Tíminn - 18.11.1936, Page 1

Tíminn - 18.11.1936, Page 1
JZKfgteibsla 09 lnnt)eim:a $>afitax0tc. ÍÖ eímt 2353 « 3pó*tt)ólf 951 ©jaífebagi biaCðln* er I | A n í Átgangurlnn foatat 7 ft. XX. ár. Reykjavík, 18. nóv. 1936. 48. btað. Borgfirska fjárpestin Ríkisstjórnin heflr lagt fram peninga -■ en þarf ekki að fá erlendan Ytsinda- mann til að veita Eitt hastarlegasta áfall, sem komið hefir fyrir íslenzka bændur um langa hríð, er hin skæða fjárpest, er gengið hef- ir í Borgarfirði undanfarið, og stórkostlegastan usla gerði í Deildarlungu í Reykholtsda.: í fyrra. Hefir vágestur þessi enn herjað þar í héraði nú í haust, svo að á einum bæ er nú dautt um 200 fjár. Og enn sem kom- ið er, eru afleiðingar veikinn- ar ófyrírsjáanlegar. Nú í haust hefir hún gosið upp í báðum Húnavatnssýslum, og ekki grunlaust um, að hennar hafi orðið vart í Skagafirði. Bændastéttin á hér mikið í húfi, ef ekki tekst að hefta útbreiðslu veikinnar. Því var það, að Framsóknarflokkurinn beitti sér fyrir því á þingi sl. vetur, að samþykkt yrði 10 þús. kr. ný fjárveiting til að rannsaka veikina, reyna að finna orsök hennar og ráð til að stemma stigu fyrir henni. Nálægt miðju síðastl. sumri vitaði svo Hermann Jónasson landbúnaðarráðherra Níelsi Dungal prófessor bréf, þar sem lagt var fyrir hann að hefja rannsóknina. Varð þá og að ráði, að Ásgeir Einarsson dýra- læknir og Guðmundur Gíslason læknir ynnu ásamt honum að þessu starfi. Því miður drógst það lengur en æsklegt hefði verið, að Dungal yrði við fyrirmælum ráðherra. En nú hefir verið að þessu unnið um alllangan tíma af áðumefndum mönnum. Nú alveg nýlega hef- ir svo rannsóknarstofa há- skólans sent blöðum og út- varpi nokkrar leiðbeiningar til bænda ásamt stuttri tilkynn- ingu um árangur rannsóknar- innar. Telur Tíminn sjálfsagt, að kynna þetta þegar í stað öll- um bændum landsins, ef verða mætti einhverjum til nota. Hér fer á eftir áðumefnd Tilkynning til bænda Irá Rannsóknarstofu Háskólans 16. nóv. 1936. Vegna sauðfjárveiki þeirrar, sem nú gengur í Borgarfjarðar- sýslu, Mýrasýslu og Austur- cg Vestur-Húnavatnssýslu vill Rannsóknarstofa Háskólans gefa bændum eftirfarandi leið- beiningar: Sjúkdómurinn er illkynjuð veiki, fólgin í því að ofvöxtur kemur í slímhúð lungnapíp- anna, sem vex inn í lungna- blöðrurnar, þekur þær og fyll- ir, svo að öndunaryfirborð verkinu forstöðu? lungnanna minnkar. Þetta er einskonar æxlisvöxtur, sem breiðist smámsaman yfir stóra hluta af lungunum, svo að kindin verður mæðin og þolir illa hverskonar áreynslu. Sjúk- dómseinkennin eru eingöngu bundin við lungun, en bana- mein sýktra kinda verður oft lungnapest eða bráðapest, vegna þess hve mótstöðulítið féð verður fyrir þessum sjúk- dómum, þegar veikin er í því. Enginn sýkill hefir fundizt, sem talizt gæti orsök þessa sjúkdóms og sennilegt að hann stafi ekki af völdum neinnar bakteríu. Þrátt fyrir það er mögulegt, að veikin smiti frá einni kind til annara og meðan sjúkdómsorsökin er óþekkt og veikin breiðist út, verður að gera ráð fyrir að veikin sé smitandi. Vegna hins gífurlega tjóns, sem þessail lungnaveiki fylgir, er því sjálfsagt, að hafa smit- unarmöguleikana fyrir augum cg gæta allrar varúðar til að forðast frekari útbreiðslu veik- innar. 1 því sambandi skal séx*- staklega bent á eftirfarandi varúðarreglur: 1. Sýktar sýslur teljast Mýrasýsla, Borgarfjarðarsýsla, Vestur- og Austur-Húnavatns- sýsla. Þótt ekki sé fengin vissa fyrir að veikin sé komin í Skagafjarðarsýslu, er ekki grunlaust um að svo sé, og er því vissara að telja hana sýkta unz annað sannast. 