Behrens 7. nóv., sem hér skal tek-
in orðrétt upp úr grein hans í
Mbl.:
„Raunverulegt verð eigna nem-
ur því alls kr. 84806,75*).
Skuldir nema hinsvegar kr.
122979,92, þar með taldar ætt
ingjaskuldir. Behrens gat því
samkv. þessu greitt hverjum ein-
stökum kröfuhafa 68,9%**).
Hér liggur þá fyrir viðurkenn-
ing þessa harðvituga verjanda
M. G. — og um leið viðurkenn-
ing Mbl. — á því að Behrens
hafi þegar eignayfirfærslan átti
sér stað vantað ekki minna en kr.
38173,17 upp á það, að eiga fyrir
skuldum. Og að hann hafi vantað
31,1%, til þess að geta greitt
hverjum lánardrottni sitt. —
Hér höggur því sá, er hlífa
■) Leturbreyting G. J>.
**) Leturbreyting hér.
vildi og sýnir þetta hversu óverj-
andi málstaðurinn er.
Þegar aðgætt er, að G. Þ. reyn-
ir að gera eins mikið úr eignum
Behrens á þessum tíma og hann
telur frekast fært, þá er líklegt
að Behrens hafi vantað ennþá
meir tií að eiga fyrir skuldum. Én
út í það skal þó ekki frekar far-
ið. Tölur þær, sem G. Þ. tilfærir
sýna og sanna, að M. G., sem
ráðamanni Behrens, var óheimilt
að ráða honum til að greiða, ekki
sízt með vörum og kröfum, ein-
um kröfuhafa mestan hluta þeirr-
ar skuldar, er hann gerði tilkall
til. Samkv. niðurstöðu G. Þ. var
Behrens vitanlega skyldur að
íramselja bú sitt til skipta skv.
gjaldþrotalögunum og M. G.
skyldur að ráða honum til þess.
En eins og kunnugt er, gerði
hann þvert á móti.
Eftir að G. Þ. hefir komizt að
framangreindri niðurstöðu, hefir
hann séð, að ekki mundi gott um
varnir. Hann grípur því til þeirra
blekkinga, að halda því fram, að
Iloepfner hafi ekki fengið yfir-
fært til sín hlutfallslega meira en
aðrir lánardrottnar hefðu getað
fengið. En þetta er vitanlega hin
mesta fjarstæða, því Hoepfner
fékk strax mestan hlutann af
kröfu sinni greiddan að fullu um
kr. 50.000,00. Þenna hluta skuld-
arinnar fékk hann því greiddan
með 100% á sama tíma og
Behrens, að dómi G. Þ., gat ekki
borgað meira en tæp 70%. En
fyrir afganginum af skuldinni fær
Hoepfner víxla og skuldabréf, sem
tryggir honum sama rétt og jafn-
vel betri en öðrum kröfuhöfum,
því gjalddagi víxlanna var ákveð-
inn stuttu síðar og gengið ríkt
eftir, að þeir yrðu greiddir, eins
og líka var áskilið í samningnum
7. nóv. Það er því auðsætt að
eignayfirfærslan hefir lækkað að
miklum mun þann hlut, sem aðrir
kröfuhafar gátu fengið þótt eign-
unum hefði strax verið skipt á
milli þeirra. Og þótt 6 þúsund kr.
eftirgjöfin hefði verið raunveru-
leg, sem hún alls ekki var, þar
sem yfirfærslan hækkaði skuld
Behrens við Hoefpner um hærri
upphæð, þá hefði það þó hvergi
nægt til þess að rugla ekki
greiðsluhlutföllunum samkv. mati
G. Þ. á eignunum. — Um það
verður ekki deilt — og sízt neit-
að af lögfræðingum — að það
varði refsingu að mismuna einum
lánardrottni, öðrum til tjóns, þeg-
ar sjáanlegt er, að skuldara brest-
ur möguleika til að standa í skil-
um við alla. Þetta hefir M. G.
líka vitað og heldur sér því
dauðahaldi í það hálmstrá, að
Behrens hafi átt fyrir skuldum
þegar yfirfærslan fór fram. — 1
dómnum er sýnt með óyggjandi
rökum, að Behrens hafi stórum
brostið möguleika til að geta
greitt hverjum sitt. Þetta atriði,
sem mestu máli skiptir, hefir nú
verið staðfest af sjálfum verj-
anda M. G., Garðari Þorsteins-
syni. Z.
