Tíminn - 05.02.1936, Page 1

Tíminn - 05.02.1936, Page 1
0jaíbbagi 6 laf o i nsi u 1. )áai Átgaasntíno Costat 7 Ct. ^fgrcibsia *9 tantjcltnta á Zaugaosg IO. 6iat 2353 - ipiacfcótj OOI XX. árg. Hvað er að Búnaðarfélagi íslands ? Menn vita að það gengur eitthvað að Búnaðarfélaginu, og sá sjúkdómur er margra ára. Félag þetta ltennir sig við bændur, en þó virðist það á margan hátt vera orðið nokkuð lang't frá bændum landsins, svo langt, að verzlunarmaður norð- ur á Akureyri, sem þekkir ákaf- lega lítið til sveitalífs af eigin reynd, er nú í stjórn þess og þykist jafnvel vera formaður þess. Og á aðalfundi síðast kusu svokallaðir fulltrúar bænda hæstaréttarmálaflutn- ingsmann í stjórn félagsins, en gengu fram hjá flokksbróður hans, bónda í nágrenni Reykja- víkur. Búnaðarfélagið hef- ir í mörg ár verið aðal- heimkynni hinna mögnuðustu innanlandsóeirða sem þekkzt hafa í nokkurri stofnun hér á lándi. Gott ■ dæmi um ástandið er það, að nú munu raunveru- lega vera fjórir menn á laun- um sem forystumenn félagsins, þar sem ætti að vera einn, og til að ná þessu takmarki hefir stjóm félagsins veitt einum af hinum lægri starfsmönnum aukalaun svo mikil, að hann yrði launhæsti maður í félag- inu. Annar undirmaður félags- ins hefir verið á fullum laun- um í mörg ár, en ekki heimtað af honum nema sex vikna starf, og snúningar að auki. Félagið hefir engar tekjur sjálft, nema framlög úr ríkissjóði. Það hef- ir enga sjálfstæða tilveru nema fyrir góðvild og tiltrú Alþingis. Svo lítið hefir verið lagt upp úr sjálfstæði félagsins, að öll bygg- ing þess hefir verið miðuð við það, að heimta lítið af sjálfum sér en mikið af öðrum. Það er von að menn spyrji hver sé ástæðan til veikinda þessa merkilega félags. Og að líkindum þarf ekki að leita lengi að orsökinni. Búnaðarfélagið hefir um mörg ár ekki verið frjáls og óháður félagsskapur áhuga- samra bænda, heldur þvingað samstarf manna, sem fengu jarðabótastyrk úr ríkissjóði. Ef Búnaðarfélagið ætti að vera virkilegur sóknarher bænda, þá þyrftu félagsmenn að ganga í það af frjálsum vilja, leggja á sig byrðar og fórnir vegna félagsins. Þá væru engir félagsmenn í því nema þeir sem vildu vera það, og vildu vera það af innri hvöt. Slíkir menn myndu vilja leggja á sig félagsgjald í sameiginleg- an sjóð. Slíkt Búnaðarfélag ís- lands myndi eiga eitthvað sjálft sem það ætti sjálfu sér að þakka, en ekki öðrum. En það er ekki nóg með það, að menn eru nú svo að segja skyldaðir inn í félagið, líka þeir, sem ekki vilja það, og ekki langar til þess, og einkis af þeim krafizt nema að taka á móti gjöfum þjóð- félagsins. Ofan á þetta bætist svo, að víða um land eru for- menn hinna lögskipuðu félags- Framh. á 4. síðu. Vinnubrögð Alþingis ■ Á síðasta hluta sl. þings voru ; starfsreglur og vinnubrögð Al- i þingis tekin til rækilegrar ! athugunar í Framsóknarflokkn- um. Varð það þá úr, að forset- j um þingsins var falið að endur- j skoða þingsköpin og gera til- j lögúr til breytinga í þá átt að j gera mögulegt að takmarka j málþófið og koma í veg fyrir að afgreiðsla málanna yrði fyr- ir óeðlilegum töfum að Öðru leyti. Var svo frumvarp til breytinga á þingsköpunum bor- ið fram í neðri deild af Jör- undi Brynjólfssyni. En stjórnarandstæðingar sýndu frumvarpi forsetanna svo mikinn fjandskap, að ekki var viðlit að afgreiða það á þeim stutta tíma, sem þá var eftir af þinginu. En í byrjun næsta þings mun það verða lagt fram á ný. Aðalbreytingarnar, sem fel- ast í frumvarpi Jörundar Bryn- jólfssonar, eru tvær. 1. Forseti eða tiltekin tala þingmanna getur lagt til, þeg- ar mál er tekið til umræðu, að umræðan um málið verði takmörkuð við ákveðinn tíma, þó