Tíminn - 22.01.1936, Blaðsíða 3

TlMINN
11
Beztu þakkir til allra, fyrir auðsýnda samúð og hlut-
tekningu, við fráfall og jarðarför okkar elskulegu eiginkonu
og móður, Margrétar Pálmadóttur Sauðafelli f Dölum, sem
andaðist að heimili sfnu þann 23. desember f. á., en var jarð-
sungin þann 7. janúar siðastliðinn.
Sauðafelli, 8. janúar 1936.
Finnbogi Finnsson,
börn, föstur- tengda- og barnabörn.
Bappdrætti
Háiskóla, íslands
25000 hlutir — 5000 vmningar —
Vinningar samtals 1 miljón 50
þús. kr. Happdrættið færir heppn-
ustu viðskiptamönnum sínum
þessa vinninga á árinu: 50 þús.
— 25 þús (2 vinningar) — 20 þús.
(3) 15 þús. (2) - 10 þús. (5) —
5000 (lo) - 200o (25) - looo
(75) o. s. frv. Hvað fær sá, sem
einskis freistar.
Þjöðin eða
þjófarnir!
Það hefir nú sannazt fyrir
rétti, að nokkrir af fylgis-
mönnum Mbl. hafa staðið í
sviksamlegu sambandi við út-
lendinga, varað þá við varð-
skipum landsins og leiðbeint
þeim inn í landhelgina. Þeir
iiafa gert þetta fyrir fé. Allra-
síðustu vitneskju um þetta
glæpamál er sú, að einn um-
boðsmaðurinn í landi fær
skeyti, þar sem útlendi veiði-
þjófurinn segir að sig langi
inn í landhelgina og spyr um
varðskipin. Hann fær svar frá
njósnarmönnum sínum í landi
um hreyfingar skípanna. Næst
kemur tilkynning frá veiði-
þjófnum um að hann sé nú
kominn í landhelgi á tilteknum
stað. i
Þó er hér um að ræða aðeins
byrjun á þessu geigvænlega
glæpamáli. Enn eru eftir þeir
sökudólgarnir, sem mest hafa
brotið af sér.
Mér finnst sennilegt, að leið-
togum íhaldsflokksins sé órótt
innanbrjósts. Á Akranesi hafði
fréttin um svikin vakið feikna
gremju, og hið sama er sagt
úr Vestmannaeyjum og úr
hverri verstöð við Faxaflóa.
En um leið og minnst er á
þetta, verður mönnum á að líta
til baka. Leiðtogar íhaldsins
börðust á móti eftirliti með
skeytasendingum þeim, sem hér
er um að ræða í fimm ár. I
fyrsta sinn var að tilhlutun
okkar Framsóknarmanna borið
fram frv. um eftirlit með
skeytum til veiðiskipa árið
1928, og síðan á hverju þingi
tii 1932. Alltaf beitti íhaldið
sér á móti. Ólafur Thors, Jó-
hann í Eyjum og jafnvel Pétur
Ottesen, vinur sjómanna á
skipaskaga. Mbl. og öll fylgi-
blöð þess gerðu allt sem þau
gátu til að hindra framgang
þessa máls.
Ef einhver einn af þessum
mönnum, Ólafur, Jóhann eða
Ottesen hefðu komið til okkar
Framsóknarmanna og sagt:
Við vitum að þið hafið á réttu
að standa. Loftskeytin eru mis-
notuð bæði til innlendra og út-
lendra veiðiskipa. Þeim er sagt
frá hreyfingum varðskipanna.
Þeim er leiðbeint inn í land-
helgina. Þetta er svívirðilegt
athæfi móti sjómannastétt
landsins og móti þjóðinni allri.
Við viljum styðja ykkur til að
koma á löggjöf sem hindrar
þetta. Við viljum þvo þennan
smánarblett af þjóðinni.
En þeir gerðu það ekki. Ól-
afur, Jóhann og Pétur beittu
öilum brögðum til að hindra,
að kreppt væri að njósnarstarf-
semi, sem eru föðurlandssvik,
og nú fordæmd af öllum.
Ef íhaldsmenn hefðu komið
yfir til okkar Framsóknar-
manna í þessu máli, þá hefði
eftirlit með loftskeytum kom-
izt á vorið 1928. Ef einhver í-
haldsmaður hefði sýnt af sér
þann drengskap og manndóm
að vera með þjóðinni á móti
þjófunum, þá myndi fiski-
menn landsins nú í 8 ár hafa
verið í friði fyrir þessum sið-
lausu ræningjum.
Hvað segja sjómenn á Akra-
nesi, í Sandgerði, Höfnum,
Garðinum, Keflavík, Njarðvík-
um, Grindavík, Vatnsleysu-
strönd og Vestmannaeyjum
um þingfulltrúa sína? Skilst
sjómönnum þessara svæða, að
þeir hafa verið ginntir og
blekktir af leiðtogum sínum ?
