Tíminn - 16.07.1936, Blaðsíða 4
110
TÍMINN
sér að gefa hið gagnstæða í
skyn. Sumir framkvæmdastjór-
arnir hafa haft jafnhá laun
Svafari.
2. Árið 1930 og frarn til árs-
ins 1935 var Svafar formaður
í bankaráði Útvegsbankans, og
fékk fyrir það um og yfir
3000 kr. á ári. Af því fé
greiddi hann aldrei neitt inn
til Sambandsins. Hinsvegar
átti Sambandið vitanlega
drjúgan þátt í, að Svafar fékk
þetta starf, þar sem það leyfði
honum að vera fjarverandi um
hríð við endurskoðun útbúsins
á Seyðisfirði, en upp úr því
fékk hann þann kunnleika á
liag íslandsbanka, sem varð til
þess, að hann tók við banka-
ráðsformennskunni í hinum
nýja banka.
3. Þegar Svafar var orðinn
svo hlaðinn aukastörfum, að
hann var alveg hættur að
vinna hjá Sambandinu (um
áramótin 1931—’32), varð það
að samkomulagi, að hann
skyldi taka kaup sitt sem áður
hjá Sambandinu, en borga aft-
ur inn til þess, það sem hann
fengi greitt fyrir störfin í síld-
areinkasölunni og innflutnings-
nefnd. Inn á þetta var gengið
eftir ósk og beiðni Svafars
sjálfs, og mun hann á þennan
hátt hafa viljað láta það koma
fram, að hann segði ekki upp
stöðu sinni í Sambandinu, þótt
hann eins og stæði, væri hætt-
ur störfum þar. En um það var
að sjálfsögðu ekki vitað þá
fyrirfram, hvað þessi auka-
störf stæðu lengi eða hvaða
heildarupphæð yrði fyrir þau
greidd.
4. í útreikningi sínum grein-
ir Svafar aðeins frá þeim tíma,
þegar hann greiddi kaupið fyr-
ir aukastörfin inn til Sam-
bandsins, en sleppir því, sem á
eftir fór, þegar hann var far-
inn að taka allar aukagreiðslur
sjálfur til viðbótar við kaupið
hjá Sambandinu. En greiðslun-
um til-S. í. S. hætti hann alveg
eins og hann líka sjálfur ját-
ar, seint á árinu 1933. Um
þær mundir hefir hann víst
þózt hafa annað þarfara með
peningana að gera en að
styrkja hinn „sameiginlega
s,jóð“ samvinnubændanna í
landinu, enda hefir hann síðan
tekið þátt í starfsemi, sem
rekin er í fullum fjandskap við
kaupfélögin og Sambandið.
5. Viðvíkjandi því, hvort
Svafar sjálfur hafi haft „ráð-
hérralaun" eða ekki, nægir að ,
benda á, að hann hafði t. d.
árið 1932 hjá Sís, eftir því
umbótum, sem nauðsynlegar j
eru, til þess að kjötframleiðsla
landsmanna batni að verulegu
ráði. Það er engum vafa bund-
ið, að hér er hægt að framleiða
fyrsta flokks dilkakjöt og stórt
spor í þá átt er að bæta út- j
litið. Það er mönnum í sjálfs-
vald sett. Kjötið er bragðgott,
og verði það líka útlitsfallegt,
er hægt að búast við stórbætt-
um árangri af kjötframleiðsl-
unni.
Ég efast ekkert um, að með
kynbótum og kynblöndun fjár-
ins, verður hægt að bæta kjöt-
framleiðsluna, en allt er það
gagnslaust, ef meðferð sauð-
fjárins og kjötsins er ekki bætt
frá því' sem nú er. Kaupfélög-
in, búnaðarfélögin, kjötmats-
menn og þeir, sem annast kjöt-
söluna innanlands og utan
verða að leggjast á eitt um að
brýna fyrir bændum nauðsyn
þess að bæta kjötframleiðsluna.