eltki skemmri en tvær kiukkustundir, að viðbættum ræðutíma ráðherra. Skal sú tillaga borin undir atkvæði og ræður meirihluti, hvort tak- marka skuli ræðutímann. Ef samþykkt er að hafa takmark- aðan ræðutíma í máli, skal for- seta skylt að skipta ræðutíma sem jafnast milli fylgismanna og andstæðinga málsins. Ef þessi tillaga er samþykkt, hefir hinn ábyrgi meirihluti það á valdi sínu í hverju máli að koma í veg fyrir óhæfilegt málþóf, án þess að skert sé jafnrétti flokkanna til að taka þátt í umræðunum. Þessi tillaga er, eins og menn sjá, að því leyti frábrugðin nú- gildandi þingskapaákvæðum, að samkvæmt henni má takmarka ræðutímann í upphafi, og þá gera ráðstafanir til að tryggja jafnan ræðutíma, en nú er að- eins hægt að skera umræðurn- ar niður, ef þær ganga úr hófi fram, og þá engin trygging fyr- ir jöfnum ræðutíma. 2. Þá er breyting viðvíkjandi því að veita afbrigði frá þing- sköpum. Þingsköp ákveða, að milli umræðna um mál (1. og 2. umr., 2. og 3. umr. o. s. frv.) skuli líða a. m. k. tvær nætur. Afbrigði má þó veita frá þessu, eí máli þarf að hraða, og eru slík afbrigði oft alveg nauðsyn- leg sérstaklega undir þinglok. En til þess, að slík afbrigði verði veitt, þarf 2/3 atkvæða. Er því stjómarandstæðingum að jafnaði í lófa lagið að hindra afbrigðin, ef þeir vilja tefja mál eða eyðileggja, og hafa oftar en einu sinni komið fyrir slík tilfelli — enda þótt að jafnaði sé talið sjálfsagt að veita af- brigðin, ef fram á það er farið. 1 frv. Jörundar Brynjólfsson- ar er lagt til, að einfaldur meirihluti atkvæða nægi til að Framh. á 4. síðu. Reykjavík, 5. febrúar 1936. m 5. blað. A víðavangi Lögin um nýbýli og sam- vinnubyggðir eru birt í heilu lag'i á öðrum ; stað hér í blaðinu. í nýbýla- ! nefnd hafa, eins og áður er ; sagt, verið skipaðir þeir Bjarni Asgeirsson bóndi á Reykjum, 1 Bjarni Bjarnason skólastjóri á Laugavatni og Björn Kon- ráðsson ráðsmaður á Vífilsstöð- um. En Steingrímur Steinþórs- son búnaðannálastjóri gegnir störfum nýbýlastjóra. Frá Fiskimálanefnd. Ólafur Briem, sem verið hef- ir skrifstofustjóri Fiskimála- nefndar, er nú látinn af því starfi, og hefir Runólfur Sig- urðsson, starfsmaður hjá Sölu- sambandi ísl. fiskframleiðenda, verið ráðinn í hans stað. Runólfur Sigurðsson er ung- ur maður, en hefir aflað sér mikillar þekkingar í þessum málum. Hann var í Hvítár- bakltaskóla veturna 1922—24 og lauk burtfararprófi frá Sam- vinnuskólanum vorið 1926. Ár- ið 1927 réðist hann til Sam- bands isl. samvinnufélaga og vann á skrifstofum þess í Eng- landi og Þýzkalandi 1928—31. Árið 1932 kom hann heim og réðist til Sölusambands ísl. fiskframleiðenda, þegar það var stofnað í júlímánuði 1932 og hefir unnið hjá því síðan. Ár- ið 1933 fór hann á vegum S. í. F. í markaðsleit til Afríku og ferðaðist eftir norðurströnd- inni alla leið frá Casablanca til Eygiptalands. Eymd varaliðsins. Jón í Dal er orðinn lafhrædd- ur við vanskilakenningar sínar og sver nú og sárt við leggur, að sér hafi ekki til hugar komið að hvetja bændur til að standa ekki í skilum við Kreppulána- sjóð. Mun hann hafa orðið eitt- hvað var við það í norðurför sinni, að kenning þessi mæltist misjafnlega fyrir meðal hún- vetnskra bænda. Er Jón nú fá- orður mjög um Kreppulánasjóð, en birtir hins vegar í síðasta blaði kvæði og sögu eftir Kol- bein í Kollafirði. Er Kolbeinn af þeim varaliðsmönnum talinn skáld gott. Þá birtir Jón grein- arstúf með fyrirsögninni „Ekki er öll vitleysan eins“. í næst síðasta blað skrifaði hann aðra grein með sömu fyrirsögn! Ekki bendir þetta á að maður- inn sé fjölskrúðugur í hugsun. En greinár þessar fjalla um ó- skyld efni, og sanna því, að það er rétt, sem