Tíminn - 12.08.1936, Síða 1

Tíminn - 12.08.1936, Síða 1
^fgneibsla og litnþcimta >5)a(nar»tt. !6 eimt 2353 - Piotbéíf 9S1 ©faíbfeagi blaCeins et !. (Ani &t0M9artnn footai 7 ft. XX. ár. Reykjavík 12. águst 1956 Um kjötvevðið í landinu Ég var nýlega staddur á heimili bónda sem hefir svo rnargt sauðfé að hann leggur 1000 kg. af ull inn í verzlunina. Hann leiddi talið að kjötverð- inu og endurtók skoðanir þær sem Þ. Br. og málpípur íhalds- ins í sveitunum halda fram. Iiann sagði að kjötverðlags- nefnd gæti sett miklu hærra verð á kjötið innanlands heldur en gert væri. Bæjafólkið yrði neytt til að kaupa kjötið hvað sem öllu verðlagi líður. Ég benti honum á að þeir tveir menn, sem hefðu ákveðið verðið í í fyrra haust hefðu miklu meiri kunnugleika á málinu heldur en nokkur maður í Litla-íhaldinu. Ég benti honum á að Helgi Bergs þekti afarvel til á Suð- urlandi og Jón Árnason og Páll Zophóníasson í öllum lands- fjórðungum, að þessir menn hefðu kunnugleika og reynslu í þessu efni fram yfir alla, sem hafa gagnrýnt þá fyrir að selja ekki kjötið miklu dýrara en gert var árið sem leið. Ég hefði getað bætt við þess- ar röksemdir, að þó að allt kjöt hefði verið selt til útlanda, sem víst var að koma þar út, og öll viðleytni til kjötsölu innan- lands, þá eru enn eftir kjöt- birgðir sem nægja fram að fjallskilum. Kjötverðlagsnefnd virðist því hafa fundið hvar hinn öruggi meðalvegur lá. Því að fáa bændur mundi langa til að miklar birgðir lægju óseldar þegar slátrun byrjar í haust. Sú kenning andstæðinga nú- verandi stjómar um að óhaítt væri að selja kjötið miklu hærra verði heldur en gert hef- ir verið, þykir heldur ólíkleg. Til skýringar þessari skoðun vil ég segja frá eftirfarandi staðreynd: Á Austurlandi er mjög yfir- lætisfullur bóndi, sem tekið hef ir trú Litla-íhaldsins og er manna kröfuharðastur um að kjötverðið megi setja svo hátt sem vera vill. Hann hefir auk þess aðstöðu til greiðasölu í stórum stíl. Ekki alls fyrir löngu var skemmtisamkoma á bæ hans og gestir vildu kaupa sér kaffi. En er alllangt var komið kaffidrykkjunni og sum- ir vildu fara að borga kom í Ijós að kaffið kostaði í þetta sinn 25 aurum meira á mann heldur en títt er á greiðasölu- stöðum. Út af þessu varð þegar í stað svo megn áónægja meðal gestanna að veitingamaðurinn varð að lækka seglin, og láta sér nægja að fá fyrir kaffið eins og annað fólk. Með öðru móti gat hann ekki komið kaff- inu út og fengið það borgað. Það er eftirtektarvert fyrir konu bóndans sem hér átti hlut að máli að athuga þessa reynslu á hans eigin heimili. Hann hefir sjálfur verið sigraður um verð á kaffi á skemmtifundi af sveitungum sínum. Hversu mikið erfiðara mundi þá ekki að hækka allt kjöt í landinu til innanlandsneyzlu langt fram úr hlutfallslegu verði annarra Framh. á 4. síðu. Fáein orð um Eyjólf og mjólkurlögin Eyjólfur Jóhannsson hefir enn á ný farið á stúfana i Morgunblaðinu í vikunni sem leið. Ennþá sýnist hann ekkert hafa lært af hrakförum sínum í mjólkurmálinu. En van- máttug reiði þessarar niður- beygðu