Tíminn - 19.11.1932, Blaðsíða 2

196
TlMlNN
hlut að máli, tilnefnir mann í manns
stað.
þetta er það, sem nú hefir átt sér
stað. Sjálfstœðisflokkurinn hefir
skipt um sinn fulltrúa í ríkisstjórn-
inni. það er þeirra mál og þeir bera
ábyrgð á því. Til þeirra mál leggjum
við ekki Framsóknarmenn.
Við höldum fast við það áform að
skapa vinnufrið til þess að geta rekið
þjóðarbúið, til þess að það verði gert
sem hægt er til þess að draga úr
óheill og vanfarnaði yfirstandandi
tíma.
Við höldum fast við það áform að
gera nú þær ráðstafanir, sem eru
þess megnugar að gera bændunum
lífvænlegan atvinnurekstur þeirra.
Sendimenn okkar eru nú að fara
af stað til Englands i einhverja hina
þýðingarmestu ferð fyrir afkomu
okkar. þeir hafa yfirgnæfandi meiri
hluta þjóðarinnar að baki sér um að
óska þeim góðs erindis og yfirgnæf-
andi meirihluti þjóðarinnar stendur
að baki þeim stjórnarvöldum, sem
ákvarðanirnar eiga að taka í þessu
sambandi.
það verður alltaf nógur tími til
þess, þegar hættan er liðin hjá, að
gera upp gamlar sakir og komast
aftur í hár saman.
Tryoflvl þórhallsson.
-----O----
Ferð um Strandir
það hefir verið nokkurskonar
kreppuráðstöfun frá minni hálfu,
gagnvart Tímanum, síðastliðið ár, að
stinga aldrei niður penna, m. ö. o.
að gera mitt til þess að hann gæti
sparað svertu og pappír á þessum
vondu tímum.
þó hefi ég ýmsar ferðir farið, og
séð margt sem mig hefir langað til
að skrifa um, t. d. í nóv.-des. í
fyrra, er ég fór í kringum land —
og landleiðina austan úr Lóni til
Reykjavíkur.
Venjulega hefi ég orðið að ferðast
á veturna og oft langar leiðir. þeg-
ar aðrar skepnur hafa verið látnar
inn, hefi ég verið látinn út og oft
hefi ég fengið misjöfn veður. En
vetrax-ferðalög hafa sína kosti og ef
til vill er landið aldrei fegurra en
þá, þegar Fjallkonan gamla er í
hvíta kyrtlinum. Og þá hefir fólkið
a bæjunum betra næði til að tala
við flakkarana en að sumrinu. Og
oft hefi ég, á þessum vetrrferðum,
kynnst fólki sem mér hefir þótt
vænt um síðan, og því hefi ég alltaf
verið fús til ferðalags, þó um há-
vetur væri, bæði vegna þess og
landsins. En oft hefi ég þráð að sjá
ýmsa þá staði, sem ég hefi komið á
um vetur, i sumarskrúðanum, þó
minna hafi oftast orðið úr því. Ég
hefi jafnan haft yndi af að skoða
landið og náttúru þess, vegna þeirr-
ar fegurðar og fjölbreyttni, sem hún
hefir að geyma. En einnig vegna
starfs míns sem garðyrkjumanns, er
mér það nauðsynlegt að kynnast því.
Sjá með eigin augum hvernig skil-
yrði eru og hvernig ástandið er,
það er mér hin mesta nauðsyn, til
þess að geta talað réttilega við íólkið
um þau efni.
; — þegar aðalannir vóru úti og
„Eyvindargrösin" íarin að ná saman
í görðunum hjá mér, svo að ekki
þurfti að óttast arfann meir, þá fór
ég þess á leit við stjóm Búnaðai’fé-
lagsins, að ég fengi að fara , sumar-
íerðalag garðyrkjumanninum til
gagns og fróðleiks, þó mér væri nú
að vísu ljóst, að ómögulegt væri
annað en að hafa mikla ánægju og
skemmtun af slíku ferðalagi um^ís-
lenzka sveit, á sumardegi. Og þar
sem ég er orðinn allkunnugur sunn-
an- og sólarmegin á landinu, þá fór
ég fram á að fá að fara helzt norð-
ur og vestur, eftir því sem tími og
tækifæri leyfði. Og stjómendum leizt
þetta lítilþæg bón — og gáfu leyfi
sitt, hvað ég var og er þeim þakk-
látur fyrir. Var ég því ekki lengi að
drífa mig af stað þegar leyfið var
fengið og í þessu ferðalagi sá ég svo
margt sem mér þótti merkilegt, að
nú get ég ekki lengur stillt mig um
að stinga niður penna.
