Tíminn - 29.10.1936, Blaðsíða 2

174
TlMINN
Dren^skapur
Magnúsar á Blikastöðum
Á stjóraarfundi Búnaðarfé-
lags Islands 6. þ. m. ákvað fé-
lagsstjórnin að ri'ta formönnum
allra hreppabúnaðarfélaga í
landinu bréf, og óska þess, að
félögin létu uppi álit sitt um
það, hvort Bf. ísl. eigi að fara
áfram með framkvæmd jarð-
ræktarlaganna og þá jafnframt
um ýms önnur atriði þeirra.
Bréf þetta var síðan samið
og undirskrifað af þeim tveim
stjórnarmönnum, sem viðstadd-
ir voru, en það voru þeir Bjarni
Ásgeirsson alþm. og Magnús
Þorláksson á Blikastöðum, sem
farið hefir með störf formanns,
síðan Tryggvi Þórhallsson
lézt.
Búnaðarmálastjóra var síðan
falið að senda formönnunum
bréf þetta, ásamt nefndarálit-
um meira- og minnahluta laga-
nefndar búnaðarþingsins, og
gerði hann það. Um það var
fullt samkomulag í stjórninni,
að þessi tvö nefndarálit skyldu
send, þar eð þau skýrðu hin
andstæðu sjónarmið, er komiö
höfðu fram á búnaðarþinginu.
Áður en þetta skeði, hafði
minnihluti búnaðarþings og
stjóraar Bf. 1. (Bj. Ásg.) sam-
ið og sent út á sína ábyrgð
sérstakt ávarp til hreppabúnað-
arfélaganna um þetta sama
mál, og beiðst þess, að það yrði
tekið fyrir.
Sem einskonar svar við þessu
hafði svo meirihluti stjóraar
Bf. Isl., þeir Magnús Þorláks-
son og Svafar Guðmundsson
(eða Pálmi Einarsson í umboði
hans) samið nýtt álitsskjal í
málinu, er ætlað var til út-
sendingar. En Magnúsi Þor-
lákssyni mun þó ekki hafa þótt
þar nóg aðgert, því að hann
samdi stuttu síðar nýtt skjal
um þetta sama efni, sem „for-
maður félagsins“, en þó á sína
eigin ábyrgð.
Þegar hér var komið sögu,
bar það til tíðinda, að búnaðar-
málastjóri var fjarverandi úr
bænum nokkra daga í ferðalagi
vestur á land.
Rétt eftir að búnaðarmála-
stjóri er farinn, kemur Magnús
Þorláksson á fund skrifara fé-
lagsins, og gefur honum fyrir-
mæli um, að taka viðbótarafrit
í 400 eintökum af hinu sameig-
inlega bréfi félagsstjóraarinn-
ar, er hann og Bjarni Ásgeirs-
son höfðu undirritað. Gerði
skrifarinn þetta og afhenti
Magnúsi upplagið.
Síðan sendir Magnús bráf
þetta víðsvegar út um land og
með því sem einskonar fylgí-
skjöl, áðurnefnda greinargerð
hans og Svafars, og ennfrem-
ur þá sérstöku greinargerð, er
liann sjálfur hafði saman sett.
Þannig reynir Magnús á
Elikastöðum á lúalegan hátt að
að láta líta svo út, sem öll
stjórn Bf. ísl. ■— og þar á með-
al Bjarni Ásgeirsson — standi
að útsendingu þessara skjala
frá honum sjálfum og Svafari
Guðmundssyni.
í tilefni af þessari óheyrilegu
framkomu, hefir Bjami Ás-
geirssón beðið Tímann fyrir
svohljóðandi v
YFIRLÝSINGU:
„Á fundi stjórnar Búnaðarfé-
lags Islands 6. þ. m., var sam-
þykkt að senda formönnum
lueppabúnaðarfélagánna bréf
með ósk um, að félögin létu í
ljós álit sitt viðvíkjandi fram-
kvæmd hinna nýju jarðrækt-
arlaga o. fl. Var bréf þetta
undirritað af tveim úr stjórn-
inni, Magnúsi Þorlákssyni og
Bjarna Ásgeirssyni.
Nú hefir Magnús Þorláksson
sent bréf þetta til bænda víðs-
vegar um land, og með því tvær
álitsgerðir um jarðræktarlögin
frá sér og Svafari Guðmunds-
syni.