Vilja sjómenn í þessum útgerð-
arstöðvum athuga hve mikinn
skaða þeir hafa beðið í 8 ár við
það að hafa kosið á þing menn
sem gengu á móti Framsókn-
arflokknum, þegar um var að
ræða þetta einfalda mál til
úrlausnar: Hvort á þingið að
meta meira þjóðina eða veiði-
þjófana?
Sjómönnum landsins var
fyrst boðin hjálp gegn hinum
sviksamlegu njósnurum árið
1928. Síðan var það boð end-
urnýjað 1929, 1930, 1931 og
1932. En íhaldið neitaði alltaf
og hafði varalið sitt með.
Síðan kom Magnús Guðmunds-
son til skjalanna og þá var
málinu ekki hreyft. En í stað
þess var Einar Einarsson rek-
inn í land af Ægi, og sakaður
um fölsun. Hann,var ofsóttur
með ljúgvottum í tvö ár. Þá
hrundi íhaldið og varalið þess.
Framsóknarmenn tóku aftur
við stjórn landhelgismálanna.
Einar Einarsson kom aftur á
Ægi. Og veiðiþjófunum stóð
svo mikill ótti af þessum
manni, að -í þjófalykli svikar-
anna voru Ægi gefin fleiri dul-
heiti, heldur en tveimur öðrum
beztu skipunum. Þannig verð-
lögðu hinir seku framgöngu
Framsóknarmanna í landhelgis-
málunum. En hvemig vilja
sjómenn verðleggja íhaldið eft-
ir þetta? J. J.
Talsmenn
njósnavanna
Nokkur sýnishorn af umræð-
um á Alþingi um eftirlit með
loftskeytanotkun veiðiskipa
f'ara hér á eftir. Þau eru tekin
úr ræðum, sem fluttar voru af
fulltrúum sjómanna(!) á Suð-
urnesjum, í Vestmannaeyjum
og við Isaf j arðardj úp:
Olaíur Thors:
„Ég hefi andmælt þessu lrv.
sökum þess, að mér þyklr
skömm að því, að það skuli
koma fram, þar sem það er
gersamlega tilgangslaust, hlýt-
ur að verða vita gagnslaust og
getur orðið til þess að draga
úr gagnlegum ráðstöfunum til
eflingar landhelgisgæzlunni“.
(Alþt. 1929, C. 272—273).
Jóhann Jósetsson:
„JJað þarf mikla oftrú á gagn-
semi njósnarstarfseminnar, ef
nokkrum dettur í hug að nokk-
ur heilvita útgerðarmaður fari
að eyða fima í það, að njósna
um hvort „Óðinn“, „pór“,
„Fylla“ og „Ægir“ eru þá og þá
stundina. Ég held að enginn
iltgerðarmanna fari að eyða
tíma sínum i svo árangurslítið
starf og ógöfugt. Ég hefi að
minnsta kostí ekki slíka trú á
gildi njósna ...
petta frv. hefir því enga
praktiska þýðingu, nema kann-
ske fyrir hæstv. dómsmálaráð-
herra“.
(Alþt. 1929, C. 1836—1837).
„Ég skaða það satt að segja,
að þetta mál séu upplagðar
keipar úr hæstv. dómsmálaráð-
herra um að knýja fram þessa
löggjöf, sem er hégómi frá upp-
hafi til enda“.
(Alþt. 1932, C. 914).
Sami þingmaður margendur-
tekur að frv. „komi að engu
gagni“, „sé hégómamál",
„nauðaómerkilegt“, og loft-
skeytaeftirlit sé „fáránlegar ráð-
stafanir11. Alls flutti hann við
2. umr. málsins á þessu þingi
ræður, sem taka 40 dálkaíþing-
tíðindunum og er meginhluti
þeirra utan við efnið og eink-
um persónulegar skammir um
Jónas Jónsson.
Jón Audnnn Jónsson:
„Hann (J. J.) hélt í upphafi,
að loftskeytin væri mikið not-
uð i óleyfilegum tilgangi, en ég
er sannfærður um, að hann hef-
ir nú fengið þær upplýsingar í
þessu máli, að hann veit, að
þetta er ekki rétt. Ég velt, að
flest eða öll íslenzk skip eru
nú hætt að fara í landhelgina,
og mig undrar þetta ekkí, því
að áhættan er svo mikil, að það
má kalla helbera heimsku að
ætla sér að fara i landhelgina,
ef hún er varin, svo sem nú er
hægt með þeim skipakosti, sem
við höfum yfir að ráða, og jáfn-
vel þótt ekki væri nema 2 skip
við gæzluna, enda ætla ég, að
öllum sé ljóst, af hverjum rót-
um þefta frv. er runnið".