Ef við ekki getum framleitt
vöru, sem er samkeppnisfær 4
heimsmarkaðnum, er lítil von
til þess, að sauðfjárrækt geti
nokkumtíma borgað sig hér á
)
sem hann sjálfur segir, 10800
kr. -j- 3100 kr. í bankaráðinu.
Samtals 13900 kr..
Og árið 1934 hafði hann
10800 kr. hjá Sís -þ 3100 kr.
í bankaráðinu + 4800 kr. hjá
síldareinkasölunni. Samtals kr.
18.700,00.
Þeir, sem sjá ástæðu til að
kenna í brjósti um Svafar, og
telja hann harf leikinn, eiga
það auðvitað við sjálfa sig. En
margir munu það mæla, að illa
sitji á Svafari að setja upp
vandlætingarsvip út af háum
launagreiðslum annara, en telja
sjálfan sig píslarvott í þeim
efnum.
Leígimámið
Framh. af 1. síðu.
er vitanlega skylt, að sjá svo
um, að mjólkurframleiðendur,
sem rétt hafa til sölu í bænum,
þurfi ekki að hella mjólkinni
niður vegna þess, að þeir fái
hana ekki gerilsneydda. Það
var með öllu ókleift að koma
upp fyrirvaralaust nýrri geril-
sneyðingarstöð fyrir þá bænd-
ur, sem Eyjólfur með síðustu
tiltektum sínum hafði útilokað
frá markaðinum. Og þá var
enginn annar kostur fyrir hendi
en að taka af honum umráðin
yfir stöðinni. Það er sú leið,
sem nú hefir verið farin.
Bændur í nágrannasveitum
Reykjavíkur munu sjá það nú,
þó nokkuð seint sé, að þeim
hefði verið betra að hafa ein-
hvern þann forvígismann í af-
urðasölumálum sínum, sem orð-
heldnari var og betur gætti
hófs en Eyjólfur Jóhannsson
hefir gert — og minna hafði
saman að sælda við hina póli-
tísku kaupmanna- og Kveld-
úlfsklíku hér í Reykjavík.
Á VÍÐAVANGI.
Frh. af 1. síðu.
lögin, og deildi hann fast á í-
haldið. Fataðist Pétri nokkuð
vörnin og ruglaðist í tölum og
öðrum staðreyndum.
Fundurinn samþykkti þrjár
tillögur svohljóðandi:
1. Fundurinn lýsir trausti á
núverandi rikisstjóm.
2. Fundurinn telur nýju
jarðræktarlögin til bóta frá
því, sem áður var.
3. Fundurinn lýsir ánægju
sinni yfir því, að hafizt hefir
verið handa um lagning vegar-
ins milli Reykjavíkur og Suð-
urláglendisins, og séð fyrir
nýrri fjáröflun í því skyni.
Síðasta tillagan var sam-
þykkt með öllum greiddum at-
kvæðum. En á móti hinum til-
lögunum tókst ekki að finna
fleiri en fimm atkvæði. Þar
af voru fjórir utanhreppsmenn.
í þykkvabæ virðist því ekki
nema einn maður fylgja ihald-
inu opinberlega að málum nð
orðið, og eru þó 30—40 býli í
hreppnum.
í Skarðshlíð undir Eyjafjöll-
um mættu 60—70 manns. Pét-
ur Magnússon bar þar fram
tillögu um að lýsa andstöðu
við jarðræktarlögin, En þegar
að atkvæðagreiðslu kom, fór
um helmingur fundarmanna út,
töldu sig ekki hafa kynnt sér
lögin nægilega til að greiða at-
kvæði. En tillagan var sam-
þykkt með 21:9 atkv.
Á Sauðhúsvelli var með 26:
i 16 atkv. samþykkt tillaga um
j að lýsa yfir ánægju með jarð-
ræktarlögin. Sr. Sveinbjörn
■ Högnason mætti á báðum þess-
um fundum. Helgi Jónasson
j læknir mætti líka á Sauðhús-
! velli.
Síðasti fundurinn var á Stór-
! ólfshvoli sl. sunnudag. Þann
• fund sóttu 300—400 manns.