Með því að varla verður lit-
ið öðruvísi á en að álitsgerðir
þessar séu sendar af okkur,
sem undir bréfið ritum, vil ég
hérmeð lýsa yfir því, að þetta
er gert að mér algerlega óaf-
vitandi, og nafn mitt því í full-
komnu heimildarleysi við þess-
ar álitsgerðir bendlað.
Bjarni Ásgeirsson“.
Yfirlýsingu sama efnis birti
Bjarni Ásgeirsson í útvarpinu
um síðustu helgi.
Ágæt hcrbergí
til leigu á Hverfisgötu 32
yfir lengri eða skemmri
tíma. — Hentugt fyrir
ferðafólk. — Sími 3454.
„Samfylkingar“-saga Isafoldar og hin
.neikraða1 barátía Sjálfstæðisflokksins
Öll málfærsla Sjálfstæðis-
flokksins ber það með sér, að
flokkurinn hefir algjörlega tap-
að trúnni á málstað sinn. Frá
flokknum koma engar jákvæð-
ar tillögur í landsmálum. —
Flokkurinn hefir enga stefnu
svo sjáanlegt sé, aðra en þá, ef
stefnu skyldi kalla, að vera á
móti öllu, sem stjórnarflokk-
arnir gera. Svo barnalega langt
er gengið í þessu, að fjölda
Sjálfstæðismanna ofbýður og
búast til brottferðar úr flokkn-
um. Fulltrúar, sem flokkurinn
á í ýmsum mikilvægum nefnd-
um, t. d. Síldarútvegsnefnd,
Fiskimálanefnd, Gjaldeyris-
nefnd o. fl. verða oft fyrir frek-
legasta aðkasti í blöðum flokks-
ins af því að þeir hafa tekið
þátt í jákvæðri lausn mála. ■—
Slíkt getur ekki samræmst
þeirri skipun, sem blöð íhalds-
manna virðast hljóta að hafa
um það að vera á móti öllu,
sem gert er. •
Þessi bardagaaðferð Sjálf-
stæðisflokksins skapast ekki af
neinni tiiviljun. Kún'er afleið-
ing þess, að forystumönnum
flokksins er nú ljóst orðið, eft-
ir hvern kosningaósigurinn áf
öðrum, að málstaður þeirra er
ekki þannig að hægt sé að gera
sér skynsamlegar sigurvonir ef
stefnan er lögð Ijóst fyrir. Bar-
áttan verður því að vera nei-
kvæð. Unnið er að því að tor-
'tryggja vinstri flokkana og
þeirra framkvæmdir, en forð-
ast sem mest að tala um hver
sé stefna stjórnarandstæðinga.
Eitt dæmi um hina neikvæðu
bardagaaðferð eru staðhæfing-
ar stjórnarandstæðinga um
væntanlega samvinnu stjómar-
flokkanna við kommúnista. þ'rá-
sagnirnar um þetta í blöðum
þeirra bera það sjálfar með
sér, að höfundarnir vita vel, að
þeir eru að segja ósatt. Því ér
sem sé næstum undantekning-
arlaust bætt við frásögnina: að
vitanleg^ muni þessu verða
mótmælt, en menn skuli gæta
þess vel að taka ekki þau mót-,
mæli til greina(!). Svo langt
hafa þessar staðhæfingar
gengið, að því hefir verið hald-
ið fram, að Framsóknarflokk-
urinn hafi kosið nefnd til þess
að eiga samningaviðræður við
kommúnista og nafngreindir
menn þeir, sem sæti áttu í
nefndinni.
Sannleikurinn í þessu máli er
sá, að slíka samvinnu hefir
aldrei á góma borið innan
Framsóknarflokksins, og þá
auðvitað því síður nefndarskip-
un komið til mála, enda mundi
Framsóknarflokkurinn vafa-
laust síðast allra flokka ganga
til samstarfs við ofbeldisflokk
eins og kommúnista. Auðvitað
hefir þessum rakalausu ósann-
indum verið mótmælt í blöðum
Framsóknarfl. og ritstj. and-
stæðinganna orðið að standa
sem ósannindamenn að þessum
staðhæfingum. En þrátt fyrir
þetta er þessum áburði um
væntanlegt(I) samstarf við
kommúnista haldið áfram og
mínu nafni blandað þar inn í
a þann hátt að tilefni gefur til
þessa greinarstúfs.
