Tíminn - 19.02.1936, Blaðsíða 4

28
TlMINN
Hinn nýjjí algíldí áburður;
Kalk-Nitrophoska 16:
14°/o köfnunareSni
14% fosforsýra
18% kalí og-
8-10% kalk
Helmingur köfnunarefnisins er hraðvirkt salt
péturs-köfnunarefni og helmingurinn ammoníak
Öruggar við alla ræktun
Áburðarsala ríkisíns.
OSRAM Dekalumen (DLm.) Ijóskúíur
eru 20% ijóssterkari en elári gerdir.
A háls hverrar Ijóekúlu er letrað 1 j 6 g-
magnið (DLm.) og rafstraums-
aotkunin (Watt).
Líftryggingardeild
Það er aðeins eiii ís•
lenzki liftryjegmgarfélag
og það býðuc beiri kjör
en nokkurt annað líf-
tryggingafélag siarfandi
hér á landi.
Líftryggíngardeíld
Sióvðirjiðipiill IM U.
Eimskip II hæð, herbergi nr. 21
Sími 1700
skulda í landinu. Þegar búið
var að samþykkja nauðsynleg-
ar umbætur á hæstarétti og
nokkur önnur þýðingarmikil
mál, var Alþingi frestað þar
til 10. október síðastliðinn. En
fjárveitingarnefnd kom saman
hálfum mánuði áður og byrjaði
að halda fundi og ræða um
sparnað á öllum sviðum. Var
það sett fram sem lágmarks-
krafa, að fi-eísta að spara eina
milljón króna og helzt meira.
Samkomulag var gott í nefnd-
inni frá byrjun og hélzt allt
þingið, að fráteknum einum á-
rekstri, sem varð út af hinum
samningsbundnu ákvæðum
stjórnarflokkanna um að koma
fram á því þingi löggjöf um
samvinnubyggðir og almennar
tryggingar. Auk þess, sem allir
r.efndarmenn unnu saman með
góðum vilja til að spara, sat
1 jármálaráðherra meira og
minna á hverjum fundi fyrstu
vikumar, til að hjálpa til við
nýsköpun þá, sem nú var verið
að gera. Slíkt hefir aldre*
þekkst áður og var jafnvel
talið til hnjóðs nefndinni af
þeim mönnum, sem staðið
höfðu að reiðileysi fjármál-
anna 1932—34. En nefndin íét
þann goluþyt óráðsmannanna
engin áhrif hafa. Nú átti að
vinna af alvöru og alhug sam-
an, gera tilraun til að bjarga
fjármálum þjóðarinnar gegnum
óngþveiti kreppunnar.
Nefndin gekk nú gegnum alla
höfuðliði fjárlaganna og leitaði
eftir sparnaðarmöguleikum. —
Fyrst var tekinn fyrir kostnað-
ur við starfræksluna. Var
hver stofnun tekin til athugun-
ar, gerð starfsmanna- og
launaskrá, sem nær eftir því
sem unnt er til allra starfs-
manna ríkisins. Fylgir launa-
skráin núgildandi fjárlögum,
og mun væntanlega verða að
fastri endurbót. Nefndin lagði
mikla vinnu í að samræma
launin, en þau voru mjög
misjöfn og eru það enn, enda
ritaði nefndin skömmu fyrir
þinglok ríkisstjórninni ósk um
það að samræmingarstarfinu
yrði haldið áfram. Þingið 1934
hafði fellt niður dýrtíðaruppbót
á hærri launum, en lágt laun-
aðir starfsmenn, eins og prest-
ar, kennarar, póst- og síma-
menn o. s. frv. héidu sinni upp-
bót. Vinnutími var mjög mis-
jafn í hinum ýmsu stofnunum
og lagði nefndin til að hann
yrði lengdur, þar sem þess var
þörf, m. a. í stjórnarráðinu.
