Tíminn - 19.02.1936, Side 1

0jaíbbagi
fcUNUí ei 1. fáni
ÁiaaanntítLa toatax 7 (x»
í&fcjteifcslci
©8 taafeelinto d íangavsg 10.
&ai 2353 - Póat&ll 06!
XX. árg.
Reykjavík, 19. febrúar 1936.
7. blað.
Skipulag
Framsöknave
flokksins
Þessa dagana heldur mið-
stjórn Framsóknarflokksins að-
alfund sinn í Reykjavík. Á
fundinum eru mættir 29 mið-
stjórnarmenn af 35, sem þar
eiga sæti og atkvæðisrétt sam-
kvæmt lögum flokksins. En á
venjulegum miðstjórnarfund-
um, sem að jafnaði eru haldnir
einu sinni í mánuði, eiga 25
menn sæti.
Enginn landsmálaflokkur hef-
ir eins fjölmenna flokksstjórn
og Framsóknarflokkurinn. Al-
þýðuflokkurinn hefir t. d. níu
manna miðstjórn með búsetu-
skilyrði í Reykjavík og Hafn-
aríirði og í miðstjórn Sjálf-
stæðisflokksins sitja aðeins 7
menn, allir búsettir í Reykja-
vík. En miðstjórn Framsóknar-
flokksins er höfð svo fjölmenn
til þess að áhrif flokksins í öll-
um hlutum landsins geti notið
sín sem bezt. Samkvæmt
flokkslögunum skulu 15 mið-
stjórnarmenn vera búsettir „í
Reykjavík og grennd“, og hafa
þeir verið kosnir úr Reykjavík,
Gullbringu- og Kjósarsýslu,
Borgarfirði, Árnessýslu og
Rangárvallasýslu. Allir hinir
miðstjórnarmennirnir verða að
vera búsettir utan Reykjavík-
ur, og má eigi vera nema einn
úr hverju kjördæmi. Eru á
þennan hátt kosnir 20 menn úr
hinum einstöku kjördæmum, og
mæta þeir allir á aðalfundi, en
eru annars til skiptis aðalmenn
og varamenn, 10 og 10 hvert ár.
Núverandi miðstjórn Fram-
sóknarflokksins var kosin á
fiokksþinginu 1934. En þar
voru mættir um 200 kjörnir
íulltrúar flokksfélaganna í ein-
stökum héröðum.
Þessi félög voru þá um. 50
að tölu, og það eru þau eða
samband þeirra, sem bera heit-
ið: Framsóknarflokkiuinn.
Framsóknarflokkurinn er
þannig byggður upp á alger-
lega félagslegum og lýðræðis-
legum grundvelli. Fyrirmyndin
er frá samvinnufélögunum eins
og hugsjónimar, sem sköpuðu
hann í upphafi. Hver sá mað-
ur, sem aðhyllist hina yfirlýstu
meginstefnu flokksins, eins og
hún kemur fram í stefnuskrá
hans, á opna leið inn í hinn
skipulagða íélagsskap, og þar
með til áhrifa á framkvæmd
stefnuskrárinnar og þróun
flokksins. Og það er ósk flokks-
ins, að sem allra flestir af þeim,
sem samleið eiga með honum,
noti sér þennan rétt. Ýmsir
svokallaðir „flokkar" láta sér
nægja að safna atkvæðum við
kosningar. Þeir vilja láta kjós-
endur sína vera eins og skatt-
lönd Rómaveldis, þar sem íbú-
arnir höfðu ekki borgararétt.
En Framsóknarflokkurinn vill
gefa öllum sínum kjósendum
kost á að vera meira en atkvæði
við kjörborðið fjórða hvert ár.
Hann vill að þeir gangi sem
flestir inn í hið skipulagða
flokksstarf, og ráði hlutfalls-
lega um það, hversu faríð er
með það vald, sem atkvæði
þeirra hafa hjálpað til að
skapa.