Sr. Sveinbjörn og Helgi Jónas-
son læknir voru þar báðir
mættir af hálfu Framsóknar-
flokksins.
Á þessum fundi létu þeir Jón
og Pétur beita misrétti við út-
hlutun ræðutíma.
Tillaga kom fram frá íhalds-
mönnum um að mótmæla jarð-
ræktarlögunum. Munu þeir Jón
og Pétur hafa búizt við örugg-
um meirahluta sín megin, því
að svo hefir oftast veríð á
þessum stað. En svo fóru leik-
ar, að atkvæðagreiðslan fór út
um þúfur, og var engum úr-
slitum lýst. Er fundarstjór-
inn, Bogi í Kirkjubæ, þó á-
kveðinn íhaldsmaður.
Þegar svona fór um þessa
atkvæðagreiðslu, hættu íhalds-
menn við að bera upp aðrar
tillögur, sem þeir höfðu komið
fram með.
Athygli skal á því vakin, að
Mbl. segir algerlega ósatt fi’á
atkvæðagreiðslunni. En heim-
ildir Tímans eru annars-
vegar frá fundarstjóranum,
Boga í Kirkjubæ, og hinsvegar
frá sr. Sveinbirni Högnasyni.
Bar þeim báðum saman um
það, að tillagan hefði ekki ver-
ið samþykkt.
Niðurstaða leiðarþinga þeirra
Jóns og Péturs er þá þessi:
Eitt fellur niður. Á tveimur
eru þeir Jón og Pétur í minna-
hluta, en á tveimur í meira-
hluta. Og á stærsta fundinum,
sem þeir væntu sér mests af,
verða þeir að gefast upp við
að fá nokkuð samþykkt.
Það er að verða nokkuð al-
mennt álit, að þeir Jón og Pét-
ur muni báðir falla við næstu
kosningar, og muni mjólkur-
málið valda þar nokkru um.
Mjólkurverkfall Péturs í fyrra
mælist afar illa fyrir í sýsl-
unni, sem von er.
Utan úr heimí
Frh. af 1. slðu.
leggja um þvera álfuna, frá
norðri til suðurs.
En hvað sem því líður, er
Mússolini að leggja vígbúið
belti þvert yfir mitt Miðjarðar-
hafið. Nú er í óða önn verið
að vígbúa eyju eina, sem ligg-
ur nær miðja vegu milli Sikil-
eyjar og Túnis, einskonar
Helgoland þessa þýðingarmikla
innhafs. Þaðan telja ítalir auð-
ið að ráða yfir siglingaleiðum
austur og vestur eða með öðr-
um orðum: Með þessum að-
gerðum, mundu þeir geta slitið
Breta úr sambandi við nýlend-
ur þeirra austan Súezskurðar-
ins. En það væri nokkuð sama
og sníða heimsveldið brezka í
sundur.
Bretar hafa um langan aldur
átt yfir að ráða einum mestu
og fjölbreyttustu hráefnalind-
um heimsins.
Er um þau gæði deilt og bar-
izt leynt og ljóst af mörgum
þjóðum: Þýzkalandi, Ítalíu,
Japan. í öllum þessum ríkjum
er helzti þröngt heima fyrir,
of fábreytt hráefnavinnsla —
og fullur hugur á því að vinna
ný lönd með samningum eða
hemaði.
Bretland hefir áreiðanlega
ástæðu til að líta nokkrum á-
hyggj’uaugum á þessa síðustu
j tíma, þótt það hespi fram af
sér samningsburidnar skyldur
við smærri og varnarlausar
þjóðir — eins og það líka hefir
gert ásamt fleiri ríkjum.
j Og ef til vill er með bygg-
ingu voldugrar herskipastöðvar
. við suður Afríku, verið að
undirbúa aðrar miðstöðvar fyr-
; ir sjóveldi Bretlands en þær,
; sem það hefir átt í Miðjarðar-
j hafinu, en sem það sér fram á
j að hafi misst m. k. að veru-
I legu leyti hernaðarlegt gildi
! sitt og úrslitaþýðingu.
i
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson.