stríðskempu brýst út í iliyrðum um landbúnaðarráð- herra og Mjólkursölunefnd, sem hafa látið brigðmælgi hans vélráð og ofstopa koma honum sjálfum í koll. Það er auðséð á öllu, að Eyj- ólfur er sér þess meðvitandi nú orðið, að öll brögð hans til að vinna mjólkurmálinu tjón hafa gersamlega misheppnast. Hann veit líka, að bændurnir í Mjólk- urfélagi Reykjavíkur eru nú að gera sér það ljóst, að Eyjólfúr hefir verið þeim allra manna ó- þarfastur í mjóíkurmálinu. Af pólitísku ofstæki og sauðtryggð við Kveldúlfsmenn hefir hann verið stöðugur friðarspillir í þessu máli og þrándur í götu alls skynsamlegs samkomulags. í stað þess að gæta hagsmuna bændanna í félagi sínu hefir hann gerst þý í þjónustu Reykjavíkuríhaldsins, með þann höfuðtilgang fyrir augum að reyna að fella frá völdum þá ríkisstjórn, sem hafði dug og þor til að framkvæma og bera ábyrgð á þeim ráðstöfunum, sem bændum voru lífsnauðsyn til að koma í veg fyrir hið yfir- vofandi mjólkurstríð og hrun í rnjólkurframleiðslunni. Bændum hér í nágrenni Reykjavíkur mun nú fara að verða nokkuð kunn tvöfeldni Eyjólfs í þessu máli frá upp- hafi. Þeir munu vera búnir að fá að vita það nú, margir hverj- ir„ að Eyjólfur var því raun- verulega alveg samþykkur síð- astl. vetur, að 2,2 aura hámark væri sett á gerilsneiðinguna, eftir að viðbótarstyrkur frá rík- inu væri fenginn út á stöðina. Og þeir munu vita það líka nú orðið, að Eyjólfur óskaði bein- linis eftir því, að ráðherra setti hámarksverðið, svo að hann (Eyjólfur) slyppi við að gera þá ráðstöfun, eftir það sem á undan var gengið. En að því loknu gerir hann sig svo sekan í því ódrengskaparbragði, að rísa upp gegn hámarksverðinu og hóta með þvi að koma í veg fyrir að gerilsneiðingin geti fram farið lögum samkvæmt. Slík tegund heiðarleika hefir hingað til ekki verið metin hátt af bændum þessa lands. Um þetta þegir Eyjólfur í Mbl. En í staðinn dregur hann fram á ný gamla og gatslitna fullyrðingu eftir sjálfan sig um að Samsalan mundi hafa grætt 150 þús. kr. á ári, ef hún hefði tekið hinu svonefnda bakaratil- boði í fyrra. En samkvæmt þessu tilboði átti Samsalan að afhenda bakarameisturum bæj- a.ins allar mjólkurbúðirnar og Eyjólfi reikningsfærsluna fyrir ákveðið gjald, sem þessum aðil um svo hefði verið innan hand- Framh. á 4. síðu. A víðavangi Ivaupmannasvikin. í skýrslu Kjötverðlagsnefnd- ar, sem birt er á öðrum stað hér í blaðinu, kemur það upp úr kafinu, að allmargir kaup- menn hafa eftir síðustu slátur- tíð brotið í bág við fyrirmæli nefndarinnar og svikið inn á innlenda markaðinn hvorki meira né minna en 90 tonn af kjöti, sem þeir höfðu fengið leyfi til að slátra til útflutn- ings. Þessi sviksemi kaupmann- anna kemur nú niður á Slátur- félagi Suðurlands á þann hátt, að það verður að flytja út um 70 tonn , sem það annars hefði selt innanlands og átti rétt á. Allt síðastliðið ár hafa íhalds- menn og aftaníhnýtingar þeirra jagast um það, að sambands- kaupfélögin flyttu lítið eitt af kjöti til Reykjavíkur og talið goðgá. En á sama tíma láta þeir samherja