Alþingi
Alþingi því, sem nú er hafið,
mun ekki verða frestað nema
eitthvað ófyrirsjáanlegt beri
að höndum. Mun af Framsókn-
arflokksins hálfu verða lögð á-
herzla á að flýta þinginu eftir
því sem tök eru á. En meðal-
þingtími síðustu 10—12 ára er
um 100 dagar.
Frumvarpið til fjárlaga fyrir
árið 1937 hefir verið lagt fram.
Er þar gert ráð fyrir álíka há-
um upphæðum tekna og gjalda
og í fjárlögum þessa árs. Er
þá jafnframt gengið út frá að
bráðabirgða-tekj ustofnar þessa
árs verði íramlengdir, enda er
það eðlilegt á meðan ekki ræt-
ist betur úr um sölu framleiðsl-
unnar erlendis og þær hömlur
þurfa að vera á innflutningi,
sem nú eru.
Af öðrum þýðingarmikium
málum, sem tekin verða
fyrir, má nefna: Frumvarp
um fóðurtryggingar, sem íhald-
ið drap í lok síðasta þings með
því að neita um afbrigði frá
þingsköpum. Frumvarp um
kennslu í garðrækt. Frumvarp
um breytingar á jarðræktarlög-
unum. Frumvarp um kosningar
í hreppsnefndir, sýslunefndir
og bæjarstjórnir. Frumvarp
um nýja tekjustoína handa
sveitar- og bæjarsjóðum, samið
af milliþinganefnd, sem Bern-
harð Stefánsson alþm. sat í
fyrir hönd Framsóknarflokks-
ins. Frumvarp um ríkisfram-
færslu sjúkra manna (berkla-
veikra, geðveikra o. fl. með
langvinna sjúkdóma). Frum-
varp um samvinnuútgerð. Frum
varp frá lögfræðinganefndinni
um rekstur einkamála í héraði.
Er það einn liður í þeirri al-
hliða umbót á réttarfari lands-
ins, sem núverandi dómsmála-
ráðherra beitir sér fyrir og
hafin var með skipun lögfræð-
inganefndarinnar og hinum
nýju lögum um hæstarétt.
Frumvarp um ríkisútgáfu
skólabóka, til lækkunar á verði
bókanna. Endurskoðun mjólk-
urlaganna o. fl.
Þá má geta þess, að eitt af
fyrstu verkum þingsins mun
verða að taka til meðferðar og
afgreiða frumvarp Jörundar
Brynjólfssonar um breytingu
þingskapanna í því skyni að
koma í veg fyrir óþörf ræðu-
liöld og hraða afgreiðslu mála.
I framsöguræðu þeirri, sem
fjármálaráðherra flutti í dag
við 1. umræðu fjárlaganna, og
birt verður í næsta blaði Tím-
ans, er gerð grein fyrir því,
sem áunnizt hefir í tíð núver-
andi stjómar, í þá átt að bæta
afkomu ríkissjóðsins og verzl-
unarjöfnuðinn við útlönd. Ber
því að fagna, að þannig hefir
miðað að því, sem betur má
fara. En þing og stjórn mun
telja sér - skylt að halda
áfram á þessarí leið, jafn-
framt því, sem leitast verður
við að styðja hverja þá umbót
eða nýbreytni, sem verða ma
atvinj’uvegum landsins lil frani-
dráttarj og þeim hluta þjóðar-
innat’ til hjálpar, er skarðastan
hlut ber frá borði.
Þau höfuðmál þingsins, sem
drepið er á hér að framan, eru
nú til meðferðar á aðalfundi
miðstjórnar Framsóknarfl.
A víðavangi
Framsóknarfélög'in.
Til viðbótar grein á öðrum
stað hér í blaðinu, um skipulag
Framsóknarflokksins, skal þetta
tekið fram:
Félögin, sem mynda Fram-
sóknarflokkinn, eru með tvennu
móti: Félög, sem ná yfir heil
kjördæmi og félög, sem ná að-
eins yfir einstaka hreppa eða
hluta úr kjördæmi. En hvert
félag hefir rétt til að kjósa
jafnmarga fulltrúa á flokks-
þmg og hreppar eru á félags-
svæðinu. Um rétt félaganna í
kaupstöðunum til fulltrúakosn-
ingar, gilda þó aðrar reglur, og
mega þau kjósa jafn marga
fulltrúa og fulltrúar eru í bæj-
arstj órn kaupstaðarins.