2. Úr þessum sýktu sýslum ekyldi enginn kaupa kind né taka í fóður og yfirleitt að forðast allan flutning á fé úr hinum sýktu byggðarlögum til annax-a héi’aða. 8. Enginn skyldi láta fé úr öðrum byggðarlögum í fóður í hinum sýktu sýslum. 4. 1 sýktu sýslunum ættu menn að forðast að svo miklu leyti sem unt er, að láta féð ganga saman við fé af öðrum bæjum, og hver bóndi ætti að gæta þess að halda sínu fé ein- angruðu. Ef kind sleppur úr heilbrigðri hjörð í sýkta, er sjálfsagt að slátra henni strax. 5. Á þeim bæjum, þar sem veikin hefir gert vart við sig, ættu menn, svo framarlega, sem þess er kostur, að ná í dýra- lækni til að fá úrskurð hans um, hvort um lungnapest sé að ræða eða þessa nýju veiki. Þar sem ekki næst til dýralæknis, geta menn sent vafasöm lungu til Rannsóknarstofu Háskólans til að fá úr því skorið, hver sjúkdómux-inn sé. Yfirleitt má segja, að það sé gildandi regla, að féð er áberandi mæðið vik- um og mánuðum saraan áður o| rannsókn hennar en það drepst úr þessari nýju lungnaveiki, en ef um lungna- pest er að ræða, sýkist heil- brigt fé snögglega og er dautt eftir fáeina daga, einkum eldra féð. 6. Nú er það fullsannað, að þessi nýja veiki sé komin upp á bæ. Er þá ráðlegast að slátra öllu því fé, sem greinilega mæði sér á, en bólusetja allt annað fé á bænum með nýju bóluefni, sem Rannsóknarst. Háskólans hefir búið út til vemar þess- ari veiki, en það er saman- blandað lungna- og bráðapest- arbóluefni, sem varnar því, að féð hrynji niður úr þessum sjúkdómum, sbr. það sem að framan er sagt. 7. Þess er óskað að hver bóndi tilkynni Rannsóknarst. Iiáskólans jafnskjótt og harrn verður þess vís, að veikin sé komin upp hjá honum. 8. Allir bændur, bæði á sýkt- um svæðum og ósýktum, ættu að forðast að gefa fé töðu af túni, sem sauðatað hefir verið borið á, því að mögulegt er að þessi veiki stafi af lungnaorm- um. Sömuleiðis ættu menn að varast eftir megni að gefa fé úthey sem heyjað hefir verið af svæðum, sem fé hefir gengið mikið á, því að búast má við miklu af ormalirfum í því heyí. Lirfumar drepast smámsaman í heyjunum, svo að minnst er 8f þeim í fymdum heyjum og er því ráðlegra að gefa þau fyrst, ef grunur er um ormalirf- ur í heyinu. 9. Þar sem umrædd lungna- veiki er komin í féð, skyldu menn varast hverskonar barka- spýtingar og sömuleiðis að bræla féð inni með tjöru eða öðrum efnum þ,ví reynslan hefir sýnt að fénu hættir til1 að hrynja niður eftir slíkar að- gerðir. Eins og sjá má af þessu cr orsök veikinnar enn ófundin. Rannsóknarstofan telur sig enn ekki geta um það sagt, með vissu, hvort veikin stafi af sýklum eða hvort hún sé smitandi, en telur þó a. m. k. ekki ósennilegt, að um smitun sé að ræða. Hjá Vestfirðingum eru nú uppi ráðagerðir um, að setja vörð eða girðingu milli Gils- fjarðar og Bitrufjarðar og stöðva þannig samgöngu sauð- fjár milli Vestfjarða og annara héraða. Og hvarvetha er ugg- ur í bændum og það ekki ófyr- irsynju. Af hálfu hins opinbera má einskis láta ófreistað til að reyna að sigrast á plágu þess- ari. Og fullkomin ástæða er til að íhuga þá leið, hvort ekki þarf að fá erlendan sérfræðing til að standa fyrir rannsóknunum, mann sem gæti gefið sig allan við þessu þýðingarmikla verki og hefði til brunns að bera fullkomnustu vísindalega þekk- ingu á þessu sviði. A víðavangi „Gaman er að börnunum!" „Barnasíðan“ hefir nú verið tekin upp aftur í Mbl. í vikunni sem leið. En á þessari „síðir' hefir stundum