Og í því trausti að Gísli hefir
aldrei enn úthýst mér í Tímanum —
þó oft hafi þröngt verið — guða ég
enn á glugga hjá honum.
Á Ströndum norður, búa menn
fjölkunnugir — eða svo mikið er
víst, að forfeður þeirra sem nú búa
þar fengust við kukl og seið. Og
þrátt fyrir kristindóm og það allt
saman, lifa víða heiðnar venjur og
heiðinn dómur í hugum manna —
hugsaði ég þegar ég settist upp í
bílinn á Lækjartorgi og var að leggja
af stað norður á Strandir.
Við emm þrjú í bílnum, sem ætl-
um norður, ung fni úr Skagafirði
og sænskur Finni, Hugo Ekhammar
að nafni, en að nafnbót doktor í nor-
rænni málfræði og svo „undirritað-
ur“.
Við höfum aldrei sézt áður og sjá-
umst máske aldrei aftur, en undar-
legt er það hve fljótt fólkið er að
hristast saman í bíl á vondum veg-
um. Doktorinn þarf margs að spyrja,
eins og von er um mann, sem vill
taka vel eftir því sem fyrir ber og
kominn er hingað til að kynnast
landi og þjóð. Og þegar við erum
komnir upp í Hvalfjörð, þá stingur
doktorinn upp á að „lágga bort titl-
arna“ að sænskum sið og við erum
öll oi’ðin beztu kunningjar. Soi’gar-
saga útlagans í Geirsliólma vekur
óskifta athygli hans, enda er Geirs-
liólmi einkennilegur og Hvalfjörður
einn fegursti fjörður landsins. Og
veðrið var yndislegt þennan dag.
. það er æfintýri að aka í kring um
Hvalfjörð í bíl og ótrúlegt hefði það
þótt fyrir fáum árum, að það yrði
gert. En vegleysur eru þar miklar
enn. Brekkurnar langar og bi-attar
og vegurinn ýmist hátt uppi í snai'-
bröttum liliðum eða í flæðarmálinu.
— Aila þá sem eru smeykir við
Kamba i Ölfusi, ætti að senda í bíl í
kringum I-Ivalfjörð, því Kambar eru
barnaleikur hjá Hvalfii’ði. En í
traustum vagni, með aðgætnum bíl-
stjóra, er öllu óhætt. — En langur
er krókur um Hvalfjöi’ð. Við förum
iijá túngarði við þyril — skyldi hey-
íhrðsdraugurinn vera við líði enn?
— en dásamleg er fjallasýn þar.
Margt er breytt frá því sern áður
vai', og nú er komið veitingahús með
stórri auglýsingu á Ferstiklu, þar
sem sálmaskáldið góða vai’.
Við þjóturn framhjá og yfir Fer-
stikluháls — þar er allmikil dys rétt
við veginn. Við höldum áfram fram-
hjá vötnum og skógum og stönsum
ekki fyr en á Grund í Skorradal,
þvi þar bíður miðdegisverðurinn. —
Og þrátt fyrir gigtina, sem ætlar
nær því að drepa doktorinn þennan
dag, tekst hann nær því á loft af
fögnuði, þegar hann skoðar í bóka-
skápinn á bænum — „Allur Sti’ind-
berg!“, „Selma Lagerlöf!" og fleiri
bækur eru þar eftir aðra ágæta
sænska höfunda.
Svo, eftir máltiðina, er ferðinni
haldið áfram niður í Borgarfjörðinn.
Nú blasir brátt við allt landnám
Skallagríms, milli fjalls og fjöru. En
við förum hratt yfir og nú er
skammt milli höfuðbólanna. Brátt
erum við komnir upp undir Baulu.
þar er óviðjafnanlegt landslag.