I Mbl. í dag er svohljóðandi
frásögn(eflaust ætluð ísafold):
„Áður en samfylkingar-plan-
ið vitnaðist voru foringjar
Tíma-manna meira að segja
farnir að undirbúa kjósendur
sína. Á flokksfundi Tímamanna
á Héraði í sumar sagði Ey-
steinn Jónsson fjármálaráð-
herra, að búast mætti við að
allstór hópur kjósenda Alþýðu-
flokksins færi yfir til kommún-
ista. En þetta þýddi aftur það,
sagði ráðherrann, að Tímamenn
og sósíalistar yrðu ekki nógu
sterkir til þess e’inir að fara
áfram með völd í landinu. —
Þessvegna yrði nú að þreifa
fyrir sér, hvort ekki mætti tak-
ast einhver samvinna við kom-
múnista".
Þessi frásögn er nákvæmlega
sama eðlis og frásögnin um
nefndarkosningu Framsóknar-
flokksins, sem ég gat um að
framan, — uppspuni frá rót-
um. Nefni ritstjórar Mbl. ekki
heimildir sínar fyrir þessari
frásögn verða þeir að una við
að vera sjálfir staðnir að vÍ3-
vitandi ósannindum.
En hveraig stendur á þessu
ofurkappi, sem stjóraarand-
stæðingar leggja á að útbreiða
ósannindin um samvinnu
stjórnarfl. við kommúnista?
Stjóraarandstæðingar vita
vel að kommúnistar eru óvin-
sælir hjá meginþorra þjóðar-
innar. Þessum óvinsældum á að
reyna að koma yfir á stjðrnar-
flokkana með endurteknum ó-
sönnum staðhæfingum um
„makk“ við kommúnista og
þessar staðhæfingar eiga að
réttlæta ýmsar miður skemmti-
legar bardagaaðferðir, sem
flokkar á borð við íhaldið hér
á landi eru farnir að nota og
íhaldið hér er að búa sig undir
að nota.
Þegar Sjálfstæðisflokkurinn
ákvað að taka upp þær bar-
dagaaðferðir, sem nú hefir ver-
ið minnst á, hefir honum láðst
eitt, sem getur orðið örlaga-
ríkt fyrir flokkinn: Alstaðar
þar sem alþýðumenntun er á
sæmilega háu stigi og mál- og
ritfrelsi ríkir, hefir það reynzt
óhagkvæmt til fylgis að byggja
málflutning á staðlausum ó-
sannindum. Ennþá a. m. k.
kunna menn betur við að ein-
hver fótur sé fyrir þeim stað-
hæfingum, sem þeim er ætl-
að að byggja á afstöðu sína til
manna eða málefna.
21. okt. 1936.
Eysteinn Jónsson.
Fimra hreppabúnaðarfélög hafa skor-
að á búnaðarþing að iáta Bf. I. halda
áfram framkvæmd
i.
Búnaðarfélag Bárðdæla (S.-
Þing.) hefir samþykkt eftir-
farandi:
„Aukafundur í Búnaðarfélagi
Bárðdæla, haldinn 17/10. 1936,
lýsir sig fylgjandi því, að Bún-
aðarfélag fslands fari áfram
með þau mál, sem það hefir
haft með höndum að þessu fyr-
ir ríkisstjómina, með þeim skil-
yrðum, sem sett eru í jarð-
ræktarlögunum nýjuM.
Tillagan samþ. með 20:2 at-
kvæðum.
IL
Frá Búnaðarfélagi Presthóla-
hrepps í Norður-Þingeyjar-
sýslu hefir Tímanum borizt
afrit af eftirfarandi
Fundargerð.
Ár 1986 þann 23. okt. var
haldinn aukafundur í Búnaðar-
félagi Presthólahrepps, eftir
ósk stjómar Búnaðarfélags Is-
lands, til að ræða um gjörðir
síðasta Búnaðarþings, og jarð-
ræktarlögin nýju.
Formaður reifaði málið og
las upp að nokkru leyti álit
meiri- og minnihluta laganefnd-
ar Búnaðarþings, ásamt bréfi
frá stjóra Búnaðarfélags le-
lands.