sína, lcaupmenn- ina, hafa sölu af Sláturfélaginu á sviksamlegan hátt. Sunnlenzk- ii bændur fara nú væntanlega að skilja til fulls heilindi þess- ara heiðursmanna! „Neytendafélag''1* íhaldsins. Ýmsir munu nú spyrja, hvern ig standi á þessari bíræfni kaup mannanna og hvemig þeir muni hafa farið að því að koma út öllu því kjöti, sem þeir sviku inn á markaðinn. En samhengi málsins liggur nú Ijóst fyrir. f september í fyrrahaust stofn- uðu íhaldsmenn svokallað „neyt- endafélag“ í Reykjavík. f í- haldsblöðunum var opinberlega skýrt frá því, að þetta félag væri m. a. stofnað til þess að fá „Reykvíkinga“ til að kaupa kjöt af íhaldsmönnum. Með auglýsingu í Morgunbl. voru „Sjálfstæðismenn“ hvattir til að snúa sér til skrifstofu þessa félags og fá leiðbeiningar um hvar þeir ættu að gera innkaup é kjöti. Ýmsir (sem ekki voru ,,sjálfstæðismenn“) gerðu það að gamni sínu að hringja til þessarar skrifstofu og biðja um leiðbeiningar. Og svörin voru mjög á eina leið. Það var eklti ráðlagt að kaupa hjá Slátur- félagi Suðurlands, Kaupfélagi Borgfirðinga eða Sambandsfé- lögunum. öllum var bent á kjötbúðir íhaldskaupmanna. Og til að fullnægja eftirspurninni sviku kaupmennirnir svo 90 tonn af kjöti inn á markaðinn, þvert ofan í lög og rétt. — Von- andi tekur Kjötverðlagsnefnd hörðum tökum á þessu svívirði- lega athæfi. V erzlunar jöf nuðurinn batnar um 3 milj. 600 þús. Samkvæmt bráðabirgða- skýrslum Hagstofunnar nam verðmæti innfluttrar vöru í júlímánuði síðastl. 3 millj. 163 þús. kr., en var 4 millj. 294 þús. kr. í júlí 1935. Verðmæti útflutningsins í s. 1. mánuði var 3 millj. 53 þús. kr., en var 3 millj. 178 þús. kr. í júlí í fyrra. Heildarverðmæti innfluttrar vöru fyrstu 7 mánuði yfir- standandi árs, er, samkvæmt bráðabirgðaskýrslunum, 22 millj. 871 þús. kr., én þar ber að draga frá innflutning til Sogsvirkjunar og rafstöðva á Siglufgirði og ísafirði, samtals 340 þús. kr. Er því vöruinn- flutningurinn 22 millj. 531 þús. kr. Á sama tíma í fyrra var inn- flutningurinn, að frádregnu efni til Sogsins, 26 millj. 740 þús. kr„ og er því innflutning- urinn 4 millj. 209 þús. kr. lægri í júlílok í ár, en á sama tíma í fyrra. Á fyrstu 7 mánuðum yfir- standandi árs var verðmæti út- fluttrar vöru samtals 19 millj. 239 þús. kr„ og er það 585 þús. kr. lægra en árið 1935. Vei'zlunarjöfnuðurinn er því óhagstæður í lok júlí þ. á. um 3 millj. 292 þús. kr„ en var ó- hagstæður um 6 millj. 900 þús. kr. á sama tíma árið áður. Á réttri leið. Hins og getið er um hér að framan hefir innflutningur er- lendra vara í júlímánuði í ár reynst rúmlega 1 milj. og 100 þús kr. lægri en hann var í júlí í fyrra. Og verzlunarjöfnuður- við útlönd er nú 3 milj. og 600 þús. kr. betri það sem af er ár- inu, en hann var á sama tíma i fyrra. Ýmsum, sem þessar tölur sjá, munu koma í hug gífurmæli Ólafs Thors á eldhús- degi sl. vetur, er hann hélt því fram, að innflutningshöftin væru þýðingarlaus og að fjár- málaráðherra stæði „í fordyri helvítis"! Tölur Hagstofunnar eru nú smátt og smátt að lægja rostann í