Sumstaðar eru launagi’eiðslur
afar flóknar. T. d. hjá landsím-
anum hafði sumt starfsfólkið
þrennar uppbætur, án þess þó
að heildarlaunin væru há, held-
ur hafði hvað eftir annað ver-
ið bætt bót á gamalt fat.
Launaskipulag landsins er eins
og frumskógur, þar sem banka-
stjórar og fisksölumenn gnæfa
HAVNEM0LLEN
KAUPMANNAH0FN
meniÍT m«6 »inu alviðurkannda RÚGMJÖLl 06 H T ■ ITI
Meiri vörugæði ófáanleg
S.I.S. skíptir eingöngu við okkur.
P.W. Jacobsen & Sön
Timburverzluu
Símn.: Granfuru. Stofnaðj;1824
Carl Lundsgade. — Köbenhavn
Afgr. frá Kaupmannahöfn bæöi stórar og litlar pantanir og
skipsfarma frá Svíþjóð. Sís og umhoðssalar annastpantanir
Eik og efni í þilfar tii skipa
* Allt með islenskum skipuni!
ÁriO 1904 ▼«
1 fyr*ta *inn
þaklagt i Dan-
mörku ftr
ICOP AL
X~~5M

Bezta og ódýrasta efni í þök. Tíu Ara ábyrgð á þðkunum.
Þurfa ekkert viðhald þann tíma.
Lótt. ------ Þétt. ------ Hlýtt.
Botra en bárujárn og málmar. Endist eina vel og skffuþök.
Fæst alstaöar á lalandi.
Jens Villadsens Fabriker
Kalvebodbrygge 2.
Köbenhavn V.
Biðjið um verðskrá vora og sýnishom.
íþróiianámskeið
Ifyrir kennara, bæði karla og konur, verður haldið í Reykja-
vík í vor komandi frá 10. maí til 15. júní, ef nægileg þátt-
taka fæst.
MitmiMni.Hiiwii ivniiPiwiiiHinniMiMiii i íiiiiii Kennt verður:
í vetur auglýsti ég eftirfarandi rit fyrir 11 kr. (þar af 1 kr. burðargj.): Ljóðaþ. Stgr. Th. I.—II.,
Sawitri, Sakúntölu, Æfintýrabókina, Sögu frá Sandhólabyggð og Alpaskyttuna eftir H. C. Ander-
sen, Söguna af prinsinum Kalaf og keisaradótturinni kínversku, Glensbróður og Sankti-Pétur, Dótt-
ur eðjukongsins, R. H. Rímu — allt framantalið rit Steingríms — og auk þess fimir. árg. gamla
Rökkur og Heim er haustar, Æfintýri íslendings, Útlagaljóð, í leikslok, Greifann frá Monte Christo
I.—n. betta tilboð er nú endurnýjað til 1. apríl. í stað Rökkur IV. (gamla) °S Sakúntölu, sem nú
eru uppseldar, verður send bókin Dokað við í Hraunahreppi og Hannibal og Dúna, en það er dýr-
ari bók og lesmálsmeiri, en báðar hinar til samans. Afgangar af upplagi nýja Rökkurs undangeng-
in ár fylgja með í kjarakaupunum meðan upplag endist. Fyrir 11 krónur, ef menn panta bækurn-
ar strax, fá menn því 3200 —3300 bls. af skemmtiiegum sögum og fræðandi lesmáli. Bækurnar
ekki sendr.r gegn póstkröfu. Eru nú þessar bækur peninganna virði? Hér eru fáein ummæli af
mörgum úr brófum pantendanna samkv. augl. i haust: „Mér líka bækurnar sérstaklega vel og ekki
sizt Rökkur, sem er alveg sérstaklega gott blað“.-(Rafnseyri, 5. dés.) — ............sem ég þakka
fyrir, þar sem ég fékk óendanlega mikið lesmál fyrir litla peningau. (Bréf úr Ilörgárdal). — „Jafn-
framt óska ég að sjá sem mest frá yðar hendi af samskonar bókum og í leikslok. Slíkar bækur
myndu gera mennina betri, ef lesnar væru meira en aðrar, og væri ég pennafær, mundi ég skrifa
um hana ritdóm —u. (Flateyri, 18. des.) — Um „Dokað viði; skrifar bóndi í Mýrdal, 28. jan.: „Þar
er safnað saman einhverjum þeim mestu lifssannindum, sem ég minnist að hafa séð í einni smó-
sögu og stillinn þessi einfaldi og angurblíði, sera helllar mann með ómótstæðilegu afli inn í heim
sögunnar, svo maður lifir með persónunurn og sér atburðina meðan maður les og endurminningrn-
ar vara lengi“. — Klippið augl. úr blaðinu og sendið með pöntun (ábyrgðarbréf eða póstávisun, á-
sarnt heimilisfangi og póststöð).