Hraunsöxlin, Baula og Gi’ábrók, ég
liefi aldrei séð þessi fjöll í jafnfall-
egri birtu og í dag. Doktor Ekham-
mar gleymir gigtinni alveg þá stund-
ina sem við förum þarna um. Svo
stönsum við ekki fyr en við sælu-
húsið á Holtavörðuheiði. Fjallasvan-
ir sitja á vatninu, en Tröllakirkjan
er hulin þoku. Vegurinn er svo hol-
óttur og afleitur, að við óskum öll að
vegamálastjórinn væri kominn í
bilinn. Svo er haldið af stað aftur
norður og niður til Gunnars bónda
í Gx-ænumýrartungu, sem er syðsti
bærinn í Strandasýslunni. þar hvíl-
um við lúin bein um stund og fáum
góða hressingu. Ég geng með bónda
að skoða í nýjan kartöflugai’ð sem
hann hefir iátið gera, gái undir grös-
in og sé að ef þau fá að vaxa í
næði í hálfan mánuð enn, þá má bú-
ast við sæmilegri uppskeru — En
I-Irútafjörðurinn finnst mér kaldrana-
leg byggð að sjá, þó hann nái langt
inn í landið. Nú er stutt eftir, út á
móts við Borðeyri. Við Gilsstaði
kveð ég samferðafólkið og þakka
ramfylgdina og fæ mig ferjaðan yf-
ir fjörðinn, og gisti hjá sýslumanns-
hjónunum á Borðeyri um nóttina.
Morguninn eftir geklc ég út að
sjá þoi’pið og umhverfið.
þá hafði verið allmikið frost um
nóttina, svo að kartöflugrös höfðu
víða skemmst mjög mikið. þetta var
rétt eftir miðjan ágúst, og víst ó-
venju snemmt. Að öðru leyti var
veðrið gott. Sú ég á Borðeyri, eins
og víðar um Strandasýslu, að augu
manna eru mjög að opnast fyrir
nauðsyn garðyrkjunnar, því nýir
garðar sáust þar mjög víða. Ég gekk
nú áleiðis norður eftir og út að
Kjörseyri og kom þar til Halldórs
bónda. þar er tún stórt og ræktai’-
legt og allar hlöður fullar, því hey-
skapur hafði gengið með bezta móti,
og sláttur byrjað hálfum mánuði
fyr en vant er. Nálægt Kjörseyri
komst ég í bíl, sem var á leið norð-
ur að Kolbeinsá, en lengra verður
tæplega komizt á bíl. Ég fékk að
sitja í og nú gekk greiðlega og
máske helzt til fljótt, því gjarnan
hefði ég viljað vera lengur á þeirri
leið, en bjóst að vísu við að fara
þá leiðina heim aftur. Snotur bænda-
býli eru þarna meðfram Hrútafirði
og sýnist víða vel um gengiö, og
einkum þykir mér víðast snyi’tilegra
kringum bæina fyrir norðan lieldur
en hér hjá Sunnlendingunum mín-
um. En þeir hafa líka oft nokkm af-
sökun í í'osanum og bleytunni, sem
allt ætlar að færa í kaf. Séi’stak-
lega þótti mér snyrtilegt að sjá heim
að Ljótunnarstöðum hjá Guðjóni
bónda. það er auðséð að þar býr
ræktunannaður, sem ekki skortir á-
huga. Hafði ég ásett mér að koma
til hans á suðurleið, til þess að
tefja ekki bílinn í þetta sinn, en
það fór nú öði’uvísi, því miður.
Bíllinn fer greitt um og nýju og
nýju bregður fyrir augað. Við förum
stundum niður við flæðannál. Selir
liggja í hópum á skerjum, alveg
fast við land. þeir eru víst aldrei ó-
náðaðir, en eru nokkux-skonar hús-
dýr sjávarbændanna, sem hirða
„dilkana" undan þeim, en láta þá að
öðru leyti i friði og losa aldrei skot
úr byssu. Bíllinn fer fúa faðma frá
þeim, þar sem þeir sóla sig á stein-
unum upp við land og þegar við
erum beint á móts við þá, þá velta
þeir sér letilega út af og er auðsjá-
anlega illa við að væta skinnið. Svo
kafa þeir dálítið frá, koma upp úr
og stara á okkur með stórum foi’-
vitnum augum.
Framh.
Ragnar Ásgeirsson.