Prentsmiðjan Acta.
Ljósmæðraskóli íslands
Námsárið hefst 1. október næstkomandi. Nemendur
skulu ekki vera yngri en 20 ára og ekki eldri en 30
ára, heilsuhraustir (heilbrigðisástand verður nénar at-
hugað í Landsspítalanum). Konur, sem lokið hafa hér-
aðsskólaprófi eða gagnfræðaprófi ganga fyrir öðrum,
Eiginhandarumsókn sendist stjórn skóláns á Landspít-
alanum fyrir 1. september. Umsókninni fylgi aldurs-
yottorð, heilbrigðisvottorð og prófvottorð frá skóla, ef
fyrir hendi eru.
Umsækjendur, sem hafa skuldbundið sig til að gegna
ljósmóðurumdæmi að námi loknu, skulu senda vottorð
um það frá viðkomandi oddvita.
Landspítalanum, 14. júlí 1936
Guðm. Thoroddsen.
íþróttaskólinn í Haukadal
Eins og að undanförnu starfar skólinn frá 1. nóv.—
15, febrúar n. k. Húsakynni upphituð með hveravatni,
raflýst,
Námsgreinar: íþróttir (fimleikar, glfma, sund og úti-
íþróttir). Bóklegt: Heilsufræði, stærðfræði, íslenzka og
danska.
Nemendur hafi með sér rúmföt, nema undirdýnu.
Þess er krafist að nemendur sýni heilbrigðisvottorð.
Æskilegt að umsóknir komi sem fyrst, í síðasta lagi
fyrir 20. september.
Sigurður Greipsson.
REYEID
J. GRUNO’S
ágæta holienzka reyktóbak
VEBÐ:
AROMATISCHER SHAG kostar kr. 1,05 V20
FEINRIECHENDER SHAG — — 1,15----
tæst í öllum verzlunum.
landi. En ég er viss um, að
þetta er hægt.
Tvö ný frystihús til kjöt-
frystingar verða byggð í sum-
ar, á Þórshöfn og Hólmavík.
Innýfli. Síðan byrjað var að
fiytja út frosið kjöt, hefir allt-
af verið flutt eitthvað út af inn-
yflum. Eru það einkum eistu,
hjörfu, nýru og lifrar. í síð-
ustu kauptíð voru flutt út
11.704 kg. brto. af þessum
vörum.
Gærur. Sambandið hafði til
sölumeðferðar alls 369.002 gær-
ur. Þær voru seldar til þessara
landa:
Til Englands
— Þýzkalands
— Svíþjóðar
— Danmerkur
— Frakklands
Gæruverksm.
53.809 gærur
156.953 —
29.982 —
25.018 —
20 —
103.220 —
Gæruverð var talsvert hærra
en árið áður. Hélzt það nokkuð
jafnt .í allan vetur, eða meðan
sala stóð yfir.
Við létum afulla með mesta
móti af gærum. Beinn hagn-
aður er að vísu ekki mjög mik-
ill, því aðrar þjóðir geta afull-
j að gærurnar eins ódýrt og við,
! en það veitir nokkra vinnu og
1 er auk þess gott að hafa bjóra
. og skinnaull til sölu, jafnhliða
j gærunum, til verðsamanburðar.
j Eftir því sem séð verður, mun
; þó verða nokkur hagnaður á
j gærurotuninni að þessu sinni.
Allt of mikið ber á skemmd-
um gærum frá sláturhúsunum á
haustin. Lambagærurnar eru
j viðkvæmar, og það er eitt af
J kostum lambskinnanna, hvað
j hárramurinn er fínn og mjúk-
ur. Þess vegna eru skinnin
mjög eftirsótt, t. d. til hanska-
; gerðar. En mjög ber á því, að
hárramurinn sé skemmdur.