Y örn Morgunblaðsins
Mbl. birtir tvo síðustu daga
greinarlangloku, sem á að vera
vörn fyrir Magnús Guðmundsson
í gjaldþrotamálinu. Endir grein-
arinnar er ekki kominn, þegar
þetta er skrifað, en allar líkur
benda til, að hún sé rituð af
M. G. sjálfum. Skal vörn þessi,
ef vörn skildi kalla, tekin hér til
athugunar, lið fyrir lið, með því
að óþarfi þykir, að þær íjarstæð-
ur og ósannindi, sem þa,r er til
tjaldað í stað raka, standi ómót-
mælt.
1. Mbl. endurtekur þau ósann-
indi, að M. G. hafi ekki fengið
afrit af dómnum. Hér í blaðinu
hefir áður verið upplýst, að af-
skriftin var send rakleitt heim til
M. G. nokkrum mínútum eftir að
dómur var upp kveðinn, þó að
vitanlega bæri engin skylda til
þess. Er hér með skorað á M. G.
sjálfan að mótmæla þessu, ef
hann vill, og munu þá sannan-
ir fyrir þessu lagðar fram jafn-
skjótt.
Þá segir Mbl., að Tíminn og
Alþbl. hafi þegar féngið afrit af
dómnum, en Mbl. ekki. Þetta staf-
ar af því, að tvö fyrnefnd blöð
höfðu beðið um afrit, en Mbl.
ekki, enda kemur það fram, að
Mbl. taldi sér ekki þörf á að
kynnast forsendunum til að kveða
upp þann sýknudóm, sem það
taldi sér skylt að láta Magnúsi í
té ásamt ávísun á framhalds-
sýknun í hæstarétti, þó væntan-
lega með vafasömum heimildum.
Og’ Mbl. hefir ekki enn beðið um
afritið, en vitanlega myndi það
hafa fengið það og fá enn, ef það
færi þess á leit.
Annars virðist í fljótu bragði
alveg óskilj anleg heift Mbl. út af
því að dómurinn var birtur. Þó
var hann ekki birtur fyr en út
var komin í Mbl. mjög svæsin og
illkvittnisleg árás á dómarann,
þar sem þess jafnvel var krafizt
að honum yrði vikið úr embætti
fyrir að hafa dæmt eftir lögun-
um. Hvað veldur því, að dómur,
sem búið er að gjöra að blaða-
máli og snertir yfirmann dómstól-
anna, má ekki koma fyrir al-
menningssjónir? Hver getur haft
ógagn af því, að saga og rök
málsins komi í dagsljósið? Og
hversvegna ætti Mbl. sérstaklega
að vera illa við að málavextir séu
birtir, ef M. G. væri sýkn saka?
2. Næsta atriði sem Mbl. finnur
að, er að efnahagsreikningur
Behrens og tvö skjöl málinu við-
komandi, samin af M. G., skuli
vera tekin upp í dóminn. Veit
ekki sá ritstjóri Mbl., sem á að
heita lögfræðingur, að fyrir þessu
eru nóg fordæmi til, og þyrfti
raunar engin fordæmi, því að ber-
sýnilega getur innfærsla þessara
skjala, sem mergur málsins snýst
um, ekkert annað gjört en að
gjöra málið sem skýrast. I þess
um skjölum tala athafnir M. G.
sjálfs. Hvaða frambærileg rök er
hægt að færa fram fyrir því, að
þessi frumskjöl frá M. G. sjálfum
megi ekki koma fram í forsend-
unum og fyrir almennings sjónir?