áður birzt ým- islegt, sem reynsla Valtýs Stef- ánssonar, þó við lítinn orðstír sé, hefir kennt honum að prenta ekki annarsstaðar. Á „barnasíðunni“ voru helztu samvinnufrömuðir landsins eitt sinn kallaðir „árásarglæpa- ménn“ og þar kom líka í sum- ; ar já'tningin um það, að meiri- | hluti þjóðarinnar væri farinn að trúa því, að Sjálfstæðis- flokkurinn væri „ofbeldisflokk- ur“. Að þessu sinni birta for- maður sambands ungra íhalds- manna og formaður Heimdallar plagg nokkurt með yfirskrift- inni: „Verkefni og viðhorf ungra Sjálfstæðismanna". Þetta er heldur ómerkilegur samsetningur, mengaður Kveld- úlfsgrobbi og venjulegum Mbl.- dylgjum, sem ekki er orðum eyðandi um. En Tíminn vill vekja athygli á einu at- riði, sem þarna stendur. Þar segir m. a. svo: „Ungir Sjálfstæðísmenn vilja giæða föðurlandsást allrar al- þýðu, þannig að menn geri meiri kröfur til sjálfra sín en ríkissjóðsins“. Þetta eru falleg orð — og á- nægjuleg fyrir rílassjóðinn! En ætli piltarnir á „barnasíð- unni“ hafi athugað það, hvem- ig fulltrúar „Sjálfstæðisflokks- ins“ á Alþingi hafa framkvæmt þessa fögru skyldu, að gera „meiri kröfur til sjálfra sín en ríkissjóðsins"? Hvað segja staðreyndimar? En hafi þeir ekki athugað þetta, þá er hægt að fræða þá um það? Sjálfstæðismennirnir á Al- þingi hafa a. m. k. núna í tvö ár verið algerlega á móti því að láta gera nokkrar „kröfur til sjálfra sín“. Þeir hafa verið á móti öllum nýjum tekjustofn- um handa ríkissjóði, hversu nauðsynlegt, sem verið hefir að afla honum fjár. En á sama tíma hafa „Sjálf- stæðismennirnir“ á Alþingi gert ákaflega miklar kröfur til ríkissjóðsins. Þessar kröfur nema milljónum króna, sem þeir hafa viljað fá til nýrra útgjalda, margra auðvitað þarfra, en sumra a. m. k. umdeilanlegra, eins og t. d. þeg- ar þeir vildu að ríkissjóður færi að leggja fram stórfé til að hjálpa Kveldúlfi til að fá eftir- gjöf á skuldum. Það skyldi nú ekki vera, að piltarnir hafi mismælt sig og að þeir hafi ætlað að hvetja menn til að gera meiri kröfur (11 ríkissjóðsins en sjálfra sín! Það væri í betra samræmi við verk íhaldsins á Alþingi. „Þetta eða fasismann14. Svo nefnist bæklingur, sem miðstjórn Alþýðuflokksins hef- Páll Zophóníasson búfjái'rœktar- í’áðunautur og alþingismaður fyrir Norður-Múlasýslu er fimmtugur í úag. Hann er fæddur í Viðvík í Skagafirði 18. nóv. 1886, sonur lijónanna Jóhönnu Jónsdóttur og si\ Zophoníasar Halldórssonar prófasts í Viðvík. Sextán ára gamall fór hann til náms í Hólaskóla, og varð, að námi loknu starfsmaður hjá Ræktunarfélagi Norðurlands. Hann lauk px-ófi við Landhúnaðarhá skólann í Kaupmannahöfn árið 1909, og var síðan kennari við Hvanneyrarskóla í 12 ár. Jafn- framt rak hann búskap á Iíletti í Reykholtsdal á árunum 1914—20. Ai’ið 1920 tók Páll viö stjórn bændaskólans á Hólum, og var þar skólastjóri til 1928. Rak hann einnig um hríð skólabúið jafn- framt. En árið 1928 varð hann xáðunautur í búfjárrækt hjá Bún- oðarfélagi íslands og hefir verið það síðan. Um tíma var hann rit- stjóri búnaðarritsins Freys og átti einnig sæti í jai’ðamatsnefndinni. Sumarið 1934 var Páll kosinn á þing fyrir Framsóknarflokkinn í Norður-Múlasýslu. Á þingi heíir hann einkum látið landbúnaðar- málin til sín taka og átt sæti í landbúnaðarnefnd neðri deildar. Hann hefir átt meiri og minni þátt i allri landbúnaðarlöggjöf, sem sett hefir verið á þrem síð- ustu þingum og er nú, eins og kunnugt er, formaður nefndar þeii’rar, er fer með framkvæmd kjötlaganna. Hefir hann leyst þetta