í fyrirsögninni stendur. Fyrverandi kjósendum íhaldsins í sveitum myndi mörgum hverjum hafa þótt fróðlegt að sjá framan t snjáldrið á íhaldsdagblaðinu Vísi um þessar mundir. Blað þetta hefir þessa dagana verið að útmála það fyrir verkafólki og öðrum íbúum í Reykjavík, hve frámunalega illa socialist- ar hafi gætt hagsmuna þeirra i samvinnunni við Framsóknar- arflokkinn. Nefnir blaðið tvennt til máli sínu til sönnunar.: Að mjólkin hafi ekki enn lækkað neitt raunverulega, og að kjöt- verðið hafi stórhækkað. Vilja ekki ræðumenn íhaldsins hafa þessi Vísis-blöð með sér þegar þeir fara næst á fundi í sveit og bera þau á borð sem eftir- mat með kenningum sínum um, að Framsóknarflokkurinn hafi svikið bændurna til hags- muna fyrir kjósendur socialista í Reykjavik? Morgunblaðið hefir líka sett upp nokkuð nýjan svip í bollaleggingum sín- um um samvinnu stjórnarflokk- anna. 1 forystugrein fyrir rúm- lega viku síðan segist það hafa gert þá uppgötvun, að Fram- sóknarmenn séu í flestum mál- um mun róttækari en socialist- ar. Það séu Framsóknarmenn, sem gangi í íararbroddi í því að stofna einkasölur og koma á hátekjuskatti, en þingmenn socialista fylgi þessum málum meira og minna með hangandi hendi. Framsóknarflokkurinn getur að vísu vel við það unað, að viðurkennd sé forysta hans í hinum stærri málum, er til umbóta horfa og réttlætis. Og auðvitað er það ekki nema eðli- legt — og socialistum engan veginn til hnjóðs — þótt stærri þingflokkur í samstarfi hafi forystu fyrir öðrum minni. — En þessi nýi tónn í Mbl. er dá- lítið undarlegur. Það er eins og „andi“ hafi hlaupið í pennann hjá „Fjólupabba“ og haft sér það til gamans að snúa öllu því í villu, sem „moðhausamir“ hafa verið að unga út í- 8 ár um sambúð Framsóknarmanna og socialista! V estur-isf irðingar votta ríkisstjóminni traust. Þing- og héraðsmálafundur Vestur-ísafjarðars. var haldinn á Þingeyri dagana 23. til 27. janúar síðastl. Mættir voru 17 fulltrúar úr öllum hreppum sýsl unnar. Samþykktar voru marg- ar tillögur, m. a. eftirfarandi traustsyfirlýsing til ríkisstjórn- arinnar með 10:6 atkv.: „Fundurinn lýsir ánægju sinni yfir stefnu ríkisstjórnar- innar í höfuðatriðum, að því er átvinnumál og fjármál þjóðar- innar snertir, svo sem um inn- anlandssölu landbúnaðarafurða, nýja framleiðsluhætti og mark- aðsleit, meðferð á gjaldeyri landsmanna og ýmiskonar stuðningi við atvinnuvegina. — Treystir fundurinn þinginu og stjórninni til að mæta komandi erfiðleikum með festu og dugn- aði.“ Ennfremur var samþykkt eftirfarandi tillaga. (Flutnings- maður hennar var Böðvar prestur á Rafnseyri, fyi-rum íhaldsframbjóðandi i kjördæm- inu) : „Funaurinn lýsir yfir því, að hann telur mikla réttarbót í ýmsum lögum frá síðasta þingi, svo sem framfærslulög- um, tryggingalöggjof o.fl. Jafn- framt lýsir fundurinn yfir því, að hann telur brýna nauðsyn bera til þess, að allir stjórn- málaflokkar sameini krafta sína til þess að rétta við fjár- hag ríkisins, hvað sem öðrum dægurmálum líður.“ Benedikt Kristjánsson frá Einholti í Austur-Skafta- fellssýslu andaðist 6. okt. s. 1., þá á 85. aldursári. Sbr. grein 1 Þorbergs Þorleifssonar alþm. ' á öðrum stað hér í blaðinu. Vilhjálmur Hildibrandsson. járnsmiður á Laufásveg 20 í Reykjavík andaðist 12. jan. s. 1. Hann var fæddur 18. des. 1864 í Búðarholti í Þykkvabæ. Kona Vilhjálms, eftirlifandi, er Ingi- björg ólafsdóttir*) frá Dísu- koti. Bjuggu þah hjón í Dísu- koti í 15 ár og í Vetleifsholti í 11 ár, en þá fluttust þau til Reykjavíkur, og stundaði Vilhj. smíðar síðustu æfiárin. Hann var iðjumaður með afbrigðum, skapfastur og trúlyndur, full- trúi þess bezta í þeirri bænda- kynslóð, er