Ríkisstjórnin fær traust.
Á fjölmennum fundi, sem
Bjarni Ásgeirsson alþm. hélt í
Borgarnesi í s.l. viku voru m. a.
samþykktar eftirfarandi tillög-
ur:
„Fundurinn iýsir fullu trausti
á þingmanni kjördæmisins,
þingmeirihluta og ríkisstjóm
og þakkar þeim vel unnin störf
á síðustu þingum“.
Samþ. með 64:34 atkv.
„Fundurinn lýsir ánægju
sinni yfir því, sem á hefir unn-
izt á síðasta ári um að rétta
við greiðslujöfnuð landsins við
utlönd, og treystir jafnframt
þingi og stjórn til þess, að taka
það rnál svo föstum tbkum, að
fullur greiðslujöfnuður náist á
þessu ári. Sömuleiðis treystir
hann þingi og stjórn tii þess
að halda fast við þá stefnu
sína, að afgreiða tekjuhallalaus
f járlög og rétta þannig við f jár-
hag ríkissjóðs“.
Samþ. með 53:4 atkv.
„Fundurinn lýsir ánægju
sinni yfir röggsamlegri fram-
göngu ríkisstjórnarinnar í hinu
illræmda dulskeytamáli, og
treystir ríkisstjórn og Alþingi
til að setja lög, sem taka fyrir
slíkt framvegis“.
Fór íhaldið hina mestu fýlu-
för á fundi þessum.
Innflutningurinn.
Hér í blaðinu var nýlega birt
bráðabirgðaskýrsla Hagstof-
unnar um innflutning erlendra
vara í janúarmánuði.
Þessi skýrsla Hagstofunnar
sýnir, að innflutningurinn er
1 millj. 333 þús. kr. minni en í
sarna mánuði í fyrra. I janúar
1935 hefir innflutningurinn
verið 3 millj. og 19 þús. kr. En
í janúarmánuði 1936 er hann
aðeins 1 millj. 686 þús. kr.
Vitanlega má ekki gera sér
vonir um, að innflutningur ann-
arra mánaða ársins geti lækkað
frá því sem var í fyrra neitt
svipað því sem janúar-innflutn-
ingurinn hefir lækkað. En
þessi mikla lækkun í janúar
sýnir hinsvegar, að aðstaðan
fyrir gjaldeyrisnefndina er
talsvert önnur nú um áramót-
in, en hún var um næstsíðustu
áramót.
Gömlu Ieyfin í fyrra.
lýmsum þótti það undarlegt,
hversu lítið innflutningurinn
lækkaði fyrstu mánuði ársins í
fyrra. Af stjórnarandstæðing-
um var það óspart notað til
þess, að telja fólki trú um, að
innflutningshöftin væru gagns-
laus. En skýringin var þá þegar
gefin hér í blaðinu. Hún var sú,
að nýju lögin um innflutnings •
höft gengu ekki í gildi fyrr en
rétt á áramótum, og að inn-
ílytjendur áttu mjög mikið af
innflutningsleyfum, sem þeir
höfðu fengið hjá fyrrverandi
gjaldeyrisnefnd og giltu marga
mánuði fram í tímann. Þessi
gömlu innflutningsleyfi voru
innflytjendur að nota smám j
saman allan fyrrahluta ársins
1935, og var ekkert hægt við
því að gera. Þessvegna var á-
rangur hinna nýju ráðstafana
lítt sýnilegur þann tíma. En
eftir þessa fyrstu mánuði fór
árangurinn að koma í ljós bet-
ur og betur. Og endirinn varð
sá, að heildarinnflutningur árs-
ins lækkaði um 7 milljónir og
greiðslujöfnuðurínn batnaði um
6 milljónir frá því, sem verið
hafði árið 1934. Nú um ára-
mótin voru hinsvegar ekki til
nein gömul innflutningsleyfi,
sem giltu fram í tímann.