Allmiklar umræður urðu um
mál þessi og kom fram eftir-
fárandi tillaga:
,,a) Fundurinn telur sjálf-
sagt, að Búnaðarfélag Islands
fari framvegis, éins og að und-
anförnu með framkvæmd jarð-
ræktarlaganna fyrir hönd ríkis-
valdsins, og vítir harðlega af-
jarðræktarlaganna
stöðu meirihluta síðasta Bún-
aðarþings í þessu máli. Jafn-
f ramt skorar fundurinn á næsta
Búnaðarþing að breyta lögum
Búnaðarfélags íslands til sam-
ræmis við hin nýju jarðræktar-
lög.
b) Sérstaklega aðhyllist fund-
urinn hið nýja kosningafyrir-
komulag jarðræktarlaganna á
íulltrúum til Búnaðarþings og
telur fjölgun fulltrúa á Bún-
aðarþingi muni hafa heillarík
áhrif á þróun búnaðarmálanna
í landinu.
c) Þó fundurinn telji einstök
smærri atriði jarðræktarlag-
anna miður heppileg og ætti að
endurskoðast, svo sem skilyrð-
ið fyrir lcosningarrétti og kjör-
g-engi til Búnaðarþings, lýsir
hann 'fullu fylgi sínu við lögin
í heild og telur þau stefna í
létta átt“.
Tillagan samþykkt með sam-
hljóða atkvæðum. Fleira ekki
i*ætt. Fundi slitið.
Helgi Kristjánsson
fundarstjóri.
Sæmundur Friðriksson
fundarskrifari.
m. "
Búnaðarfélag Seltirninga
(Kjósarsýslu) hélt fund í Mýr-
arhúsaskóla 24. þ. m., að af-
stöðnu hreppaskilaþingi.
Á fundinum voru m. a. sam-
þykktar eftirfarandi ályktanir:
„Aðalhaustfundur Búnaðar-
félags Seltirninga, haldinn 24.
okt. 1936, lýsir sig fylgjandi
því, að Búnaðarfélag íslands
fari áfram með þau mál, sem
Hverníg var ijármálastjórn
Jóns Þorlákssonar?
Eins og kunnugt er, fór
Inaldsílokkurinn (sem nú kall-
ar sig Sjálfstæðisflokk) með
völd hér á landi á árunum
1924—1927, tók við snemma á
ári 1924 og fór frá síðara hluta
árs 1927. Jón Þorláksson var
l>á fjármálaráðherra.
Ihaldsmenn grípa oft til þess
nú, og það einnig eftir lát Jóns
Þorlákssonar, að vitna í fjár-
málastjórn hans, Sjálfstæðis-
geta þau gengið út frá því, að
almenningur reikni með því, að
Jón heitinn Þorláksson taki aft-
ur við fjármálastjórainni, þó að
svo ólíklega kynni að fara, að
Sjálfstæðisflokknum yrðu falin
völd í landinu! Verk þessa látna
manns fyrir 10—12 árum virð-
ast því skipta heldur litlu máli,
þegar um það er að ræða, hverj-
ir nú eigi að hafa forystu í fjár-
flokknum til framdráttar. Var
þetta aðalefni í ræðu Ólafs
Thors á Varðarfundi nýlega.
Og nú heldur Isafold áfram
sama lofsöngnum um fjármála-
stjóm Jóns Þorlákssonar, og
reiknar hana sér til dýrðar.
Það er út af fyrir sig nokkuð
einkennilegt, fljótt á litið, að
blöð flokksins skuli ekki heldur
ræða um fjármálatillögur
flokksins á síðustu þingum eða
gera að umtalsefni stefnu þá, j
og úrræði, er hann nú hafi í
f jármálum ríkisins. í)ví að vart ■
málum landsins.
En af hverju er það þá, að
Gjálfstæðismenn ræða svo mjög
um fjármálastjórn Jóns heitins
Þoi'lákss. fyrir 10—12 árum?
Það er vegna þess, að þeir
vita, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefir nú orðið* ekkert traust í
fjármálum. Á Alþingi hefir
flokkurinn sýnt meira ábyrgð-
arleysi í afgreiðslu fjárlaga en
dæmi eru til um nokkum flokk
í allri þingsögu landsins. Stefna
hans, ef stefnu skyldí kalla,
hefir verið sú, að auka útgjöld-
in án allrar fyrirhyggju, fella
niður skatta og greiða atkvæði
gegn allri nýrri tekjuöflun. Ey-
steinn Jónsson fjármálaráð-
herra sannaði það í fjárlaga-
umræðum 1934, að ef farið
hefði verið í öllu að ráðum
stjómarandstæðinga, hefði það
þýtt 4—5 milj. kr. greiðsluhalla
á næsta ári. Og þegar flokkur-
inn hefir verið um það spurður,
hvort hann hefði nokkrar til-
lögur fram að bera til spamað-
ar, hefir formaður hans, ólaf-
ur Thors, neitað að svara,
Þessa minníst landsfólkið úr
útvarpsumræðum frá síðasta
eldhúsdegi.