----0----
TJm kreppuna
og ílokkana
Tryggvi þórlxallsson hefir í grein
sinni hér í biaðinu túlkað tilfinning-
ar mikils fjölda af Framsóknarmönn-
um bæði hér í bænum og út um
land i sambandi við samkomulags-
leysi íhaldsbroddanna hér og nokk-
urs hluta verkamanna. Framkoma
meix-ahluta bæjarstjói’nar var óverj-
andi, að lialda óbreyttum launum-
háttlaunuðu starfsmanna bæjarins,
en byi’ja á að skera niður viður-
væri þeirra, sem bágstaddastir eru.
það er lílcast til að forráðamenn
íhaldsins hafi beinlínis a;tlað með
sinni fáheyrðu framkomu að gefa
hinum fámenna byltingarhóp tæki-
fæi’i til að stofna til vandræða og
hermdarverka. Framkoma íhaldsleið-
toganna og kommúnistanna er á báð-
ar hliðar óafsakanleg og þjóðhættu-
leg.
Lesendum Tímans má vei’a það
ánægjuefni að fulltrúi Framsóknar-
manna hefir í þessum sorgarleik átt
mikilsverðan þátt 1 að afstýra vand-
ræðum, fyrst með því, sem kunnugt
er að lögreglustjórinn gerði sitt til að
afstýi’a fyrst liirmi óvinsælu ráðstöf-
un íhaldsins og síðan hermdarverki
kommúnista, er hann og lögreglan
bjargaði bæjarfulltrúunum frá stói’-
meiðslum eða verra.
Á sama hátt gekk allur þingflokk-
ur Framsóknar að því í vor að
bjai’ga við fjármálum í-íkisins, þó að
andstæðingar hefðu illa búið um
þann garð. Innfíutningshöftin voru
leyfar frá stjórnartíð Tr. þ. og hafa
þuu gert þjóðarheildinni ómetanlegt
gagn.
Framsóknarflokkurinn hefir þann-
ig á þingi og í bæjarstjórn tekið á
öilum stórmálum eins og bezt hent-
aði fyrir þjóðai'heildina. Hann hefir
í verki verið hinn eini starfanii
friðar- og „viðreisnai’flokkur” i land
inu. En samhliða þessu starfi hefir
flokkurinn ox-ðið að verja líf sitt
og tilveru, fyrir ásæknum andstæð-
ingum, sem ekki hafa látið neitt
tækifæri ónotað til að brjóta niður
og eyðileggja menningarverk sam-
vinnumanna og Framsóknarflokks-
ins. Fyrir rúmlega ári síðan skipu-
lagði ílialdið hinar eftirminnilegu
æsingar gegn stjórn landsins, af því
hún stóð fast á rétti bændanna. í
fyrrasumar prédikuðu Mbl. og Vísir
K j sl rn f 6 d u r
Athugið verð á fóðurblöndu »Sís« og
fóðurblöndu Ö, No. 3 áður en þér festið
kaup á öðru kjarnfóðrí.
Samhand ísl. samvinnulél.
Fóðnrsild
úr búi Síldareinkasölu íslands er lang ódýrasti og fiesti fóðurbætir, sem nú
er kostur á. Verðið er kr. 7,50 tunnan koinin á allar hafnir landsins, sem
strandferðaskip ríkisins liafa viðkomu á.
Með e.s. „Esju“ sídast fengum vér til Reykja-
víkur nokkrar tunnur af dgætri síld.
Þar sem birgðir vorar í Reykjavík eru mjög litlar er ráðlegt að festa
kaup þegar í stað.
Skilanefnd SíldarelnkuBln Islands
Sími 1733. Sambandshúsinu
Styrkið sjúlra.
Kaupið BRÉF FRÁ INGU. Bókhlöðuverð nú aðeins kr. 3,75
í snotru shirtingsbandi; áður kr. 5. Andvirði hennar rennur til
bókasafns sjúklinga að Vífilsstöðum og Kristnesi. Aðalútsölur:
pósthólf 608, Reykjavík, og pósthólf 27, Akureyri, afgreiða pant-
anir utan af landi með sama verði burðargjaldsfrítt. Bóksalar fá
venj ulegan afslátt.