Það er í málgagni „Sjálfstæðis-
manna“(!) alveg sérstaklega átal-
ið, að þessi skjöl, sem upphaflega
eru samin á dönsku, af endur-
skoðandanum og M. G., skuli af
löggiltum og eiðsvömum skjala-
þýðanda, hafa verið þýdd á ís-
lenzku og þannig innfærð í dóm-
inn. Hvaða ástæða er til að birta
íslenzka dóma eða hluta af þeim á
dönsku eða öðru erlendu tungu-
máli? Mbl. segir að vísu, að les-
endur Tímans (þ. e. 90% af öllu
læsu fólki á íslandi) skilji ekki
dönsku, og e. t. v. er það mein-
ing Mbl., að þessi skjöl a. m. k.
hefðu átt að vera hulin almenn-
ingi. En það er vitanlegt, að þorri
manna hér á landi skilur meira
og minna í dönsku. Hver er þá
ástæða þessarar aðfinnslu ? Er
hún kannske fram komin til að
þóknast hinum dönsku stofnend-
um Mbl., t. d. Berleme og Tofte,
sem báðir koma mikið við sögu
málsins og af gömlum vana álíta
enga nauðsyn á að þýða móður-
mál sitt fyrir íslendingum!
3. Þá skal vikið af þeim kafla
greinarinnar, þar sem reynt er af
veikum mætti að hrekja forsend-
ur dómsins eða gjöra þær tor-
tryggilegar.
a. Um húseignina Lindargötu
14 í Reykjavík.
b. Um það, að Behrens hafi eigi
orðið gjaldþrota fyr en næstum
1 Vz ári eftir eignayfirfærsluna til
I-Iopfnersverzlunar.
c. Að ekki hafi þurft að taka
tillit til skyldmennaskuldanna.
d. Að efnahagur Behrens hafi
batnað við nefnda eignayfir-
færslu, en ekki versnað eins og
fram kemur í dómnum.
Þessi fjögur atriði skulu nú
tekin til meðferðar, hvert um sig,
hér á eftir.
4. Mbl. talar um, að húseignin
nr. 14 við Lindargötu sé ekki tal-
in í efnaha.gsreikningnum 28. okt.
1929 og því hafi ekki átt að miða
við hana, er efnahagurirm var
náar athugaður af M. G. heldur
húseign í Hafnarf., sem talin er
á reikn. Það kom þó fram i efna-
hagsreikningnum færslur vegna
kaupa á Lindarg. 14, enda upp-
lýsti endurskoðandinn í réttar-
prófunum, að kaupin hefðu verið
umsamin og afgerð löngu áður en
efnahagsreikningurinn var sam-
inn, en eignin ekki færð á efna-
hagsreikninginn vegna þess, að
Behrens átti ekki að taka við
henni til afnota fyr en um ára-
mót. Þetta er einnig játað í rétt-
arprófunum af M. G. sjálfum. Það
átti því vitanlega að taka tillit til
hins raunverulega verðmætis
Lindarg. 14 við athugun efna-
hagsins. Að tala um gróða hjá
Behrens í sambandi við þessi
húsaskipti, er hrein fjarstæða,
því að upplýst er, að Behrens hafi
tapað á þeim endanlega mörgum
þúsundum króna*). M. G. segir
líka sjálfur vorið 1930, í bréfinu
til skuldheimtumannanna, að
eignin sé of hátt reiknuð.
5. Mbl. er nokkð seinheppið,
þegar það tekur það fram, að
Behrens hafi ekki orðið gjald-
þrota fyr en U/2 ári eftir, að
eignayfirfærslan til Hoepfners-
verzlunar var gerð. Tímalengdin
*) M. G. segir í réttarprófunum,
að „kaupverð" Lindargötu 14 haíi
verið 60 þús. kr. Húsið var selt með
aðstoð M. G. fyrir 53200 kr., enda var
það ekki nema 28800 kr. að fast-
eignamati.
er fyrst og fremst rangt til-
greind, því að 15 mánuðir eru
ekki IV2 ár! En drátturinn á
gjaldþrotinu, sem M. G. einmitt
er valdur að, er einhver alvarleg-
asti þátturinn í öllu málinu.