(Alþt. 1932, C.-deild).
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson.
Prentsm. Acta.
Hermann Jónasson forsætisráð-
herra fór utan í síðastliðinni
xiku. Er orindi hans, að fá stað-
festingu á lögum frá seinasta Al-
þingi.
Framhald af áramótayfirliti Guð-
laugs Rosinkranz um atvinnuvegi
og fjármól, verður birt i næsta,
blaði.
Nýlátinn er á áttræðisaldri Jón
Iljarnáson á Fjallaseli í þistilfirði.
Jón heitinn var fæddur og uppal-
inn á Vesturlandi en fluttist um
aldamótin austur í Norður-þing-
eyjarsýslu, ásamt eftirlifandi konu
-sinni, Abigael Guðmundsdóttur.
Dvöldu þau hjón á ýmsum stöð-
um á Langanesi og þistilfirði, og
voru að góðu kunn. Nú um nokk-
ui ór höfðu þau verið hjá syni
sínum, Birni bónda á Fjallaseli.
Nýlátin er Oddný Sigurðardóttir
húsfreyja í Stóra-Botni, kona
Helga bónda Jónssonar prests í
Saurbæ. Var hún ein af hinum
merku Efstabæjarsystkinum, börn-
um Sigurðar Vigfússonar og Hild-
ar konu hans. Oddný var hin
mesta gófu- og myndarkona eins og
hún átti kyn til. Hún var móðir
Jóns Helgasonar, sem birzt hafa
eftir kvæði í Dvöl.
Sýnishorn dulskeytanna
ásamt þýðingum
17. sept 1935, kl. 10.30:
ajylo = Danish gunboat
Hvidbjömen
abduj = just leaving
Reykjavík
apduj = 10 o’clock a. m.
18. sept. 1935, kl. 9.49:
anrob = gunboat Óðinn
acjym = and
ansey = gunboat Thor
apyib = in harbour at
Reykjavík
anruc = gunboat Ægir
asgav = left
atyeg = this moming
apdef = seven o’clock a. m.
ansce = gunboat Hvid-
björnen
adluj = has just arrived at
cibke = Hafnarfjörður
abweb = again
atyeg = this moming.
anda, til þess að semja skeytin
með sér og aðstoða við send-
ingu þeirra.
Stefán Stephensen var því-
næst kvaddur fyrir * rétt og
játaði hann framburð Péturs
réttan.
Til dæmis um dygga þjóm
ustu við hina erlendu togara,
af hendi þessara manna, má
geta þess, að hinn 17. septem-
ber s. 1., sendir Geir H. Zoéga
togaranum George-Aunger,
fimm skeyti, kl. 8.20, kl. 10.30,
kl. 13.40, kl. 18.08 og kl. 19.30.
En þann dag var varðskipið
Ægir ferðbúið hér á höfninni í
Reykjavík, eftir alllanga inni-
legu, sem stafaði af viðgerð.
Að vísu fór Ægir ekki til
gæzlu fyrr en 18. september,
en skrapp þó hinn 17. út úr
höfninni til kompásathugunar.
Þann 18. september fékk
þessi sami togari enn tvö
skeyti frá sama manni, eitt
skeyti þann 19. og tvö þann
20. september.
11. janúar:
Bréfið, sem hér fer á eftir,
er ritað erlendu togarafélagi
af hérlendum manni — eins og
það ber með sér — auðsjáan-
lega af einum hinna minni
háttar njósnurum. Stafsetningu
er mjög ábótavant en málfræði
þó enn lélegri. Bréfið hefir
forsætisráðherra borizt frá
skilríkum manni, er fékk það
frá Engiandi, án þess þó að
bréfritari væri tilgreindur.
Bréfið í íslenzkri þýðingu.
...... 11. okt. 1935.
Herrar mínir ............
Nokkrir togaraskipstjórar
17. sept. 1935, kl. 10.30:
ajylo = danskur fallbyssu- 1
bátur Hvidbjömen
abduj = einmitt að fara
frá Reykjavík (
apduj = kl. 10 f. h. |
18. sept. 1935, kl. 9.49: (
anrob = fallbyssub. Óðinn (
acjym = og j
ansey = fallbyssubátur Þór (
apyib = í höfn í Reykjavík (
anruc = fallbyssubátur (
Ægir. |
asgav = fór j
atyeg = í morgun (
apdef = kl. sjö f. h. <
ansce = fallbyssubáturinn \
Hvidbjörnen (
adluj = alveg nýkominn til |
cibke = Hafnarfjörður )
abweb = aftur )
atyeg = í morgun. j
yðar hafa spurt mig'hvort ég
vildi halda loftskeytasambandi
við skipin og láta skipstjóra
vita, hvar varðskipin eru á
hverjum tíma, að því er ég
bezt gæti, þegar togararnir eru
á veiðum við austurströnd Is-
lands.