Virðingarfyllst
1. Leikfimi.
2. FimleikafræSi og fimleikn-
kennsla.
3. Sund og sundkennsla.
4. Leikir, bæði úti og inni.
5. Hjálp í viðlögum.
Umsóknir sendist fyrir 15.
apríl 1936, að Egilsgötu 22,
Reykjavík, sími 2240, til undir-
ritaðs, sem veitir allar nánari
upplýsingar.
(fimleikakennari).
Rltatjóri: Gísli Guðmundsson.
Prentsm. Acta.
AXEL THORSTEINSSON,
Kirkjustræti 4. — Reykjavík. — Afgreiðslutími 4—7 e. h.
hátt eins og risáfurur, en síð-
an fer gróðurinn lækkandi ofan
í smávaxið kjarr. Þar sem
þurfti lagabreytingar við, eða
hjá hálfopinberum og hálfríkis-
reknum fyrirtækjum eins og ,
Eimskipafélaginu, Sölusam- !
bandinu og bönkunum, eru
launin enn í fullu ósamræmi
við fólk í eldri stöðum landsins.
Þannig hafa ráðherrarnir að-
eins 10 þús. krónur hver, en
rnargir undirmenn þeirra miklu
hæn-a. En þetta allt sézt í
launaskránni með fjárlögunum
eins og eggjun til þingsins að
halda áfram á sömu braut. Með
því að koma víða við, tókst að
spara ríkinu allmikið fé með
samræmingu launa. En þá
koma önnur atriði og um þýð-
ingarmikil skipulagsmál. —
Nefndinni tókst í samráði við
Pálma Loftsson að draga úr
kostnaði við strandferðir og
flóabáta, og hefir útgerð ríkis-
skipa verið fyrirmynd í útsjón
og framsýni. Lagt var til að
selja vitabátinn Hermóð, sem
kostar ríkið um 70 þús. á ári,
en flytja til vitanna með
strandferðaskipum og á hafn-
lausu ströndina með Skaftfell-
ing. Enn stórfelldari voru þó
tillögur nefndarinnar um
strandgæzluna. Vildi hún láta
selja óðinn og Þór, en hafa
Ægi eftir og vopnaða vélbáta
til gæzlunnar. Ef öll þrjú skip-
in eru að starfi, kostar það um
800 þús. kr. árlangt. Og með
njósnarkerfi því, sem nú er
uppvíst um, var þessu starfi
mjög’ hnekkt. Vopnuðu bát-
arnir gerðu mest gagn. En ekki
er viðlit að rísa undir útgerð-
arkostnaði bæði þriggja skipa
og báta. Stjómarflokkarnir og
margir Mbl.-menn gengu inn á
að selja Óðinn, en Framsóknar-
menn einir voru óskiptir um að
vilja líka láta selja eða leigja
Þór, og náði sú heimild ekki
fram að ganga. En nú lítur út
fyrir að Svíastjórn muni kaupa
Óðinn, og verður andvirði hans
við hentugt tækifæri þá notað
til að koma upp vopnuðum
gæzlu- og björgunarbátum.
Með því skipulagi sparast mörg
hundruð þúsund kr. árlega frá
því sem ella myndi ganga til
björgunar og gæzlu.