þessu ábyrgðarlausa ofstopamenni. Þær sýna, að þrátt fyrir óvenjulega erfið- leika hefir ríkisstjórninni tek- ist að halda áfram á réttri leiö í gjaldeyrismálunum. Síld og karfi fyrír 10 miljónir. Um síðust helgi (8. ágúst) voru alls komin á land rúml. 652 þús. mál af síld til bræðslu. Er þetta um 150 þús. málum meira en alls veiddist af bræðslsíld allt sumarið 1933, en bræðslusíldarmagnið þá er hið mesta sem komið hefir á land á einu sumri, þangað til nú. - Saltsíldin var um síðustu helgi orðin rúml. 143 þ.ús. tunnur og er það rúmlega fimm sinnum meira en á sama tíma í fyrra. Af karfa voru á sama tíma komnar á land nærri 14 þús. smálestir. Alls má gera ráð fyr- ir að útflutningsverðmæti síld- ar og karfa, sem búið var að veiða um síðustu helgi, sé yfir 10 milj. kr. Síldaraflinn skiftist þannig á einstaka staði: Siglufjörður 308 þúsund mál bræðslusíld, 75572 tunnur saltsíld. Krossanes 14 þús. mál bræðslusíld. Djúpavík 78 þús. mál bræðslusíld, Hesteyri 50 þús. mál bræðslusíld. Dagverð- areyri 46 þús. mál bræðslusíld. Raufarhöfn 43 þús. mál bræðsl- usíld, 563 tn. saltsíld. Nes- kaupstaður 13 þús. mál bræðsl- usíld. Vestfirðir 381 tn. salt- síld. Ingólfsfjörður 13520 tn. saltsíld. Reykjarfjörður 11233 tn. saltsíld. Hólmavík 7376 tn. saltsíld. Skagasti’önd 7988 tn. saltsíld. Sauðárkrókur 1295 tn. Sigríður Ásgeirsdóttir j húsfreyja að Hjarðarholti í ! Mýrasýslu andaðist 27. júlí sl. ! 72 ára að aldri. Sjá grein Bj. Ásgeirssonar á öðrum stað hér í blaðinu. saltsíld. Eyjafiörður 23515 tn. saltsíld. Húsavík 1977 tn. salt- síld. — Karfinn er nú allur lagður á land á Sólbakka og á Patreksfirði. Kartöflugeymsla í Reykjavík. Landbúnaðasráðherra ákvað 7. þ. m. að láta nú þegar hefja undirbúning að byggingu kar- töflukjallara og grænmetis- skála í Reykjavík. — Ritaði hann Árna G. Eylands for- stöðumanni Grænmetisverzlun- ar ríkisins og fól honum að hafa forgöngu um framkvæmd þessa verks. Byggingin mun verða reist við Ingólfsstræli, rétt hjá Fiskifélagshúsinu. — Byrjað verður að grafa fyrir grunninum eftir nokkra daga. Er verið að vinna að teikningum liússins. I-Iúsið verður tvær hæð ir. Uppi yfir kartöflukjallaran- um verður grænmetisskálinn, og þangað geta framleiðendur grænmetisins komið með það til sölu og selt það þar eins og víða tíðkast á toi’gum erlendis. Með framkvæmd þessa verks er margra ára áhugamál Fram- sóknarmanna gert að veruleika. Bjami Ásgeii'sson mun fyrst hafa flutt frumvarp um kart- öflukjallara fyrir 8 árum, en þó hefir málið altaf dregizt á langinn þangað til nú, sumpart- vegna kostnaðar og sumpart vegna þess að skipulag vantaði á sölu garðávaxta og grænmetis sem fi'amleitt er í landinu. En þessu skipulagi var komið á með lögum frá þinginu í vetur. í þeim lögum var m. a. ákveðið að veita verðlaun fyrir aukn- ing kartöfluræktar. Og í landinu er nú hraðvaxandi skilningur á hinni stórkostlegu þýðingu garð ræktarinnar. Kreppan hefir átt sinn þátt í að efla þann skiln- ing. Og núverandi landbúnaðar- ráðherra hefir tekið málið föst- um tökum, svo