Sjálfs er höndin
hollust
Kaupið innlenda framleiðslu
þegar hún er jöfn erlendri og
ekki dýrari.
Kristalsápu, grænsápu, stanga-
sápu, handsápu, raksápu, þvotta-
efni (Hreins hvítt), kerti alls-
konar, skófvertu, skógulu, leður-
feiti, gólfáburð, vagnáburð, fægi-
lög og kreólins-baðlög.
Kaupið HREINS vðrur, þier
eru löngu þjóðkunnar og fáat í
flestum verzlunum landsins.
Hi. Hreinn
Skúlagötu. Reykjavfk.
Sími 1325,
ofsóknir og viðskiptastríð gegn sam-
vinnubændum. í vetur sem leið gerðu
íhaldsmenn samband við sósíalista
um önnur eins skemmdarverk og
fjárlagasynjan og neitan lögmætra
skatta, aðeins til að brjóta niður
„bændavaldið" í landinu. Og nú í
allt sumar, sem leið hafa íhaldsmenn
ekki legið á liði sínu um að skaða
bændur og samvinnumenn. Reiknað
iicfir verið. að eitt íhaldsblaðið hafi
undanfarið ár eytt um 20 þús. kr. i
árásir og níð um aðeins einn af þing-
mönnum Framsóknarflokksins. Sam-
hliða því hefir ílialdið notað sér
kreppuvandræðin og liið lága verð-
lag á landbúnaðarvörum til að spilla
fyrir Sláturfélaginu, kaupfélögunum
og Sambandinu. Hafa þessi fétög
sjaklan átt að mæta rótgrónari
fjandskap og áleitni frá hálfu ílialds-
manna, heldur en nú í sumar og
haust. Síðasta dæmið um hið skað-
lega hugarfar íhaldsmanna eru árás-
ir liiaða flokksins og leiðtoga á lög-
regluna í Reykjavík. Svipar þess-
um árásum til hamfaranna gegn Tr.
þ. út af hinni réttmætustu stjómar-
athöfn vorið 1931.
FERÐAMENN
sem koma til Rvíkur, fá her-
bergi og rúm með lækkuðu
verði á Hverfisgötu 32.
SKRIFSTOFA
FRAMSÓKNARFLOKKSINS
er á Amtmannsstíg 4 (nlBri).
Sími 1121.
Reykjavík. Simi 249 (3 línur).
Símnefiii: Sláiurfélag.
Áskurður (á brauð) ávalt fyrlr-
liggjandi:
Hangibjúgu (Spegep.) nr. 1, gild
Do. — 2, —
Do. — 2, mjó
Sauða-Hangibjúgu, gild,
Do. mjó,
Soðnar Svína-rullupylBur,
Do. Kálfa-rullupylsur,
Do. Sauða-rullupylsur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malacoffpylsur,
Do. Mortadelpylsur.
Do. Skinkupylsur,
Do. Hamborgftrpylsur,
Do. Kjötpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. Lyonpyisur,
Do. Cervelatpylsui’.
Vörnr þessar eru allar búnar
til ó eigin vinnustofu. og stand-
ast — að dómi nevtenda - - sam-
anburð við samskonar erlendar. 1
Verðskrár sendar, og pantanir
afgreiddar um allt land.
Framsóknarflokkurinn og blöð
hans hafa haldið uppi tvöfaldri
bjargráðastarfsemi, sem naumast á
sinn lika. Annars vegar að vimia að
l'.jörgun þjóðarinnar í kreppuvand-
ræðunum. Hinsvegar að bjarga
ábugamálum og stofnunum bænda
og samvinnumanna frá að vera eyöi-
lögð af hinum sístarfandi níðhögg-
um íiialdsins. Að líkindum er frolsi
og framtíð íslenzku þjóðarinnar
meira komið undir því en nokkru
öðru einstöku atriði, að Frarnsóknar-
menn forði öfgaflokkunum til beggja
handa frá skemmdarverkum, og að
hann hrindi harðlega af sér áhlaup-
um andstæðra afla, sem ætla sér að
nota kreppuna til að koma bændum
og samvinnumönnum undir hæl fjár-
svikara og glæframanna.
Hitstjóri: Gísll GuSmundsson.
Mímisveg 8. Sími 1245.
Prentsnþöjan Acta.