Berklakostnaðurinn fer stöð-
ugt vaxandi þar til nú í ár. Vil-
mundur Jónsson landlæknir
lagði til við fjárveitingarnefnd
í fyrravetur að taka mætti
laun handa sérstökum berkla-
lækni til að hafa yfirumsjón
þeirra mála. Nefndin gekk inn
á rök hans. Ríkisstjórnin réði
þá með ráði landlæknis Sigurð
Sigurðsson til starfsins. Virð-
ist starf hans þegar í stað hafa
borið mikinn árangur á þann
hátt, að fá hagsýni og ráðdeild
í berlavörninni meir en verið
hefir. Virðast útgjöld til
berklavarna hafa stórum
minnkað vegna hagsýni hans.
Landhelgismálin og berklavarn- j
irnar eru hér tekin sem sýnis- '
horn um það, hversu Alþingi 1
þarf að koma hagsýnni nýskip-
un svo að segja á alla þætti
r íki sstarfrækslunnar.
Nefndin lagði til að spara
skyldi 10% á rekstri ríkisspít-
alanna, og hafa landlæknir og
Guðmundur Gestsson forstöðu-
maður spítalaskrifstofunnar
unnið mikið í því máli það sem
af er þessu ári. Að lokum var
samþykkt að byggja ekki nýj-
j ar símalínur eða dýrar brýr, og
; veita sem minnst til opinberra
i bygginga, reyna að spara út-
; lendan gjaldeyri. En í stað þess
lagði nefndin til, sem líka var
samþykkt, að leggja miklu
meira til vegamála heldur en
vant er, til að auka atvinnu, án
þess að kaupa til muna útlent
efni. Til samræmis við beinan
sparnað í ríkisstofnunum, var
dregið úr framlagi til einstakra
félaga, Eimskipafél. Búnaðarfé-
lagsins og Fiskifélagsins.Sömu-
leiðis var dregið úr framlagi til
bygginga, bæði í sveitum og
kaupstöðum. Á þann hátt nálg-
aðist spamaðurinn um eina
milljón króna. En það er ekki
vandalaust né sársaukalaust, og
þeir sem halda að auðvelt sé
að spara margar milljónir með
fjárlagavinnu, tala af lítilli
þekkingu eða reynslu um mál-
in.
Nefndin reyndi eftir megni,
að veita vegafé í kjördæmin
til að skapa þar atvinnu. Sum-
ir af sýslumönnum landsins
halda því fram, að fjöldi manna
eigi mjög erfitt með að hafa
fé handbært í opinber gjöld,
ef ekki sé nein vinna hjá rík-
issjóði. í þau kjördæmi, sem
hafa bezta vegi, voru veittar
6000 kr. til nýlagninga. önnur
sem eru nokkru lakar sett,
fengu 8000, og þriðji flokkur
10,500. Loks komu héruð, þar
sem verið er að leggja höfuð-
vegi milli fjórðunga, sem fangu
nokkru hærra. Var um þetta
fullkomið samkomulag í nefnd-
inni og þinginu. Fjárveitingar-
nefndin stóð þannig að heita
mátti óskift um flest hin meiri
atriði, þau sem hafa varanlega
þýðingu. Fjárlögin voru að
heita mátti afgreidd eins og
hún lagði til. Nefndin hafði
starfað lengur og haldið fleiri
fundi en nokkur fjárveitingar-
nefnd áður. Stjórnin og nefnd-
in höfðu unnið óvenju mikið
saman. Tillögur einstakra
manna breyttu ekki útliti fjár-
laganna. Allir flokkar þingsins
höfðu sent fulltrúa sína í þessa
nefnd til að móta þar hinar
nýju stefnur ríkisstjórnarinn-
ar. Með þessu samstarfi hefir
verið freistað að leggja grund-
völl að sterkri og heilbrigðri
fjármálapólitík, sem byggð er
á kringumstæðum þeim, sem
þjóðin á nú við að búa.
J. J.