Þess vegna kemur árangurinn
af starfi gjaldeyrisnefndar svo
greinilega fram nú strax á
fyrsta mánuði. Þannig er það
þá sannað, að skýríng Tím-
ans í fyrra var alger-
lega rétt, þó að stjórnarand-
stæðingar vildu véfengja hana
þá.
Framkvæmdir
Fiskimálanefndar.
Eins og kunnugt er, er Fiski-
málanefndin nú að undirbúa
sendingu á fyrsta skipsfarmin-
um af frystum fiski til Norð-
ur-Ameríku. Er búizt við, að
'farmurinn fari héðan um næstu
mápaðarmót. Er þetta mest
bátafiskur af Akranesi.
í sambandi við þessa fisk-
sendingu hefir Fiskimálanefnd-
in gert aðra mikilsverða ráð-
stöfun. Hún hefir ráðið einn af
álitlegustu og slyngustu verzl-
unarmönnum landsins, Sigurð
Jónasson forstjóra, til að fara
vestur um haf til að selja fisk-
iarminn og byrja að vinna að
áframhaldssölu á frystum fiski
vestur. Lagði Sigurður af stað
héðan með Gullfossi í síðastl.
viku og verður kominn vestur
um haf nokkra á undan fisk-
farminum.
Afbrýðisemi
Gismondi-mannanna.
Allir þeir, sem ekki láta sér
á sama standa um það, hversu
gengur um sölu á aðalútflutn-
ingsvöru landsmanna, ættu að
gleðjast yfir því, að sjá ísinn
brotinn á þennan hátt.
Það er þá heldur ekkert und-
arlegt, að Morgunblaðið, blaðið,
sem undanfarið hefir talizt
málgagn stærstu fiskútflytj-
endanna, birti greinar um þetta
mál. En efni þessara greina
kynni að koma sumum á óvart,
því að þær eru yfirleitt fullar
úlfúðar og illkvittni í garð
þessarar merkilegu fram-
kvæmdar. Og höfundurinn
fer ekkert dult með það, hvað
það er, sem tekur frá honum
alla gleði af þessu máli. Það er
afbrýðisemin út af því, að það
slculi vera Fiskimálanefnd en
ekki Fisksölusambandið, sem
Runólfur Sigurðsson,
hinn nýi framkvæmdastjóri
Fiskimálanefndar, sem nú
stendur fyrir því að senda
frystan fisk til nýrra markaða
í Ameríku. Runólfur hefir áður
verið um fjögurra ára skeið
starfsmaður á skrifstofum
Sambands ísl. samvinnufélaga
erlendis og síðar 31/2 ára hjá
Fisksölusambandinu fór m. a.
ferð fyrir það í fisksöluerind-
um um löndin við sunnanvert
Miðjarðarhaf.
Eggert P. Briem,
sem tekið hefir að sér forstöðu
hinnar nýju ferðaskrifstofu rík-
isins, sem á að vinna að því
að útbreiða þekkingu á Islandi
erlendis og auka tekjur þjóðar-
innar af ferðalögum hingað til
lands. Hann er sonur Páls heit-
ins Briem amtmanns og bróðir
Helga P. Briem fiskifulltrúa á
Spáni. Var í mörg ár starfs-
maður hjá Eimskipafélagi Is-
lands og hafði þar m. a. með
höndum fyrirgreiðslu erlendra
ferðamanna.
forgönguna hefir í þessum
fvamkvæmdum!
Nú er það svo, að í gildandi
lögum er Fiskimálanefnd lögð
sú skylda á herðar að beitast
fyrir nýjum verkunaraðferðum
og tilraunasendingum til nýrra
markaðsstaða. Til þessarar
starfsemi fær ríkið nefndinni
til umráða 1 millj. kr. úr rík-
issjóði. För Sigurðar Jónasson-
ar mun verða kostuð af þessu
fé. Og það er undarleg um-
hyggja hjá Mbl. fyrir fiskfram-
leiðendum að vilja heldur láta
log’gja slíkan kostnað á fisk-
íramleiðsluna, en að taka hann
af þessu framlagi, sem hið op-
inbera ráðstafar í þágu sjávar-
útvegsins.