vandasama starf af hendi með miklum dugnaði og sam- vizkusemi, eins og honum er lagið. Dugnaði Páls Zonhóniassonar og ósérhlífni við störf er viðbrugðið, enda hefir honum vei'ið margur vandi falinn. Fjölbreytt þekking og hið óvenjulega góða minni koma lxonum þar i góðar þarfir. Enginn maður er eins kunnugur í sveitum iandsins og hann, enda leitar fjöldi bænda til hans til að reka vandasöm erindi hér í höfuð- staðnum. Og jafnan or Páll boðinn og búinn til að inna þvílíka greiða af hendi, þó að stöðugt sé hann störfum hlaðinn. Og Norð- mýlingar hafa áreiðanlega orðið þess varir, að þeir eiga þar hauk í horni, sem hann er. Enda nýtur Páll mikilla vinsælda hjá bænda- stétt landsins. Páll Zophóniasson er prúðmenni i framkomu og skapstillingarmað- ur meiri en títt er um þá, sem standa í fremstu röð hinnar opin- beru baráttu. ir gefið út og lét útbýta meðal fulltrúa á Alþýðusambands- þinginu. Segir á titilblaði, að í kveri þessu felist „stefna Al- þýðuflokksins í atvinnumálura síðustu tvö ár — og tvö þau næstu“. Fyrsti hltrti þessa bæklings fjallar aðallega um atvinnulífið Framh. á 4. síðu. Uian úv heimi Enskur biskup um Spánarstyrjöldina. I umræðunum um borgara- styrjöldina á Spáni hafa ýmsir af kirkjunnar mönnum látið það álit í ljósi, að þeir fylgdu frekar uppreisnarmönnum að málum, því Madridstjórnin væri kristindómnum fjandsamleg. Biskupinn af Winchester í Eng- landi hefir þó látið aðra skoð- | un uppi. Hann hefir á einum sóknarfundi nýlega látið m. a. þessi orð falla: „Ég get ómögu- lega kallað þá menn kristna, sem nota muhamedska morð- varga til að drepa sína eigin landsmenn, og láta drepa varnarlausa fanga fyrir það- eitt, að þeir hafa hlýt't skipun- um hinnar löglegu stjórnar“. Seinasti „í jandmaður Ameríku nr. 1“ heitir Maurice Denning og er 28 ára gamall. Hann byrjaði glæpaferil sinn sem smyglari, en höfuðssakirnar gegn honum eru fimm bankarán, sem hann hefir framið 'til og frá í Banda- ríkjunum. Mesti ransfengurinn, sem hann hefir fengið í þeim, er 10 þús. dollarar. Kunnasta verk Dennings og sem gaf honum hið fræga nafn, er það, þegar hann brauzt inn í vopnabirgðir ríkishersins f Windorn í Minnesota og stal heilmiklu af hergögnum. Það var sumarið 1934. Denning hefir enn ekki á samvizkunni jafn stór glæpa- verk og fyrri „fjandmenn Am- eríku“ eins og t.d. A1 Capone og Dillinger. En hann þykir fulL komlega jafnoki þeirra í hygg- mdum og dirfsku. Lýsing hans er þannig: Hæð 170 cm., þyngd 65 kg„ blá augu, ljósjarpt hár, rauðleitur skegghíungur. Thalmann saklaus, en fær æfilanga fanga- vist. Samkv. áreiðanlegum heim- ildum, sem sænsk blöð telja sig hafa frá Þýzkalandi, hefir stjómin þar ákveðið að komm- únistaforinginn Thálmann skuli vera hafður æfilangt í fanga- búðum. Málsóknin, sem hefir verið boðuð gegn honum 1 mörg undanfarin ár, verður lát- in falla niður. Ástæðan til þess er talin sú, að ítrekaðar til- raunir hinna fundvísustu mál- flutningsmanna nazista til að finna eitthvað saknæmt gegn honum, hafa ekki borið neinn árangur. Dýrt þekkingarleysi! Nýlega var katóiski prestur- inn í Pirmasens í Rhenpfalz dæmdur í 200 marka sekt eða 20 daga fangelsi, ef sektin yrði ekki greidd. Orsökin var sú, að hann hafði ekki flaggað á fæð- ingardegi Hitlers og það upp- lýstist í réttarhöldunum, sem urðu út af því, að hvorki hann, systurdóttir hans, orgelleikar- inn eða umsjónarmaður kirkj- unnar, vissu neitt um það hve- nær Hitler ætti afmali.

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.