Álítur Þorsteinn Davíðsson
verksmiðjustjóri, að það stafi
af ógætilegri meðferð slátur-
fjár og af því að of mikið sé
togað í ullina við fláningu. Hef-
ir Þ. D. og einnig framkvæmda-
stjórar Sambandsins erlendis,
einkum Óli Vilhjálmsson mikið
gert að því að brýna fyrir fé-
lögunum að vanda meðferð
gæranna.
Garnir. Garnir hækkuðu dá-
lítið í verði og var mikið selt
fyrírfram. Alls voru hreinsaðar
288.870 gamir.
Rjúpur. Sambandið tók til
sölumeðferðar 16.367 rjúpur.
En auk þess voru seldar á ár-
inu 14.730 rjúpur frá fyrra
ári. Var sumt flutt út, en nokk-
uð selt innanlands.
Beitusild. Sambandið hefir
haft beitusíld til sölu nú í 3
ár. Reynslan er hvergi nærri
góð, því útgerð hefir gengið
mjög illa tvær síðustu vertíð-
ii’nar hér við Faxaflóa.
Saltsíld. Alls seldum við
6.414 tn. af saltsíld. Sfldin var
seld í Svíþjóð og Danmörku.
Útkoman af síldarvertíðinni í
íyrra var mjög slæm, eins og
kunnugt er. Við höfðum selt
fyrirfram allt að 20.000 tn., en
þó mikið af því án skuldbind-
ingar. Þrátt fyrir allar
misfellur voru viðskiptafirmu
okkar sæmilega ánægð. Geri ég
ráð fyrir talsverðri síldarsölu í
sumar. Aðalviðskipti okkar
með saltsíld í Svíþjóð, eru víð
kaupfélagaheildsöluna sænsku.
Vörusala innanlands. Sala á
framleiðsluvörum innanlands
hefir enn aukizt talsvert á
þessu ári. Það sem selt var síð-
astliðið ár, var sem hér segir:
kr.
Spaðkjöt 113.255,06
Nautakjöt ogsvínakj. 29.303,17
Ilangikjöt 80.330,18
Harðfiskur 3.952,31
Smjör 55.154,46
Tólg 0g mör 9.084,61
Ostur 56.269,95
Egg 2.367,94
Smjörlíki (selt í Rvík) 2.987,86
Svið, Lifur
og hjörtu 18.849,36
Freðkjöt 336.742,86
Kartöflur og grænmeti 2.088,26
Umsetning á þessum reikn-
ingum er samtals um 710.000
kr. Lang stærsti liðurinn er
kjötið.
Til þess að tryggja sér betri
aðstöðu með sölu innlendra
vara í Rvík, keypti Sambandið
á sínum tíma frystihúsið
Ilerðubreið og rekur auk þess
tvær kjötbúðir.
Ég sé ekki ástæðu til að
gera störf Kjötverðlagsnefndar
að umræðuefni í þessari
skýrslu, en vil aðeins geta
þess, að það er sannfæring
mín, að ef nefndin hefði ekki
starfað tvö undanfarin ár,
hefði verið með öllu ómögu-
legt að halda uppi kjötverði í
landinu, neitt nálægt því sem
tekizt hefir fyrir atbeina
nefndarinnar.
Ég gat þess í ársskýrslu
minni í fyrra, að að því gæti
rekið, að ekki yrði komizt hjá
að takmarka framleiðslu sauð-
fjárafurða, ef kjötmarkaður er-
lendis ekki rýmkaðist. Snéri
stjórn Sambandsins sér til
landbúnaðarráðherra, og mælt-
ist til að hann léti fara fram
rannsókn á því, hvemig slíkri
takmörkun yrði haganlegast
fyrirkomið. Skrifaði hann
strax Búnaðarfélagi Islands
um málið, en álit þess er ó-
komið enn. Hér er um alvöru-
mál að ræða, sem þarf mikils
undirbúnings, 0g því miður lít-
ur ekki byrlega út með það í
svipinn, að aukinn markaðúr
fáist í Bretlandi.
[í riæsta blaði verður birtur
útdráttur úr skýrslu J. Á. um
iðnaðarfyrirtæki Sambandsins
og framleiðslu þeirra á árinu
1935].