Sjálfstæðismenn geta heldur
ekki vitnað í fjármálastjórn
sína nú í Reykjavík eða Vest-
mannaeyjum. Því að í Reykja-
vík hafa álögur á almenningí
miklu meira en tvöfaldast á
síðustu 8 árum, og skuldir
bæjarfélagsins stöðugt farið
vaxandi. Og í Vestmannaeyj-
um hefír orðið að auglýsa
eignir bæjarins til uppboðs fyr-
ir áföllnum skuldum.
Þessvegna er fjármálastjórn
•Jóns Þorlákssonar fyrir 10—12
árum eina skjólið fyrir Sjálf-,
stæðisflokkinn. Og í þetta
skjól er nú reynt að flýja.
Og því er þá sérstaklega
haldið á lofti, að Jón Þorláks-
son hafi borgað ríflega af
skuldum ríkisins, meira en
nokkur annar fjármálaráð-
herra á eftir honum,
Vegna þess, að fjármála-
stjóm J. Þ. sýnist ekki lengur
skipta máli, og þar sem hlutað-
eigandi maður er látinn, hefir
Tíminn yfirleitt ekki séð
ástæðu til að ræða þetta
mál nánar. En þegar tilefni er
þrásinnis gefið, er ekki nema
eðlilegt, að þetta sé gert.
Hver voru þá þessi afrek
Jóns Þorlákssonar fyrir 10—12
árum, sem nú eiga að geta rétt-
lætt valdatöku Sjálfstæðis-
ílokksins, og það eftir að J. Þ-
er látinn og annar maður tek-
inn við forystu flokksins?
Þegar J. Þ. tók við fjármála-
stjórn í ársbyrjun 1924, var
það hans fyrsta verk að leggja
á þjóðina stórkostlega skatta-
hækkun, og þá fyrst og fremst
verðtollinn. Þessi mikla skatta-
hækkun kom til framkvæmda á
árinu, án þesa að gert hefði
verið ráð fyrir henni í tekju-
bálki fjárlaganna.
Hver var svo útkoman, þau
4 ár, sem J. Þ. fór með völdin ?
Árið 1924
var eitthvert allra mesta góð-
æri, sem landið hefir orðið að-
njótandi. Þá voru útfluttar
vörur fyrir 86 milj. kr. og inn-
fluttar fyrir 63 milj. kr. Tekj-
ur umfram áætlun á þessu ári
urðu 3i/2 miíj. kr. Af þessu fé
fór helmingurinn í eyðslu. Hin-
um helmingnum var varið til
að afborga skuldir.
Árið 1925
\oru útflu'ttar vörur fyrir 78
milj. kr. og innfluttar fyrir 70
milj. kr. Tekjur umfram áætlun
urðu þá 8V2 milj. kr. Af þessu
var eytt 3 milj. 400 þús. kr.
hinu varið að mestu til afborg-
ana.
Árið 1926
voru útfluttar vörur fyrir 53
milj. kr. og innfluttar fyrir 57
milj. kr. Tekjur umfram áætl-
un urðu það ár 3 milj. 300 þús.
kr. öllum þessum umframtekj-
um var eytt og meira til, því
að tekjuhalli varð á árinu.
Árið 1927
voru útfluttar vörur fyrir 63
milj. kr. og innfluttar fyrir 53
milj. kr. Tekjur umfram áætl-
un urðu um 1 milj. kr. Þrátt
fyrir þessar umframtekjur,
varð tekjuhalli á árinu nokkuð
á aðra miljón króna.
Þetta eru þá afrekin í fjár-
málastjóm Jóns Þorlákssonar.
Skattarnir eru stórkostlega
hækkaðir um leið og stjómin
tók við völdum. Tvö fyrstu ár-
in reynast allra beztu góðærin,
sem dæmi eru til í landinu. Um-
setning útfluttra og innfluttra
vara er gífurleg og tolltekjur
og aðrir skattar velta inn í rík-
issjóðinn. Það var ekki mikil
fyrirhöfn að veita þessu gífur-
lega fé viðtöku. En undir eins
og venjulegt árferði kemur aft-
ur, byrjar tekjuhallarekstur
hjá ríkissjóði. Árin 1926 og
1927 gátu þó síður en svo kall-
ast slæm ár.
Þeir, sem lesið hafa lofgerðir
ílialdsblaðanna um fjármála-
stjóra Jóns Þorlákssonar og
tekið mark á þeim, gerðu rétt í
því, að þessu athuguðu, að
hugleiða með sjálfum sér,