Ég vil ekkert gera í þessu
efni án yðar samþykkis, og
leyfi mér því að beina athygli
yðar að þessu, og ef þér eruð
samdóma skipstjórunum, og
viljið nokkuð á þetta líta, æski
ég svars frá yður, sem tjái mér
hvort þér viljið að ég aAnist
þetta fyrir félag yðar. Ég get
sagt yður, að ég get tekizt
þetta á hendur fyrir yður gegn
Æ50:0:0 launum á ári, gjaldist
helmingur launanna við samn-
ingsgerð, en hinn helmingurinn
6 mánuðum síðar og ætíð 1.
okt. og 1. aprfl.
Utan þéssara launa er allur
rit- og talsímakostnaður. Um
alla austurströndina verð ég að
hafa umboðsmenn mína, sem
láti mig vita á hverjum tíma,
jafnskjótt og þeir verða ein-
hvers vísari um varðskipin, og
ég verð að greiða þessum um-
boðsmönnum einhver laun fyrir
ómalt sitt. — Ég býst við að
hafa 7 umboðsmenn á austur-
ströndinni, og einn í Reykja-
vík, að tilkynna mér hvenær
varðskipin eru í höfn og hve-
nær þau leggja út og, ef mögu-
legt er, hvert þau fara.
Viljið þér að ég skipuleggi
þetta og fallist á tillögur mín-
ar, sendi ég yður dulmálslykil,
sem þér fáið öllum skipstjór-
um yðar, en ég vænti að þér
vitið, að þetta mál er mesta
leyndarmál og að skipstjór-
arnir verða að gæta þess, að
enginn óviðkomandi geti séð
þenna lykil né náð í hann, «ér-
staklega yfirmenn varðskip-
anna eða önnur yfirvöld.
Ég er nákunnugur öllu sem
lýtur að togurunum.
í von um svar.
Yðar einlægur
15. janúar:
Eins og áður er getið játuðu
þeir Geir H. Zoéga kaupmaður,
Þorgeir Pálsson útgerðarmað- j
ur, Pétur Ólafsson sjómaður og !
Stefán Stephensen kaupmaður, j
í fyrsta réttarhaldinu, 9. þ. m.,
þátttöku sína í og aðstoð við
n j ósnarstarf semi í þágu er-
lendra veiðiþjófa hér við land.
Um leið og Pétur meðgekk
þessa þjónustu með aðstoð
Stefáns, kvaðst hann hafa hætt
henni fyrir mánuði síðan.
Rannsóknum var haldið
áfram og kom þá í ljós, að
eftir þann tíma, er Pétur kvað
sig hafa hætt njósnunum,
höfðu skeyti verið send til sömu
togaranna og hann hafði játað
samband við, en frá öðrum
síma en áður, og reyndist það
að vera sími Ólafs Þórðarson-
ar, umboðssala, Austurstræti
17. — Vegna þessa kallaði
Jónatan Hallvarðsson fulltrúi,
þá Pétur, Stefán og ólaf fyrir
í’étt í gær kl. 1% síðdegis. —
Meðgengu þeir loks í gærkveldi,
kl. 10, að frá 19. dez. síðastl.
hefðu þeir verið þrír um þessa
starfsemi, þá hefði Ólafur
gengið til aðstoðar við njósn-
irnar. Hefði hann þá annazt af-
greiðslu skeytanna, en Pétur og
Stefán aflað upplýsinga um
varðskipin og ákveðið innihald
skeytanna.
Ekki er auðvelt að gera sér
í hugarlund í skjótu bragði hve
óhemjuleg þessi njósnarstarf-
semi hefir verið, sem nú er að
byrja að komast upp. —
Frá veiðiþjófunum liggur nú
þegar fyrir mikið af skeytum,
sem sýna hóflausa ágengni
þeirra og frekju, er þeir játa
brot sín og heimta upplýsingar,
sem og hina dyggu þjónustu
hinna íslenzku umboðsmanna.
Ur allri þeirri hrúgu, sem úr
er að velja, skulu hér tekin tvö
skeyti, greinileg sýnishorn af
því, sem sagt er hér að ofan.
I-Iið fyrra er frá togaranum
„Berkshire“, (en þar er fiski-
skipstjóri Páll Sigfússon, og
eru mörg skeytin frá þeim tog-
ara og til hans, bundin við hans
nafn), til „Njarðar" í Reykja-
vík, þ. e. a. s. til Þorgeirs Páls-
sonar, en hið síðara er svar
um hæl. — „Berkshire“ kemur
hingað til lands í september;
og hinn 16. september sendir