Samningurinn 7. nóv. 1929 var
gerður með svo mikilli leynd, að
greiðendur skuldanna, sem fram-
seldar voru, til Hoepfnersverzlun-
ar, voru einu sinni ekki látnir vita
um það. Strax eftir áramótin er
vörubirgðahúsunum lokað og rétt
á eftir skrifstofunum. Skuld-
heimtumennirnir ganga hart að
(þ. á m. Garðar Þorsteinsson)
og Behrens er að verða gjald-
þrota. Eignayfirfærslunni, sem
M. G. hafði gart á laun, hefði þá
allri verið riftað, ef M. G. þá
ekki hefði dregið tímann með því
að bjóða upp á samninga, með
tilboði, sem ekki var hægt að
standa við, og dregið þessa samn-
inga á langinn, þangað til riftun-
arfresturinn var liðinn.
6. Viðvíkjandi „skyldmenna-
skuldunum“ og skuldum við
bankafirmað Bruhn & Baastrup,
þarf ekki að fjölyrða, þar sem
hinn sjálfboðni verjandi M. G.,
Garðar Þorsteinsson hefir fallizt
á, að rétt hafi verið að taka þær
til greina, enda er það augljóst,
að ekki verður komizt hjá að
taka t. d. tillit til skuldar, sem
veð er fyrir eins og skuldinni við
Ivar Behrens.
7. Þá segir Mbl., að efnahagur
Behrens hafi batnað, en ekki
versnað við eignayfirfærsluna 7.
nóv. Rökin eru m. a. þau, að
skuldabréf, (5000 kr.), sem átt
hafi að innleysa á 12 árum, hafi
ekki verið rétt að telja með. Stað-
hæfingu þessa virðist blaðið
byggja á því, að farið hafi verið
fram á eftirgjöf á þessari skuld,
en ekki fengizt! Lesendur Tímans
eru beðnir að athuga nánar þessa
röksemdafærslu Mbl.
Þá er þess getið, sem fram er
tekið í dómnum, að skuldin við
Hoepfnersverzlun hafi síðar
reiknast 5000 d. kr. lægri en hún
er talin í efnahagsreikningnum
28. okt. En blaðið sleppir að geta
um það, sem líka var tekið fram
í dómnum, að jafnframt kom
fram, að Behrens skuldaði öðrum
sem nam álíka upphæð meira en
reikningurinn sýndi (útsvar og
skuld við vátryggingarfélög).
Hér er því um augljósar og ber-
sýnilegar blekkingar að ræða,
sem ekki eru frekar svaraverðar.
8. Yfirleitt er eftirtektarvert
ráðaleysi Mbl. í þessu máli, enda
ekki undarlegt. Garðar Þorsteins-
son gengur út frá, að Behrens
hafi ekki átt nærri fyrir skuld-
um, en ætlar sér að sanna, að
hann hafi sjálfur mátt vera (með
aðstoð M. G.) einskonar skipta-
réttur í búi sínu. Höf. hinnar
greinarinnar leggur alla áherzl-
una á að hrekja grein G. Þ. og
færa líkur fyrir því, að Behrens
hafi átt fyrir skuldum. En hvert
einasta atriði í röksemdafærslu
hans er byggt á ósannindum,
eins og sýnt hefir verið fram á,
lið fyrir lið, hér að framan.
Niðurlag greinarinnar, sem kom
út í Mbl. í dag, verður athugað
í næsta blaði. . Greinarhöf. Mbl.
hefir alveg gefizt up við að leita
að nýjum rökum í málinu og M.
G. þannig skilinn eftir „á gadd-
inum“. Virðist Mbl. sem vonlegt
er, ætla að hafa lítinn sóma af
þessum umræðum.