sem raun ber vitni um. Slæmt sumar fyrir Jensenssyni. Mjög hefir Mbl. og synir Thor Jensens látið skammt á milli heimskulegi-a aðgerða í vor og' sumar. Fyrst byrjaði Ólafur með því að reyna að æsa sjómenn upp til verkfalls í byrjun síldveiðitímans og hélt því fram að þó að síldarmálið Framh. á 4. síðu. 33. blað Utan úr heimi Það er nú liðinn nærri mán- uður síðan uppreisnin brauzt út á Spáni, og enn geisar borg- arastyrjöldin án þess að til nokkurra úrslita dragi. Útlend- ingar eru nú flestir flúnir úr landi og herskip stórveldanna sveima með Spánarströndum til að veita viðtöku flóttamönn- um sinna þjóða og hafa gætur á því, sem fram fer á siglinga- leiðum, þar sem herskip og flug vélar heyja sinn þátt hinna spönsku bræðravíga. Spanska nýlendan í Marokko er enn öll á valdi uppreisnar- manna. Og þaðan hefir þeim tekizt að senda nokurn liðs- styrk bæði á sjó og í lofti, yf- ir Gibraltarsund, til Spánar. Hafa þó herskip stjórnarinnar og flugvélar varið sundið eftir mætti. Á ýmsum stöðum er tal- ið að stjórnin hafi unnið á, en hvergi svo, að úrslitaáhrif hafi á styrjöldina í heild. Flugvélar eru mikið notaðar til árása bæði á borgir og hersveitir. Víða eru afleiðingarnar ægilegar og mannfall mikið. Fregnir hafa borizt um, að ósamkomulag nokkurt sé á milli stuðningsmanna st j órnarinnar, og þá einkum milli kommúnista annarsvegar og frjálslyndt-a manna og jafnaðarmanna hins- vegar. Og heyrist þá jafnframt að foringjar uppreistarmanna séu heldur ekki á eitt sáttir. Aðaluppreisnarforinginn Franco hershöfðingi er fascisti. Aðalyf- irforingi hans á Suður-Spáni, Llano er talinn hafa verið lýð- veldismaður. En Mola, foringi uppreisnarhersins á Norður- Spáni, er konungssinni. Bráða- birgða ríkisstjórn hafa upp- reisnarmenn sett á sofn í Bur- gos á Norður-Spáni, og er for- maður hennar Cabanellas, gam- all herforingi. Eru eingöngu herforingjar í þeirri stjórn, en þó hefir það vakið athygli, að Franco á þar ekki sæti. Mikið hefir verið rætt og rit- að um afskipti erlendra þjóða af styrjöldinni á Spáni. ítalskar flugvélar, sem urðu að nauð- lenda í franska Marokko, reyndust hafa meðferðis vopn til ■ uppreisnarmanna. Þýzka hersldpið „Deutschland", hefir verið á sveimi suður í Miðjarð- ai'hafi, og gengu foringjar af því á fund Franco í Marokko. Frá Frakklandi hafa hinsvegar margir sjálfboðaliðar gengið í stjórnarherinn. Og í Rússlandi hafa verkamenn hafið fjársöfn- un til styrktar hinum stríð- andi spönsku kommúnistum. Rétt eftir að uppreisnin brauzt út, var skipt um for- sætisráðherra í spönsku stjórn- inni. Sá heitir José Giral, sem nú er forsætisráðherra. í Grikklandi var nýlega rof- ið þing og lýst yfir hernaðar- ástandi. Skipan þingsins var á þá leið, að Venizelos-flokkurinn og andstöðuflokkur hans voru mjög jafnir að atkvæðum, en kommúnistar gátu ráðið úrslit- um. Var þetta talið óþolandi stjórnarástand. Blóðsúthellingar virðast ekki hafa orðið, en eitthvað af rnönn- um hefir verið sett í fangelsi.

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.