upp fæddist á Suð- urlandi á þriðja fjórðungi ald- arinnar sem leið. Stytting þingtímans. Hermann forsætisráðherra lýsti í áramótaræðu sinni þeirri ákvörðun að stjórnin vilji vinna að því að stytta þingið. En til þess þarf að breyta þingsköp- um, svo að umræður verði hæfilegar um hvei’t mál. íhaldið hefir fyr og síðar beitt málþófi til að lengja þingin. I tíð hinn- ar fyrri Framsóknarstjórnar stóðu eldhúsumræður eitt sinn í meira en viku, og voru þar 1 langir næturfundir. Nú í vetur hélt Jakob Möller f jögra klukk- ustunda ræðu til að tefja frv. um skipulag á sölu skólabóka. Pétur Halldórsson bóksali taldi sig hafa hagsmuni af að tefja frv. og vegna hagsmuna hans setur Jakob upp málþófið. Auk háns eru 7—8 aðrir íhaldsmenn sem taka þátt í málþófi að jafn- aði. Eftir frv. því, er forsetar Framh. á 4. síðu. *) Ólafui' faðir hennar er enn á líl'i 102 ára að aldri. Hallgrímur Hallgrímsson magister, sem ritað befir um V. H., telur Ólaf elzta mann landsins. Uian úr heimi Kosningar til Lögþingsins í Færeyjum eru nýafstaðnai*. Úr- slit urðu þau, að Sambands- flokkurinn fékk 8 þingsæti, Sjálfstjórnarflokkurinn (sem Johannes Patursson stjómar) 7 þingsæti og Jafnaðarmenn 6 þingsæti. Hefir Sjálfstjórnar- flokkurinn tapað fylgi til muna, en flokkur Jafnaðarmanna aukizt mjög, og er talið ósenni- legt, að Patursson verði áfram fulltrúi Færeyinga í Landsþing- inu danska. — Lögþingið í Fær- eyjum hefir ráðgefandi vald í málefnum eyjanna Látinn er í Grikklandi með sviplegum hætti Kondylis fyr- verandi hermálaráðherra og foringi konungssinna þar í landi. Var talið, að hann hefði dáið af hjartaslagi, en orðróm- ur gengur um það, að honum hafi verið byrlað eitur. Hitler átti þriggja ára ríkis- stjórnarafmæli 30. jan. s. 1. Þann dag gaf nazistastjómin út ný lög, sem veita hermönn- um í ríkishernum einskonar lögregluvald og þó meira en það. Hermönnum er heimilað að grípa þegar í stað til vopna, til þess að bæla niður óeh'ðir á al- mannafæri, dreifa kröfugöng- um, til að vernda líf og eignir og til að verja sjálfa sig. Mega þeir nota handsprengjur í þessu skyni. Talið er, að ríkishemum sé hérmeð ætlað að gegna því hlutverki, er „stormsveitir" Nazista áður höfðu. í her Mansjúríu hefir verið gert uppþot gegn Japönum. Nokkrir japanskir yfirmenn voru drepnir, en uppþotsmenn flýðu yfir landamæri Síbiríu. Borgbjerg fyrverandi kennslu- málaráðherra Dana er látinn. ITann var einn af aðalforingj- um Jafnaðarmanna, mælsku- maður mikill og um skeið rit- stjóri Social-Demokraten. Hann átti sæti í íslenzk-dönsku lög- j afnaðamef ndinni. Her Abessiníumanna hefir undanfarið unnið stóra sigra í svokölluðu Tembienhéraði á norðurvígstöðvunum. Hafa or- ustur verið harðar og mjög barizt í návígi. Talið er að um þrjár þúsundir ítalskra her- manna hafi fallið, og miklu meira af liði innfæd.dra Afríku- ríkumanna, sem ítalir hafa í þjónustu sinni. Aftur á móti hafa Italir sótt mjög fram á suðurvígstöðvunum og mikið mannfall orðið í liði Abessiníu- manna. Er talið, að ítalski her- inn sé nú kominn svo langt inn í landið sunnan að, að búast megi þá og þegar við loftárás- um á höfuðborg . Abessiníu, Addis Abeba. Vinna Abessiníu- menn að því í óða önn að flytja burt úr borginni þau verðmæti, er þeir vilja sízt láta eyði- leggja, og grafa skotheld neð- anjárðargöng fyrir íbúana. j Mac Donald fyrv. forsætis- ráðherra Breta, sem féll í kosn- : ingunum í haust, var í fyrra- j dag kosinn inn í þingið sem fulltrúi fyrir hina skozlcu há- skóla. Sonur hans, sem einnig féll í haust, er nú líka í kjöri, við aukakosningu, sem fram fer í þessum mánuði. f v

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.