Aðalsteinn Hallsson.
fimleikakennari heldur í vor
íþróttanámskeið fyrir kennara.
Sjá augl. á 4. síðu.
Uían úv heimi
Kosningar eru um garð
í gengnar á Spáni, og vekja úr-
1 slit þeirra mikla athygli um
I alla Norðurálfu. Flokkur jafn-
! aðarmanna og frjálslyndur
| fiokkur undir forystu Azana,
j sem fyrir nokkru var forsætis-
j ráðherra, hafa unnið gífurleg-
1 an kosningasigur og meirahluta
j i þinginu. Hinn svonefndi ka-
þólski fasistaflokkur, sem und-
anfarið hefir ráðið stjórn
landsins, beið að sama skapi
mikinn ósig’ur. Foringi þess
ílokks, er maður að nafni Giles
Robles, og var talið, að hann
hefði stefnt að einræðisstjórn
með aðstoð hersins. Bandamað-
ur hans var Rivera, sonur fyr-
verandi einræðisherra í tíð kon-
ungsstjórnarinnar. En þeir Gi-
les Robles og hann féllu nú báð-
ir í kosningunum. Talið er, að
forseti lýðveldisins, Alcala Za-
mora, sem var einn af forvígis-
mönnum þeirra, er steyptu Kon-
unginum af stóli, hafi komið í
veg fyrir áform þeirra Giles
Robles og félaga hans með því
að rjúfa þingið svo skyndilega
sem gert var og að þeim óvör-
um.
Afarmiklar æsingar hafa ver-
; ið á Spáni í sambandi við þess-
ar kosningar, og hlutust víða
meiðingar af og sumstaðar
' manndráp. Enda var mikil ólga
: undir niðri síðan í fyrra, að
uppreisnartilraun, sem þá var
gerð, var bæld niður með
harðri hendi. En ýmsir póli-
tískir fangar, sem setið hafa í
varðhaldi síðan, voru nú kjörn-
, ir inn í þingið. Fyrsta afleið-
; Íng kosningaúrslitanna var líka
sú, að allir pólitískir fangar
voru látnir lausir. Enn hafa
stjórnarskipti ekki farið fram,
og er mikil ókyrrð í landinu, en
búizt er við, að Azana verði
falið að mynda hina nýju
stjóm.
ítalir telja sig nú undan-
farna daga hafa unnið mikinn
sigur á norðurvígstöðvunum I
Abessiníu, og að sex þúsund
Abessiníumenn hafi fallið. Við-
sjár fara nú vaxandi milli ítala
annarsvegar og Frakka og
Englendinga hinsvegar. Hefir
Mussolini heimtað skýringu á
vígbúnaði Englendinga í Mið-
jarðarhafi, en enska stjómin
svarað, að hún myndi eigi ræða
það mál við hann frekar en orð-
ið væri. í Englandi eru nú ráða-
gerðir stórar um vígbúnað og
rætt um þær af miklum ákafa.
Fær Baldwin forsætisráðherra
fyrir það ámæli hjá ýms-
um flokksmönnum sínum, að
liann sé deigur til framkvæmda
á þtssu sviði, og að hernaðar-
styrkur Bretaveldis sé hvergi
nærri viðunandi.
Talið er, að saman dragi mi
með Þjóðverjum og Itölum, og
I
ganga ýmsar kviksögur um
væntanlegt hemaðarbandalag.
Er þá einnig um það talað, að
þessi ríki hyggi sér liðs von frá
veldi Japana í Austurálfu. Mik-
ill ótti hefir gripið Hollendinga
og Belga um þýzka innrás álíka
og 1914, og Frakkar treysta
nú sem ákafast víggirðingar
sínar á austurlandamærunum.